£29
10
'The Boss is
back' in
Barcelona
ui
Otello is er op
vooruitgegaan
Melodramatisch kitsch-ballet
cLt cLx^
itf
muNm
Ethiek knaagt vaak aan geweten architect
•}.if
MutromaNutronMh?lfTOl
Sikji
/.ff
cljL
Solide soul Hammond B3
CiMjVl
Klantenkaart 50% korting
Meer bezoekers Museumweekeinde
mD w>; 1 j.:
Maximaal 12 per artikel per klant.
Hero frisdrank
Vruchtenfnsdrank mee rode sinaasappelsap of roze
grapefruitsap. Kies uit Red Orange of Pink Grapefruit.
Fles 1,5_liter. Met
Klantenkaart^^-
Grand'ltalia Pasta&Sugo
'I tó*2£Ll Italiaanse kanc-en-kiare maalcijden Wat
water erbij, paar minuten koken en, klaar.
Kies uit 6 soorten. Zak 200 gram. /9rf
Met Klantenkaart 2S9 it
Calgonit Dubbel Action gei
Met unieke giansparels die zorgen voor
een stralende glans op uw glazen.
Flacon 1250 ml. tl ff A
Met Klantenkaart l$$9 /y
Ola Kick Off
Vanille- en aardbeienijs in de vorm van
een voetbalschoen met kauwgombat.
In de diepvries. DooS A ijsjes. 7
Met Klancenkaart4^9 ^'7y
fsostar energiedrank
frisse sportdrank in de smaken Orange,
Lemon of Fresh.
Flesje SOd.
Met Klantenkaart 269
Jordan's Original
Crunchy muesli
'Begin derdaggoed;ipet-deSe originele
"krokante muesli. Zak'4Sp gran ft
Met Klantenkaart.^ r
Sportlife E-8oost
kauwgom
Deze bijzondere kauwgom geeft u
- reen extra-stoot energie.Duopack.
Met Klanten kaart
Krenten- of Rozijnen wegge
Achterho^.krehtMr oftozijneiv
braod alvast plakjes
,ge5ne^ên;f^|je320^an>v 4
Kb ntêofaaresÉ^r
Sundance vruchtenfimonadesiroop
Kies uit sinaasappel grenadine, aardbei,
cassis of tropical. Van ons huis
merk MasterSign. Bus 750 ml
van 4.8914.29 voor
ie, «saruoei,
Seven-Up of D&tepper
Handig voor onderweg of thuis.
5 Blikjes a 33 d J_gratis
van 3.98 voor
isuugnio uaiivoi
Voor een halfvol wolkje in de koffie,
Pak 500 gram
van 1.79 voor
Gouda's Glorie halfvolle mayonaise
Het woord is Frans, de prijs is Hollands.
Pot 500 ml
van 2.89 voor
Bonzo diner of menubrokken
KHKÏ7A Len gezonde voeding voor uw
yVniUJ hondJZak5/4kilo
van 13.99/11-99 voor
Silan wasverzachter
/Voordelig fris. Kies uit o.a. balsam, lentefris
of perzikbloesem,
flacon 500 ml
van 3.69/3.49 voor
Muscle reiniger
Schoonmaakmiddelen met spierbundels.
I Ruitenspray, keukenreiniger of badkamer-
reiniger. Flacon $00 ml V/)
van 4.79/4.59 voor 3-99 3 flessen (/t~~
Croma bak en braad
Voor goudbruin bakken en braden.
In het koelvak. Pakje 200 gram 1-29
3 Kalen, 2 betalen!
Alpro Yofu
Verfrissende yoghurt op basis van soja. In
de smaken perzik of bosvruchten.
In het koelvak. Beker 500 gram
van 2.95 voor
Knoppers
JAmmum Knapperige wafeltjes met een nogacrème-
nu^yciii vulling en een laagje chocolade.
3-Pack van 1.69 voor
De aanbiedingen 2ijn geldig van 12 t/m 18 april 1999.
Bei voor de dichtstbijzijnde Konmar-winkef mee onze
Klantentelefoon. 0800-0228893.
