Ambon in de greep van de angst
m
'Vaklui laten
zich niet
afschepen'
Kleinmetaal vraagt om meer loon en minder werkdruk
SltÉllIM
m
Vermist meisje (13)
uit Irak was met
geliefde 'op de vlucht'
Defensie in de fout
Griepepidemie alleen
beneden de rivieren
4//XA/t
JvtuM JjL d&Jl
Rotterdams Dagblad Commentaar
Djanko
Rotterdams Dagblad
p$
•i.y Kf
Woensdag 3 maart 1999
Door Theo Haerkens
Ambon„Ik heb sinds 19 januari
vier mensen gedood." Terwijl de
Ambonese man de bekentenis
doet, trekt hij zijn T-shirt op om
het koperkleurige mes te laten
zien dat tussen zijn broeksband
steekt De man, stevig gebouwd,
gesoigneerd sikje, draagt boven
zijn zwarte shirt een dito pet met
een goudkleurige ketting. Voor
hem was er geen andere optie,
sinds het begin van de bloedige
rellen op het eiland in het oosten
van Indonesië. „De moslims val
len ons aan en dan moeten wij
ons verdedigen."
Zelfverzekerd kijkt hij rond in de
kerk in het centrum van Ambon-
stad, waar zo'n 150 protestanten
hun toevlucht hebben gezocht
nadat hun huizen waren platge
brand of vermeld. Met zijn vlijm
scherpe mes maakt hij steek- en
snijbewegingen om te laten zien
hoe koel hij te werk ging. De man
- Tk ben een echte christen'-
weet heel goed dat de kerkelijk
leiders in de stad bloedvergieten
afkeuren en bergt het wapen
weer op. Zijn naam wil hij ook
niet in de krant „De priesters
zeggen: je moet het mes niet ge
bruiken om elkaar te doden." De
woorden spreekt hij staccato uit.
zijn wijsvinger priemt op het rit
me in de lucht, maar hij is het er
overduidelijk niet mee eens: „De
bisschop en de priesters verbie
den het, maar hoe moeten wij ons
anders verdedigen?"
Hoewel het gisteren rustig was op
het Molukse eiland Ambon
heerst er angst. Iedereen is bang
en dat is goed te zien. Op de weg
van het vliegveld naar de stad,
zo'n zestien kilometer, worden
veel auto's door militairen of poli
tie begeleid. Overal staan olie-
drums en liggen stapels afval,
restanten van de wegafzettingen
die de bewoners zelf hebben aan
gebracht Uit het achterraam van
de auto voor ons steekt de loop
van een geweer zo'n twintig cen
timeter naar buiten. Chauffeurs
steken hun duim op naar elkaar
om aan te geven dat de weg ver
derop veilig is.
De palmbomen wuiven in de
■wind en de baai is hemelsblauw.
Jongetjes sjouwen met een gi
gantische vis die aan een stok
tussen hen in bungelt en vrou
wen vervoeren groente in grote
schalen op hun hoofd. Links en
rechts staan alle en nog muren op
plekken waar t it voor kort men
sen woonden. De huizen zijn uit
gebrand. „Kier stond een kerk,
daar een stel huizen en hier stond
ook een kerk," gidst de politie
man die als taxichauffeur func
tioneert.
Tegen het eind van de rit peutert
hij zonder vaart te minderen aan
zijn holster, haalt zijn pistool te
voorschijn en legt dat op schoot.
„Nu komt Batu Merah," In het
moslimdorp, dat vrijwel aan
Ambon-stad is vastgegroeid,
deed zich op 19 januari een inci
dent voor tussen een moslim en
een christen, dat een kettingreac
tie van geweld in gang zette dat
nog steeds niet is afgelopen. Er
zijn al meer dan 150 doden geval
len.
„Hier is het weer veilig," mar
keert de politieman de grens met
Ambon-stad. In de straten wordt
druk gepatrouilleerd: soldaten te
voet met het geweer aan de
schouder. Anderen rijden op de
brommer met een riem vol kogels
rond hun middel Het leger heeft
maandag de eerste versterkingen
aangevoerd van een speciaal ge
vormd elitekorps, omdat de situa
tie nog steeds niet echt onder
controle is. Vorige week vond bij
een nieuwe confrontatie tussen
moslims en christenen een nog
onbekend aantal mensen de
dood. Bij het politiebureau staat
naast de televisie onder een af
dakje een mitrailleur, gericht op
de ingang. De agenten die zitten
te kijken hebben de wapens on
der handbereik.
