7
Kans op
diplomatieke
doorbraak
Stembureau's Zuid-Afrika geopend
Verwarring
compleet in
Suriname
NAVO-bltmder blijkt
Servische opzet
Oude IRA-moorden
brengen Sinn Fein
in verlegenheid
Koerden vergeven Öcalan zijn excuses aan Turkije
N& fa tl p ff 5k k® b «ij «f»
w fe "WT fel ES Ei1 W& te
Tiananmen bij
Hof China
Aanval van
'killer bees'
Kinderen
gedood
Ontmoeting
Noord en Zuid
Doek valt
voor Mir
Israël vangt
SLA-leden op
Soeharto weg
van de roepia
Hondje Aibo
zeer geliefd
Westerse-landen eisen concrete
stappen van de Serviërs
Moord op
Olof Palme
HAVO, VWO
in 1 jaar
Rotterdams Dagblad
fp* gn*
rz mSk* pjs& lé é&py, wtë* j*>#
Woensdag 2 juni 1999
New YorkRuim honderd ouders
van slachtoffers van het bloedbad
op het Plein van de Hemelse Vre
de in Peking in 1989 hebben bij
het Hooggerechtshof van China
een aanklacht ingediend tegen de
toenmalige Chinese leiders. De
aanklacht is speciaal gencht te
gen Li Peng, de huidige nummer
twee in Peking. De aanklacht ts
ingediend aan de vooravond van
de tiende verjaardag van het
bloedbad.
Centro In het Mexicaanse Cen
tra zijn gisteren veerag kinderen
gewond geraakt toen ze m de
school werden aangevallen door
zogeheten 'killer bees'. Vyf kinde
ren, tussen de 6 en 12 jaar oud, en
een onderwijzer moesten in het
ziekenhuis aan hun verwondin
gen worden behandeld. De agres
sieve bij, van een soort die de aan
val al inzet bij de minste provoca
tie, kan mensen doden als die veel
steken oplopen.
Muzaffarabad—Indiase militairen
hebben vandaag bij hun strijd te
gen separatisten in de regio Er
zouden minstens drie kinderen
zyn omgekomen, Eerder ver
klaarde Pakistan ook al dat
schoolkinderen slachtoffer zijn
geworden van een bombardement
van het Indiase leger. New Delhi
ontkende dat toen.
Peking—Vertegenwoordigers van
Noord- en Zuid-Korea zijn tot ve
ler verrassing vandaag bijeenge
komen in Peking voor hervatting
van de betrekkingen op hoog ni
veau. Een woordvoerder van het
Zuid-Koreaanse ministerie van
Defensie zei dat de twee landen
het eens zijn geworden over een
datum voor een ontmoeting op
ministerieel niveau. „Waarschijn
lijk ondertekenen ze dan ook een
akkoord," zei hij.
Moskou De huidige bemanning
van het Russische ruimtestation
Mir zal in augustus naar de aarde
terugkeren. Begin volgend jaar
wordt het ruimtestation vernie
tigd. Dat heeft het Russische
Ruimtevaartbureau bekendge
maakt De Russische regering,
die met financiële problemen
kampt, zou de dertien jaar oude
Mir tót augustus financieren.
Werden er geen geldschieters ge
vonden, dan zou het station moe
ten worden ontmanteld.
-JeruzalemIsraël zal de paar dui
zend soldaten en hun gezinnen
van de pro-Israelische SLA-mili-
tie in Zuid-Libanon bij terugtrek
king uit dat gebied opvangen. De
SLA begon maandag met terug
trekking uit de christelijke encla
ve Jezzine in Zuid-Libanon, Israël
voerde gistermorgen luchtaanval
len uit op posities van de sjiieti-
sche Hezboliahmilitie bij de en
clave. Hezbollah probeert al jaren
ISTaël en het SLA uit Libanon te
verdrijven.
Jakarta Het portret van oud
president Soeharto gaat verdwij
nen van de Indonesische bankbil
jetten. Nieuwe biljetten van
50.000 roepia die de centrale bank
gisteren uitbracht, zijn voorzien
van de beeltenis van Soepratman,
de schrijver van het Indonesische
volkslied.