Rotterdams Dagblad
Maandag 12 april 1999
Door Ben Maandag
Rotterdam Heeft de architec
tuur een taak in het in oorlog ver
kerende Europa? Dienen archi
tecten niet ogenblikkelijk een
handzame oplossing aan te dra
gen voor het vluchtelingenpro
bleem aan de grens met Kosovo?
En wanneer ze dat niet doen, in
hoeverre zijn ze dan medeplichtig
aan al dat menselijke leed?
Knaagt zoiets niet aan hun gewe-
ten?
Architectuur en ethiek, beide
hebben vee! gemeen, maar staan
dikwijls ook op gespannen voet,
?o bleek zaterdag in het Neder
lands Arehitecluurinsituut. waar
architecten van naam en architec
tuurcritici debatteerden over de
waag hoe de twee begrippen zich
tot eikaar verhouden. Het sympo
sium was de afsluiting van de gro-
te overzichtstentoonstelling over
de architectuur in Zuid-Afrika,
'Blank'.
Het is een weerbarstig thema, zo
bleek, en veel hangt af van de ar
chitect zelf, van de context waarin
hij werkt en van het werk waar
mee hij bezig is. Neem Rodney
Harber. die in het Zuid-Afrikaan
se Durban bezig is om in de moei
lijkste omstandigheden goede ar
chitectuur le maken waarin velen
zich thuisvoelen. Ook in het Zuid-
Afrika na de apartheid blijft de
massale volkshuisvesting vaak
geschoeid op de leest, zoals die tij
dens het apartheidsregime is
vormgegeven. Harber verzet zich
daar op een inspirerende manier
tegen. Niet de arrogante wester
lingen moeten bepalen wat goed
is voor de zwarte bevolkingsgroe
pen. Nee, bij het maken van wo
ningen en voorzieningen moet
juist rekening worden gehouden
met de omstandigheden waaron
der deze mensen al sinds jaar en
dag gewend zijn te leven, vindt
Harber.
Met graagte vertelde Harber hoe
er dankzij westerse ontwikke
lingshulp voor vele tientallen dui
zenden guldens een apparaat
werd ontwikkeld waarmee de
Zoeloes bij Durban de modder tot
bouwmateriaal konden kneden.
„Maar het werkte niet. Het appa
raat was gebaseerd op het princi
pe van de fiets. Het maken van ce
ment is al sinds jaar en dag het
werk van vrouwen. Vrouwen fiet
sen niet in Kwazulu-Natal."
Een heel andere problematiek
trof de Amerikaanse architect Pe
ter Eisenman, toen hij als winnaar
uit de bus kwam in de competitie
voor het ontwerp van een Holo
caust-monument in Berlijn. Door
de Duitse regeringswisseling
werd hij genoodzaakt een nieuw
ontwerp te leveren. Met het doen
van concessies aan zijn eerdere
ontwerp ging Eisenman ver over
de schreef, liet de Duitse architec
tuurcriticus Michael Mo"nninger
zaterdag onverbloemd weten. Ei
senman was gelukkig aanwezig
om die visie te bestrijden. „Ik heb
niet moreel onjuist gehandeld,
doormijn ontwerp aan te passen,"
zei hij. Die aanpassing was juist
bedoeld om uiteindelijk toch bij
zijn eerdere ontwerp uit te ko
men. Hij maakte duidelijk op
welk wankel evenwichtskoord
tussen herinnering en nostalgie,
tussen ethiek en ideologie, tussen
goede smaak en platvloers hij
moest balanceren om zo'n emotio
neel beladen monument te ont-
vveipen. „Nooit in mijn loopbaan
ben ik betrokken geraakt bij een
project dat zoveel discussie heeft
opgeroepen," verzuchtte hij. Ei
senman weet nog steeds niet ze
ker of zijn ontwerp, een vlakte
met 2700 zuilen van verschillende
hoogte, wel werkelijkheid wordt.
Stedenbouwkundige Asiiok
Bhalotra zette vraagtekens bij de
bereidheid van de architectuur tot
ethisch handelen. „Toen in Ne
derland de vluchtelingen in ten
ten moesten worden onderge
bracht, zei zelfs premier Kok: wie
iets anders weet mag het zeggen.
