9
D-day nadert voor Kosovo
T
Transavia vliegt door vacuüm van
Rotterdamse vliegveld-discussie
Het leven is mooi
Eurosport
WAO (2)
Gabriel Aguilera
Fusiegolf
Rotterdams Dagblad
Rotterdams Dagblad
Vrijdag 29 januari 1999
Onder eindredactie van Annemlek van Oosten, tel.: 010-4004358
Ook iets op uw hart? schrijf naar: hoofdredactie
Rotterdams Dagblad, postbus 2999,3000 CZ Rotter
dam (E-mail: digitaal@rotterdainsdagbIad.nl).
Houd het kort, lange brieven hebben weinig kans
op plaatsing. En: één onderwerp per brief. Vermeld
altijd uw achternaam, voorletter(s), adres en tele
foonnummer (onder uw brief in de krant komen al
leen naam en woonplaats). Plaatsing betekent niet
dat het Rotterdams Dagblad uw mening deelt.
Als kabelabonnee van ENECO maak ik bezwaa^ regen
het niet opnemen van Eurosport in het basispakket.
Eurosport is een zender, die een heel gevarieerd pak
ket aan sportonderwerpen behandelt. De verslagge
ving is kwalitatief beter dan die van Studio Sport.
Een paar jaar geleden werd Eurosport van de kabel ge
haald met het argument dat ENECO aan Eurosport
geen geld wilde betalen voor het doorgeven van deze
zender. Nu blijkt dat dit voor slechts 5 cent per maand
mogelijk is.
ENECO wil Eurosport in een pluspakket met een de
corder aan de abonnees verkopen. Dit vind ik machts
misbruik. Het energiebedrijf heeft alleen maar oog
voor commerciële belangen en gebruikt zijn abonnees
als melkkoe. fic hoop dat vele kabelabonnees met mij
zich niet willen laten uitmelken en belazerendoor EN
ECO. Door massaal geen pluspakket te nemen kun
nen we het bedrijf wellicht dwingen om Eurosport in
het basispakket op te nemen.
T. H. Feiken, Rotterdam
In het Rotterdams Dagblad van 19 januari waarschuw
de WD-fractievoorzitter Dijkstal de PvdA, D66 en de
vakbeweging dat ingrijpen in de hoogte en duur van
de WAO-uitkeringen niet kan uitblijven, indien het
aantal WAO'ers niet wordt teruggedrongen. In dezelf
de krant stond een bericht onder kop 'Korting uitke
ring ambtenaren onzeker'. De vakbonden hopen dat
ambtenaren, die vanaf dit jaar vervroegd met pensi
oen gaan of arbeidsongescnikt raken, toch niet wor
den gekort op hun uitkering. Het moge de lezer hier
mee duidelijk zijn dat het wederom de zwaksten in de
samenleving zijn, op wie men beoogde bezuinigingen
wil verhalen.
Maar, ho even. Sinds 1997 zyn er ruim 88.000 werken
den bijgekomen. Het is dus niet vreemd dat by een
aanwas van de beroepsbevolking ook een groei van
het aantal uitkeringsgerechtigden valt te bespeuren.
Ook is er sprake van vergrijzing van de beroepsbevol
kingen van doordewerkgevers gepleegd roofbouwop
personeel. De werkgevers, die hun werknemers in
middels tot het uiterste hebben uitgeknepen, dreigen
nu de de rekening gepr esentee rd te krijgen. Zij voelen
er daarom meer voor om hun werknemers in de bij
stand te dumpen. Al thans, alle gedane uitlatingen wij
zen die richting uit
Is het niet zo dat diezelfde werkgevers hun oudere
mensen voorheen lieten afvloeien naar de WAO?
A. F. van Leeuwen, Rotterdam
Naar aanleiding van het artikel 'Het romantische
beel d van Chili raak ik niet kwijt; kunstenaarKata Nu-
fiez vertelt over de Chilenen in symbolen' opdinsdag
19 januari door Jella Pichotte wil ik graag even reage
ren.
