Tijd grootste probleem
voor nieuwe ondernemers
'Bij een fusie moetje elkaar aardig vinden'
Fruittella is te duur voor Azië,
maar Marbeïs zijn wel populair
II
'We hebben nul keer
aan de tap gehangen'
Handelsondernemingen
bundelen de krachten
Zeemanshuis
in Europoort
Van den Driest
consul Singapore
f.5
Rotterdams Dagblad
Vrijdag 5 maart 1999
Door Desiree van der Jagt
Rotterdam Bijna identiek zijn
de fouten die worden gemaakt.
Startende ondernemers blijken
keer op keer met dezelfde proble
men te kampen, welk product ze
ook leveren. Veel van de starters
houden maar net of helemaal niet
het hoofd boven water. Toch is
een zelfstandige onderneming
een goede manier om weer aan de
slag te komen.
Bij Renewal Enterprises (RE) krij
gen werkzoekenden de kans om
een eigen bedrijf op te starten.
Tien zelfstandige ondernemingen
werken sinds twee maanden on
der de vlag van Renewal Enterpri
ses in het Plesmanhuis in de
Waalhaven. En de eerste opdrach
ten hebben ze al binnen.
Peter Sutherland is een van de
nieuwe ondernemers. Samen met
drie collega's zwaait hij de scepter
over PC Netbiz. Hij is één van de
mensen die al eerder ervaring
hebben gehad met het opzetten
van een eigen bedrijf. „Het is ver
schrikkelijk moeilijk om in je een
tje een bedrijf te starten. Alles
komt op jouw alleen af en daar
ben ik een beetje op stuk gelo
pen." Samen met zijn drie colle
ga's gaat het een stuk soepeler, er
kent hij.
PC Netbiz is actief op het gebied
van computers. Op dit moment
houden ze zich bezig met het op
zetten van websites. „We hebben
al een opdracht binnengehaald én
het gaat dus lekker," vertelt Jan
Valk. Maar de vier ondernemers
willen verder dan alleen het op
zetten van websites. „Het bouwen
van de websites is eigenlijk het
begin. Het werk wat wij willen
doen gaat verder dan het opzetten
van de website. We willen de in
vulling van de website stap voor
slap begeleiden. Dan ben je toch
ook meer bezig met het bedrijfs
proces en de automatisering,"
zegt Valk.
Tekenend
De ontwikkelingen bij PC Netbiz
zijn tekenend voor het werkgele
genheidsproject van Renewal En
terprises. De nieuw opgezette be
drijven krijgen zes maanden om
zich te ontwikkelen. Bij RE krij-
gen ze onderdak, pe's en begelei
ding. In ruil moeten ze aan RE el
ke maand een businessplan pre
senteren, „De bedrijven zitten nu
in een fase dat de doelstellingen
nog worden bijgesteld," vertelt
projectmanager Annemieke Stel-
Met 33 starters werden eind vorig
jaar tien bedrijven opgezet. De be
drijven hebben allemaal een link
met de omgeving van de Waalha
ven. „Voordat we de bedrijven
hebben opgestart hebben we eerst
zelf een regio-onderzoek gedaan.
Bij de bedrijven hier in de omge
ving is gekeken waar de behoefte
ligt en van daaruit zijn de concep
ten ontstaan," vertelt Stelma.
De bedrijven vallen allen onder
Renewal Enterprises. Voor deze
constructie is gekozen omdat het
een opleidingstraject is en de
deelnemers zelf geen geld mogen
verdienen. Naast het computerbe
drijf. is er bijvoorbeeld ook een
handelshuis, een kinderopvang
centrum en een callcenter;
Gedachten
De eerste dag dat de deelnemers
binnenkwamen konden ze me
teen aan de slag. Na een korte
kennismaking werden de teams
aan elkaar gekoppeld en moest er
een businessplan op tafel komen.
De 33 starters kregen daar twee
weken de tijd voor. In die periode
zaten ze gezamenlijk in een hotel
en was de enige gedachte het
nieuwe bedrijf.
„Natuurlijk had ik wel bepaalde
ideeën over het opzetten van een
eigen bedrijf," vertelt Ron Koster.