Tokyo De introductie van een
robothond is in Japan een door
slaand succes. De drieduizend
exemplaren van de trouwe vier
voeter waren gisteren na twintig
minuten alle verkocht. De hon
den, Aibo genaamd, werden ex
clusief via Internet verkocht
4200 gulden per stuk. De huisdie
ren kunnen kwispelen, wandelen
en enkele voorgeprogrammeerde
kunstjes uitvoeren. Van de hond
'zijn vijfduizend exemplaren ge
maakt. De overige worden in de
VS op de markt gebracht.
Bonn/Belgrado—Als EU-gezant Ahtisaari en de Russische be
middelaar Tsjemomyrdin er snel uit komen en gezamenlijk
naar Belgrado reizen, breekt een beslissende fase aan in de
Kosovo-oorlog. Want de Joegoslavische president Milosevic
lijkt na ruim zeventig dagen bombarderen door de NAVO in te
binden.
De internationale bemiddelaars
werden het gisteravond laat zo
goed als eens over hun gemeen
schappelijke diplomatieke offen
sief. Voor de laatste details trok
ken zy vanochtend uit. Daarom is
het tijdstip dat zij daadwerkelijk
naar Belgrado vertrekken nog on
duidelijk.
De Duitse bondskanselier Schro
der bracht gisteravond het goede
nieuws over de vooruitgang in de
gesprekken tussen de internatio
nale bemiddelaars naar buiten.
„Maar er is nog geen reden tot eu
forie," waarschuwde de bonds
kanselier. Bij het overleg was ook
de Amerikaanse onderhandelaar
Talbott aanwezig.
Ahtisaari zei dat lange besprekin
gen nodig zijn geweest om de po
sities van de Russen, Europeanen
en Amerikanen op elkaar af te
stemmen. De Finse president had
gezégd alleen naar Belgrado te
reizen als er reele vooruitzichten
op een succesvolle missie zou
zijn.
Een verklaring uit Peking van
daag bedierf in enige mate de op
timistische sfeer. Daar waren de
Chinese en Russische ministers
van Buitenlandse Zaken bijeen.
Tang Jiaxuan en Ivanov riepen de
NAVO op tot een onmiddellijk
einde aan de luchtacties van de
NAVO. Dat beschouwen zij als
een dwingende voorwaarde voor
een adequate regeling van de cri
sis rond Kosovo.
Het eisenpakket waarmee Ahti
saari en Tsjemomyrdin mogelijk
vertrekken, is gebaseerd op de
voorwaarden die de G8, de zeven
rykste industrielanden plus Rus
land, aan Milosevic hebben ge
steld.
Belangrijkste punten zijn de te
rugtrekking van alle Servische
troepen uit Kosovo, de terugkeer
van de Albanese vluchtelingen
naar Kosovo en de stationering
van een internationale vredes
macht in de provincie. De NAVO
schat dat zich nog veertigduizend
Servische militairen in Kosovo
bevinden.
Ahtisaari zei dat Belgrado nu een
duidelijke stap naar de vrede
moet zetten. De bijzonderheden
van een vredesakkoord zijn al op
tafel gelegd, door de EU, de G8 en
de NAVO, met goedkeuring van
de VN-secretaris-generaal Annan.
Belgrado bevestigde gisteren in
een brief dat het de uitgangspun
ten van de G8 aanvaardt. In Euro
pa en de VS is met scepsis op de
brief gereageerd. De westerse lan
den vinden hem te vaag en eisen
concrete stappen van de Serviërs.
Belgrado schrijft in de brief de
aanwezigheid en een mandaat
van de Verenigde Naties in Koso
vo te aanvaarden, alsmede 'ande
re zaken die nog moeten worden
vastgelegd in een resolutie van de
Veiligheidsraad'.
Ondertussen voerde de NAVO,
voor de 70e dag aanvallen uit in
Joegoslavië. Daarbij werd op
nieuw een fout gemaakt. De alli-'
antie erkende dat tijdens een
bombardement van Novi Pazar
een bom is afgezwaaid. Volgens
Joegoslavië zijn minstens 23 men
sen om het leven gekomen toen
de bom terechtkwam op een flat
gebouw, en kan het dodental ver
der oplopen.
