7
Eind paars tijdperk in zicht
T
Tweede Kamer biedt geen alternatief voor WAO-plan
Een nieuw bestuur
voor 42 procent
van Zuid-Holland
Minister Herfkens
Veilige wegen
Öcalan
Napoleon
Prinsestheater
Rotterdams Dagblad
Donderdag 4 maart 1999
Onder eindredactie van Annemlek van Oosten, tel.: 010-4004358
Mevrouw Herfkens is de opvolgster van Jantje Pronk,
de jarenlange Sinterklaas zonder mijter. De huidige
minister maakte een dansje met de inwoners van Mo
zambique en beloofde de huidige machthebbers een
blanco cheque.
Gaat dit vrouwke niet eenbeetje naiefommetonzebe-
lastingeenten? Zijn de lieden in dat land, na hun sme
rige moordpartijen, nu brandschoon? Kan dit geld
niet beter worden besteed aan de bestrijding van de
steeds maar groeiende criminaliteit? Of aan het aan
pakken van chaotische toestanden in Nederland, waar
sommige groepen buitenlanders hun politieke frus
traties botvieren?
Ik adviseer mevrouw Herfkens de huidige machtheb
bers in Mozambique, en hun trawanten, alvast de op-
vangadressen te geven voor hetgeval er weer eens een
andere gewelddadige pief naar de macht grijpt.
Wim den Hertog, Rotterdam
De opbrengst van de belasting op auto's was in 1999
25,6 miljard gulden. En dan zou er geen geld zijn voor
veilige wegen? Het wordt steeds doller in autorijdend
Nederland. Van de 25,6 miljard gulden wordteen scha
mele dne miljard besteed aan onderhoud en nieuw
bouw van wegen. Er gaat ongeveer zes miljard naar
provincies en gemeenten. Er is ongeveer één miljard
gemoeid met verkeersveiligheid. De conclusie is, dat
er 15,6 miljard het zwarte gat der algemene staatsmid
delen ingaat Wij automobilisten brengen dus veel
meer aan belastinggeld op dan de de overheid aan ons
wenst te besteden. Diezelfde overheid (en de politiek)
spreekt wel vrijwel dagelijks over het vergroten van
de verkeersveiligheid en het terugdringen van het
aantal verkeersdoden; 1160 in 1997!
Ik heb nog een goed advies voor de club hobbyisten in
Den Haag: steek de 1,5 miljard gulden bestemd voor
rekeningrijden liever in het onderhoud van wegen.
Dat werkt! Rekeningrijden dus niet.
Hans Grashoff (voorzitter Pro Auto), Rotterdam
Öcalan krijgt geen eerlijk proces. Wat kon anders wor
de n verwacht van een land datbelooftde mensenrech
ten te eerbiedigen, maar intussen gewoon doorgaat
met het martelen, moorden, laten verdwijnen van in
dividuen. Eenland dat slachtingen uitvoert in Koerdi
sche dorpen. De advocaten die Öcalan uiteindelijk
mochten bezoeken, werden door een woedende me
nigte, opgetrommelde, Turken opgewacht.
Ook journaliste Jessica Lutz schreef een artikel dat
rechtstreeks uit de koker van de Turkse geheime
dienst leek te komen. Zij vertelde dat Öcalan geen
Koerdisch zou spreken. Mocht dit ai waar zijn, dan is
het niet eens zijn fout, maar te wijten aan het feit dat
het Koerden verboden is hun eigen taal te spreken.
Ket gevolg is dat vele Koerden hun eigen taal niet be
heersen. Eén van de andere enormiteiten in het arti
kel was dat de PKK ook gezinnen van dorpswachters
in Koerdische'dorpen zou hebben vermoord;'Lutz
moet wél vermelden dat er in die dorpen geen politie
bureaus zijn, maar dat de woningen van doipswach-
ten als zodanig dienst doen. Daarom zijn bij vuurge
vechten (er woedt daar een burgeroorlog) niet alleen
de dorpswacht maar ook zijn gezin omgekomen. Bo
vendien betrof het acties van plaatselijke comman
danten van de PKK, acties die door de de centrale lei
ding werden verboden.