Een rondje door de stad kan nog
net voor de schemering. Op de
plaats waar twee maanden gele
den nog groente, fruit en tropi
sche vogels werden verhandeld is
een kale vlakte ontstaan. De hut
ten en krotten zijn afgebrand en
met de grond gelijk gemaakt
Van de groezelige karaoketenten
is geen spoor meer te zien. De po
litieman krijgt haast, weliswaar is
er geen avondklok ingesteld,
maar na zonsondergang waagt
ook hij zich niet meer buiten. De
bewoners van huizenblokken die
nog wel in tact zijn, zijn druk
doende hun straat te barricade
ren. Ambon is in de greep van de'
angst
Door Gert Onnink
Rotterdam Danny, een van de
ruim vijfhonderd werknemers in
de kleinmetaal die gisteravond
actie voerden in het Maasgebouw
bij de Kuip, maakt in een paar
woorden duidelijk hoe het precies
zit in zijn sector ,,'t Is gewoon klo
te," roept hij in de microfoon,
voordat hij een motie mag voorle
zen die morgen aan de werkge
vers zal worden aangeboden. „De
FWM, je weet wel dat zijn die fari
zeeërs," gaat Danny verder, „die
hebben een millenniumpro
bleem, want by die werkgevers
staat de klok nog op het jaar 1900.
Als dat zo blijft, dan gaan we met
z'n allen plat." De zaaljuicht.
Een ouderwetse actiesfeer wil er
deze avond in het aan het Feye-
noordstadion grenzende gebouw
maar met in komen. Wat Carrie,
ditmaal de presentator, de muzi
kanten van Café Noir en de ver
schillende woordvoerders van
FNV Bondgenoten ook proberen,
de in het oranje gehulde massa is
niet op de banken te krijgen. Het
lied over de hoge werkdruk wordt
wel meegezongen. De boodschap
is glashelder: er moet een goede
CAO komen, anders volgen op
korte termijn acties.
De naar schatting 350 000 metaal
bewerkers, installateurs, CV-mon-
teurs, garagémenseri, smeden en
andere kleinmetaalmedewerkers
in Nederland hikken niet alleen
aan tegen een te hoge werkdruk.
Ook krijgen ze er te weinig belo
ning {salaris en toeslagen) voor, is
de zeggenschap over het over
werk niet goed geregeld en zijn
over scholing geen goede afspra
ken gemaakt. Hierdoor is er nau
welijks 'instroom' van nieuwe
mensen. Sterker nog, er zijn on
geveer 35.000 vacatures.
Vijf keer onderhandelen over een
nieuwe CAO
heeft tot dus
verre niets op
geleverd. „Er
zit geen enkele
beweging in,"
zegt Kutger
Meijer, FNV-
bestuurder in
Rotterdam en
lid van de on
derhande
lingsdelegatie
van de bond.
„De bedrijven
hebben goed
verdiend. Daar
mogen de
mensen ook
wel eens wat
van terugzien.
Helaas zijn de verschillen nog
steeds levensgroot."
Samen met de vijfhonderd actie
voerders in Rotterdam kwamen
gisteravond in het hele land op re
gionale manifestaties 2o'n drie
duizend kleinmetaalwerkers op
de been om te pleiten voor een be
tere CAO. Morgen hopen de bon
den in Delft bij de werkgevers het
-''*r
De actieshirts hangen klaar terwijl de zaal in het Rotterdamse
Maasgebouw langzaam vol loopt met werknemers uit de klein
metaal. Foto Cor Vos
vastgelopen overleg weer viot te
trekken. Vanaf de FNV-kantoren
in Ro** -"dam-Ommoord en Dor
drecht (Sterrenburg) vertrekken
's morgens om kwart voor tien
bussen om de bijeenkomst bij het
kantoor van ondernemersvereni
ging MKB Nederland te kunnen
bijwonen.
„We willen dat er opnieuw onder
handeld wordt, want vaklui laten
zich niet met een schijntje afsche
pen," zegt FNV-bestuurder Ger
Ros. „Dat is jammer. Niet alleen is
hier de zaal vol, ook de maat is vol.
En de bonden zijn klaar voor ac
ties." De eerste kantine- of poort
acties in de regio Rijnmond staan
op het programma bij onder meer
Nebin Rotterdam, Imtech en GTI.
Het lukte Carrie, die gisteravond als presentator van de actie vergadering optrad, niet om de in
oranje gehulde massa op de banken te krijgen. Foto cor vos
Verse deeppan pizza Hawaii
Mee een dikke, luchtige bodem en een
copping van ananas en ham Vers bij
onze traiteur Per stuk.
doorsnede 34 cm 40/71
van 14.95 voor f f \J
KOSMir
Rotterdam Het vermiste 13-ja-
rige Irakese meisje Razaw Hasan
Muhammed uit Dordrecht is te
recht. Het meisje, dat een maand
zoek is geweest, meldde zich
maandag bij het politiebureau
aan de Nassauweg in Dordrecht.
