7
Europees Hof maant Turkije
7
Bob Dole en Holbrooke onderweg naar Kosovo
Is de Rijksdag nu
ook de Bondsdag?
Advocaten moeten onmiddellijk bij Öcalan worden toegelaten
Nieuwe Jordaanse regering zal Husseins koers blijven varen
IBS
I K'?Jj
Vier doden door
bom in Turkije
Straf Norit ga
verminderd
Nieuwe homo-
moord schokt
'Honderden
doden Angola'
Echte bankrover
verrast acteur
Vliegveld Sydney
levensgevaarlijk
Taliban zoekt toenadering
tot VN en Verenigde Staten
Berezovski weg
Spanje probeert 'Bende van
Yier' uit elkaar te spelen
Rotterdams Dagblad
Vrijdag 5 maart 1999
Anl^ara Bij een bomaanslag in
de Turkse stad Canciri zijn van
morgen zeker viermensen om het
leven gekomen en is de provincie
gouverneur ernstig gewond ge
raakt. De doden zijn onder meer
de chauffeur en de lijfwacht van
de gouverneur. Ook is een kind
om het leven gekomen. De bom
zat verstopt in een auto.
Miami -- Een Amerikaanse fede
rale rechter heeft de gevangenis
strafvan de voormalige president
van Panama, Manuel Noriega,
met tien jaar verkort tot dertig
jaar. Dit betekent dat de ex-gene-
raal, die wegens drugshandel
vastzit in Miami, in 2006 of 2007
vrij kan komen. De voormalige
sterke man van Panama werd in
1992 tot veertig jaar inde Verenig
de Staten veroordeeld. Volgens
rechter William Hoeveier is deze
straf veel zwaarder dan de veroor
delingen die Noriega's mede
plichtigen kregen. Bovendien
heeft Noriega zijn straf bijna vol
ledig geïsoleerd doorgebracht.
Miami In de VS is geschokt ge
reageerd op de details van de
moord op een homoseksuele man
in Sylacauga, in de zuidelijke
staat Alabama. Gisteren beken
den twee jonge Amerikanen in fe
bruari de 39-jarige Billy Jack
Gaither wegens diens seksuele
voorkeur te hebben gedood. De
dood van Gaither roept herinne
ringen op aan het doodmartelen
van de homoseksuele student
Mattthew Shepard, vorig jaar ok
tober. De begin deze week gear
resteerde verdachten van de
moord op Gaither bekenden de
moord nauwkeurig te hebben
voorbereid. Ze pikten het slacht
offer op in een bar in Sylacauga,
waarna ze hem doodsloegen mei
de steel van een bijl. Vervolgens
staken zij twee oude autobanden
in brand en gooiden zijn lichaam
erbovenop. De volgende dag werd
het verkoolde lichaam van
Gaither gevonden. Volgens de po
litie kunnen ook racistische mo
tieven een rol spelen by de moord
op de zwarte Gaither,
Londen Het rebellenleger Unita
heeft naar eigen zeggen het Ango
lese regeringsleger zware verlie
zen toegebracht Volgens de op
standelingen zijn bij gevechten in
de buurt van het Unita-hoofd-
kwartier honderden regeringssol
daten gesneuveld.
Kopenhagen Een Deense bank
waar voor een televisieprogram
ma een overval in scene gezet zou
worden, is nog voor de filmploeg
ter plaatse was verrast door een
echte overval. Acteur Dennis 3.
(zijn artiestennaam) was dinsdag
tien minuten te vroeg bij de bank
gearriveerd. Hij moest de overval
ler spelen in de reconstructie van
een misdrijf dat een week eerder
was gepleegd. Toen er een echte
overvaller binnenkwam, dacht hij
eerst dat het een grap was, maar
toen hij zich eenmaal' realiseerde
dat het een echte overval was, let
te hij goed op omdat hij meende
dat hij er wat van zou kunnen le
ren. Inspecteur Uwe Petersen, die
de reconstructie voor het mis
daadprogramma zou leiden,
kwam enkele minuten nadat de
echte rover met 133.000 kroon
(zo'n 40.000 gulden) het pand had
verlaten. Petersen vermoedt dat
het om dezelfde man gaat die de
eerste overval pleegde.