De advocaat van Öcalan zei dat diens ogen steeds af
dwaalden naar de twee gemaskerde mannen die bij
het onderhoud aanwezig waren. Vermoedelijk zijn dit
zijn folteraars, Ocalans gezondheid schijnt drastisch
tezijnverslechterd.Alsgevolgvanwat?Dezetoestand
doet mij denken aan Marinus van der Lubbe, de Ne
derlander die door de nazi's werd onthoofd omdat hij
de Rijksdag in brand zou hebben gestoken. Van der
Lubbe werd hoogstwaarschijnlijk verdoofd en vergif
tigd. Een eerlijk proces valt niet te verwachten. De
mooie woorden van de Turkse regering zijn lucht. En
wat doet ons kabinet, datdeze echte politieke vluchte
ling toegang weigerde?
Nelly Soetens, Rotterdam
'Napoleon had Schotse voorouders'luidt dekopboven
het artikel in het Rotterdams Dagblad van 23 februari.
Volgens een recent ontdekt gegeven zou de in 1745 ge-
emigreerde Schot Bayne na een schipbreuk op Corsi
ca terecht zijn gekomen. Daar werd toen gesproken
van Buon en zijn partij, of wel Buonaparte.
Een mooi verhaal, maar mijns inziens onwaarschijn
lijk zoniet onmogelijk. Napoleon Bonaparte werd in
1769 geboren als zoon van de advocaat Carlo Bonapar
te diezekergeenSchotwas.Ditiseenhistorischgege-
ven. Hoe Bayne hier te plaatsen is, lijkt een raadsel.
De Franse keizer Napoleon Bonaparte had echter via
een andere lijn wel Schots bloed, en zelfs koninklijk
bloed. In het boek 'The Forgotten Monarchy of Scot
land' doorMiehaelofAlbanyvindenwedatNapoleons
vader Carlo een zoon was van Guiseppe Enrico de Ro
han Stuardo en Lucia Mirelli della Riceia. Deze Gui
seppe was een kleinzoon van koning Karei II van En
geland en zijn maitresse Marguerite hertogin de Ro
han en zoals bekend was deze Karei II een achterklein
zoon vanMary koningin van Schotland en Henry Lord
Darnley. Het kan raar lopen met afstammelingen en
zo kruipt het bloed maar al te vaak waar het eigenlijk
niet gaan mag.
Roelof K Vennik (genealoog en bestuurslid van The
Caledonian Society), Rotterdam
Sinds de heropening van het hedendaagse Prinses
theater in Rotterdam ben ik een trouwe bezoeker. Ik
ben ook zeer verheugd met de vernieuwing die het
theater heeft ondergaan. Toch moet mij iets van het
hart. Ik heb vernomen dat er binnenkort een variété-
avond zal worden gehouden, genaamd 'Le Gland 'or'.
Nu heb ik niets tegen een variétéavond, maar ik heb
gehoord dat er op deze avond ook pomo-achtige acts
zullen worden opgevoerd en daar ben ik dus ten stel
ligste tegenDe maatschappij i s al flink aan het verloe
deren met al die seks op de televisie. Daarom vind ik
hetdes te triester dat een respectabeltheaterzoalshet
Prinsestheater, zich leent voor dit soort zaken. De
naam Prinsestheater kan in dat geval dan ook beter
vervangen worden door Sekspaleis Prinses of zoiets.
Op deze manier komen mensen niet ongevraagd in
contact met dit soort vunzigheid en is er geen moge
lijkheid tot verwarring.
Arjan Valk, Capelle aan den IJssel
Tekening
Door Maurice Wilbrink en
Ans Bouwmans
Als de Provinciale Statenverkie
zingen worden gezien als een opi
niepeiling over de landelijke poli
tiek dan is het eind van het paarse
tijdperk in zicht. In de Eerste Ka
mer heeft de regeringscoalitie
haar meerderheid nog maar net
behouden. Vergeleken met de
Tweede Kamerverkiezingen van
tien maanden geleden, lijden
vooral PvdA en D66 een ontstel
lend groot verlies.