In Zuid-Afrika worden vandaag voor de tweede keer in de geschiedenis algemene verkiezingen gehouden. Meer dan honderdduizend militairen en politieagenten
zijn over het land verspreid om eventuele ordeverstoringen in de kiem te smoren. Zoals hier in het thuisland Greenfield. Scheidend president Nelson Mandela,
vroeg de kiezers op zijn Afrikaans Nationaal Congres te stemmen, maar bovenal de vrede te bewaren. Foto Tnemba Hadebe/AP
Paramaribo —De verwarring over
wat er nu precies gaat gebeuren in
Suriname, is compleet. Coalitie en
oppositie interpreteren de wet
verschillend, waardoor niet dui
delijk is of Wij denbosch verplicht
is af te treden. Wijdenbosch zelf
pleitte aan het begin van de ver
gadering gisteren voor vervroeg
de parlementsverkiezingen,
waarna het parlement een nieuwe
president en vice-president zou
moeten kiezen. Tot die tijd wil hij
zelf in het zadel blijven zitten met
een nieuw kabinet. Vorige week
vrijdag stuurde hij de hele minis
tersploeg naar huis. De oppositie
wd echter het kiezen van een
nieuw staatshoofd en diens
plaatsvervanger door het zittende
parlement laten geschieden.
De oppositie weigert zich neer te
leggen bij de weigering van de
president om direct af te treden.
„De verklaring van Wijdenbosch
is gewaagd en brutaal," zei parle
mentariër Winston Jessurun.
„Dat hij niet zelf is gekomen om
de verklaring af te leggen, maar
deze door de griffier laat voorle
zen, getuigt van minachting van
het parlement. Hij geeft in ieder
geval wel toe dat hij tussentijds
kan opstappen, wat hij altijd heeft
tegengesproken. Wij blijven erbij
dat hij nu vertrekt."
Volgens Frank Playfair, die tegen
de" motie stemde, is het voorstel
dat Wijdenbosch heeft gedaan de
enige juiste oplossing voor de hui
dige crisis. „Wijdenbosch erkent
dat hij moet aftreden, maar hij wil
het op een constitutionele wijze
doen. Ik zie geen enkel probleem
in vervroegde verkiezingen. In
1987 en 1991 heeft Wijdenbosch
ook verkiezingen georganiseerd
en dat heeft hij keurig gedaan.
Terwijl de verkiezingen in 1996,
die werden georganiseerd door de
toenmalige president Ronald Ve-
netiaan, deels een puinhoop zijn
geweest.
Ik sta achter de oplossing die Wij
denbosch voorstelt. Van de motie
van de oppositie klopt niets. Dat is
geen constitutionele oplossing.
Waar we in ieder geval niet gebaat
by zyn, is dat de mensen de straat
op gaan en we hier Kosovo-achti-
ge toestanden krygen."
Door Marcus Tanner
Londen Servische soldaten heb
ben op 13 mei een groep Albanese
vluchtelingen opgesloten in een
boerderij in Kosovo, enkele uren
voordat de NAVO die plek bom
bardeerde. Tachtig mensen wer
den daarbij gedood, zeggen drie
overlevenden van het bloedbad,
die onlangs in Albanië zijn aange
komen.
Haxhere Palushi vertelde tegen
de krant The New York Times dat
het bombardement op het bewus
te gebouwencomlex in Korisa, by
de stad Prizren in Zuidwest-Koso-
vo, op die dag in mei plaatsvond
vlak nadat circa zevenhonderd
vluchtelingen door Servische sol
daten naar de kleine stallen wer
den gevoerd en opgesloten, „Een
jongeman zei nog: Waarom slui
ten ze ons op? Ze zijn wat van
plan.'," herinnert de vluchtelinge
zich.
Een paar uur later werden het erf
en de gebouwen van de boerderij
vanuit de lucht aangevallen.
Daarbij werden de dochter van
mevrouw Palushi en nog tiental
len anderen gedood. De gebeurte
nis veroorzaakte een internatio
nale golf van protest tegen deze
'massamoord' door de NAVO.