Niemand zei wat, ook wij architec
ten niet, terwijl wij bij uitstek een
oplossing hadden kunnen geden
ken." En: in hoeverre is de archi-
tectuur-avantgarde tegenwoordig
bereid tot ethisch handelen? Of
werken die jonge, ambiteuze bu
reaus alleen maar om glanzende
foto's van hun werk in de archi
tectuurbladen en -boeken terug te
zien? Het ligt eraan wat voor keu
ze je maakt, als architect, zei Ei
senman. „Het is als bij de medi
sche wetenschap. Of je wordt dok
ter van kankerpatiënten. Of je
kiest ervoor een geneesmiddel te
tegen kanker zoeken. Beiden
handelen moreel juist."
Door Henk van den Boom
Barcelona 'Olé Bruce, Olé Bruce' galmt het verwachtingsvol
•uit de twintigduizend kelen, wanneer de lichten doven van
het indoor sportpaleis Palau Sant Jordi in Barcelona. Het ant
woord komt prompt: 'My love will not let you down' is de song
waarmee de gebarsten stem van de 'Boss' uit New Jersey zijn
tournee van dertig concerten langs een twintigtal Europese
steden (Arnhem, 21 juni) inzet.
De fans zijn gekomen om na tien
jaar vrijwillige scheiding de her
eniging te vieren van een van de
meest pure rock-'n-roll formaties:
Bruce Springsteen and The E
Street Band. In een non-stop con
cert van bijna drie uur keert
Springsteen aan de hand van de
teksten van 25 nummers samen
met zijn fans terug naar de steden
en straten, waar hij opgroeide, de
vrouwen van wie hij hield, de Ca
dillacs die hij bewonderde en het
milieu waaruit hij,zieh trachtte te
ontworstelen en waar hij nu, als
49-jarige, weer naar is terugge
keerd.
De hereniging wordt wat iedereen,
'ervan verwacht. Precies "zoals het
tien jaar geleden ook was. Brüce
Springsteen is zichzelf gebleven!
Maar daarom zijn er ook geen ver
rassingen, geen nieuwe num
mers, behalve dan de allerlaatste
toegift, 'Land of hope and
dreams', dat hij volgens zijn zeg
gen speciaal voor deze avond
heeft gemaakt.
Heeft de Boss bewust gekozen
voor Barcelona als de plaats voor
de première van zijn comeback?
De stad aan de Middellandse Zee
met het lenteachtige klimaat
heeft er absoluut toe bijgedragen
dat er meer dan honderd journa
listen uit de gehele wereld naar de
Montjuic zijn gekomen, de heuvel
waarop 'Sant Jordi' uitkijkt over
de stad en de haven. Maar niet al
leen de media/ ook honderden
Springsteen-liefhebbers uit Fin
land, Nederland, Duitsland,
Frankrijk en" zelfs Japan en Ame
rika zijn gekomen om een kaartje
te bemachtigen. Wie het vrijdag
niet lukte, moest wachten tot gis-
Bruce Spring
steen is zijn
tournee van
dertigconcer
ten langs een
twintigtal Eu
ropese ste
den dit week-
m Barcelona.
roto Nela Prest on/'
teravond toen Springsteen zijn
tweede concert in Barcelona gaf.
Wanneer Bruce na het tweede
nummer zijn gehoor in het Cata
laans begroet met een 'Bona-nit',
vallen de fans hem in de armen.