Sydney Een KLM Boeing-747
was in de afgelopen dagen een
van de toestellen die bijna veron
gelukten op de internationale
luchthaven van Sydney. Er lijken
ernstige problemen te zijn met de
apparatuur in de verkeerstoren.
Zeker vier vliegtuigen moesten
binnen vier dagen hun landing op
het laatste moment afbreken. Za
terdag stegen KLM-piloten op,
terwijl ze op de landingsbaan een
ander toestel ontwaarden. Maan
dag botste een landende Boeing-
747 van Air New Zealand bijna op
een vliegtuig dat vanaf dezelfde
baan ging vertrekken. De vlucht-
leiders konden de Nieuw-Zee-
landse piloten niet bereiken om
dat errjan de apparatuur van de
verkeerstoren werd gewerkt.
StraatsburgiAmsterdam Het Europese Hof voor de Rechten
van de Mens in Straatsburg heeft Turkije gisteren opgedra
gen de gearresteerde PKK-leider Abdullah Oealan een eerlijk
proces te geven. Dat deelden Öcalans advocaten in Nederland
mee. Volgens hen heeft het Hof nooit eerder zo'n opdracht ge
geven.
De uitspraak houdt volgens hen
in dat Ankara de Turkse advoca
ten -zonder toezicht van rech
ters of gemaskerde mannen, zoals
eerder het geval was- met de
PKK-leider moet laten spreken.
Bovendien moet het in Nederland
werkende advocatenteam, dat na
Öcalans arrestatie de toegang tot
Turkije werd ontzegd, onmiddel
lijk tot de PKK-leider worden toe
gelaten. Dat team bestaat uit Vic
tor Koppe, Ties Prakken en Britta
Bohter.
Het hof heeft volgens hen een
deel van het verzoek versneld be
handeld, dat gaat over toegang
van advocaten. „Dit is een bijzon
dere uitspraak, omdat het een
voorlopige maatregel is en het
Hof daar normaal erg huiverig
voor is. Normaal doet het zo'n uit
spraak pas nadat een proces is af
gerond," aldus Koppe. Bóhler:
„Dit is enorm belangrijk, vooral
voor de Turkse advocaten. Het
hof maakt in duidelijke bewoor
dingen korte meten met de hui
dige gang van zaken in Turkije."
Volgens het Hof is in het verleden
gebleken dat de Turkse Staatsvei-
ligheidsret htbank, waarvoor Oea
lan moet verschijnen, de interna
tionale regels voor een eerlijk pro
ces niet altijd respecteert. „Dat
weegt extra zwaar omdat de PKK-
leider ter dood kan worden ver
oordeeld," aldus de advocaten.
Het Hof heeft Turkije verder op
gedragen dat het op de hoogte
wo dt gehouden van de maatrege
len iie nu werden genomen. Tur
kije is als lid van de Raad van Eu
ropa in principe gehouden gehoor
te geven aan de uitspraak, maar
er staan geen sancties op niet-na-
koming.
Öcalan heeft intussen vrijelijk
kunnen spreken met een delega
tie van het anti-foltercomité van
de Raad van Europa. De Raad
maakt geen bijzonderheden over
het gesprek bekend. De inlichtin
gen die het comité verzamelde
zijn vertrouwelijk en worden al
leen met toestemming van de be
trokken regering openbaar ge
maakt.
Uit officiële Turkse bron verluid
de dat Öcalan twee uit Koerdistan
stammende Turkse advocaten
met zijn verdediging zal belasten.
Maar een van deze advocaten, Ok-
cuoglu, heeft eerder na een ge
sprek met Öcalan verklaard dat
hij zijn taak neerlegt uit vrees
voor zijn leven. Hij en een andere
jurist waren onderweg naar Öca
lan en ook na afloop van een pers
conferentie lastiggevallen en met
Je dood bedreigd door nationalis
tische demonstranten.
Het proces tegen Öcalan wegens
hoogverraad moet op 24 maart be
ginnen.