Weliswaar maakt het zeer lage op
komstpercentage een vertaling
naar Tweede Kamerzetels wat du
bieus en vertroebelen regionale
invloeden een landelijk beeld,
maar één ding is duidelijk: de Ne
derlandse kiezer begint genoeg te
krijgen van Paars. De coalitie, die
vier jaar lang onbedreigd de Ne
derlandse politiek domineerde,
lijkt haar overtuigingskracht
kwijt te zijn. De komende maan
den aan het Binnenhof zullen uit
wijzen of een verzwakte coalitie in
staat is het hoofd te bieden aan
drie grote problemen: het asielbe
leid, bezuinigingen en de fall out
van de Bijlmer-enquête.
Met name de positie van D66 is
zeer precair geworden, ook al zal
de partijtop alles doen om paniek
reacties te onderdrukken. D66
bracht Paars op haar naam - „wij
zfjn de paars-makers" - maar is
die winst van 19.94 volledig kwijt.
In de kleinste regeringspartij zal
hardop de vraag worden gesteld
wat haar rol in dat desintegreren
de Paars nog kan zijn. D66 is de
brugfunctie in de coalitie kwijt en
vreest de komende bezuinigin
gen: de extra investeringen in
zorg, onderwijs en milieu waar
voor D66 in het tweede kabinet-
Kok ging zitten, staan ook op de
tocht.
De almaar door opiniepeilingen
gesteunde nek-aan-nek-race tus
sen PvdA en WD is overduidelijk
door de liberalen gewonnen. De
PvdA die vorig jaar bij de Tweede
Kamerverkiezingen nog sterk
profiteerde van de strijd Kok-Bol-
kestein, zag haar kiezers nu mas
saal thuis blijven. Het voedt het
vermoeden dat de PvdA vóórhaar
electorale successen zeer sterk
leunt op partijleider Wim Kok.
Die eenzijdigheid kan de partij in
de nabije toekomst nog zwaar par
ten gaan spelen.
De WD is de enige paarse partij
die zich redelijk heeft weten te
handhaven. Maar waar de kiezer
tijdens de Tweede Kamerverkie
zingen van 1998 nog op de WD
stemde voor een liberaal geluid in
een zekere paarse context, heeft
die kiezer nu steun gegeven aan
een regeringspartij die rekening
begint te houden met een toe
komst na Paars. Gisteravond al
werd een duidelijke waarschu
wing uitgesproken door de frac
tie top: het regeerakkoord wordt
niet opengebroken en de PvdA
moet inbinden.
Het afbrokkelen van Paars levert
de oppositiepartijen uiteraard
winst op. GroenLinks heeft zich
ten koste van D66 genesteld als
vierde party van Nederland en de
partij zal dit omzetten in be-
stuursverantwoordelijkheid.
GroenLinks bestuurt al mee in
veel gemeenten en zal haar entree
maken in het provinciale bestuur.
Paul Rosenmöller, onder wie
GroenLinks een stormachtige
groei heeft gemaakt, zit steeds na
drukkelijker in de wachtkamer
om mee te doen aan een kabinet.
Ook het CDA lijkt haar electorale
dieptepunt voorbij. Terwijl de
fractie in de Tweede Kamer nog
altijd worstelt met haar oppositie
rol, heeft de partij-organisatie in
het land bijtijds het initiatief ge-
nomen.'Het CDA heeft laten zien»
dat het, ondanks de enorme crisis
waarin het sinds 1994 is beland,
nog altijd goed geworteld is in de
samenleving. Een intensieve re
gionale campagne heeft de kie
zers bereikt en het CDA scoort nu,
net als bij de gemeenteraadsver
kiezingen in maart 1998, hoger
dan de opiniepeilingen steeds
hebben aangegeven. Nu de chris
tendemocraten hun bolwerken in
de regio's hebben behouden, is de
kans toegenomen dat het CDA in
de Tweede Kamer weer een rol
van betekenis gaat spelen. In de
senaat kunnen de christendemo
craten wellicht een sleutelpositie
innemen, omdat er zowel met
PvdA als met-WD blokkades
kunnen worden opgeworpen te
gen paarse wetgeving.
- •Toch heeft de kiezer niet eendui
dig voor een alternatief voor
Paars gekozen. Daarvoor is de
winst van,de oppositie te veel ver
spreid over verschillende politie
ke richtingen terecht gekomen.