„Ek ben blij dat ik in deze mooie
stad Barcelona ben." Tot deze
simpele woorden blijft de conver
satie van de zanger met zijn pu
bliek beperkt. Zoals ook de show
zelf wordt gekenmerkt door een
voud. Er is niets van de uitbundi
ge belichting, de rook-enlicht-
shows die de optredens variande-
re popartiesten zo vaak-kenmer-
ken. Het onopvalIendeO^jze
overhemd, het colbertje en de
zwarte spijkerbroek yap,.de,.rock
zanger maken hem-tot-éen..alle
daagse voorbijganger. Het-is ge
woon de gewone Bruce Spring
steen van altijd. De Boss is naar
Eu/opa gekomen om muziek te
Door Aad van der Ven
Amsterdam Heel de Nederland
se Opera en heel heFNederlandse
operapubüek treurden drie jaar
geleden toen Charlotte Margiono
zich uit de productie van 'Otello'
moest terugtrekken. Niet voor het
eerst maakte een allergische reac
tie Van de stembanden haar het
2ingen onmogelijk. Ook toen vast
stond, dat 'Otello' in reprise zou
gaan, werd Margiono gevraagd,
maar zij durfde het niet aan. Zo
kwam Elena Prokina in de voor
stelling terecht. Zij is een Russi
sche sopraan, die onder meer car
rière heeft gemaakt als 'onschul
dige jonge vrouw': Tatjana in 'Jev-
geni Onegin', Natasja in 'Oorlog
en vrede', en Marguerite in
'Faust'.
In die rij past ook Desdemona,
een rol die Prokina op een natuur
lijke, hartroerende manier uit
beeldt, Zij mist weliswaar iets van
de warmte, die Margiono erin had
kunnen leggen, maar ook deze in
terpretatie, waarin kinderlijke on
schuld op de voorgrond staat, vol
doet zeker. Zo lijdt het publiek
met haar mee wanneer z(j het
'Lied van de wilg' zingt en veegt
het een traan weg wanneer haar
'Ave Maria' klinkt, alvorens zij
door haar echtgenoot wordt ge
wurgd. Hoewel Verdi het alleen
wel kan redden valt hier de hulp
van dirigent Carlo Rizzi toch niet
te veronachtzamen. Rizzi biedt
waar dat nodig is evenveel opwin
ding als Chaiily destijds. Maar er
is iets bijgekomen: warmte en be
zieling.
Over de 'Otello' van 1996 met het
Concertgebouworkest werd veel
ophef gemaakt. Maar het is inte
ressant te kunnen vaststellen, dat
de productie er - met een minder
beroemd orkest en een minder be
roemde dirigent - na drie jaar ze
ker in muzikaal opzicht op vooruit
is gegaan. Dat geldt ook voor de
Russische tenor Vladimir Bog-
achov (Otello), die zijn partij nu
aanzienlijk genuanceerder zingt.
Dat hij er uitziet en zich gedraagt
als een tot razernij gebrachte
mensaap is niet zijn schuld. Re
gisseur Klaus Michael Gruber
houdt van zwart-wit. Hij plaatst
voortdurend goed en kwaad in
een fel contrast. De derde akte,
waarin Otello op het toneel een al
ter ego heeft in de gedaante van
een slapende leeuw in een kooi.
maakt nog steeds een wat potsier
lijke indruk. Maar de slotscène -
de koelheid van het door de maan
beschenen toneel in combinatie
met de geëmotioneerdheid van de
handeling - is werkelijk onverge
telijk.
Ook nu staat de Amerikaanse ba
riton Timothy Noble (Jago) weer
op het toneel. Hij kan niet alleen
royaal zingen, hij is ook goed waar
hij vilein moet fluisteren, insinue
rend en intrigerend. Een heel bij
zondere creatie, deze Jago, mis
schien juist omdat hij - ogend ais
een vriendelijke grootvader - zo
bedrieglijk is. Ook de andere so
listen, onder wie een voortreffelij
ke Emilia van Catherine Keen, ge
ven deze productie een constante
hoge kwaliteit. En het Nederlands
Philharmonisch Orkest klinkt on
der leiding van Carlo Rizzi zoals
het in de bak van het Muziekthea
ter zelden heeft geklonken. Nee,
het Concertgebouworkest werd
deze keer niet gemist, evenmin
als Chaiily.
Verder nog goed nieuws voor de
bewonderaars van Charlotte Mar
giono. De laatste berichten lui
den. dat haar allergieproblemen
in elk geval haar stem niet meer
ondermijnen. De Nederlandse
Opera heeft dan ook grote plan
nen met haar Wagner - Eva in
'Die Meistersïnger von Numberg'
en Elsa in 'Lohengrin' - en weer
diverse Mozart-rollen.
