Jonge proeflezers helpen Adriaan Broos Kunstige stoelen in Gorcums Museum r Een prijzenregen van harpen met humor Prikkelende voorzetten van Sylvie Nominaties j: toneelprijzen^ Supertrio op herhaling rris1 rónstaaM Rotterdams Dagblad Dinsdag 16 februari 1999 DoorJellaPicholte n„Ik had een idee, een stad compleet afgesloten door machten die dat kunnen. En waar volken in stammen bij elkaar le ven. Het verhaal 'Door de Duiste re Diepten1 schreef zich uiteinde lijk vanzelf," zegt Adriaan Broos (53). Met de toekomstroman 'Door de Duistere Diepten' maakte Broos in november vorig jaar zijn debuut in de jeugdboeken wereld. Het boek draait om de 16-jarige Kauw, die samen met drie metge zellen op reis wordt gestuurd. Zij hebben de geheime missie om door het ondergrondse buizen stelsel dat eens de metro was, een weg uit 'Stad' te vinden naar de 'Buitenwereld'. Onderweg wordt spanning, humor en actie afge wisseld met vriendschap en zelfs een beetje romantiek. In het dagelijks leven is Broos do cent Engels op het Gemini Colle ge in Ridderkerk. Om zeker te zijn dat het boek voor de jeugdige lezers vanaf 13 jaar begrijpelijk was, heeft de schrijver zijn boek laten keuren door een aantal proeflezers op zijn school. De jeugdige jury mocht commentaar leveren op de verschillende hoofdstukken. Via een vragenfor- muiier konden ze hun opmerkin- 1 gen kwijt en een waardering ge- l ven voor ieder hoofdstuk. Vooral i de hoofdstukken waarin de vier vrienden midden in het avontuur zitten scoorden hoog. Enkele wijs neuzen haalden meteen even de schrijffouten uit de teksten in het boek. Ook Dennis (25), de jongste van de drie kinderen van het gezin Broos, heeft zijn steentje bijge dragen aan de komst van het boek 'Door de Duistere Diepten'. Door voortdurend te vragen naar nieu we hoofdstukken om te lezen, pushte hij zijn vader om verder te schrijven. „Mijn jongste zoon is niet zo'n lezer, maar aan hem heb ik veel steun gehad," vertelt Broos trots. „Dennis raadde me aan om minder lange zinnen te gebruiken,-" gaat de Barendrech- ter Verder, '„Daardoor werd het dynamischer. Daar heb ik dan ook dankbaar gebruik van gemaakt," Toch heeft het bij elkaar nog 2,5 jaar geduurd voordat het boek eindelijk in de boekwinkels te vinden was. „Met vallen en op staan heb ik er aan gewerkt. Het is niet zo dat ik dagen en nachten lang achter elkaar met het boek bezig was. Het ging heel geleide lijk. Een paar dagen wel en dan pas na een maand weer of dan een dag en dan na drie maanden weer," zegt de schrijver. Hoewel hij met dit boek debuteert 'als schrijver is het niet het eerste fcbek dat van de hand van Broos komt. Al langere tijd schrijft hij pjuittrekselboeken, moderne leer- u-gangen (waaronder 'Ready Ste ady') en leesstof met leesstrate gieën. Toch is dit boek voor Broos - heel speciaal. „De Engelse school- boeken schrijf je samen met ande ren, het is een ander proces. Met dit project was ik zo vrij als een vogeltje. Het is mijn eigen kindje geworden. Ik ben dubbel zo trots," zegt de schrijver. In meer opzichten beschouwt Broos het boek als een kind. „Als het boek gedrukt is, geef je het uit handen. Het gaat dan een eigen leven leiden. Zoals een kind dat opgroeit en de wereld in gaat, Dan ben je als ouder ook niet meer ver antwoordelijk," zegt de schrijver wijs. De Barendrechter heeft altijd al willen schrijven, maar besefte al vroeg dat je daar met rijk mee wordt. „Vroeger als jongetje van een jaar of twaalf wilde ik wereld reizen maken en daar dan verha len over schrijven, zodat