Samen met een partner kreeg hij
de opdracht om een handelshuis
op te zetten. „In de eerste twee
weken moesten we richting geven
aan het idee. Wat wil je met een
handelshuis en waar vind je de
markt," vertelt 'hij. „We werden
gedwongen om onze gedachten
daarover te laten gaan, om onze
gedachten om te vormen. En in
zo'n periode kom je erachter dat
er veel meer in je zit," vertelt Kos
ter. „Onze eindconclusie was ook
duidelijk: we willen een handels
huis starten en we gaan daar een
succes van maken."
De opdrachten stromen binnen
en het handelshuis is druk bezig
om voor het hele jaar een catalo
gus te maken. „We brengen nieu
we producten op de markt. Alleen
dat wat uniek en specifiek is kan
bij ons in de catalogus terecht ko
men," vertelt zijn partner Natalie
Mores. Een sproeiinstallatie,
scheidingswanden en tuinmeubi
lair dat afwijkt van wat nu in de
winkels te vinden is. „Het voor
naamste is dat alles wat we leve
ren kwalitatief heel goed is," zegt
Mores.
Ook Mores wilde een eigen bedrijf
opzetten. „Maar bet opzetten van
een bedrijf is moeilijk. En alleen
is het nog veel moeilijker," vertelt
ze. Vandaar dat ze zodra ze over
het project had gehoord, gepro
beerd heeft daarbij te komen.
„Met het team wat \ve nu hebben
klikt het goed. We werken met
mensen die dezelfde visie hebben
en iedereen kan zijn eigen specia
lisme kwijt"
Naar buiten
Ramzi El Hassani is een van de
medewerkers van het handels
huis. Hij is afkomstig uit de bouw
en houdt zich bezig met het ver
kopen van de scheidingswanden
in de bouw. Aan het werken op
een kantoor heeft hij even moeten
wennen. „Ik heb vooral kennis
over technische zaken, maar met
deze baan kan ik gelukkig ook af
en toe naar buiten."
De moeilijkste stap die de nieuwe
ondernemers hebben moeten ne
men is het naar buiten treden.
„De eerste keer dat we een klant
moesten bellen, dat was ver
schrikkelijk," vertelt Jan Valk
van PC Netbiz. „Maai je moet wel.
Je krijgt een schop en dan doe je
het. Als je niets doet dan gebeurt
er ook niets, maar het was heel
erg moeilijk."
Wat wel in een klap weer terug
was, was het netwerk.Als je niet
meer werkt dan is dat zo verdwe
nen," vertelt Ron Koster. „Hier
heb je veel steun aan elkaar, want
we zitten toch allemaal in hetzelf
de schuitje. Door de contacten
tussen de bedrijven hier en de
contacten met de klanten win je
dat netwerk weer terug."
Opstap
Ongeveer zeventig mensen draai
en momenteel mee in de tien be
drijven. Dit terwijl er plek is voor
120 werkzoekenden. „Het is moei
lijk om mensen voor dit project te
vinden. Vooral op het gebied van
de medewerkers in de bedrijven
loopt het stroef," vertelt Stelma.
„Ook speelt mee dat we vrij onbe
kend waren in dit gebied. Het ar
beidsbureau en het Gak kenden
ons niet. Maar de medewerking
verloopt nu heel erg goed. Daar
hebben we veel steun aan."
Na de zomer start een nieuw pro
ject bij Renewal Enterprise. Wel
ke van de huidige bedrijven dan
nog bestaan is de vraag. Stelma
doet daar geen uitspraken over,
maar de voörtrekkers van PC Net
biz en het handelshuis zijn heel
stellig. „Natuurlijk gaan wc
door," zegt Jan Valk van PC Net
biz. „Dit is een prima opstap."
De periode bij Renewal Enterpri-
De viernieu
we onderne
mers van PC
Netbiz achter
hun compu
ter. Op de
voorgrond
een van de
website die zij
maken. Foto
Cees Kuiper/Rotter
se zien de deelnemers als de per
fecte aanloop naar het echte werk.