De Servische autoriteiten kondig
den bewijzen aan van wat zij om
schreven als 'een oorlogsmisdaad'
van de NAVO en brachten onmid
dellijk verslaggevers naar de be
wuste plek. Daar stelden zij het
puin en de lijken tentoon ten be-
noeve van de tv-camera's, terwyl
de met een bus aangevoerde Wes
terse verslaggevers maar heel
weinig tyd kregen om de paar
overgebleven en in shocktoestand
verkerende overlevenden te on
dervragen.
Mevrouw Palushi en twee andere
vrouwelijke overlevenden, die
door de Amerikaanse krant wer
den geïnterviewd in een vluchte
lingenkamp bij Kukes, in Noord-
Albanië, zeiden dat zij er niet aan
twijfelden dat de Serviërs hen.
met opzet in gevaar hadden ge
bracht. „Ze gebruikten ons als
In Kukës leg
de de 9-jarige
SHvanaAmq-
kaj gisteren
bloemen op
de graf van
haarvaderdie
omkwam bij
de gevechten
in Kosovo. Foto
Jerome Delay/AP
Door Harm Harkema
menselijk schild. Het was alle
maal gepland."
De NAVO heeft de Serviers er al
eerder van beschuldigd dat de
overgebleven etnische Albanezen
in Kosovo ons als menselijk schild
worden gebruikt. Ze worden bij
eengedreven in gebouwen vlak
by militaire installaties of by an
dere plaatsen die waarschijnlijk
doelwit zullen zijn van vliegtui
gen van het bondgenootschap.
Tot dusver werden bloedbaden
zoals by Korisa in veel Westerse
media teogesehreven aan militai
re 'blunders' van de NAVO.
(c) Tie Independent/
Rotterdams Dagblad
Istanbul Voor de Turken heeft
PKK-leider Abdullah Öcalan in
het stof gebeten. Bij het begin van
zijn proces, dat op het zwaar be
waakte eiland Imrali gevoerd
wordt erkende hij dat hij schuldig
is aan alles wat in de aanklacht
staat. Hij leek eemman in doods
angst die zijn huid probeert te
redden. De Koerden vergeven
hem echter.
Hij bood zyn excuses aan aan de
families van de gesneuvelden. Hy
zei dat er in Turkije vrijheid van
meningsuiting is en politieke vrij
heid. De enige plaats waar de
Koerden volgens hem terecht
kunnen, is een democratisch Tur
kije. Hy is met gemarteld, met on
der druk gezet en wil zijn land
dienen. 'Als een kat die de melk
omgegooid heeft', kopte de recht
se Icrant Hürriyet.
„Hy wilde juist de atmosfeer ver
zachten. Als hy had geprobeerd
de aetiveiten van de PKK te ver
dedigen, zou de spanning om te
snijden geweest zijn," meent Veli
Haydar Gulep, voorzitter van de
afdeling Istanbul van de pro-
Koerdische partij Hadep. Güleg
(36) is uitgever on werd onlangs
veroordeeld tot een jaar gevange
nisstraf en een boete van 45.000
gulden voor een boek dat hij pu
bliceerde. „öcalan wil geen verde
diging op het wettelijke vlak. Hy
weet dat hij dat nooit wint en dat
hij dan de doodstraf krijgt. Hij wil
zijn verdediging op het politieke
vlak voeren."
Öcalan noemde gisteren inder
daad de Turkse regeringsleiders
die in het verleden contact met
hem opgenomen zouden hebben
om een vredesproces op gang te
brengen: wijlen president Ozal in
1993, de ex-premiers Mesut
Yilmaz en Tansu Qiller alsmede
de pro-islamitische Necmettin Er
bakan.
'Geen oplossing'
„Öcalan ophangen is geen oplos
sing, zoals hy zelf ook al zei," ver
volgt Güle?. „Dat zou het Koerdi
sche probleem nog honderd jaar
doen voortbestaan. Er zullen
nieuwe leiders opstaan en nog
honderdduizend doden vallen.
Hy moet blijven leven."