iedereen mijn verhalen kon lezen," zegt de schrijver lachend. Broos was in zijn jeugd een fervente lezer. Ty pische jongensboeken als 'Schat- eiland', alle boeken van de Hard y's, Bob Evers en Pim Pandoer verslond hij bij dozijnen. „Het was allemaal bibliotheekwerk, want veel geld om boeken te ko pen hadden we niet," zegt Broos. Oud Het boek 'Door de Duistere Diep ten' is geheel geschreven in de be leveniswereld van de jonge lezer tjes. Eén van de hoofdrolspelers wordt bijvoorbeeld geïntrodu ceerd met „Raaf Junior...,.er wordt gefluisterd dat hij al vijftig jaar is." De schrijver legt uit, dat voor 13-jarigen alles boven de 35 jaar al oud is. De roman is zeker geen boek alleen voor jongens of alleen voor meisjes. Omdat ook de meisjes in de vriendengroep zich dapper gedragen, is het niet al leen voor jongens. De piekwaar het verhaal zich voor een deel afspeelt heet 'Stad'. Vol gens de schrijver weten lezers die goed opletten welke stad de schrijver in gedachten had toen hij het verhaal schreef. Enkele si tuaties die in het boek voorkomen zijn gehaald uit het dagelijks le ven. „Een jaar of twee geleden wa ren in Califomie opstanden, ar men gingen plunderend door de straten. Ik dacht stel dat zoiets overal in de wereld gebeurt, hoe zou een stad er dan uit zien," ver telt de schrijver over zijn inspira tie, Ook de machten die 'Stad' on der de duim houden met enge verhalen over de buitenwereld, zijn een afspiegeling van de wer kelijkheid. Net als het naast el kaar leven van de verschillende stammen met verschillende huidskleuren, Hoewel dat laatste de lezertjes niet opvalt. Door het thema van het boek zou 'Door de Duistere Diepten' volgens critici met enige aanpassing ook zeer ge schikt zijn voor volwassen lezers. De schrijver hoopt nog veel meer jeugdboeken te schrijven. Zijn hoofd zit vol met verhalen die nog moeten worden bijgeschaafd. Eén idee wil hij wel verklappen. „Ik zou zo graag het reisverhaal uit de jeugd van Michiel de Ruyter schrijven. Tijdens één van zijn eerste zeereizen, liep zijn schip in de Golf van Biskaije op de klip pen. Hij liep met drie anderen die het ook overleefden van Frank rijk terug naar Zeeland. Het zou deels een feitelijk en deels een fantasieverhaal worden," zegt de schrijver met pretoogjes. Als het mogelijk is zou hij zelfs de route willen verkennen, maar dat is nog even afwachten. 'Door de Duistere Diepten' (ISBN 9070282429), uitgeverij El- lessy.kost/ 29,95. Leraar/schrijver Adriaan Broos: 'Een boek Is net als een kind, zodra het de wijde wereld intrekt ben je als ouder niet meer verantwoordelijk' Foto uttg. Eiiessy Door Hans Piët Amsterdam De seneuze toon, waarmee de Gouden en Zilveren Harp ooit werden uitgereikt, is in de loop der jaren gelukkig verfo ren gegaan. De 36e editie vrij dag bij de TROS op televsiehad gisteravond in Arasterdam welis waar zijn stuntelige uiterlijk be houden, maar werd tegelijkertijd opgefrist door rake humor. Dat was vooral te danken aan pre sentator Harm Edens, die behoor lijk snedig uit de hoek kwam, maar ook aan iemand zoals Zilve ren Harp-winnaar Maarten van Roozendaal. Hij merkte in zijn dankwoord uiterst subtiel op: „Van de juiy kun je zeggen watje wilt, maar ze hebben een goede smaak." Voor sommige muzikanten was het drie keer feest. Zo kreeg Blpf niet alleen een Zilveren Harp, maar ook platina voor het tweede album 'Helder'. Uit de reactie van de musici bleek, dat ze met beide onderscheidingen even blij wa ren, Toch moet ook door hun hoof den zijn geschoten dat