Links heeft gewonnen (Groen
links, SP) in het centrum is
winst geboekt (CDA) en rechts
wint (de kleine christelijke partij
en). Voor de drie paarse partijen
zal die constatering voorlopig
aanleiding zijn door te ploeteren,
Geen van deze drie kan nu gok
ken op winst door het kabinet te
laten vallen. Pas een volgende
Tweede Kamerverkiezing kan
wellicht meer helderheid bieden
over een alternatief voor Paars.
Cruciaal daarbij lijkt of het CDA
haar kracht in de regio's ook weer
landelijk kan laten gelden. Ge
talsmatig is het CDA altijd nodig
voor een nieuwe coalitie, als de
PvdA en de WD elkaar loslaten.
Het feit dat de kiezers van de PvdA massaal thuis bleven, voedt het vermoeden dat deze partij voor haar electorale successen zeer
sterk leunt op partijïeiderWim Kok. Op de foto verlaat de premier de verkiezingsbijeenkomst van de PvdA, die gisteravond in Arnhem
plaats VOnd. FotoToussaintKIuiters/ANP
Door Kor Kegel
Een provinciebestuur
komt er natuurlijk toch
wel. Al blijft negentig
procent weg bij de stembus. Je
hebt nu eenmaal Zuid-Holland
en dat is een gebied van
3.378,808 inwoners en dat moet
bestuurd worden. Je kunt daar
moeilijk een commercieel uitzendbureau voor in
schakelen. Hoe germg de identiteit van 's lands
dichtst bevolkte provincie ook is, er was toch nog 42
procent dat gebruik maakte van het stemrecht. Om
gerekend zijn dat 1.047.763 kiezers in Zuid-Holland.
Je hebt kiezers en je hebt thuisblijvers. De kiezers
bepalen de politieke krachtsverhouding.
In de nieuwe Provinciale Staten van Zuid-Holland
komt de WD op 24 zetels, het CDA op 16, de PvdA op
16, GroenLinks op 8, D66 op 5, SGP op 5, RPF/GPV op
4, SP op 3, Nederland Mobiel op 1 en de Onafbanke-
lijken op 1 en als je dat optelt, kom je uit de op 83 ze
tels die 'ons' provinciebestuur telt. Idioot veel be
stuurders voor een orgaan dat zo weinig kiezers
trekt, maar dat zetelaantal is in de Provinciewet ver
ankerd. Het hangt af van het inwonertal. Of het volk
nu kiest of niet. Al jaren wordt er in de politiek over
gesproken om het aantal statenleden te halveren, zeg
tot 45, net als in de Rotterdamse gemeenteraad. Ho
pelijk gaat minister Bram Peper tot daden over, na
dat eind 1999 een spannend advies van de comrrus-
sie-Elzinga is gearriveerd.
Liefst 83 statenleden, die verantwoordelijkheid dra
gen voor een begroting die nauwelijks een tiende is
van wat er bij het Rotterdamse gemeentebestuur om
gaat Je zou denken dat die 83 statenleden alle tijd
hebben om bekendheid bij de Zuid-Hollanders te
verwerven, maar ze zijn er hopeloos in tekortgescho
ten. De enige, die een tikkeltje bekendheid aan het
verwerven was in althans de Rotterdamse regio, -was
George Brouwer (PvdA), maar hij heeft onlangs af
scheid genomen. Hoeveel mensen weten wie de com
missaris van de koningin is? Joan Leemhuis-Stout?
Had u het geraden? Hoeveel mensen weten trou
wens dat de commissaris van de koningin automa
tisch de voorzitter is van Provinciale Staten? Velen
leggen dat verband niet eens. Gedeputeerde Staten?
Wa's dat nou weer? Welnu, dat is het dagelijks be
stuur van de provincie, dus te vergelijken met een
college van burgemeester en wethouders, maar dan
in de provincie.
En over dat college gaat het de komende tijd weer.
De zetel verhouding tussen de partijen, zoals gisteren
bepaald door die 1.047.763 kiezers, is min of meer
maatgevend voor welk college van GS er komt. WD-
lijsttrekker Koos Nolten gaat de onderhandelingen
leiden; Als de PvdA terugkeert in het college, mikt
die partij op drie gedeputeerden: Jaap Wolf uit Berg-
schenhoek, Lennie Huizer uit Zóétèrmeer en Edit
Hallensleben uit Rotterdam. Maar de WD als groot
ste partij zal er dan ook minstens drie willen, net als
in de periode 1995-1999. Bij de WD nemen gedepu
teerden Henk van der Goot en Ted Jansen afscheid,
dus dat maakt plaats, In aanmerking komen Koos
Nolten uit Voorschoten, Jan Ekkers, burgemeester
van 's-Gravenzande, en Éllen-Joy Groosman-van den
Brandhof uit Maassluis. Overigens is de commissaris
van de koningin ook van de VVD en dat weegt by de
PvdA mee.
