12 'Domheid is de grondslag van de samenleving' Matthijs van Boxsel schreef De Encyclopedie van de Domheid Erotisch Museum hoogtepunt op Kunstroute over Wallen Heimwee naar de krassen ff Halve ton voor Kosovo Rembrandt op postzegels Oud-directeur Haags museum overleden Manson Ai mogelijk ^inspiratiebron moordpartij Dansen uit het Oosten Rotterdams Dagblad Maandag 26 april 1999 Utrecht Een veiling van werk van Utrechtse kunstenaars heeft zaterdag vijftigduizend gulden opgebracht. De opbrengst gaat naar giro 555 ten bate van de vluchtelingen in Kosovo. Hon derd Utrechtse kunstenaars was gevraagd een werk beschikbaar te stellen. In totaal werden 128 kunstwerken geveild. Ze brach ten gemiddeld een kleine vier honderd gulden op. Amsterdam Ter gelegenheid van twee bijzondere tentoonstel- iVii_ lingen dit jaar met werk van Rem brandt van Rijn brengt PTT Post op 8 juni twee series postzegels uit met daarop de afbeelding van een aantal beroemde schilderijen. Er verschijnen twee verschillende velletjes postzegels, die ontwor pen zijn door Piet Gerards uit Heerlen. Onder de naam 'Tien uit de kunst' verschijnt een velletje van tien postzegels van 80 cent met op elke zegel een ander schil derij, waaronder een zelfportret van Rembrandt. Het andere velletje 'Vijf van Rem brandt' met vijf zegels ter waarde van één gulden, is bedoeld voor post naar het buitenland. Als af- beelding is het 'Joods bruidje' ge bruikt. Het Rijksmuseum in Am sterdam toont van 19 juni tot en «(met 19 september de eerste over- 2ichtstentoonstelling van Neder landse stillevens. Daarvoor wor den zeventig topstukken vanuit -v de hele wereld naar Amsterdam 1 1 overgebracht, waaronder werken van Rembrandt van Rijn. In het Mauritshuis in Den Haag is van 25 september tot 5 januari 2000 een groot aantal zelfportetten te zien van Rembrandt. Den HaagDrs. Theo van Veizen, oud-directeur van het Haags Ge meentemuseum, is dinsdag op 75- jarige leeftijd overleden in zijn woonplaats Den Haag. Dat is za terdag bekend geworden. Van Veizen was van 1977 tot 1986 di- rècteur'van bet museum.1 Van Veizen studeerde af in de kunstgeschiedenis en archeologie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Na een aantal jaren te hebben gewerkt als directeur van het Goois museum in Hilversum en van het Cultureel Centrum De Beyerd in Breda werd Van Veizen hoofd directie Kunsten van het ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. Deze functie bekleedde hij tot 1977 voordat hij naar het Haags Ge meentemuseum overstapte. Van Veizen was officier in de Orde van Oranje Nassau, Uttletown Muzikant Marilyn Manson blijft verdacht als inspi ratiebron voor de moordpartij die twee scholieren dinsdag aanricht ten in Littletown, Colorado. Mansons platen zijn naar het poli tiebureau overgebracht en een concert in het nabijgelegen Den ver is afgelast. De politie nam vrij dag de muziekverzameling van de daders van de aanslag, waaron der platen van Manson, in beslag. t Zij hopen hierdoor wijzer te wor- den over de motieven van de twee, meldt het persbureau Wenn. Direct na de aanslag werd Marilyn Manson, pseudoniem van Brian Warner, al met het bloedbad in verband gebracht. Christenen be- - gaven zich, aangevoerd door een sï lokale senator, naar een concert van Manson om te bidden voor fans van de duistere rockband. Op verzoek van de burgemeester van Denver is een concert dat voor volgende week op het programma stond, afgezegd. Mathijs van Boxsel: Mijn ency clopedie draait maar om eén ding: domheid Foto Hans Ver- Rotterdam Danseres Helen Er- iksen geeft morgen in het Hilton Hotel (Le Jardin Ballroom) een demonstratie van Oosterse dans- technieken. Het soloprogramma van de Amerikaanse bestaat uit expressieve improvisaties met dia's. Eriksen wordt begeleid door musici die tussen de dansen door