In het onderschrift bij de foto, waarop een deel van de
muurschildering van Kata Nufiez over de geschiede
nis van de Chileense vluchtelingen is te zien, is een
pijnlijke fout geslopen. De vermoorde zanger die staat
afgebeeld is Victor Jara, die door het militaire regime
van Pinochet in hetstadionvan Santiagoin 1973 werd
omgebracht. Het is dus niet, zoals abusievelijk staat
vermeld, Gabriel Aguilera.
Gabriel Aguilerais springlevenden heeftopzondag 17
januari meegewerkt aan het Chili festival in het Prin
sestheater in het kader van de activiteiten van' Rotter
dam Vluchtheuvel: van Chili naar Rotterdam en te
rug'. Hij lie t daar op sprankelende en verrassende wij
ze zien hoe hfj zich tijdens zijn ballingschap in Neder
land als muzikant en instrumentenbouwer heeft ont
wikkeld.
Yvonne Heygele, coördinator Rotterdam
Vluchtheuvel
De lijd tikt snelweg in Kosovo.
Als er voor eind februari geen
vredesakkoord is, ontploft het
etnische kruitvat, vrezen wester
se diplomaten. Daarom moeten
de Servische president Milosevic
én de Kosovo-Albanezen met het
pistool op de borst tot onderhan
delen worden gedwongen. Maar
wat te doen als de 'gesprekken
van de laatste kans' mislukken?
Door Paul Koopman
Westerse diplomaten draaien
overuren sedert op 16 januari in
een greppel bij het dorp Racak 45
ontzielde lichamen werden ge
vonden. De NAVO-Raad is vrijwel
permanent bijeen, de Amerikaan
se onderhandelaar Hill en minis
ter van Buitenlandse Zaken Al
bright pendelen tussen hoofdste
den, de veiligheidsorganisatie
OVSE staat op scherp en de Joe-
goslavie-contactgroep vergadert
met de frequentie van een kaart
club, vandaag alweer in Londen.
Dit wijst in principe op twee mo
gelijkheden: of de internationale
gemeenschap is ernstig in ver
warring, of er staat werkelijk iets
belangrijks te gebeuren. De para
dox van de jongste Kosovo-crisis
is, dat het allebei waar is. Er is nog
onenigheid over de te volgen
marsroute. Maar alle betrokken
partijen vinden óók dat resoluut
optreden vereist is, na maanden
van pappen en nathouden.
„We zijn bij een kritiek moment
aanbeland. De komende paar da
gen zijn beslissend," zei secreta
ris-generaal Solana van de NAVO
gisteren. „We kunnen dit proces
niet laten voortslepen," waar
schuwde de Amerikaanse onder
handelaar Hill eerder. NAVO-ge-
neraal Naumannj chef van het mi
litair comité, sprak nóg hardere
taal: „We moeten beide partijen
duidelijk maken dat zij de grens
hebben bereikt. Anders zal de mi
litaire optie worden ingezet."
Sedert de Amerikaanse onder
handelaar Holbrooke oktober vo
rig jaar een noodverbandje aan
legde, is de situatie in Kosovo in
snel tempo verslechterd. Het be
vrijdingsleger UQK verrees uit
zijn as en pakte de wapens weer
op. De Joegoslavische leider Milo
sevic smokkelde verse troepen de
provincie binnen en hervatte zijn
repressiepolitiek. De vredesge-
sprekken die in de voor oorlog
voering minder geschikte winter
maanden gevoerd moesten wor
den, kwamen nooit van de grond.
Inmiddels zijn opnieuw duizen
den burgers op de vlucht en dreigt
de hele regio in vuur en vlam te
raken.