het heel leuk is om aanmoedigingsprijs te krijgen, maar dat deze misschien iets te laat komt. Uiteindelijk heeft de groep uit Zeeland inmid dels al zijn glansrijke carrière. Een geval apart, was het aan de muzikanten toekennen van de 'TROS Publieksprijs'. Voor Blpf aardig omdat er aan deze onder scheiding een eigen televisiepro gramma van dertig minuten vast zit, maar voor het gala niet direct DoorTheaFigee Gorcum In de tentoonstelling 'Kunstige stoel' in het Gorcums Museum, met werk van maar Uefst zeventien kunstenaars, draait het niet om de rijke ge schiedenis van kunstig vormge geven stoelen. Geen Rietveld stoel, geen succesontwerp als de buisstoel of een frivole Jan des Bouvrie, maar de stoel op zich als inspiratiebron. De tentoonstelling laat zien dat het alle kanten op kan. Nederlandse kunst met dit onder werp kan niet zonder Klaas Gub- bels, die er in zijn schilderijen en beelden al een carrière lang van verhaalt. De stoelen die hij in 1969 als decorstukken voor een toneel stuk van loneseo ontwierp wach ten de bezoeker al bij de entree op. De eerste twee op de voorste rij staan er uitnodigend bij. Je kunt er op zitten. De tweede rij heeft geen zitting, maar sugge reert 'zitten' en daar wordt het kunst. En dochter Johanna Gub- bels zet de traditie voort. Ze maakt zilveren dasspelden en manchetknopen met stoeltjes. De Elektrische stoel van Woody van Amen werd in 1963 voor de Salon van de Maassteden in Schiedam geweigerd en nu staat hij hier. Men was destijds bang dat het pompeuze zilveren ge vaarte met motor en bewegende onderdeeltjes werkelijk gevaar lijk was. Als je erin zou gaan zit ten kon het ding wel eens echt de schok van je leven geven. De mo- 'Bami'doorGuusje van Beverdam, keramische tafel en stoel met hertenonderstel. FotoGPD tor is eruit gesloopt. „Eigenlijk wel jammer", vindt Piet Augus tijn, conservator van het Gorcums Museum, want „hij zag er toen veel leuker uit." Pop Art-kunstenaar van Amen maakte het object als protest te gen de doodstraf in Amerika. De enorm grote stoel bestaat uit wrakhout, oude metertjes en stop contacten met angstaanjagend veel losse elektriciteitssnoertjes. Voor op de stoel spelen alvast heel treurig twee knalrode azalea's als grafboeket op de situatie vooruit. Zitten op een 'ruziestoel' van Mar griet Luyten kan eveneens gevol gen hebben, maar minder ernstig. De stoel is van zacht bont, wat uit nodigend werkt, maar er is bij na der inzien geen zitting. Onder de zitting op de vloer ligt een bron zen landschap, bestaande uit een bootje en vier akelig puntige coni feren. Luyten speelt in haar ruim telijke kunst met maat. De stoel lijkt een normale maat te hebben, maar het landschap eronder is zo klein dat je gaat twijfelen, je gaat ergeren of zelfs ruzie gaat zoeken. Vanuit welk perspectief 'zitten' we nou eigenlijk te kijken? Siamese stoel De stoel krijgt in de etsen van Pie- ter Holstein menselijke trekjes. In de 'diktatuur van stoelen' zien we ze in groepjes van drie opge steld. Ze zijn nog onbezet, maar de opstelling is eigenlijk al een bepalende factor voor hoe ze straks 'bezeten' gevolgen hebben voor de te voeren discussie. Een klapstoel tegenover een fauteuil noemt Holstein 'demokratiese verwikkelingen' en dat stralen ze ook al zonder zo'n titel uit. De stoel is in deze tentoonstelling eveneens aanwezig puur om z'n mooie vorm in de strak geometri sche objecten van Thijs van Kim- menade. Hij smeedt twee stoelen aaneen tot een constructivistisch interessante constructie, die hij tot