improvisaties ten gehore zullen brengen. Üp het programma staan dartstechnieken uit Noord- India, Centraal Azië, Iran, de Kau- kasus, Turkeije, het Midden-Oos ten, de Balkan en Noord-Afrika. Het concert begint om 19.00 uur. AI ruim zestien jaar houdt Mat thijs van Boxsel zich op hoog-in tellectueel niveau bezig met domheid. Hij studeerde er cum laude op af en publiceerde De Encyclopedie van de Domheid. Geen encyclopedie in de strikte zin van het woord, maar essays overhel wezen van de domheid. Hartige woorden over heilige huisjes schuwt hij niet. „Een de mocratie kan niet zonder een ko ning, op voorwaarde dat de ko ning een domkop is." Door Theo Hakkert Wie een ander merk auto koopt, kent het verschijnsel maar al te goed. Opeens zie je overal dezelf de auto's rondrijden, terwijl ze eerst niet opvielen. Zo gaat het ook met iemand, zoals Matthijs van Boxsel (1957), die 2ich met het fenomeen domheid bezighoudt. Opeens is de domheid alom. Laatst nog, op nog geen anderhal ve meter van zyn bureau. De tim merman was er om een gipsplaat bij het raam te vervangen. „Mij viel op dat hij de gipsplaat te kort had afgezaagd. Ik wees hem daarop, maar hy zei dat dat niets uitmaakte. 'Timmeren we straks een latje op,' zei hij. Zaagde hij het latje ook te kort af, zodat er nog weer een extra latje aan de onderkant moest komen. Met als gevolg: vijf latjes. Naast mijn raam is het nu een opeenstapeling van misverstanden." De timmerman echter vond het doodnormaal. „'We hebben een fi losofie', zei hij. En die filosofie luidt: gelijke ongelijk; --en dus*--sïeis iedereen dom en vervolgens doen we 'het expres ongelijk. de ma*e bedoelt: ik kan het wei gaan afme- waarin eeiueder zijn ihtelliglntie' ten, maar dat gaat toch altijd fout-, ^gebruiktom daarmee om-te gaan/ Het is altijd ongelijk. Kan ik het* DaamtéeAmtsnap je aan debDté* beter meteen ongelijk afzagenf gemakkelijke lachbui." Geniaal! Geen speld tussen te '„Mijn théorie is dat domheid de heid is gezegd, heeft het mis. Hij kondigt zo nog zes boeken aan. Topografie „Eerst de topografie van de dom heid. Een boek met alle steden die bekend staan als spreekwoorde- lijk dom. Met kaarten van steden in Zwitserland, Engeland, Neder land en Frankrijk. Dan een boek over domheid en wetenschap. Waarin alle waanwetenschappers centraal staan. Mensen die evi dent krankzinnige ideeën over het bestaan hebben. Mensen bij voorbeeld die nu nog denken dat de aarde hol is en van binnen be woond wordt. En ook de mannen die beweerden dat de Odyssee zich eigenlijk heeft afgespeeld in Zeeland, dat Delft eigenlyk Del phi is en Drenthe Trade." „Vervolgens domheid en handel management, domheid en seks (uiteraard over het domme blond je), domheid en kunst en tot slot domheid en mystiek. „En dan lig gen er zeven boeken en ben ik 65 of misschien nog ouder." Uit de titels mag duidelijk zijn dat het Van Boxsel niet gaat om al te gemakkelijke, evidente voorbeel den van domheid. Het platte ge doe van de amusementswereld en de televisie interesseert hem niet. „Daar kun je een camera op zet ten en ieder verder commentaar achterwege laten. Ik wilde de domheid blootleggen in zaken die we als vanzelfsprekend nemen, maar niet in eerste instantie als domheid doorzien." „Ik ga niet aanwijzen wie ik in Ne derland domvind. Nee, in mijyyi-" krijgen. In diepe bewondering heb ik deze theorie opgeschreven en een plaats gegeven in mijn kaartenbak." Kaartenbakken te over in de wo ning van Matthijs van Boxsel, vier hoog ergens in de buurt van het Amsterdamse Concertgebouw. Bakken gevuld met duizenden voorbeelden van domheid. Want dat is zijn domein, domheid. Hij studeerde er in 1983 op af. „Cum laude. Mijn docent vond dat wel een mooie grap, 'Domheid is nu eenmaal je sterkste kant,' zei hij." Zestien jaar later is zijn fascinatie voor domheid