Militaire dreiging
Net als in oktober, toen een
NAVO-fiat voor bombardementen
Holbrooke's diplomatieke missie
vleugels gaf, wordt nu wéér naar
de Alliantie gekeken. Een ultima
tum, vergezeld van een realisti
sche militaire dreiging, moet zo
wel Milosevic als het U^K tot con
cessies dwingen, is de gedachte
die het eerst door de Amerikanen
werd geopperd en inmiddels
schoorvoetend door de Europese
bondgenoten is overgenomen.
„Vrijwillig gaan Milosevic en het
UCK niet met elkaar aan tafel, dat
is de afgelopen maanden wel ge
bleken. Je moet ze het pistool op
de borst zetten," zei een NAVO-
functionans.
Over dat principe raag de Allian
tie het eens zijn, de praktische uit-
In deze dagen van het filmfestival is ook
bioscoop 't Venster ingeschakeld om een
deel van het enorme aanbod festivalfilms te
vertonen. Dat betekent dat
La vita bella, die daar al een
tijdje draait, deze week niet
te zien zal zijn. Maar wanneer
het festival is afgelopen komt
ze weer terug; verwacht
wordt dat ze tot mei van dit
jaar in roulatie zal blijven.
Het is dan ook een bijzondere
film.
Toen ik er voor het eerst over
hoorde had ik eigenlijk geen
zin om er heen te gaan. De
film vertelt het verhaal over
een jong gezin, vlak voor en
tijdens de Tweede Wereldoor
log, Alles begint heel idyl
lisch. In een verrukkelijk;
Toscaans stadje wordt een
vrolijke joodse jongen smoorverliefd. Na de
nodige verwikkelingen krijgen ze elkaar en
wordt een schattig zoontje geboren. Maar
langzaam valt de schaduw van de begin
nende jodenvervolging op hen. Tegen het
eind van de oorlog komen ze terecht in een
concentratiekamp. Vader en zoon worden
van de moeder gescheiden. De man houdt
zijn zoontje voor dat het om een spel gaat.
Dat is immers de enige mogelijkheid om
het jongetje door de verschrikkingen van
het kampleven heen te helpen. Iedere dag
kun je punten verdienen door de ontberin
gen te doorstaan. Dat het om een spel gaat,
is uiteraard geheim. Wie als eerste duizend
punten haalt is winnaar. De prijs: een tank
waarmee je het kamp uit kunt rijden.
Taco Noorman is hervormd stads
predikant
Mijn aarzeling was: is zo'n piot niet by v w-
baat te onwerkelijk? Kan het wel, om de
verschrikkingen van de kamptijd op zo'n
speelse wijze te verbeel
den? Worden ze zo niet on
toelaatbaar gebanaliseerd?
Die vragen ben ik bij het
zien van de film snel kwijt
geraakt. De wrede bitter
heid wordt niet verzacht.
Nergens wekt de regisseur
de suggestie van een histo
rische reconstructie. Zelf
sprak hij in een interview
over deze film als een fa
bel: „Niets in een film zou
ook maar in de buurt kun
nen komen van de werke
lijkheid zoals die heeft
plaats gevonden." Daarom
heeft hy zijn uitgangspunt
genomen in een herinne
ring van een overlevende, de auteur Primo
Levi, die tijdens een ochtendreveille, staan
de tussen de andere naakte en bewegings
loze medegevangenen, bedenkt: „Wat als
dit alles niet anders dan een vreselijke grap
is? Dit kan immers niet waar zijn." Bepa
lend voor het scenario is verder de vraag
naar de kracht van de menselijke wil. Zal
het de vader lukken om tot op heleinde zijn
wil op te leggen aan de verschrikkelijke
werkelijkheid door deze jegens zijn zoon
als spel te interpreteren? Dat de spanning
rond die vraag tot aan het de slotbeelden
wordt volgehouden maakt deze film tot een
aangrijpend document over hoe het leven,
zelfs in de grootste verschrikkingen, mooi
kan zijn.