Siamese stoel heeft gedoopt. De stoelen kunnen niet zonder el kaar staan. De stoel is in het Gorcums Muse um een simpele klapstoel zonder kapsones, een fauteuil met allure, troon voor een vorst of farao, met menselijke trekjes en tenslotte in elkaar getrapt nog steeds even in teressant. Pieter Engels schetst de omstan- Met bont beklede stoel, door kunstenares Mar griet Luyten 'De Ru ziestoel' genoemd. Foto GPD digheden waaron der dergelijke stoelenkunst tot stand kwam. „Gegeven: 1 stoel, 2 handen met 1 zaag (merk duifje). Si tuatie: 1 zomer nacht. Geluid: radio Caroline. Verpozingsin- grediënten: 1 liter melk, 77 lucky strike sigaretten. Conclusie: 1 'Engels'- product. Prijs 750 gulden." Het re sultaat is een ware stoelendans ofwel 'ensemble van drie herstelde stoelen'. Het ziet eruit alsof ze in elkaar getrapt zijn, maar wonder boven wonder bleven ze op hun pootjes staan en nog uitzonderlijker mocht het toen ineens kunst heten en nu in een museum staan. Kunstige stoelen t/m 18 april in het Gorcums Museum, Grote Markt 17, Gorinchem. Open di t/ m za 10 -17 uur, zo 13 -17 uur. Vanaf 1 april 11 -17 uur. een aanwinst door het egostrelen* de karakter van die pnjs. i Wat straks prachtige televisie op levert, zijn de woorden van zanger Pascal. Hij voelde zich duidelijk niet op zijn gemak en riep spon taan: „Oh, de onderscheiding is een stuk kleiner dan ik dacht..En je kunt er ook niet op spelen." Opmerkelijk was dat The Post men het Rotterdamse trio kreeg een Zilveren Harp 'omdat Lee Towers die aanmoediging niet meer nodig heeft' God bes dankte en dat Marco Borsatc* componist en -tekstschrijver Joh| Ewbank aan zijn moeder dacht. „Dat zy ooit een orgeltje voor mij kocht, daar ben ik haar tot op dé dag van vandaag dankbaar voor/i Hoewel de feestvreugde na afloop gelijk opliep met de drankomzet, mogen vraagtekens worden gezet bij het belang van al die Gouden en Zilveren Harpen. Uiteindelijk leveren de prijzen geen verras» sende winnaars op. André Rieu vond het niet de moeite zijn (dew de) Exportprijs persoonlijk in ont vangst te nemen (hij zit in ParijsX Het ontlokte bij Edens de uit spraak: „Misschien moeten we hem volgend jaar de Importprijs toekennen, dan komt hij wel." RotterdamActrice Sylvia Popti$ is genomineerd voor de prijs vopf de beste vrouwelijke hoofdrol, Theo d'Or. Ze is vooralsnog, enige kanshebster, maar er is ndl een ronde waarin toneelspeel sters genomineerd kunnen woe den voor de belangrijkste to neelprijs voor vrouwen. Voor de Louis d'Or voor de beste mannelijke hoofrol zijn Gijs Scholten van Asschat en Lucas van den Eynde genomi neerd. Poorta heeft indruk gemaakt met haar rol van Ljoebov Ran- jevskaja in De Kersentuin van Tsjechov (De Trust, regie Theu Boermans). Met de rol die Anneke Blok in dit stuk speeltmaakt zij eéri kans op de Cobmbihayoof de beste vmuwelijkè^ijrol,'. K Scholten van Asschat is 'genomi neerd voor zijn rol van Hamlet (Het Nationale Toneel, regie Je- han Doesburg). Van den Eyndè zou de Louis d'Or kunnen krijger) voor de rol van Bruno in Cocu Magnjfïque (Het Toneelhuis, re gie Tom van Dyck.) Met haar bij rol in dit stuk maakt Sien Egger£ ook kans op een Colombina. Met zijn Ruben in Jefta of Semiti sche Liefdens (Heticel Speelti, regie Hans Croist heeft Paujl Hoes een kansje op ae Arlecchino voor de beste mannelijke bijrol irt de wacht gesleept. De tweede reeks genomineeSpJJi volgt-op. 17 mei. De uit heeft plaats op 6 juni Bosch. Door Dolf Welling Rembrandt zondigde tegen de re gels van de kunst. Dat werd in 