nog lang niet voor bij. Deze maand is zijn boek De Encyclopedie van de Domheid verschenen, maar wie mocht den ken dat daarmee alles over dom- grondslag is van onze samenle ving. Want domheid is het vermo gen om tegen je eigen belang te handelen met de dood als uiterste gevolg. Dat is ook wat de mens on derscheidt van het dier. Een dier heeft een instinct tot zelfbehoud. Alleen de mens is in staat ter wille van een gril zichzelf en zijn soort op het spel te 2etten. En juist die zelfdestructieve domheid dwong de mens zijn intelligentie te ont wikkelen." „Mijn theorie is dat de hele be schaving, alles wat we zien, één gigantische poging is om in het reine te komen met zelfdestruc tieve domheid. Als dat niet meer lukt, komt die domheid aan de op pervlakte in de vorm van oorlog, pogroms tt cetera. Of in de min der opzienbarende vorm van de burgeroorlog die dagelijks plaats vindt op de snelweg. Ik bedoel: meer dan 1200 doden per jaar, om nog maar te zwijgen over de tien duizenden gewonden. Hoe dom wil je het hebben?" „Op dat soort momenten komt de domheid aan het licht. En het is juist dankzij de domheid dat we gedwongen worden nieuwe oplos singen te verzinnen. De domheid houdt de vooruitgang erin. Het hele vraagstuk van wat zich nu af speelt in Kosovo dwingt ons ons opnieuw te verstaan met normen en waarden. We moeten strategie- en ontwikkelen om daarmee om te gaan." Multatuii Door de grote stelligheid en de humoristische toon waarmee Mat thijs van Boxsel over domheid praat, heeft hij soms iets van een cabaretier. Maar hoe leuk dom heid in veel gevallen ook is, Van Boxsel neemt het wel uiterst seri eus. „Het is een boek dat draait om één ding: domheid. En daar voor worden alle mogelijke mid delen ingezet. Literaire middelen vooral: parodie, korte verhaaltjes. Daarnaast staan er analyses in van tuinen en van barokplafonds. Als je 2oekt naar voorbeelden uit het verleden moet je denken aan Multatuii en zijn ideeën. Hij was een man die van links naar rechts sprong -wel met een duidelijk idee van hoe de wereld in elkaar zat- maar die, als hij werd afge leid door een zijpad, dat dan ook ^onmiddellijk nam. Niet koste wat hetkost.de xechte weg bewande lden, zo werk ik ook." "Uvlultatïïli'ië\ijn voorbeeld. „De ^grootste-Nederlandse schrijver '■"öoit, da'af kan geen misverstand óvër bestaan/Hij had een woede en een gevoel van onbegrepen heid die mij heel sympathiek zijn, maar waar ik me overigens niet in herken. Zelfs zijn brieven zijn een feest om te lezen, met zijn einde loze filosofietjes over minimale zaken. Vind ik heerlijk. Over een groentekar die hij tegenkomt. En dan uitgebreid filosoferen over wat op die groentekar ligt en daar brede maatschappelijk discussies aan ophangen. Van een mug een olifant maken is een van de mooi ste dingen die er is." Een veelzeggend beeld in zijn boek is dat van de stripfiguur Bugs Bunny die over de rand van een ravijn loopt en lopend in de lucht blijft zweven tot hij in de ga ten krijgt dat hij geen vaste grond meer onder de voeten heeft. Van Boxsel herkent zich daar in. „Ik ben een essayist. Iemand die pro beert. Ik probeer me ook zweven de te houden boven de afgrond. Mijn essays zijn luchtkasteeltjes. Ik wil kijken hoe lang ik zo'n kas teel in de lucht kan houden. Mijn gedachten hoeven niet waar te zyn, als 2e maar mooi zijn en boei end en spannend. Het gaat er mij niet om dat ik gelijk heb of niet. Het gaat erom dat ikèeffbepaaldé' gedachte' had' die ik mooi vond, namelijk: domheid is de grond slag van onze beschaving. Dat wil de ik nou eens bewijzen. Ik zou niet nisten voor ik mijn gelijk had gehaald en daar zou ik alles bij slepen wat ik gebruiken kon." De afgelopen jaren publiceerde hij in kleine krmg al enkele boek jes over domheid. Nu is er De En cyclopedie. En de vervolgdelen komen er