Sinds de Amerikaanse onderhandelaar Holbrooke oktober vorig jaar een noodverbandje aanlegde, is de situatie In Kosovo fn snel
tempo verslechterd. Het bevrijdingsleger UQK verrees uit zijn as en pakte de wapens weer op. Op de foto: etnische Albanezen die
afgelopen woensdag vluchtten uit Lapastlca, 30 kilometer ten noorden van Prestina. Foto Afban Bujari^pA
werking is nog een ander verhaal.
Zo is er onenigheid over zowel de
timing als de inhoud: op welk mo
ment moet het pistool uit de hol
ster gehaald en hoeveel kogels
mogen er in het magazijn? Rus
land, lid van de Joegoslavie-con-
taetgroep, vindt tot nu toe dat het
wapen ongeladen moet blyven,
wat elk NAVO-dreigement al bij
voorbaat lachwekkend maakt. De
VS willen het hard spelen met een
vol magazijn. De meeste Europe
se bondgenoten zijn behoedza
mer. Zij willen de druk liefst
stapsgewijs opbouwen, te begin
nen met het verbale geweld van
Solana gisteren, een ultimatum
na de bijeenkomst van de Con
tactgroep vandaag en later 'groen
licht' voor luchtaanvallen.
De huiver heeft veel te maken
met het risico dat Milosevic, die
weliswaar tweemaal eerder gevoe
lig is gebleken voor dreigend
NAVO-geweld, deze keer mis
schien anders reageert Hij kan
een voorbeeld nemen aan collega-
dictator Saddam Hussein, en met
buigen. Ook is er het probleem
dat een NAVO-uitimatum het
UCK juist een reden geeft de vre*
desgesprekken te saboteren.
NAVO-vliegtuigen die Servische
doelen in Kosovo en Servië aan
vallen, dat is immers de natte
droom van menige U^K-strijder.
Het gelijktijdig onder druk zetten
van hetUQK, bijvoorbeeld door te
dreigen met een blokkade van
geld- en wapenstromen, is eerder
gezegd dan gedaan. „Het UQK
haalt zijn wapens tegenwoordig
zelfs uit Servië," merkte een
NAVO-functionaris op. Solana zei
gisteren droogjes dat de NAVO
deze optie 'intensief bestudeert'.
Dat tot nu toe vooral over de crisis
wordt gepraat, heeft nóg een re
den. Na een onverhoopt lucht
bombardement en zeker na het
bereiken van een eventueel vre
desakkoord, zijn in Kosovo grond
troepen nodig. Begin deze week
heeft minister Albright voor het
eerst haar categorische 'never' op
dit punt ingeslikt en gezegd dat
de VS bereid zijn deze optie te on
derzoeken. Solana sloot zich daar
gisteren bij aan. Als de VS, net ais
in Indertijd in Bosnië, werkelijk
grondtroepen willen inzetten,
konden de Europese bondgeno
ten weieens bliksemsnel over de
brug komen. Een doorbraak in de
Kosovo-crisis hoeft dan niet lang
meer op zich te laten wachten.
Door Alexander Bakker
Het was te lang stil over Rotter
dam Airport. Wie had gedacht dat
een dertig jaar durende discussie
anderhalf jaar geleden was afge
rond met een onderhandelingsak
koord over de toekomst van dit
Rotterdamse vliegveld, komt be
drogen uit. Twee, nog niet eens
uitgevoerde landingen door een
'fluister'-Boeing van Transavia
hebben de discussie andermaal
hoog doen oplaaien.
Het 'vliegvelddossier' is en blijft
een ingewikkeld verhaal. Rotter
dam Airport wordt geëxploiteerd
door de nv Luchthaven Schiphol
De gemeente Rotterdam en
Schiphol kwamen in het najaar
van 1997 na moeizame onderhan
delingen met een toekomstplan
voor Rotterdam Airport. Dat plan
moet de basis vormen voor een
hernieuwde aanwijzing als lucht
haventerrein, zoals de- Lucht
vaartwet dat verlangt, en bevat
een aantal elementen. In zijn al
gemeenheid wordt gesteld dat
Rotterdam Airport zich zal profi
leren als een zakeniuehthaven
met vooral verbindingen naar be
langrijke Europese zakencentra.