Maar dan heb je al zes gedeputeerden, even veel als
in de afgelopen periode. Kun je het college uitbrei
den bij een dalende opkomst? Dat wrikt, maar het
mag. Wat geb eurt er met gedeputeerde Jan ffeijkoop,
die de CDA-lijst trok? WD'er Nolten zegt het gevoer
de beleid te willen voortzetten, maar dat kan ook zon
der CDA en met GroenLinks, het is maar wat je onder
het 'gevoerde beleid' verstaat. PvdA-Iijsttrekker Jaap
Wolf ziet een winst voor links in Zuid-Holland, wil
dat verzilverd zien, lonkt naar GroenLinks - maar
kan dat ook zeggen om die derde, extra PvdA-gede*
puteerde (Huizer of Hallensleben) aannemelijk 4e
maken.
CDA-lijsttrekker Heijkoop wil er een zwaar onder
handelingspunt van maken dat er wel gedeputeer
den moeten komen, die een positiever beeld van de
provincie kunnen neerzetten. Communicatieve en
krachtdadige figuren, omdat leiderschap hogelijk ge
waardeerd wordt en meer sympathie oplevert dan
treuzelen en niks durven. Heijkoop wil dat de provin
cie een vuist gaat maken naar ruziënde gemeenten
en optimaal gebruik gaat maken van het bestuurlijke
instrumentarium. Dat klinkt daadkrachtig. Maar het
is een spierballentaal die niet gerechtvaardigd is als
je naar de beschamende opkomst van 42 procent
kijkt De onderhandelende politici moeten maar lie
ver niet een te grote broek aantrekken. Het nieuwe
college van GS kan beter rustig en bescheiden van
start gaan. Maak eerst maar eens eenbegrypelijk en
concreet collegeprogram dat bij de thuisblijvers in
het potje valt.
Door Hans van Soest
Alle politieke partijen buitelden de laatste
weken over elkaar heen om de WAO-plarmen
van staatssecretaris Hoogervorst van Sociale
Zaken te bekritiseren. Zowel links als rechts
vroeg zich in het openbaar af of de bewinds
man wel hard genoeg zijn best deed. Want, zo
lieten alle partijen in de aanloop van de Sta
tenverkiezingen weten: het grote aantal
WAO'ers is een probleem en hun partij maakt
zich oprecht zorgen.
Hoogervorst wil de groei van het aantal ar
beidsongeschikten indammen. In 2002, aan
het eind van de huidige kabinetsperiode, mo
gen het er maar 930.000 zijn (tegen 900.000
nu). Dat is 16.000 minder dan wanneer de hui
dige groei van de WAO zou doorzetten. Dit
oogt halfslachtig, maar de plannen van Hoo
gervorst zijn ambitieuzer dan ze op het eerste
gezicht lijken. De praktijk is weerbarstig. Op
korte termijn zijn de WAO'ers niet in aantal
terug te dringen. Alleen al in 1998 kwamen er
zo'n 30.000 bij (evenveel als er van Hooger
vorst de komende drieënhalf jaar extra mo
gen komen).
Vandaag bespreekt de Tweede Kamer de
plannen van Hoogervorst. Met de stagneren
de economie en een kleinere groei van het
aantal banen in het verschiet, zal het een hele
klus worden de 930.00 niet te overschiijden.
Hoogervorst heeft namelijk te maken, met
een vaststaand gegeven: ieder jaar komen er
duizenden mensen in de WAO, doordat ze
een auto-ongeluk krijgen of ernstig ziek wor
den. Dat is al erg genoeg voor betrokkenen en
er is niets tegen te doen door bijvoorbeeld de
keuringen strenger te maken. Als de in
stroom van het aantal WAO'ers omlaag moet,
kan dat alleen door ervoor te zorgen dat min
der mensen arbeidsongeschikt raken op hun
werkplek.