dus aan. „Veel materi aal heb ik al. Maar wat belangrij ker is: ik heb mijn theorie. En die theorie is een soort machine. Aan de ene kant stop je er een saaie werkelijkheid in en aan de andere kant komt er een boeiende werke lijkheid weer uit Ik weet hoe ik alles op een vreemde manier kan zien. Zo krijgt alles watje vanzelf sprekend neemt opeens een vreemde draai." Musil Hij is geboren en getogen Amster dammer. Werd geboren aan het Singel. Studeerde daar ook af, aan het Instituut voor Algemene Lite ratuurwetenschap, Het was Ro bert Musil die hem op het spoor zette. Hij las Musils grote roman- cyclus Der Mann ohne Eigen schaften. „Daar zat alles in wat ik vervrachtte van een boek." Zo kwam hy bij een lezing die Musil ,h§ü5geHbuderiln 1937, TJitéifOver de domheid. Hij ging op zoek haar r de bronnen die Musil had ge- bruikt, verzamelde-boeken over het onderwerp en begon een ver zameling fiches over domheid aan te leggen. „Waarom het mij fasci neerde? Daar heb ik geen ant woord. Misschien omdat het zo'n lekker arrogant onderwerp was." Het werd een brede verzameling. Boeken over schedelmeters, af beeldingen uit de kunst en ge schiedenis. Van belang waren de allegorische voorstellingen van domheid die hij vond. „Omdat toen pas tot me doordrong dat domheid een zelfstandige eigen schap was. Domheid is niet een gebrek aan intelligentie, nee, domheid is iets. In de kunst wordt domheid als een zelfstandige fi guur voorgesteld. Mijn boek opent wat dat betreft met een prachtige prent. Een vrouw met een krans van narcissen door het haar gevlochten, die leunt tegen een geit met een blauwe distel in zijn bek en de vrouw heeft blote borsten. Drie elementen: de nar cissen verwijzen naar narce, ofwel narcose, versuffing. Plinius heeft geschreven over de geit die na het eten van een blauwe distel niet meer vooruit te krijgen was en de blote borsten verwijzen naar schaamteloosheid. Sufheid, kop pigheid en ^schaamteloosheid. Een pregnant plaatje." Hij schrijft sterk gecomprimeerd. Korte, heldere zinnen. State ments veelal. „Daar houd ik van. In een encyclopedie vind ik het zo heerlijk dat, bijvoorbeeld, het boeddhisme wordt samengevat in één alinea. Datje er niet eindeloos boeken over hoeft te lezen, maar dat het er, pats, kort staat. Ik 20U in principe over elk essay dat ik geschreven heb ook een dik essay hebben kunnen schrijven. Maar ik wilde juist dat encyclopedische hebben. En het satirische. Laat me dat even uitleggen." „Een encyelopdie in onze tijd is iets onzinnigs geworden. In de 18de eeuw kon een encyclopedie je nog eens op nieuwe ideeën brengen. Dat droeg vaak bij tot een andere levensvisie. Tegen woordig is een encyclopedie een symbool van achterlijkheid. Een 20-delige reeks folianten in kunst leer gestoken. Een sieraad voor ie der meubel. Daar kryg je dan een van binnen verlichte wereldbol en een vulpen als liturgische voor werpen bij cadeau. De encyclope die is achterhaald en achterlijk." „Daarnaast de satire. Satire kan ook met meer, want dat veronder stelt een moraal. Satire gebruikt humoristische middelen en draait de wereld om om te wijzen op een verloren gegane orde in het verle den. Die moraal hebben wij met. In onze tijd wordt Dolly Barton ge zien als een sekssymboob maar ze is een karikatuur. Hetzelfde geldt voor Rambo. Een karikatuur van een man. Ik bedoel maar: op het moment dat een karikatuur sa menvalt met het ideaal, zit je in een behoorlijk vreemde tijd." „Aan de ene kant hebben we dus de encyclopedie die niet meer kan, aan de andere kant hebben we een satire die niet meer kan. Wordt het dan niet eens tijd dat die twee elkaar opzoeken om sa men een oplossing te vinden? En dat gebeurt in de Encyclopedie van de Domheid. Aan de ene kant het encyclopedische: alle gebie den van de wereld beweeg ik me op, als een goede