1675 toen de 'mode' veranderd was misprijzend betoogd door de Duitse kunstkenner Joachim von Sandrart. Vandaag kan geen enkele beeldende kunstenaar nog tegen de regels zondigen. De kunst is immers ontregeld. Daar door zijn veel mogelijkheden ge opend. De moderne geestelijke ruimte biedt soms plaats aan boeiend werk; dikwijls aan pretentieus ge pruts. In elk geval moet de kritiek het zonder criteria stellen. Ze heeft het eigenlijke van een kunstwerk ook vroeger nooit af doende in woorden kunnen vat ten en tegenwoordig heeft ze niet eens meer het gezag van de vermeende— objectiviteit Op grond waarvan vind ik nu de ten toonstelling van Sylvie Zylmans in het Stedelijk Museum Schie dam zo boeiend? Deze Brabantse exposeert dingen die commentaar uitlokken. Er is nogal wat over geschreven, maar een ondubbelzinnige uitleg is niet geopperd. Het werk intrigeert: het geeft meer te denken dan te zien, In Schiedam heeft Sylvie ob jecten geplaatst. Een installatie in de aula bestaat uit projecties en geluid. In een gang hangen teke ningen met gouache. Op elk blad staan woorden en figuurtjes van mens en dier. De titels zijn woord spelig. Tijdelijkheid In de kelder vormen (rechtop, schuin of ligggend) losse letters woorden en de woorden een cryp tische zin. De letters zien er zeer solide uit. Ze zijn groot, dik, ge kleurd en ze lijken zwaar te zijn. Ook liggen er ronde schijven met ronde openingen in het vlak en met op de randen een tekst. De schijven doen aan zware onderde len van een machinerie denken. Uit een toelichting blijkt dat de objekten in paraffine zijn gegoten en dus naar verhouding weinig wegen. Bovendien is het materi aal smeltbaar en dat wijst op tijde lijkheid. De dingen zyn net ais de woorden niet duurzaam. Ze zijn ook, anders dan personen, perfect vervangbaar. Een figuur in polyester en alumi nium houdt een schaduwzwarte lap rubber als een afgestroopte hazenhuid in de hand en werpt als men voorbij komt licht op de wand. Titel: 'De ophchter'. De dubbelzinnigheid is in dit geval duidelijk. Net als wijlen Joseph Beuys zegt Sylvia iets tegen de haas die zich in sommige objek ten bij nader inzien alleen voor doet doordat twee opgestoken vingers ons aan hazenoren doen denken. Die vingers betekenen soms 'overwinning', soms 'vrede', soms een bespotting, namelijk als ze uitsteken boven het achter hoofd van iemand die dat niet in de gaten heeft. Dat vingergebaar is een meerzin nige code. Er valt nog veel meerte ontdekken. Alles wat Sylvia biedt, prikkelt tot decodering, ontraad seling. De kunstenares geeft steeds een voorzet die de kyker uitnodigt tot eigen geestelijke ac tiviteit. Ze exposeert sedert tien jaar en uit de beschouwingen die de exposities ontketenden blijkt dat het werk werkt. Vermeer en meer Op de zolder van het kasteel van Rhoon heeft Peter Sansom aan draden foto's opgehangen van een vis of van vruchten: een ci troen, aubergines, een appel, een tros druiven. Sommige foto's han gen scheef, maar in alle gevallen lijkt de draad in een rechte lijn door te lopen in de foto. Nauwkeu righeid moeten ook zijn naschil deringen van fragmenten uit wer ken van Johannes Vermeer ge vergd hebben. Collages en teke ningen gaan in op de relatie tus sen het originele kunstwerk en de reproduktie. Het verband kan jn verschillende mate verwijderd zijn. Verandering ten opzichte van het motief illustreert Sansom ook met zijn kleine naschilder) n- gen van landschappelijke lok plaatjes in reisbrochures. Wat dit alles bezienswaardig maakt is vooral de