Voor de luchthaven Rotterdam is
een zogeheten geluidscontour
vastgesteld. Wie die contour om
rekent naar een aantal mogelijke
vluchten per jaar komt uit op een
totaal van ongeveer 27.500. Het
gaat daarbij om vluchten van toe
stellen zwaarden dan zes ton. Die
27.500 vluchten zijn verdeeld in
23.000 voor lijndiensten, 1850 va-
kaniievluehten, 150 vrachtvluch
ten en 2500 vluchten in de catego
rie 'general aviation'.
Een ander element is het nachtre
gime. Ook in de toekomst zal Rot
terdam Airport 24 uur per dag in
bedrijf zijn. Een 'streng nachtre
gime' moet het aantal bewegin
gen in de nachtelijke uren beper
ken. Uitzondering wordt hierby
gemaakt voor onder meer over-
heidsvluchten, ambulancevluch-
ten, vliegtuigen in nood en voor
lynvluchten met maximaal een
uur vertraging. Als nacht is om
schreven de periode tussen 23.00
en 06.00 uur; op grond van de
Luchtvaartwet de maximaal haal
bare periode voor zo'n streng regi
me. De onderhandelaars hebben
afgesproken de minister te vra
gen in Rotterdam de nacht een
uur langer te laten duren.
Groei
Transavia voert al een aantal ja
ren vluchten naar zonbestemmin-
geri vanaf Rotterdam Airport. Op
dit moment zijn dat wekelijks ze-
Transavia voert al een aantal jaren chartervluchten naarzonbe-
stemmingen uit vanaf Rotterdam Airport. Op dit moment zijn dat
wekel ij ks zeven vl uchton. Foto Peter ue Jong/cor Vos
ven vluchten. De chartermaat
schappij gaat het echter voor de
wind, de groeimogelijkheden op
thuisbasis Schiphol zijn beperkt
danwel nihil en uit onderzoek is
gebleken dat veel passagiers lie
ver dichter bij huis in een vlieg
tuig stappen; ook touroperators
hebben die trend eerder gesigna
leerd. De helft van de Transavia-
passagiers is afkomstig uit Zuid
west-Nederland en Noord-Beigie.
Zestig procent van hen heeft een
voorkeur voor Rotterdam Airport
boven Schiphol.
Voor het in mei beginnende zo
merseizoen voert Transavia het
aantal vluchten vanaf Rotterdam
op: van zeven naar negentien. Het
gaat daarbij om zeven wekelijkse
lijndiensten en dertien charter
vluchten. Op dit moment maakt
Transavia op Rotterdam Airport
veertien bewegingen (zeven
starts, zeven landingen). Zes
daarvan vallen nu buiten de be
oogde nachtperiode. Als Transa
via vanaf mei negentien vluchten
uitvoert. 38 bewegingen, vallen
acht van die bewegingen in de
nachtperiode.
De deur gewezen
In het verleden hebben meer
chartermaatschappijen aan de
poort van Rotterdam Airport ge
rammeld. Het Ierse Ryan Air had
een pakket vluchten (ruim hon
derdduizend passagiers per jaar)
in de aanbieding, maar vloog met
sterk verouderde en heme ma
kende toestellen De toren werd
de deur gewezen. Drie jaar gele
den ging vliegvelddirecteur Won-
dolleck wel in zee met de Turkse
chartermaatschappij Top Air,
maar het contract is niet verlengd
toen, zelfs na aanpassing van het
vluchtschema, de klachten over
de luidruchtige Boeing 727's ble
ven aanhouden.
Na het uiteenvallen van de Sovjet
Unie kwamen plots veel lawaaie
rige toestellen vooral 's nachts la
ding brengen of halen. Deze vlieg
tuigen worden gerekend tot de ca
tegorie 'hoofdstuk-2 vliegtuigen'.