Nu nog worden de problemen die
een ieder bij het opstarten van
een bedrijf tegenkomt onder de
hoed van Renewal Enterprises
overwonnen. Maar eigenlijk, zo
zegt Jan Valk, is tijd momenteel
nog het allergrootste probleem.
„We hebben maar een half jaar
om alles onder de knie te krijgen.
Ik kan nu al zeggen dat ik nog
nooit zoveel heb geleerd als in de
afgelopen twee maanden. Maar
over vier maanden moeten we
echt op eigen benen staan."
Rotterdam Rotterdam zal in
september weer over een inter
nationaal Zeemanscentrum
beschikken. In opdracht van
de stichting De Beer is deze
week de eerste paal geslagen
voor het nieuwe centrum, dat;
zeevarenden een plekje biedt
om te slapen, te eten, óch te
ontspannen of om zonodig te
werken.
De nieuwbouw vervangt het
centrum dat moest verdwijnen,
wegens de verbreding van de
rijksweg A35 en komt op het
terrein van Hotel Restaurant
de Beer aan de Europaweg te
staan. 7 -
Het initiatief tot de herbouw
kwam van de Federatie van
Werknemers in de Zeevaart
(FWZ) en de International
.Transport Workers Federation
(ITF). Beide organisaties vor-i
men tevens het bestuur van dé'
stichting. De Deen A. Selander
van het International Commit-
tee on Seafarers' Welfare
(ICSW) sloeg deze week de eer-;-
ste paal voor het centrum. ;V
Loskomen
Het zeemanscentrum zal kün-f
nen beschikken over vele faci
liteiten om los te komeifvah.de i
dagelijkse routine aam boordt.
Voor de vaak kleine beman-'
ningen bestaat het leven aan
boord vaak alleen uit werken,
eten en slapen. Het centrum'
heeft de beschikking over één;
bibliotheek, audio,-video- enf
karaoke-installaties en' heeft
1 spelvoorzieningen als één bil-S
jart en tafeltennistafels. Ver%
der heeft het centrum feen|
zwembad, tennisbanen, een -
basketbal- en voüeybalveld,;;
een voetbalveld en een midget-
golfbaan. Ook is plaats inge
ruimd voor geestelijke en me*'
dische zorg. Het. céntrüm'/
wordt geëxploiteerd door del
Stichting Zeemanshuis- Rot-,
terdam. 7;•"•77
Rotterdam De topman van Ko
ninklijke Van Ommeren, drs. C.J.
van den Driest, is benoemd tot ho
norair consul-generaal van Singa
pore in Nederland. Van den Driest
werkte van 1980 tot 1984 voor Van
Ommeren in Singapore. Dat is
een van de redenen waarom de
s tadsstaat hem heeft verzocht zijn
belangen in Nederland te beharti
gen.
Door Frank Henderikx
Fuseren en overnemen is hel
meest geliefde gezelschapsspel
onder topmannen van onderne
mingen. De argumenten zjjn al
tijd rationeel en zakelijk, maar in
het spel van eten of gegeten wor
den spelen trivialiteiten niet zel
den een doorslaggevende rol. Hel
transport- en opslagbedrijf Van
Ommeren en bankverzekeraar
Fortis geven een kijkje in keuken.
De een als kampioen van de mis
lukte fusie, de ander als glorieuze
winnaar in de spectaculairste
overnamestrijd uit de Nederland
se geschiedenis. „We hebben pre
cies nul keer samen aan de tap ge
hangen, een heel slecht teken in
een fusieproces."
Er loopt een dunne Ijjn tussen het
slagen en het mislukken van een
fusie of overname. De vorig jaar
met veel bombarie aangekondig
de samenwerking tussen de Rot
terdamse transport- en opslagbe-
drijven Van Ommeren en Pak
hoed leek een formaliteit. Beide
bedrijven zijn actief in dezelfde
sector, moeten concurreren op
een wereldmarkt, hebben behoef
te aan 'schaalgrootte' en komen
bovendien uit dezelfde stad.