Afspraken
Hierover zijn inmiddels afspraken gemaakt
tussen Hoogervorst, werkgevers- en werkne
mersorganisaties. Het kabinet heeft 160 mil
joen gulden uitgetrokken om bijvoorbeeld de
risico's van tillen, werkdruk of schadelijk ge
luid te verminderen, In totaal moeten er twin
tig zogenoemde arbo-convenanten met be
drijfssectoren worden afgesloten. De eerste,
die van de thuiszorg, is gisterenondertekend.
Daarnaast is het noodzakelijk dat veel ar
beidsongeschikten aan de slag kunnen. Zij
moeten dan de concurrentie aan met 'gezon
de' werkzoekers Dit is lastig, omdat werkge
vers voor een WAO'er meer moeite moeten
doen. Zo moet bijvoorbeeld de werkplek wor
den aangepast. Veel werkgevers hebben daar
geen zin in. Die concurrentie wordt alleen
maar groter als er minder banen bijkomen.
Hoogervorst wil bazen stimuleren meer ar
beidsongeschikten in dienst te nemen en te
houden, Daarvoor zijn allerlei subsidiemoge
lijkheden, maar de praktijk leert dat dergelij
ke regelingen tijd nodig hebben. Werkgevers
hebben bewezen laks te zijn met het in dienst
houden van werknemers met een handicap.
Met deze beperkingen in het achterhoofd wil
Hoogervorst het probleem op korte termijn te
lijf door strengere keuringen. Ook moeten
WAO'ers vaker worden herkeurd. Vooral per
sonen met psychische klachten, omdat dit
ziektebeeld meestal slechts tijdelijk is. Ar
beidsongeschikten die weer aan de slag kun
nen maar daar te weinig hun best voor doen,
moeten eerder worden gekort op hun uitke
ring.
De WD riep al snel dat nieuwe ingrepen in
hoogte en duur van de uitkeringen nodig
zijn, omdat dat een 'afschrikkend effect' zou
hebben. Hoogervorst voelt hier niets voor.
Niet alleen omdat nog maar weinig werkne
mers volledig arbeidsongeschikt worden ver
klaard, maar ook omdat de uitkering van hen
die dat wel worden, in veel CAO's toch wor
den aangevuld tot honderd procent van het
laatst verdiende loon.
De PvdA pleitte voor een ontslagverbod van
WAO'ers. Ook dat gaat Hoogervorst te ver,
omdat werkgevers dan onevenredig hard
worden aangepakt. Het is nu al zo dat zieke
werknemers pas na een jaar ziekte en een
jaar in de WAO kunnen worden ontslagen als
is aangetoond dat het bedrijf geen ander
werk kan aanbieden.
Het CDA wol dat een zieke werknemer na een
jaar niet meer automatisch in de WAO terecht
komt, maar langer ziektegeld krijgt wanneer
zicht is op herstel. De zieke krijgt een basis
uitkering van de overheid, die door de werk
gever kan worden aangevuld. Dit betekent
dat de privatisering van de ziektewet moet
worden teruggedraaid. En geen haar op het
hoofd van het kabinet dat daar aan denkt. De
privatisering was beginjaren negentig juist
afgesproken om de groei van de WAO tegen
te gaan.
GroenLinks pleit voor een verplicht aantal
WAO'ers die bedrijven in dienst moeten ne
men. D66 wil hetzelfde, maar dan in mildere
vorm; de overheid mag hen niet dwingen.
Daarnaast wensen beide partijen een banen
plan. Iedereen die arbeidsongeschikt wordt,
moet (net als het kabinet voor WWers wil)
binnen een jaar scholing of een nieuwe baan
aangeboden krijgen. Dit klinkt goed, maar
werkt alleen als er genoeg banen zijn. En
daar wringt nu juist de schoen.
De plannen van Hoogervorst iiggen onder he
vig vuur. Alle partijen roepen op hoge toon
dat het aantal WAO'ers snel omlaag moet en
meer van dergelijke platitudes. Natuurlijk
moeten werkgevers beter hun best doen,
maar dat heeft tijd nodig. Als de politieke par
tijen niet met werkbare oplossingen komen
voor de korte termijn, zal er weinig inhoude
lijks aan Hoogervorsts plan veranderen.