amateur sleep ik overal mijn kennis vandaan. Aan de andere kant is het satirisch om dat ik alles omdraai om te zien hoe we dat zouden kunnen zien op een manier die nog niet eerder was gedaan. En waar veel mee te lachen is, want omkering leidt al tijd tot lachen. Voor mij is het een vrij komisch boek. Dat houdt me ook draaiende. Het is tegelijker tijd kennis verzamelen en 'plezier beleven. Als ik er geen lol meer aan beleef, houd ik er met^étj mee op." Koningshuis 1,11 Het boek eindigt met een briljant essay over het koningshuis, 1,Bnl- jant? Vind ik ook, ja. En geen speld tussen te krijgen," lacht hij. „De democratie bestaat bij de gra tie dat iedereen een stem heeft. En waarom we dan een koning no dig hebben? Omdat in de demo cratie het volk de macht heeft over... het volk! Dus het volk is zo wel heerser als onderdaan. En dat kan natuurlijk niet. De plaats van de macht moet leeg blijven. Dus zetten we daar eens in de vier jaar mensen neer als plaatsvervangers die voor ons de macht vervuHen. Op die plaats van de macht moet iemand komen van wie evident duidelijk is dat die.daar mis- plaatst is. Nou, wie is er meer mis plaatst in een democratie dan een koning of koningin?". „En de vorst moet ook niet doen, zoals Beatrix, dat-ie over uitmun tende managerskwaliteiten be schikt. Daar hebben we niks aan. Voor ons moet een koning evident dom zijn. Een democratie kan niet zonder een koning, op voor waarde dat de koning een dom kop is. Dat een koning privé hart stikke intelligent is en een enor me kunstliefhebber doet niet ter zake. Het gaat om de rol van vorst. De koning die niet zijn persoonlij ke rol thuis kan scheiden van de rol die de koning speelt op het to neel, is niet goed snik of wordt niet goed snik. Zo iemand kan nooit gelukkig worden. _Zo ie mand moet gespleten kunnen le ven. Of niet natuurlijk, mèkr dan moet je thuis dom zijn énj$ls ko ning, dat kan ook. En ik gelóóf dat we straks die kant ophullen gaan." f Door Frangoise Ledeboer Amsterdam Het Erotisch Muse- - um op de Amsterdamse Wallen lokt wandelaars door de rosse buurt naar binnen met verdacht netjes geformuleerde reclamebor den. De bezoeker wordt een paar eeuwen erotische kunst beloofd en hoeft daar maar vijf gulden voor neer te tellen. Het museum bevat een adembenemende com binatie harde porno, kunst' en kitsch en is een van de hoogte punten van een tijdelijke artistie ke wandelroute die begint bij het kunstenaarscentrum W139 in de Warmoesstraat vlakbij de Dam. Het concept voor het project 'Mid night Walkers City Sleepers' is bedacht door kunstenaar Aldert Mantje en curator Hedwig Fijen. Tijdens een wandeling door de buurt werden ze getroffen 'door de gelaagdheid en dynamiek van het stadsdeel'. Fijen vertelt dat er vanzelf herinneringen opborrel den aan de tya dat het Winston Hotel in de Warmoesstraat nog beroemd en berucht was als nach telijke verzamelplaats voor artis tiek Amsterdam. Het hotel was een plek waar kunstenaars, hoe ren, drugsdealers, politie en buurtbewoners zich vrijelijk mengden. Er volgden gesprekken met kun stenaars die in deze 'samenleving in microformaat' een inspireren de voedingsbodem zagen voor ar tistieke interventies. In samen werking met Maria Hlavajova (di recteur van het Soros Centrum voor Hedendaagse Kunst in Brati slava) en Theo Tegelaers (voorma- Het Erotisch Museum belooft de bezoeker een paar eeuwen erotische kunst. Foto Roland deBrviWGPD lig directeur van W1390) verzeker de Fijen zich van deelname van twintig Nederlandse en buiten landse kunstenaars. Hun inzet was het bewerkstelli gen van interactie tussen kunste naars en buurtbewoners en het to nen van 'een artistieke realiteit' aan de 'reguliere' bezoekers en toeristen. „Wanneer kunstenaars als intermediair fungeren tussen de conflicterende waarden en nor men enerzijds en