Amsterdam: Nederlandse Opera
met 'Otello' van Verdi. Muzikale
leiding: Carlo Rizzi. Gezien: za
terdagavond. Herhalingen: 13,
16,19,22,25,28 april en 1 mei.
door Martin Bijkerk
Rotterdam De dansvoorstelling
is nog geen vjjf minuten gaande
als de eerste mannen elkaar gul
zig omhelzen om vervolgens één
van hen met stekende bewegin
gen op de grond te dwingen. Zie
daar de homo-erotiek in een not
endop, en vervolgens blijft het
ballet 'Lorea y Dali, perros de
luna', over de relatie tussen de
Spaanse kunstenaars Garcia Lor
ea en Salvador Dali, op dat ni-
veautje anderhalf uur doorsudde
ren. Geen cliché wordt gemist. We
zien de mannen veelvuldig in
glimmend gladgeschoren blote
borst tegen en langs elkaar wrin
gen in wulpse bochten, hetzij in
zwarte broek met gilet, in niets-
verhullende doorkijk-ensembles,
in zwart leer (tango), en ja hoor,
tenslotte staai er dan eindelijk
eentje in zijn welgevormde blote
kont.
Dat de liefdesverhouding tussen
de Andalusisehe dichter/schrij
ver/kunstenaar Frederico Garcia
Lorca en de Catalaanse schilder
Salvador Dali ooit nog eenè de in
spiratiebron zou vormen voor een
zwaar Europees gesubsideerde
bloedserieus bedoelde camp-act
die regelmatig aandoet als een en
tr'acte in een show van de illusio
nist Hans Klok, is toch maar weer
een sterk staaltje van hoe surrea
listisch de reële geschiedenis kan
uitpakken.
Maker van dit alles is Joehen UI-
rich, die onder meer als artistiek
leider van het Tanzforum Keulen
al zo'n dertig jaar balletten heeft
gemaakt. Hij werd door de samen
werkende schouwburgen van
Heerlen, Aken en de Waalse Ope
ra gevraagd de artistieke leiding
op zich te nemen van een nieuw
op te richten dansgezelschap dat
het dansaanbod in de driéianden-
regio moest verstevigen. Nïst dat
een regio als Heerlen over zo'n
enorm publiek voor moderne
dans beschikt, maar alia. Vanwe
ge de grensoverschrijdende cultu
rele samenwerking stak Europa
er subsidie in. En dus is het Eure-
gio Dans Forum nu een feit, en
danst het de inmiddels al weer
tweede avondvullende homo-ero
tisch getinte danscreatie (de eer
ste ging over de roemruchte im-
pressario Diaghilev) van artistiek
leider JochenUlrieh.
In deze 'Lorca y Dali, perros de
luna' zien we elf danstechnisch én
acrobatisch bekwame, goed ge
trainde, mooie en bevlogen dan
sers het beste maken van een ou
derwets abstract-expressionis-
tisch kitsch-ballet waar je regel
matig de slappe lach van krijgt.
Behalve de sfeervolle muziek van
Villa Lobos en van Philip Glass
vinden we in de muziekeoilage re
gelmatig suggestie-wekkers op
Veronica-niveau. Van die mysteri
eus bedoelde fusion met bombas
tische basdreunen en folklore-
fluiten die bij het Cirque du soleil
niet zouden misstaan. Na de pau
ze bereikt deze muzikale chaos
een dieptepunt in een lied met
kraaienvalse sopranen.
Smachtend
In de dans is het melodramati
sche gebaar keukenmeester. De
mannen grijpen regelmatig el-
kaars hand om die op hun smach
tende borst te leggen, het hoofd
smartelijk in de nek. Voel mijn
passie, voel mijn passie. Alsof we
de emotie zo nóg niet begrijpen
waart er continue een androgyn
figuur rond (de maan), die als
sehikgod(-in) met veel armgewap-
per liefdespartners in elkanders
armen drijft, of juist uiteen rijt, en
in het algemeen de emotie nog
eens uitduidt en becommentari
eert Een rol die aanvankelijk nog
wel enigszins functioneert, maar
waar je al gauw Penny-de-Jager-
associaties bij krijgt. Om te bena
drukken hoe erg het allemaal is,
lopen de dansers vaak met indrin
gende opengesperde ogen rich
ting publiek. Nog een schepje er
bovenop, en 'Lorea y Dali' is een
camp-act om van te smullen. Maar
als het Euregio Dans Forum als
dansgezelschap in Nederland se
rieus genomen wil worden, zal het
ander werk moeten gaan dansen.