Doze Duitse soldaten staan In MÖnster klaar om deelte nemen aan éeti
ten buiten hun land zullen worden Ingezet. Foto Reuters
iteNAVO-macht in Kosovo. Het Is de eerste keer na de oortog dat Duitse gevechtssolda-
Washington De voormalige
Amerikaanse senator en presi
dentskandidaat Bob Dole is giste
ren naar Kosovo vertrokken om
de etnische Albanezen te winnen
voor het autonomiéplan dat in
Rambouillet op tafel ligt.
Dole ging op weg naaf Kbsovo
zonder visum. Het ministerie van
Buitenlandse Zaken vroeg het vi
sum enkele dagen geleden aan,
maar de Joegoslavische autoritei
ten lieten gisteravond nog altijd
in het midden of Dole zou worden
toegelaten.
„We hopen bepaald niet dat (de
Joegoslavische president Slobo
dan) Milosevic en de Serviërs de
ze visum-kwestie proberen aan te
grijpen omheen vredesmissie te la
ten mislukken,*'Zei Dole's woord
voerder Deug McKtnnon.
Macedonië
Als Dole"Kosövtr niet inkomt,
hoopt hij vertegenwoordigers van
de Kosovo-Albanezen in Macedo
nië te kunnen ontmoeten, aldus
McKinnon.
Het is er de laatste dagen steeds
meer op gaan lijken dat de Koso
vo-Albanezen bereid zijn het ak
koord, dat betrekking heeft op
een periode van drie jaar, te on
dertekenen, ook al biedt het hun
geen onafhankelijkheid. De Ser
viërs daarentegen geven nog al
tijd geen enkele blijk van inschik
kelijkheid. De Servische vice-pre
mier Vojislav Seselj zei gisteren
nog eens dat de stationering van
NAVO-troepen in Koscwd niet Bé-
spreekbaar is.
Dole is persoonlijk door president
Clinton afgevaardigd. Daarnaast
overweegt het Witte Huis onder
handelaar Richard Holbrooke
naar Belgrado te sturen om de
Serviërs op andere gedachten te
brengen. Hij was de architect van
het staakt-het-vuren van oktober,
dat sindsdien door beide partijen
in Kosovo is geschonden.
Het vredesplan waarover 15
maart in het Franse Rambouillet
verder wordt onderhandeld, om
vat autonomie, geen onafhanke-
lykheid, voor löisovo en destatiop.,
'HfeHng van eenNAVÖ4egermacht;
om de vrede te bewaren.
Intensief
De Amerikaanse Minister van
Buitenlandse Zaken Albright
hield zich tot nu toe zelf intensief
met de onderhandelingen over
Kosovo bezig. Het feit dat zij bij
de Serviërs zachtgezegd niet po
pulair is zou Saar hebben doen be
sluiten om Hólbrooke te vragen
om in haar plaats naar Belgrado te
gaan. Milosevic en Holbrooke
kunnen het ^rsoonfijk goed met
elkaar vinden^
JDp Semschépolitie zoekt politiek
'r^(X)idvoefdër Hashim Thagi van
het Kosovo Bevrijdingsleger
UQK Hij is ook Kosovaars chef
onderhandelaar over het vredes
plan voor de provincie. Volgens de
regeringsgetrouwe Servische
krant Politika staat in het opspo
ringsbericht dat Thagi nog een ge
vangenisstraf van tien jaar moet
uitzitten.
Door Ad Bloemendaal
Tel AvivRuim een maand na zijn
kroning heeft de nieuwe Jordaan
se koning, Abdullah II, zyn eerste
politieke daad gesteld. Hij be
noemde gisteren een nieuwe pre
mier en 14 nieuwe ministers. Een
aantal van de ontslagen bewinds
lieden was gelieerd aan prins Has-
san, die 34 jaar lang de gedood
verfde opvolger is geweest van de
op 7 februari overleden koning
Hussein.
Een paar weken voor zijn dood be
sloot Hussein zijn broer Hassan te
passeren ten gunste van zijn oud
ste zoon, Abdullah (37). Uit de ka
binetswisseling van gisteren
blijkt dat Abdullah van plan is het
beleid van zijn vader voort te zet
ten. De nieuwe premier, Abdel-
Rauf Rawabdeh, staat bekend als
een overtuigd voorstander van
het vredesverdrag met Israël, en
van goede betrekkingen met de
Verenigde Staten en met de lan
den in het Goifgebied.