Het zijn veelal oudere types, die
bovenmatig veel geluid produce
ren, zeker bij de start ais de moto
ren hun volledige vermogen aan
spreken. Internationaal is afge
sproken dat die vliegtuigen vanaf
2002 aan de grond moeten blijven.
In Rotterdam zijn ze al enige tyd
niet meer welkom.
Vacuüm
Rotterdam Airport bevindt zich
op dit moment in een soort vacu
um. Er zijn plannen voor de naas
te toekomst, maar de dagelijkse
gang van zaken gebeurt op grond
van de laatste, uit het midden van
de jaren vijftig daterende aanwij
zing. Die maakt dat het vliegveld
24 uur per dag, zeven dagen per
week, 365 dagen per jaar is ge
opend voor iedereen.
Het wachten is op de nieuwe aan
wijzing, maar dat kan nog wel drie
jaar duren. Daarom ook hebben
de onderhandelaars van Rotter
dam en Schiphol afgesproken in
de tussentijd op sommige punten
'net als of te doen. Zo is afgespro
ken niet actief nieuwe klanten te
werven die in de nacht willen vlie
gen. En, de minister zal worden
gevraagd om nu al het nachtregi
me bindend te verklaren.
Dat alle verzoeken aan de minis
ter de deur nog niet uit zijn, heeft
een oorzaak. Een hier nog niet ge
noemd onderhandelingsresultaat
is de afspraak dat de zogeheten
kleine recreatieve luchtvaart - de
sport-, les- en reclamevliegerij -
wordt verplaatst. Maar daarop
hebben de onderhandelaars, in ie
der geval de Rotterdamse wethou
ders Kombrink en Simons, zich
lelijk op verkeken. Alle pogingen
deze luchtvaart te verhuizen zyn
op niets uitgelopen.
Daarom moet verantwoordelijk
wethouder Simons met het ak
koord onder de arm en de staart
tussen de benen terug naar de ge
meenteraad. Hij gaat vertellen
dat verhuizing van die kleine
vliegtuigjes niet is gelukt en dat
afspraken over een reeks kleine
maatregelen (zoals geluiddem
pers) het best haalbare vormen.
Simons heeft dan, hoopt hij, ook
meer inzicht in de mogelijke haal
baarheid van een vrachtvliegveld
op de Tweede Maasvlakte, waar
dan te zijner tyd ook de kleine re
creatieve luchtvaart een pieltje
kan krijgen.
In ieder geval zal Simons de ko
mende maand bij 'zijn' raadscom-
misie bepleiten dat haast gaat
worden gemaakt met de nieuwe
aanwijzing voor Rotterdam Air-
port. Als hij de klip van de kleine
recreatieve luchtvaart heeft om
zeild zal dat hem weinig proble
men kosten.
Rolls Royce
Transavia gaat in de nieuwe zo-
merdienstregeling gewoon weke
lijks negentien vluchten vanaf
Rotterdam Airport uitvoeren.
Daar kan niemand iets aan ver
hinderen. VliegveJddirecteur
Wondolieck omschrijft Transavia
de Rolls Royce onder de charter
maatschappijen, doelend op on
der meer de moderne vloot aan
geluidsarme toestellen. De uit
breiding van het aantal vluchten
en het voor vast stationeren van
nu één en later nog twee of drie
vliegtuigen in Rotterdam bete
kent óók een toename van de
werkgelegenheid op het vlieg
veld. En de alleen al voor dit jaar
beoogde verdrievoudiging van
het aantal Transavia-passagiers
betekent ook een verhoging van
de inkomsten.
Wondolieck geeft toe dat een aan
tal vliegbewegingen Van Transa
via niet strookt met het streven
naar een 'stille nacht', maar de di
recteur zegt zich gehouden te
hebben aan de afspraken: Transa
via is geen nieuw geworven klant,
maar een oude relatie die activi
teiten uitbreidt. Transavia had de
komende zomer veel méér nacht
vluchten willen uitvoeren, maar
daar wilde de vhegvelddirecteur
niet aan.