Rotterdamse Schouwburg: Eure
gio Dans Forum met Lorca y Da
li, perros de luna, door Joehen Ul-
ricb. Gezien: 11 apriL Tournee.
maken. Van tevoren heeft hij ge
waarschuwd dat hij „zin heeft om
lawaai te maken." En daarin stelt
hij niet teleur. Samen met zijn
acht oude bandleden, onder wie
zijn vrouw Patti Seialfa (zang/gi
taar), werkt hij als een hardwer
kende bouwvakker het repertoire
af. Het is zoals het opschrift meldt
op het T-shirt van het meisje dat
in trance de teksten meezingt:
'The Boss is back'. Zij vindt het
heerlijk dat ze alle nummers uit
het hoofd kent en komt daar rond
voor uit Voor haar en al die ande
re twintigduizend is dit concert
het doorbladeren van een ver
trouwd familiealbum dat tien jaar
lang in de kast onder het stof
heeft gelegen. Met steeds weer
die ene foto; die van hun idool.
Het feest der herkenning mondt
bij een aantal nummers zoals
'Youngstown'- uit in een massaal
koor dat het elektrische geweld
van de E Street band doet verble
ken. Hieraan kan op geen enkele
manier afbreuk worden gedaan
door de zure opmerkingenVan en
kele Spaanse muziekrecensen
ten, die zich teleurgesteld voelen
door het hoge déja vu-gehaite van
de revival van Springsteen en zijn
band.
Rotterdam Het nationaal Muse
umweekeinde heeft zo'n 900.000
belangstellenden getrokken, vijf
tigduizend meer dan vorig jaar.
Het meest in trek waren de musea
die iets speciaals hadden georga
niseerd of waar de toegang gratis
was, zo zei een woordvoerder van
organisator Stichting Museum-
jaarkaart.
Veel musea mochten zich verheu
gen in een verdubbelde belang
stelling ten opzichte van 'norma
le' weekeinden. Maar ér 'waren
ook uitschieters, zoals voor het
Marine Museum in Den Helder
dat vijftienhonderd hgzoekers
kreeg in plaats van de geömikelij-
ke tweehonderd.
a l b u
'Organtasy'
I a I» o I
Move Records
d u u
51.30 min
Op deze nieuwe productie van D'Wys, muzikaal alter ego va ft Cèrlö(de
Wijs, bouwt de hammond-organist het muzikale concept verder uit dat
hij op zijn in 1995 uitgebrachte cd 'O'Beat' voor het eerst presenteerde.
Een uitgebalanceerde mix van 'feel good-music' waarin elemcpjen uit
hiphop, jazz dance, pop, rhythm and blues, soul en gospel zijn verwerkt
met als basis in alle tracks het karakteristieke geluid van D'Wys' Ham
mond-orgel, type B3. Op 'Organtasy' zijn aan sommige nummers eigen
tijdse loops en samples toegevoegd, mogelijk vanuit de gedachte dat de
muziek daarmee ook voor een jonger publiek aantrekkelijker wordt.
Vocale hoofdrollen zijn weggelegd voor Simone Roerade, Adriana Ro-
mijn en Erwin van Motman. Alleen het openingsnummer 'The conti
nuing story of organbeat' komt voor rekening van nieuwkomer Jozien
van Dorst. De vocalisten munten net als op 'O'Beat' uit in vocaie power
en lenigheid die deze solide soulmuziek 20 lekker krachtig maken.
Tegelijk met de release van 'Organtasy' bracht Move Records D'Wys'
eerste cd 'First Moves' (1990) in een re-mix opnieuw op de markt. Het is
opmerkelijk dat het label deze nog sterk op big bandjazz leunende cd
weer uitbrengt in een tijd waarin dit genre een kwijnend bestaan lijkt te
lijden, afgezien van de sterke opkomst van de neo-swing dan.
JanHorstiak
t