De belangrijkste ministers van
het kabinet van de vorige premier
Fayez Tarawneh blijven op hurt-
post. Dat geldt voor onder meer
Koning Abdullah van Jordanië, rechts, schudt de hand van zijn
nieuwe pemier, Abdul Raouf Rawabdeh. FotoAP
binnenlandse zaken, financiën en
buitenlandse zaken. Ook daaruit
blijkt dat er geen schokkende ver
anderingen zijn te verwachten in
de Jordaanse politiek.
Koning Abdullah heefl bij de keu
ze van de nieuwe ministers erva
ring zwaar laten wegen. De mees
ten zijn technocraten met een lan
ge staat van dienst. Premier Ra
wabdeh heeft eerder gediend als
vice-premier en als minister van
transport en communicatie, van
volksgezondheid, en van publieke
werken en volkshuisvesting. In
de jaren tachtig was hij burge
meestervan Amman.
De komende jaren zullen Ieren of
Abdullah net zo vaak het kabinet
zal veranderen als zijn vader dat
deed. Onder koning Hussein be
droeg de gemiddelde levensduur
van een Jordaanse regering onge
veer negen maanden. Telkens als
hij wat onvrede onder het volk be
speurde of een nieuwe politieke
stap wilde zetten, stelde hij een
nieuwe premier en nieuwe minis
ters aan. Volgens de Jordaanse
grondwet staat de koning aan het
hoofd van de uitvoerende, de wet
gevende, de rechtelijke en de mi
litaire macht
Hoogste voorrang
De nieuwe regering zal de hoogste
voorrang moeten geven aan het
versterken van de Jordaanse eco
nomie. Het land, met 4,5 miljoen
inwoners, neen. volgens ofneieie
cijfers een werkloosheid van 15
procent en een schuld aan het bui
tenland van 12 miljard gulden. De
regering vestigt haar hoop onder
meer op een verdere verbetering
van de betrekkingen met de Golf
staten.
Tijdens de Golfcrisis van 1990
haalde koning Hussein zich de
woede op de hals van Koeweit en
andere landen in het gebied door
te weigeren zich aan te sluiten bij
de coalitie van westerse en Arabi
sche landen tegen Irak. In de af
gelopenjaren heeft Abdullah per
soonlijk goede relaties onderhou
den met leeftijdgenoten onder de
prinsen in de Golf. Dat komt hem
nu goed van pas.
Jordanië en Koeweit hebben be
sloten binnenkort weer ambassa
deurs uit te wisselen en d^ Koe
weitse regering heeft 20 miljoen
dollar overgemaakt naar Jordaan
se banken, om de buitenlandse
geldvoorraad te versterken. Koe-
weiis minister van Buitenlandse
Zaken, sheich Sabach al-Achmed
al-Sabach, zei gisteren dat Jorda-
niërs weer werkvergunningen
kunnen krijgen voor zijn land. De
Golfoorlog heeft een paar hon
derdduizend Jordanïërs in Koe
weit hun baan gekost. Hun terug
keer zorgde voor grote werkloos
heid in eigen land.
De moeilijkheid is dat hun banen
in Kuweit nu worden bezet door
anderen, en dat de Golfstaten een
periode van economische malaise
doormaken door de lage olieprij-
Islamabad/Wavhlngton Het fun
damentalists* he Afghaanse be
wind, de Taliban, zoekt toenade
ring tot het buitenland. Kabul gaf
gisteren gehoor aan de VN-oproep
nieuwe vredesonderhandelingen
met de oppositie te voeren. Daar
naast wil het bewind af van Osa
ma Bin Laden, hoofdverdachte
van de bomaanslagen vorig jaar
op de Amerikaanse ambassades
in Kenya en Tanzania. De Taliban
heeft daartoe zelfs een afgezant
voor overleg naar Washington ge
stuurd.