Hadep behaalde by de laatste ver
kiezingen in Zuidoost-Turkye,
waar de bevolking overwegend
Koerdisch is, een grote meerder
heid. Landelijk behaalde de party
Ankara PKK-leider Öcalan
ontkent dat zijn organisatie
dertien jaar geleden premier
Olof Palme van Zweden heeft
vermoord. Hij zei dat gisteren
op de tweede dag van zijn pro
ces in Turkije, Volgens Öcalan
waren dissidenten van de PKK
verantwoordelijk. Hun organi
satie heette 'PKK Regime-Or
ganisatie', Die was gevormd
door Öcalans ex-vrouw Kesire
Yildirim en Huseyin Yüdirim.
een kleine vijf procent. Omdat de
partij niet boven de kiesdrempel
van tien procent uitkwam, zit ze
niet in het parlement. Wel be
stuurt ze 38 gemeenten in het
Koerdische gebied. De gehele par
tijleiding zit echter in voorarrest
- de voorzitter al zeven maan
den - op verdenking van separa
tistische ideeen. De hoofdprocu
reur van het Staatsveiligheidshof
in Ankara heeft een verbod op Ha
dep geeist, die hy de politieke tak
van de PKK acht. In de rechtszaal
erkende Öcalan dit mm of meer,
„Hij heeft niet gezegd dat we or
ganisatorische banden hebben
met de PKK," voert Guleg aan,
„Maar inderdaad bestaat onze
achterban uit mensen die kinde
ren, broers of zussen by de guer
rillero's hebben. Zij hebben een
emotionele band met Öcalan. Zijn
dood zullen ze niet licht opvat
ten." Güles is bang dat executie
van de Koerden-leider een bur
geroorlog ontketent. Sinds Öca
lan vong jaar november opdook in
Rome, ziet hy de kloof tussen ge
wone Turken en Koerden dieper
worden. „Als een mens zich niet
op democratische wijze kan uiten,
grijpt hij naar andere middelen.
Maar de gewapende opstand heeft
zijn taak volbracht. Als er nu men
sen sterven, is het niet eens
nieuws meer. Het is tijd voor de
politiek."
'Rekenschap'
De autoriteiten hebben echter al
tijd gezegd dat er met gepraat kan
worden zolang de PKK bestaat.
Ankara ziet de organisatie als een
terreurbeweging en heeft steeds
geeist dat de Hadep de PKK ver
oordeelt. „Het is geen kwestie van
veroordelen of met. De moorde
naar van dertigduizend mensen
staat nu terecht. Maar wie legt re
kenschap af voor de 186 bestuurs
leden van onze partij die de afge
lopen negen jaar vermoord zijn?
Of voor de vierduizend burgers
die door sluipmoordenaars zijn
omgebracht? De PKK is het resul
taat van een lang proces van on
derdrukking, nietde oorzaak."
Belfast Het verboden Ierse Re
publikeinse Leger IRA, en vooral
zijn politieke vertegenwoordiging
Sinn Fein, zijn in grote verlegen
heid gebracht. In het kader van
het Noord-Ierse vredesproces ont
hulde de IRA vorige week einde
lijk de begraafplaatsen van negen
in de jaren zeventig door de IRA
vermoorde, 'verraders van de re
publikeinse zaak'. Maar de op
luchting bij de nabestaanden, die
jarenlang hadden geijverd voor
bekendmaking, heeft inmiddels
plaatsgemaakt voor nieuwe wan
hoop.
Tot nu toe is namelijk slechts een
van de negen stoffelijke resten te
ruggevonden. Van de overige acht
is nog steeds geen spoor, ondanks
de tientallen bulldozers en hon
derden politieagenten die sinds
vrijdag op verschillende door de
IRA aangegeven plaatsen aan het
graven zijn.
„Het kan nog wel even duren voor
we ze gevonden hebben, als we ze
allemaal al vinden," zei gisteren
een woordvoerder van de Ierse
politie. Hij riep de IRA op de plek
ken preciezer aan te geven, maar
een ongemakkelijk kijkende
Sinn-Feirüeider Gerry Adams
mompelde vooreenmicrofoon dat
er geen nadere informatie is. Zo
dat Adams en de zijnen een week
voor de Europese verkiezingen
niet worden bewierookt voor hun
verzoenend gebaar, maar nog
eens worden verketterd voor de
moorden en het zo lang achter
houden van de plaatsen waar de
stoffelijke overschotten liggen.