vaardigheid. Indonesians Al langer dan een eeuw beïnvloe den Westerse en buiten-Europese culturen elkaar. Zo volgde de In donesische schilderkunst in de spannende jaren veertig minder de eigen traditie —de wayang- stijl— dan wel het Westerse ex pressionisme. De hedendaagse kunst in Europa zoekt vaak nieu we kracht in het 'primitivisme'. Toch blijft het wonderlijk om een koperen Christusbeeldje niet op een kruishout bevestigd te zien maar op een groot paneel met de kleuren van de Nederlandse vlag en met motieven die ontleend zijn aan schilden van de Asmat in Iri- Silvle Zijlmans: 'De oplichter',\ 155x50x130 cm an Djaya. Het is een werk van Abel Tasma, die op Bali les heeft genomen bij een schilder in het dorp Ubud, waar vroeger de Ne derlander Rudolf Bonnet de plaat selijke schilderkunst sterk beïn vloedde, Op sommige van de forse schilderingen van Talma is de in vloed wat meer verwerkt dan op het Christuspaneel. Grenspalen Hij exposeert in de galerie lo, waar ook authentieke ethnografi- ca te zien en te koop zijn. Er staan onder meer grenspalen uit Fiores, grafbeelden uit Lombok en een deur uit Nias. In een vitrine lig gen sieraden uit Tammbar, Lethi en andere Molukse eilanden. Mu sea hebben vooral belangstelling (maar geen geld) voor twee Tau Tau's: voorouderbeelden van de Sa'dang Toradja's op Sulawesi. Zulke oude exemplaren komen op hun oorspronkelijke plaats, de wand van de grafrots, niet meer voor. Ze zyn opgekocht en intus sen in de handel erg duuur gewor den. Sylvie Zijlmans. Stedelijk Muse um Schiedam tot 21 mrt; Peter Sansom. Kasteel van Rhoon, di t/m zo 14-17 t/m 14 mrt; Abel Tasma. Galerie Io, Heem- raadssingeï 244. Do t/m zo 13-17 tl m 28 mrt. a I b Wnoll' artiest Emmylou Hams, Ltncia Ronstadt, Dolly Parton abel Asylum Records/ Wamer duur 41.26 min. Een eeuwigheid geleden namen drie Amerikaanse country-prinsessen zich voor om hun (soms best betwijfelde) vriendschap te bezegelen met een gezamenlijk album. Wat lange tijdvoor onmogelijk werd gehouden, lukte in 1987 dan toch: Emmylou Harris, Linda Ronstadt en Dolly Par ton presenteerden zich als vocale drie-eenheid middels 'Trio'. In eigen land groeide dat monsterverbond al pijlsnel uit tot een groot succes. Daarbuiten bleef het bereik beperkt tot de trouwe Nashville-volgers, vooral omdat de drie dames geen ruimte konden vrijmaken voor enige fysieke promotie. Met hun afzonderlijke carrières is het hen nadien in commerciële zin veel minder voor de wind gegaan dan tevoren. Terwijl in artistiek opzicht eigenlijk alleen Emmylou Harris nog geregeld heeft kunnen verrassen. Deze alom gewenste hereniging kan natuurlijk wor den gezien als een handige truc om de verminderde populariteit weer op te vijzelen. De inhoud van Trio II' duidt echter eerder op het tegendeel. Want in een tijd waarinook in Amerikaalleen nog 'verpopte' coun try lijkt te kunnen scoren, gaan Emmylou, Linda en Dolly zonder gêne op de 'klassieke' toer. Met als uitkomst andermaal hemelse samenzang, die de belegenheid van de repertoirekeuze bijna ogenblikkelijk doet vergeten. Dat de betrokken platenbazen bij de 'doorstart' niet onmiddel lijk dollartekens in de ogen hebben gekregen, mag wel blijken uit het feit dat de oudste opnamen dateren van voorjaar 1994. Airplay voor een single buiten de vertrouwde country-kanalen wordt vast een probleem Tenzij misschien Neil Young's 'After The Gold Rush' als eerste kans- kaart wordt uitgespeeld. Louis Du Moulin

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1999 | | pagina 9