De fusie was logisch, een perfecte
combinatie. Toch moest bestuurs
lid R. Hendriks van Van Omme
ren deze week tijdens een door
Universiteit van Brabant georga
niseerd congres over fusies en
overnames uitleggen waarom het
allemaal anders uitpakte. „Ik ben
door de organisatie gevraagd in
mijn hoedanigheid als kampioen
van de mislukte fusie," schatte
Hendriks de situate juist in.
In een heel andere hoedanigheid
was H.
Hielkema
van Forlis
gevraagd.
Zijn bank/
verzeke
raar was in
1998 de on
omstreden winnaar als het ging
om overnemen. In een zenuwslo
pend gevecht met concurrent
ABN AMRO wist Fortis de Belgi
sche Generale Bank te veroveren.
Het had heel anders kunnen lo
pen Na het verrassende tegenbod
van ABN AMRO leek die bank
aan de winnende hand. Ze had
den grote plannen met de attrac
tieve Belgische partij, ze hadden
medestanders in de raad van be
stuur van Generale Bank en ABN
AMRO had bovenal meer geld
dan Fortis. Toch mocht Hielkema
uitleggen waarom Fortis deson
danks als winnaar uit de strijd
kwam.
Verliezer
Trivialiteiten spelen daarbij niet
zelden een doorslaggevende rol,
daar liet geen van beide sprekers
een misverstand over bestaan. Bij
de fusie tussen Van Ommeren en
Pakhoed blijken persoonlijke fric
ties bijvoorbeeld de belangrijkste
reden voor het mislukken te zijn
geweest. Bestuurslid Hendriks -
„Ik zal indiscreet zijn"- repte
met geen woord over de officiële
versie, waarin de Europese mede
dingingsautoriteit de schuld
kreeg. De combinatie zou volgens
die lezing teveel activiteiten moe
ten afstoten van 'Brussel', waar
door fusie niet meer interessant
was. In werkelijkheid waren de
bedrijven voor elkaar geschapen,
maar de topmannen niet bepaald.
„We hebben nul keer samen aan
de tap gehangen, een zeer slecht
teken in een fusieproces," aldus
Hendriks, „Je moet elkaar aardig
vinden en dat lukte niet echt."
Er was sprake van een groot stijl
verschil tussen de twee raden van
bestuur. „Onze partners van Pak
hoed voelden zich in een hoek ge
drukt, omdat wij sneller wilden
handelen dan zij. Dat hebben we
achteraf gezien verkeerd inge
schat. De problemen werden ook
5? m .-:
1
-. i
De Generale Bank was Inzet van de strijd tussen Fortis en ABN
AMRO. Na het verrassende tegenbod van ABN AMRO leek die
bank aan de winnende hand. Toch zegevierde Fortis uiteindelijk.
Foto ANP
niet besproken. Tijdens de ver
schillende onderhandelingen ont
stond achterdocht. Pakhoed ver
traagde, iedere beslissing moest
eerst terug naar de achterban." i
„Tijd werd op die manier de sluip
moordenaar van het fusieproces.
Bij ons kwamen naarmate het lan
ger duurde steeds meer tegen
standers van de fusie. Wat goed is
komt snel, maar daar was in dit
proces geen spra
ke van. Uiteinde
lijk ging het hele
maal niet door. De
zwarte piet ligt bij
Pakhoed. De be
langrijkste les
voor ons is dat je
moet weten hoe het mannetje te
genover je in elkaar zit."
Winnaar
Bij Fortis en Generale Bank w?.s
er geen sprake van grote stijl- of
cultuurverschillen, „We speelden
een thuiswedstrijd," aldus Hiel
kema, verwijzend naar het Bel
gisch-Nederlandse karakter van
zijn werkgever. Toch werd de fi
nanciële topman onaangenaam
verrast door een telefoontje tij
dens een hockeywedstrijd. ABN
AMRO had volkomen onverwacht
een tegenbod gedaan dat vijf pro
cent hoger lag dan dat van Fortis.
„Ik was bang, want ABN AMRO
heeft diepere zakken dan wij. Dat
is gewoon zo, ze hadden bedui
dend meergeld ter beschikking."