Met hulp van een tolk heeft
Razaw inmiddels haar versie van
het verhaal aan de politie verteld.
Ze zou er stiekem met haar ge
liefde vandoor zijn gegaan.
De verdwijning van het meisje
was een grote domper op de ge
zinshereniging van de Irakese fa
milie Muhammed op dinsdag 2
februari. W. Erkelens van de poli
tie Dordrecht zegt dat agenten af
gelopen dagen dan ook vooral be
zig zijn geweest met het begelei
den van de emotionele hereni
ging tussen ouders en kind.
Razaw kwam de bewuste dins
dag aan op Schiphol, samen met
haar vader, haar oma en acht
broertjes en zusjes. Tijdens het
kopen van treinkaartjes naar
Dordrecht, waar haar moeder
met een van haar zusjes al twee
jaar woont, ging het mis.
Razaw vertelde de agenten dat zjj
op dat moment is meegegaan
met een Irakese man die in Bel
gië woont. Volgens de tiener was
zij al geruime tijd verliefd op de
man. Ze had met hem ook afspra
ken gemaakt over haar aankomst
op Schiphol. Terwijl de familie de
treinkaartjes kocht, vroeg de
man haar om met hem mee te
gaan naar zjjn woning in België.
Dat deed ze zonder haar familie
te waarschuwen. Pas toen het ge
zelschap, verdeeld over twee cou
pés, in de trein naar Dordrecht
zat, ontdekte de moeder dat een
van haar dochters ontbrak.
Eenmaal in België wilde de tie
ner al snel terug naar haar ou
ders in Dordrecht. De Irakese
man bracht haar echter pas op I
maart, bijna een maand later,
met de trein terug naar Dor
drecht. Daar zette hij het kind af
op het perron en verdween. Het
meisje belandde met hulp van
een voorbijganger op het politie
bureau.
Razaw heeft tegenover de politie
verklaard dat zij de woning van
haar vriend niet mocht verlaten.
De politie onderzoekt wat zich
precies in België heeft afge
speeld. In overleg met justitie
wordt binnenkort een officiële
verklaring van Razaw opgeno
men. Als blijkt dat in België
strafbare feiten zijn gepleegd, zo
als het meisje tegen haar wil
vasthouden, dan wordt de zaak
overgedragen aan de Belgische
autoriteiten.
De politie is sinds de verdwijning
op 2 februari bezig geweest met
zoekacties naar het meisje. Die
leverden niets op.
Hoe oud de man is, waar hij pre
cies woont en wat zich precies
heeft afgespeeld, weet de politie
nog niet „Met een 13-jarige pra
ten is heel anders dan met een
ouder iemand," zegt Erkelens.
„Er kan echt van aües gebeurd
zijn."
Mariniers hebben de naam bepaald geen 'watjes' te zijn,
maar harde jongens die tegen een stootje kunnen. Voor
dat ze tot het keurkorps worden toegelaten, ondergaan
ze strenge medische tests. Uiteindelijk blijven alleen degenen over
die in een uitstekende conditie verkeren. Maar het blijven mensen,
wier lichamen niet onbegrensd op de proef kunnen worden gesteld.
Dat ervoer het Korps Mariniers in november 1997 op tragische wij
ze, Een 23-jarige mannier stierf tijdens een oefening in de Krimpe-
nerwaard aan een hartstilstand nadat zijn lichaam ernstig onder
koeld was geraakt.
Staatssecretaris Van Hoof van Defensie heeft erkend dat in deze
zaak, waarover in deze krant uitvoerig is bericht, fouten zijn ge
maakt. Degenen die de leiding hadden over de militaire oefening,
hebben de omstandigheden van die dag ernstig onderschat. Wie
mensen, ook al zijn die nog zo 'stoer', bij een gevoelstemperatuur
van net onder nul met alleen een overalletje aan door 140 sloten laat
waden, vraagt in feite om moeilijkheden.
De leiding blijkt echter niet alleen de effecten van de erbarmelijke
weersomstandigheden te hebben onderschat, maar ook onvoldoen
de te hebben gezorgd voor veiligheidsvoorzieningen en medische
faciliteiten vooraf. Het slachtoffer was op pad gestuurd zonder de
verplichte survival-deken van aluminium. En toen de man in de
problemen kwam werd hij naar een verkeerd ziekenhuis gebracht
in plaats van naar Dijkzigt, het enige ziekenhuis in de omgeving
met goede apparatuur tegen onderkoeling.