Volgens de speciale VN-afgezant
voor Afghanistan, Brahimi, heb
ben de Taliban en de oppositie die
onder leiding staat van de in 1996
verdreven president Rabbani, toe
gezegd vanaf 10 maart vredeson
derhandelingen te zullen, voeren.
Die moeten plaatsvinden in
Asjchabad, hoofdstad van het aan
grenzende Turkmenistan. Brahi
mi maakt momenteel een rond
reis door het gebied om de VN-po-
gingen die een eind moeten ma
ken aan de jarenlange burgeroor
log, toe te lichten.
De Taliban wil dat er in Asjchabad
allereerst gesproken wordt over
een staakt-het-vuren en over de
uitwisseling van krijgsgevange
nen. De oppositie wil, net als de
VN, dat de gesprekken gericht
zijn op de vorming van een rege
ring rustend op een brede coalitie.
Nieuw elan
Brahimi is ondanks het nieuwe
elan en de toenadering van de Ta
liban niet erg hoopvol gestemd
over de aflooo van de onderhan
delingen, „Beide partijen zijn
zeer star. Ze moeten openstaan
voor elkaar, naar elkaar luisteren
en een agenda voor verdere be
sprekingen opstellen," aldus de
afgezant.
De VN erkennen de Taliban overi
gens niet als wettige regering, de
Afghaanse zetel in de VN wordt
nog altijd bezet door het kamp
van Rafcanni. Alleen Pakistan,
Saudi-Arabië en de Verenigde
Arabische Emiratc-n zien de firn- -
damentalisten als legitieme
machthebbers.
Dit heeft volgens de New York Ti
mes de Taliban er niet van weer
houden een afgezant te sturen
naar Washington om te bespreken
hoe ze van Ösama Bin Laden af
kunnen komen. „De aanwezig
heid van Osama Bin laden dient
niet het belang van het Afghaanse
volk. Hij is een probleem, maar de
Taliban kunnen geen geloofsge
noot verraden," aldus Taliban be
stuurder Abdul Hakeem Mujahid.
De van terrorisme verdachte Sau-
dische miljonair kreeg drie weken
geleden ruzie met zijn Afghaanse
gastheren. Na een schietpartij
werd Bin Laden uit de stad
Kandahar gezeten naar een afge
legen oord gebracht, Zijn mobiele
telefoons werden afgepakt. Was
hington hoopt dat de dagen van
Afghaanse gastvrijheid voor de
vermeende terrorist zijn geteld.
Moskou President Jeltsin heeft
opdracht gegeven een ontslagpro
cedure te beginnen tegen de se
cretaris van het Gemenebest van
Onafhankelijke Staten (GOS).
Het Kremlin zou hiertoe hebben
besloten omdat de steenrijke za
kenman Berezovski „handelin
gen heefl verricht die buiten zijn
bevoegdheden vallen." Jeltsin
kan formeel gezien Berezovski
niet ontslaan.
De leden van het GOS hebben de
eindzeggenschap over het lot van,
de zakenman.
Door Mare Peeperkom
BrusselNederland verwerpt het
Spaanse voorstel om een nieuw
Europees fonds op te richten voor
de kosten van de asielopvang.
Volgens staatssecretaris Ben-
schop van Buitenlandse Zaken
zou Nederland wel volop meebe
talen aan dit fonds (totale omvang
6,6 miljard per jaar), zonder ervan
te profiteren. „Wij zien hier, mild
uitgedrukt, geen brood in," zei
Benschop gisteren.
Brusselse diplomaten schieten
het Spaanse plan af als Volstrekt
waardeloos'. Zij beschouwen het
als een doorzichtige poging van
Aznar om Duitsland te paaien.
Dat land profiteert namelijk het
meest van het Spaanse asielplan.
Aznar heeft tegelijkertijd de Duit
se steun nodig om zijn aandeel in
de regionale steunfondsen van de
Europese Unie te behouden. De
Spaanse premier lichtte zijn plan
gisteren toe in een brief aan voor
zitter Santer van de Europese
Commissie. Aznar wil dat de EU-
landen die veel asielzoekers bin
nenkrijgen via de grenzen met
Polen, Tsjechië, Hongarije en Slo
venië, daarvoor financieel gehol
pen worden. In de praktijk komt
dit neer op extra steun voor Duits
land en Óostenrijk.