Fortis besloot echter het bod van
ABN AMRO drie weken lang vol
komen te negeren. Mei. genoegen
werd geconstateerd dat het onge
lukkige optreden en de arrogante
presentatie van ABN AMRO in
België verkeerd viel. .ABN AM
RO had een war-room ingericht.
Wij noemde dat al snel de war(ri-
ge) kamer."
Fortis wachtte ondertussen op
een passend moment voor een te
genbod. Hielkema kreeg daarbij
opmerkelijk genoeg hulp van een
commissaris van ABN AMRO -
„Ik zal zijn naam niet noemen" -
tijdens een bezoek aan de voetbal
wedstrijd Nederland-België op
het wereldkampioenschap in
Frankrijk. De commissaris liet
doorschemeren bijzonder onge
lukkig te zijn met het feit dat hij
voortdurend naar het hoofdkan
toor van ABN AMRO moest reizen
vanwege nieuwe verwikkelingen
rond de Generale Bank. Hielke
ma besloot het tegenbod vervol
gens op een vrijdag te doen en het
bod van ABN AMRO met zes pro
cent te overtreffen.
Omdat het bod hoger was dan ver
wacht, moest de raad van bestuur
van ABN AMRO toestemming
vragen van de commissarissen'.
„Mijn gevoel zei dat ze daar geen
toestemming haddén gekregen
om zo ver te gaan." De veronge
lijkte commissaris moest daar
door in het weekeinde aan de slag,
wat de sfeer binnen ABN AMRO
niet ten goede zal zijn gekomen.
Er zat nog een ander psycholo
gisch voordeel aan de reactie van
Fortis. „Om ons bod te overtreffen
moesten ze bovendien meer dan
30.000 franc per aandeel Generale
Bank gaan betalen. „Dat is een
zuiver psychologische grens,
maar wel heel belangrijk." Nadat
de aandeelhouders van Generale
Bank ook nog een constructie op
wierpen, gooide ABN AMRO de
handdoek in de ring.
Fortis kwam dus als glorieuze
winnaar uit de strijd, maar Hiel
kema is nog steeds niet te spre
ken over ABN AMRO, „Ze lieten
zich van een minder plezierige
kant zien." Bovendien heeft het
veel geld gekost.Als ABN AMRO
geen tegenbod had gedaan, had
den we Generale Bank 4,4 miljard
gulden goedkoper gekregen."
Fortis moest iiiteindelijk 24 mil
jard op tafel leggen.
AmsterdamSnoepfabrikant Van
Melle stapt af van het wereldwijd
verkopen van dezelfde snoepjes.
De crises in Rusland en Azië heb
ben het management doen beslui
ten voortaan regionale snoepjes te
produceren cn verkopen. Die
snoepjes zijn goedkoper en gaan
de koopkracht van de lokale be
volking niet te boven. Deson
danks had de crisis invloed op de
resultaten van Van Melle. De om
zet daalde met 2? miljoen gulden
tot 890 miljoen gulden en de net
towinst ging 11,3 procent achter
uit naar 52,4 miljoen gulden.
Met Mentos en Fruittella heeft'de
Bredase snoepfabrikant twee we
reldwijde merken in haar bezit.
Meiier, het caramelsnoepje, zou
het derde wereldmerk moeten
worden, maar dat is niet gelukt.
„Meiier wordt maar in een paar
landen verkocht, maakt maar een
paar procent van de omzet uit en
is nog steeds verliesgevend," al
dus bestuursvoorzitter Izaak van
Melle.
Van Melle besteedt ai 15 procent
van haar omzet aan reclame en
marketing. De kosten om gen
merk wereldwijd te introduceren
worden echter steeds hoger. Voor
Van Melle wordt dat een bijna on
haalbare kaart. Bovendien zijn de
Mentos, Fruittella en Mellers niet
goedkoop. In Azië en Rusland
hebben de consumenten simpel
weg hei geld niet voor de aanschaf
van de dure merksnoepjes.
Marbles
Onder druk van de crisis is het
management in Indonesië met
een nieuw snoepje gekomen, de
Marbels. „Dat is een groot succes.