Hieruit kan worden opgemaakt dat de hele oefening destijds krak
kemikkig was voorbereid. Staatssecretaris Van Hoof geeft dat in
wezen toe, maar meldt de Tweede-Kamerleden die over deze zaak
vragen hebben gesteld dat geen stappen tegen de verantwoordelij
ken zijn ondernomen. Voorde nabestaanden van het slachtoffer
moet dat heel onbevredigend zijn.
Wel is de oefening sinds het dramatische incident voorlopig van het
programma afgevoerd en is TNO gevraagd nader onderzoek te doen
naar preventieve maatregelen tegen onderkoeling. Die onderzoeks
opdracht is wat aan de late kant gekomen, maar er kunnen waar
schijnlijk wijze lessen uit worden getrokken voor de toekomst.
Mannen en vrouwen die zich melden voor het leger, weten dat ze
gekozen hebben voor een vak dat zekere risico's met zich mee
brengt. Nu het einde van de Koude Oorlog al zijn tweede lustrum
viert, moet men die risico's echter wel relativeren. Het is niet de be
doeling dat de legerleiding de simulatie zover doorvoert dat de ge
varen vervolgens kunstmatig worden opgedreven. Vanzelfsprekend
moet de conditie van soldaten op peil blijven, maar er zijn grenzen
aan de methoden die men daarvoor in vredestijd toepast.
RotterdamIn het zuiden van het
land woedt een griepepidemie. Op
elke tienduizend mensen in Bra
bant, Limburg en Zeeland zijn er
36,6 ziek. Het gemiddelde voor
het hele land ligt op 21,9.
Op dit moment zijn zo'n 35.000
Nederlanders door griep geveld,
een verdubbeling ten opzichte
van twee weken geleden. Het Na
tionaal Influenza Centrum in Rot
terdam verwacht echter niet dat
er een grote epidemie op komstis.
Volgens G. Rimmelzwaan, viro-
loog bij het centrum, is de griep-
activiteit half december vong jaar
begonnen. Sindsdien bleef het bij
tien zieken op de 10.000 Nederlan
ders. Vorige week steeg dat naar
18,9 en deze week dus naar 21,9.
Normaal
Onder de indruk is hij echter niet.
De iaatste epidemie van enig for
maat was drie jaar geleden. Vol
gens hem is het aantal mensen
met griep normaal voor de tijd
van het jaar, Van een griepepide
mie is absoluut nog geen sprake.
Pas bij 40 zieken op de 10.000
mensen wordt het fors."
Het Nationaal Influenza Centrum
krijgt de cijfers van 65 huisartsen
via het Nederlands Instituut Voor
Onderzoek van de gezondheidssi
tuatie. De huisartsen registreren
het aantal mensen met influenza
(griep) in hun praktijk en geven
dat door aan het NIVO, Op deze
manier kan men golfbewegingen
en pieken in de gaten houden.
Rimmelzwaan: Meestal is er in
deze periode een uitschietende
piek te zien, maar omdat de griep
zo lang aanhoudt, is het een uitge
rekte golfbeweging."
Een belangrijk kenmerk van de
heersende griep is dat het snel op
komt. „Als mensen 'smorgns
naar hun werk gaan, kunnen ze
nog nergens last van hebben, ter
wijl ze 's middags ziek naar huis
gaan", aldus de viroloog. De griep
duurt drie tot vier dagen.
Luchtweginfectie
Veel voorkomende klachten zijn
keelpijn, hoesten, koorts, loop
neus en hoofdpijn. De mensen
hebben vaak last van een lucht
weginfectie. Rimmelzwaan:
„Klachten als dianee vallen niet
onder deze griepgolf. Dit heeft te
maken met een darminfectie en
niets met influenza."
Waarom het virus alleen in de
winter toeslaat, blijft voor de vino
logen overigens een mysterie.
Met het klimaat heeft het niets
van doen. Portugezen hebben er
evenveel last van als Scandina*
viers. Doordat er ook contact is
met inlfuenzaeentra elders in Eu
ropa, is te zien hoe de griepgolf
zich verspreidt. Volgens de viro
loog is de griep in Engeland,
Frankrijk en België inmiddels
over haar hoogtepunt heen.
Of de epidemie over de rivieren
heen komt, is nog niet te zeggen.
Aangezien de cijfers in het westen
en oosten van het land alweer da
len, schat Rimmelzwaan echter
dat het dit jaar wel mee zal vallen.
AM opkortsT >i£KwAtnT Bjj
ik C.A N/ikvinD HET
Cu Vl/\4R Ev&j"^DE|U lo Sneu
.'jTWiEN ImoöR DE^olRAt't