Daarnaast stuurt Aznar aan op
EU-geld voor landen die veel ont
heemden uit voormalig Joegosla
vië hebben opgenomen. Ook in
dit geval zijn het Duitsland en
Oostenrijk alsook Zweden die
hier profijt van kunnen hebben.
Spaanse berekeningen tonen aan
dat Duitsland jaarlijks circa vijf
van de 6,6 miljard zou krijgen.
Benschop benadrukt dat het voor
gestelde asielfonds extra geld
kost, hetgeen haaks staat op de
wens van Nederland om het EU-
budget te bevriezen. Ook brengt
het een eerlijker verdeling van de
asielzoekers over de EU-landen
niet dichterbij. Diplomaten noe
men het geen toeval dat juist
Duitsland en (in mindere mate)
Oostenrijk en Zweden van het
fonds zouden profiteren. Samen
met Nederland vormden deze lan
den immers de "bende van vier'
die een zuinige EU-lijn voorstaat.
Spanje probeert volgens deze "di
plomaten de 'bende' uit elkaar te
spelen.
Berlijn— Duitsland staat voor
een nieuwe lastige historische
vraag: Wat moet de naam wor
den van het bekende neorenais-
sancistische gebouw met de
enorme glazen koepel waar het
parlement zitting zal hebben als
het is teruggekeerd naar Ber
lijn?
Sinds het gebouw in 1894'werd
voltooid staat het bekend als de,
Rijksdag. Maar parlementsle
den die gevoelig zijn voor het
militaristische verleden van
Duitsland en zich de Pruisen en
het Derde, Rijk herinneren, wil
len een andere naam voor het
gebouw, in ieder geval officieel.
„Het parlement van de Duitse
Bondsrepubliek wordt de Duit
se Bondsdag genoemd, en dat
zie ik niet veranderen alleen
omdat we naar Berlijn verhui
zen," zei parlementsvoorzitter
Wolfgang Thiersè gisteren.
Parlementsleden die tegen de
naamsverandering zijn, zeggen
dat de nazi's het gebouw in 1933
waarschijnlijk zelf in brand heb
ben gestoken en dat ze het nooit
officieel als regeringsgebouw
hebben gebruikt
„Het Berlijnse Huis van Afge
vaardigden wordt het Pruisi
sche Staatsparlement genoemd
en iedereen weet dat er geen
Pruisen meer zijn," zei de chris
ten-democraat Güntker Nooke
in een interview met het dag
blad Die Welt
Intussen vergaderden oudge
diende parlementariërsgiste-','',
ren over de naam van het gé- -
bouw. De keuze varieert yan het
onschadelijke Reichstaggebaü-
de (Rijksdaggebouw) tot het ba
nale Plenarsaalsgebaüde (Ple-
naire Zittingsgebouw) en Prak-
tionssale (EYactiezaal). Voor
standers van een andere naam
willen dat de beslissing valt j
voordat het parlement voor de
eerste keer bij elkaar komt in
het gebouw, op 19 apriL n
De parlementariërs besloten na
twee uur de beslissing uit te
stellen. Maar de senioren beslis
ten al wel dat het parlement zelf
de Duitse Bondsdag blijft heten, i
Het postadres van het gebouw
wordt 'Duitse Bondsdag,Platz i
der Republik', eri deze naam"
komt ook op de borden in He -
omgeving Bondsdag te 'staan,
evenals op de bus- en metrohal-1
tes.
Zelfs de tegenstander Thierse -
geeft toe dat een officiële"
naamsverandering de naam van?
het gebouw in de volksmond-
niet zal veranderen. Vraag het;
-maar aan taxichauffeurs,zoals
een Berlijns ochtendprograra-
ma op de televisie deed. Er kwa
men nietszeggende blikken op-
de vraag waar Het Plenaarsaals-
gebaude was, maar acbteraoch-
tige reacties op vragen naar de
Reichstag. „Wat bedoelt u daar
mee?" zei een van de chauffeurs,
ongelovig. „Dat staat daar, vlak-
.bij." ->•