Zelfs de Indiase markt, die we dit
jaar betreden, is er enthousiast
over. Het afgelopen jaar heeft de
fabriek in Indonesië al op volle ca
paciteit gedraaid om aan de vraag
te kunnen voldoen," aldus Van
Melle. De succesvolle nieuwe
snoepjes hebben echter niet kun
nen voorkomen dat de omzet en
winst daalde in Azië. „De snoep
jes zijn goedkoper en hebben een
lagere marge in centen gete
kend."
Ook in Rusland is de teruggang in
de verkoop van Mentos, Fruittella
en Meller deels opgevangen door
de introductie van goedkopere
snoepjes. „Dat heeft ons echter
wel omzet gekost. Juist Rusland
was een enorme groeimarkt en
die is vrijwel helemaal weggeval
len," aldus Van Melle.
De succesvolle nieuwe strategie is
voor herhaling vatbaar denkt Van
Melle. „We gaan niet langer we
reldwijd hetzelfde product uit
brengen. Meller is het laatste
snoepje uit de oude school. Nu
ontwikkelen we een snoepje voor
de lokale markt en daarna kijken
we of het ook voor andere mark
ten interessant is," aldus Van
Melle. Dat betekent bijvoorbeeld
dat de Europeanen dit jaar het
Amerikaanse snoepgoed Airhead
{Leeghoofd} kunnen proeven.
De slechte gang van zaken in Rus
land heeft in Nederland tot de
sluiting van de fabriek in Weert
geleid. De productie is deels naar
Breda verhuisd en deels naar Po
len. Van Melle denkt de komende
jaren nog meer in Polen-te gaan
produceren. „Het is qua kostprijs
een interessante productieloca
tie." Van Melle denkt dat het erg
ste leed in Azië is geleden. „Korea
en Thailand trekken weer aan.
Ook in China gaat het 'vooruit."
Om die reden heeft Van Melle de
fabriek in China weer uit de mot-
tenballen gehaald.
In Europa, Japan en Noord-Ame-
rika ging het allemaal redelijk ge
smeerd het afgelopen jaar. Alleen
in Brazilië krijgt Van Melle het
lek maar moeizaam boven water.
„De reorganisatie was op zich suc
cesvol, maar we maken nog
steeds verlies en zyn niet tevre
den. We bekijken nog wat we ver
der moeten doen in Brazilië. Wel
is zeker dat we actief blijven in dit
land, want het is de vijfde markt
ter wereld." aldus Van Melle.
Rotterdam Zes handelsonder
nemingen starten een nieuw te
bouwen hypermodern distribu
tie- en servicecentrum in de Bot
lek. De zes - allen actief in de
industriële markt - hebben de
krachten gebundeld en spelen
in op de toenemende vraag naar
een geïntegreerde dienstverle
ning. Met het nieuwe distribu
tieconcept denken de onderne
mingen een breed scala van af
nemers in de Rijnmond te kun
nen bedienen.
De zes partners -Albema Robe-
ma, Ehrbecker Schiefelbusch,
ERIKS, Van Eyle Ruygers,
Flexion en VDP Safety- zullen
samen verder gaan onder de
naam Mainparts Rijnmond. In
het nieuwe distributie- en servi
cecentrum zal hét brede assorti
ment van de zes bedrijven wor
den gebundeld. Hetbredë assor
timent, de hoge product- en
marktkennis en de servicefaciü-
titeiten die de bedrijven kunnen'
bieden, in combinatie met de op
de klant toegesneden logistieke
diensten moeten Mainparts Rot
terdam maken tot een unieke
one-stop-shop-faciliteit voor het
kloppende industriële hart van
de Rijnmond.
De eerste paal voor het handels
centrum wordt maandag gesla
gen aan de Shannonweg in het
Distripark Botlek. Eind van dit
jaar moet het complex worden
opgeleverd. Op het Distripark
zal een pand verrijzen mét 8000
vierkante meter opslagcapari-
teit, productiefaciliteiten, kanto
ren, showroom en direête vér
koopfaciliteiten. vC'-v