DoorAijo Ktamer
Een bekende van my had
een goed lopend adviesbu
reau in de VS. Hij was eeh
goede werkgever die zijn ambiti
euze adviseurs goed wist te moti
veren. Zoals dat zo vaak gebeurt in
het bedrijfsleven kreeg een groot
accountantskantoor luchtvanzyn
succes en bood een som geld die hij nietkon weigeren.
Vanaf het moment van de overname hoorde ik voorna
melijk klachten van zyn kant. Hij ergerde zich aan de
bureaucratischeregelingen waaraan hij nu moestvoi-
doenen de commerciële instelling van de mensen op
het accountantskantoor. Na enige tijd verliet hy het
bedrij f en nchtte een nieuw bureau op. Zover hij weet
is zijn oude bureau nog slechts een kleine, onbeteke
nende afdeling in het grote bedrijf,
We leven in een tijd waarin fusies de orde van de dag
zijn. Grote bedrijven slokken kleine bedrijven op bij
de vleet, en grote bedrijven gaan samen. Vooral in de
financiële wereld is de drang tot fuseren groot, maar
ook de auto-, computer-, telecommunicatie- en oliem-
dustrieën weten van wanten. De redenen die voor fu
sies en overnames gegeven worden zijn altijd dezelf
de: grotere bedrijven zijn sterker, schaalvergroting
werktkostenbesparend.samenwerkingtussengelyk-
soortige bedrijven werkt versterkend en die tussen
verschillende bedrijven leidt tot een positieve 'syner
gie'. Vooral het begrip 'synergie' is populair om over
names en fusies te rechtvaardigen.
Het zal ongetwijfeld gebruikt zijn door de snelle jon
gens van het accountantskantoor die het bedrijf van
mijn vriend opkochten. Het bedrijf had deskundig
heid op een voor hen nieuw terrein en zy hadden een
uitgebreide klantenkring: voilé, een combinatie die
niet fout kan.
Luister nog eens naar president-directeuren van fuse
rende bedrijven en je zou zeggen dat fusies en overna
mes economisch noodzakelijk zijn vandaag de dag.
Niet meedoen staat gelijk aan achterlopen. Fusies
worden dan ook altijd aangekondigd ais grote triom
fen. Stralend staan de heren erbij, als het enigszins
kan met de champagne in de hand.
Zelfs in het onderwijs doet men mee aan de rage. Gro
ter i s sterker. Natuurlijk kunnen scholenenbedrijven
vanzelf groeien, maar de groei gaat nu eenmaal sneller
via fusies en overnames. Althans zo denkt men.
Mooie woorden zijn nog geen werkelykheid. Onder
zoek wijst uit dat overnames en fusies in een groot aan
tal van de gevallen niet of nauwelijks renderen. De
grote winnaars zijn zonder uitzondering de aandeel
houders van de bedrijven die overgenomen worden,
zoals mijn vriend. Maar de werknemers alsook de aan
deelhouders van het overnemende bedrijf schieten er
meestal bij in.
De Tilburgse econoom Hans Schenk heeft in een on
langs verschenen studie (Mergers, efficient choice
end international competiveness) het onderzoek op
dit gebied op een rij gezet. Het resulterende beeld is
ronduit verrassend. (Het blad The Economist bevatte
begin deze maand een synopsis overigens zonder
bronvermelding).
Grote bedrijven blijken lang niet altijd efficiënter te
werken dan kleiner bedrijven. Vooral de kosten van de
bureaucratie van grote bedrijven kunnen flink oplo
pen (in grote bedrijven gaan veel middelen op aan in
terne strubbelingen). Het innovatieve vermogen van
grote bedrijven valt meestal tegen. Bedrijven die op
gekocht zijn, doen het vrijwel altijd slechter na de
overname; iets minder dan de helft is na zeven jaar
weer afgestoten voor een drastisch lagere prijs dan de
oorspronkelijke aankoopsom.