het poëtische in deze wijk anderzijds, heeft het project bijgedragen aan het socia le evenwicht in de buurt," hoopt Fijen. Peepshow Kunst op de Wallen presenteren heeft veel weg van water naar de zee dragen omdat niemand in de rosse buurt zich kan onttrekken aan een bombardement aan visu ele indrukken en emoties die niets met esthetische genoegens van doen hebben. Aan de voet van de Oude Kerk heeft Antonio Riel- lo op pootjes zyn groot formaat monopolyspel 'Tarts Pimps' neergezet, maar de blik dwaalt daar direct af naar de deprimeren de stoet mannen die in het nabij gelegen straatje uit een peepshow komen als opwarmer voor hoeren- bezoek. Op weg naar de hoerenkast waar in Frederico D'Orazio een zwem badje met opblaasbare sekspop- pen heeft geïnstalleerd en clan destien opgenomen filmbeelden uit een Thais kinderbordeel pro jecteert, is de afleiding even groot. Als vrijplaats waar openlijk alles te zien en te doen valt wat God verboden heeft, is het district nu eenmaal 24 uur per dag gevuld met een fascinerende parade junks, dealers, alcoholisten, hoe renlopers, ontelbare prostituees uit vaak verre landen en kijklusti ge boeren, burgers en buitenlui. Dat Gijs Prieling de stad op een grote muur uitbeeldde als poel des verderfs wekt dan ook geen verbazing. Als poëtisch contrast met het netwerk van vlammen en snelwegen schilderde hij In het midden wel een maagdelijk wit hutje. Ook de ingrepen van Jeffrey Val- lance in het Erotisch Museum val len weg tegen het bombardement aan erotiek. In vitrines staan nep- borden met antieke erotische voorstellingen, er hangen niets verhullende erotische litho's van Jan Cremer en John Lennon en er staat een enorme hoeveelheid 'kunstzinnig' versierde dildo's, condooms en keramische prulla ria met geslachtsdelen. Het 'mu seum' vertoont keiharde pomovi- deo's en op zolder treft de bezoe ker tot slot zowaar een heuse sm- installatie met in de boeien geke tende vrouwenpoppen aan. Wie de Wallen na het voltooien van deze 'kunstwandeiing' inder daad poëtisch vindt, heeft een knap mentaal huzarenstukje ver richt, maar enerverend is dit Wl39-project zeker. De routebeschrijving van 'Mid night Walkers City Sleepers' kan tot en met 2 mei van dinsdag tot en met zondag tussen 15.00 en 22.00 uur worden opgehaald in kunstenaarscentrum W139, War moesstraat 139. artiest Rick Wakeman a I t> u 'Return to the centre ofte earth* labo EM1 Classics 76:51 min. Halverwege de jaren tachtig kocht ik bij de Plaatboef voor twee gulden vijftig een beduimelde elpee: 'Journey to the centre of the earth' van Rick Wakeman. Ondanks de vele krassen bleek het album een meester werk, een symbiose van pop- en klassieke muziek. De toetsenist van Yes broedde al tien jaar op een vervolg, maar kreeg geen respons op zijn kostbare plannen. EMI Classics bleek vorig jaar echter toch interesse te hebben en stak ruim zes miljoen gulden in het nieuwe project. Voor de opvolger van de eerste 'roek-opera' werd het London Symphony Orches tra vastgelegd. Daarnaast verleenden zangers als Ozzy Osbourne, Tre vor Rabin, Bonnie Tyler en Justin Hayward hun medewerking, Het is mede daardoor een schoonheid van een plaat geworden. De rol van Star Trek-acteur Patrick Stewart als vertelier versterkt het geheel daarbij nog. Op het album wisselen de vertellingen van Stewart, begeleidt door subtiele klanken van het Londense toporkest, en diverse nummers el kaar af. In ruim viif kwartier wordt hierdoor een fraai beeld over de tocht van een groepje reizigers naar het hart van de aarde geschetst. Het ge luid is alleen wel erg perfect, waardoor de voorkeur toch uit blijft gaan naar de eerste uitgave die vooral veel mystieker is. De krassen op de plaat nemen we dan maar voor lief. Ariën Stuyt

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1999 | | pagina 30