Eerste hulp
Het pijnlijkste voor de IRA en
Sinn Fein is de verdwijning in
1972 van de toen 37-jarige Jean
McConville, weduwe en moeder
van tien kinderen in Belfast. De
vrouw -zelfkatholiek- werd op
zekere dag door een uit twaalf
man bestaande IRA-bende ont
voerd ujt haar flat. Iedereen wist
toen meteen; die komt nooit te
rug. De reden waarom Jean Mc
Conville door de IRA is vermoord,
zegt iets over het verknipte karak
ter van die organisatie. Ze had het
gewaagd eerste hulp te verlenen
aan een Britse soldaat die gewond
was geraakt bij een IRA-aanslag.
Haar oudste dochter Helen, toen
15 jaar, probeerde na haar ver
dwijning nog even de zorg voor
het gezin op zich te nemen. Maar
toen dat niet ging, werden de kin
deren verspreid over pleeggezin
nen. Tier jaar geleden richtte He
len de actiegroep Familieleden
van de Vermisten op. Zij eiste na
zoveel jaren duidelijkheid van de
IRA en een fatsoenlijke begrafe
nis voor haar moeder en de ande
re vermisten.
Midden vorig jaar zegde de IRA
medewerking toe. Vorige week
werd de laatste hindernis geno
men. Het Britse parlement stem
de in met een speciale wet die het
politie en justitie verbiedt om
door de IRA onthulde informatie
over de vermisten te gebruiken in
strafrechtelijke onderzoeken.
De handtekening van koningin
Elizabeth onder de wet was amper
droog, of de Ierse politie vond vrij
dag na een tip van de IRA op een
begraafplaats bij Dundalk een
kist met de stoffelijke resten van
een van de vermisten, Eamon Mo-
lloy. IRA-lid Molloy was in 1975 op
18-jarige Ieefty d door de IRA ont
voerd, omdat hij ervan werd ver
dacht een informant van de Britse
politie te zyn.
Eveneens vrijdag maakte de IRA
zes plaatsen bekend waar nog
eens acht vermisten zouden zyn
begraven. Sindsdien zoekt en
graaft de politie met man en
macht.
Parkeerterrein
De kinderen van Jean McConville
kwamen zaterdag voor de tweede
keer sinds de verdwijning van
hun moeder bijeen. Zij ontmoet
ten elkaar aan de kust bij Temple-
ton. Hun moeder zou daar volgens
de IRA begraven liggen onder een
zes jaar geleden aangelegd en ge
asfalteerd parkeerterrein.
Het gat dat is gegraven, had difjè-
dag de afmetingen van een be
hoorlijk zwembad, maar Jean Mé-
Conville was nog niet gevonden.
„We graven voorlopig nog door,"
aldus de politie. „Al houdt het op
een gegeven ogenblik natuurlijk
op." Aan de kwelling van de kin
deren was nog steeds geen einde
gekomen.
Sinn-Feinieider Gerry Adams zat
de afgelopen dagen duidelijk met
de kwestie in zijn maag en gaf
verschillende commentaren. „Dit
soort dingen gebeuren nu een
maal in een oorlog," verklaarde
hy voor de BBC. Later echter gaf
hij ruiterlijk toe hoe pijnlijk hét
hele proces voor de nabestaanden
moet zijn. Ook zei hij dat de IRA
een eerlijke poging doet om iets
wat fout is gegaan een beetje goed
te maken.
Niet duidelijk is in hoeverre
Adams persoonlijk medeverant
woordelijk is geweest voor Jean
McConvilles dood en die van en
kele anderen. Toen McConville
door de IRA werd ontvoerd, was
Gerry Adams naar algemeen
wordt aangenomen commandant
van de IRA in Belfast.
Erasmus College
ROTTERDAM
Vestigingen te Bred*. Eindhoven,
Haarlem, Maastricht, Rotterdam,
info landelijk seoetarfaafc Tei. 040 251 8114
"EEN (ONDERWIJSKLASSE BETER"