Een belangrijke reden voor de mislukkingen is cultu
reel. Ieder bedrij fheeft een eigen cultuur en diewerkt
nietzomaar samenmeteen andere cultuur. Dit was ze
ker de reden voor de'mislukte inpassing van het be
drij f van mijn kennis alsook meer in het algemeen de
samenwerking tussen Nederlandse en Duitse bedrij
ver.. Grondig (Duits) werkte niet met Philips (Neder-
lands),net zomin als Daimler Benz(Duits)metFokker
(Nederlands) en Hoechst (Duits) met HoogovensfNe-
derlands). In de bankwereld ging ABN redelijk goed
samen met AMRO maar de Belgische Generale Bank
wilde van geen samenwerking met de ABN/AMRO
weten op culturele gronden. De Nederlanders zouden
de Belgische cultuur niet kunnen begrijpen.
De vraag is waarom zoveel bedrij ven wllen fuseren en
overnemen alshetzo vaakfoutgaat. Zyndebetrokken
managers soms gek geworden? Het onderzoek van
Schenk geeft kuddegedrag als een belangrijke factor
aan: bedrijven fuseren omdat andere bedrijven dat
doen. Een andere factor is verveling. Voor veel mana
gers kan dedagelykse routine van het runnen van een
bedrijf saai worden. Een overname of fusie houdt de
gemoederen bezigen is goed voor veel publiciteit. Le
vert een fusie de managers veel geld op, dan is het
moeilijk om het na te laten, ook al gaat het ten koste
van de gezondheidvan het bedrijf. Goede redenenzijn
dit niet en de conclusie van Schenk is dan ook dat de
huidige fusiegolf economisch onwenselijk is en wan
neer mogelijk beter afgeremd kan worden door de
overheid.
(Pro/. dr.A Kkmer is hoog l eraar in de economie van de
kunst en cultuur aan de Erasmus Universiteit Rotter
dam)
Opgericht 2 april 1991
Hoofd redactie: J. Prins en LP. Pronk.
Chef Central Desk*. FJ.Eckhardt
Rubriekschefs:
Eindredactie Vormgeving: R.LJ.vanZeelst
Stadsredactie Rotterdam: J.S. Booister.
Editie Voome-Putten: C.G. Buitendijk.
Editie Waterweg: J.A. Rozendaal.
Editie Ussei en Lek: M.E. Verwaatjen
EditieRegioZuid: C.H. Soeters
Nieuwsdle nst/Binnen/buite nla n dB. V. Verka de
Cultuur Leven: M J.F. Maas.
Economie: N.P. de Vries
Sport P. Ouwe rite rk.
illustratie: F. van Someren.
Informatiebeheer: G J. van den Hil.
Persbureaus: ANP, AP, Geassocieerde Pers Diensten
(GPD), Graphic News.
Correspondenten in het buitenland vla Geassocieerde
Pers Diensten en The Independent (Londen).
Boedapest: drs. J.W.M. Gertsen; Bonn: P.G.W. v.
Nutjsenburg; Brosse); drs. M.H. Peeperkom, PJ AM.
Koopman; Ge néve; B. Kroon; Istanbul: dra. J.EJ.M.Lutz;
Kaapstad: P. ter Horst; Londen: H. Harkema; Madrid:
H.v.d. Boom; Moskou: H.B.Hoogendijk; Nairobi: FJ.M.v.
d. Houdt; Parijs: C van Zweerfen; Peking: dr. J. van der
Made; Rome: JA. Geleijnse; Sarajevo: H. Doornbos; Tel
Aviv: A.P. Bioemendaal; Tokyo: dr. J. Stalpers;
Washington: drs. J.BA Wanders.
Deze podiumpagina bevat analyses en meningen van
redacteu rengastsch njvers en lezers. Het commentaar op
pagina 3 vertolkt de mening van de krant
