9
Katendrecht verpopt zich onherkenbaar
Stad
j-iL
lit"
'Getraumatiseerd'
België naar stembus
Europese verkiezingen (2)
Europese verkiezingen (3)
RandstadRail (2)
Televisieprogramma's
als modern volksgericht
Wat 'ti
Wat te stemmen?
Rotterdams Dagblad
J Rotterdams Dagblad
P. W
Woensdag 9 juni 1999
Onder eindredactie van Annemlek van Oosten, tel.: 010-4004358
Iedere keer verbaas ik me weer over de hardnekkige
en paradoxale theorie die sommige kiezers er op na
houden, namelijk datals je niet tevreden bent over het
gevoerde beleid datje dat dan kan verhelpen doorniét
te gaan stemmen. Zo ook een briefschrijfster in deze
rubriek 3 juni. Zij was niet tevreden over het dierenbe-
leid in het verleden. Daarom ging ze de partijen die
daarvoor verantwoordelijk waren, steunen door niet
op hun tegenstanders te stemmen.
Wint Dirkson, Rotterdam
Zondagwas het 55 jaar geledendatdegeallieerden be
gonnen met de landingen in Nurmandië. Dat was het
begin van een nieuwe periode in Europa. Kort na het
einde van de strijd begon het eerste samenwerkings
verband in Europa, de Benelux, Een paar jaar later
werd begonnen met verdere Europese samenwer
king. Uiteindelijk leverde dat de Europese Economi
sche Gemeenschap, de Europese Unie op.
Donderdag mogen we naar de stembus om een nieuw
Europees Parlement te kiezen. Laten we die vrijheid
ook zo massaal mogelijkgebruiken. We worden alleen
serieus genomen als we onze stem massaal uitbren
gen. Ga daarom stemmen; om gehoord te worden. Ga
stemmen op een partij die alle Europeanen serieus
neemt, ongeacht hun afkomst, economische positie,
godsdienst of huidskleur.
Bert Rosbach, Rotterdam.
Maar aanleiding van uw artikel over RandstadRail m
de deelgemeente Noord de volgende opmerkingen:
Er moet een keuze worden gemaakt uit zes verschil
lende tracés. In de vergelijking van de mogelijkheden
wordt niet meegenomen welk tracé de beste haltemo
gelijkheden waarborgt, alsmede wat de gevolgen voor
de bestaande tram-en buslijnen zijn. We moeten hon
derd jaar met deze keuze doen. Waarom wordt dan
zo'n slecht kaartje zonder aanduiding van de haltes
langs de verschillende tracés gemaakt? De huidige
toelichting geldt alleen gedurende de bouw. Waarom
geeft men niet duidelijk aan hoeveel mensen baat
hebben bij de verschillende tracés.
Al metal een verslag van een discussie, waarinde kern
van het probleem niet wordt weergegeven,Uit uwver-
slag blijkt voorkeur voor tracé één of zes, want dan zou
er geen bouwoverlast zijn. Mar het betreft wei traces
waarvan niemand uit de deelgemeente gebruik zou
kunnen maken,
NA Smit, Rotterdam
Door Jaap Timmers
Brutale televisieprogramma's proberen man
en paard te noemen en lopen het risico van
pijnlijke fouten. Neem Willibrord Frequin die
zaterdag een nietsvermoedende man met draaiende
camera benaderde. Hy vroeg hem waarom hij vrou
wen begluurt in het zwembad. Ai, het bleek om een
andere man te gaan dan die de politie van gluren ver
denkt. De band is gelukkig niet uitgezonden.
Dergelijke fouten worden vaker gemaakt. Zelfs het
door justitie 'gecontroleerde' tv-programma Opspo
ring verzocht (AVRO) erkent geregeld missers, waar
bij beelden zijn verspreid van onschuldige mensen.
De fouter worden betreurd. Bloemetje erbij, maar
verder is de houding van 'waar gehakt wordt, vallen
spaanders'.
Het medium televisie spoort misdadigers op, ook
zonder bemoeienis van de politie. Zo snuffelt Peter
R. de Vries (SBS 6) op eigen houtje, mede op basis
van (gesloten) justitiële dossiers. De Vries gaat op
jacht naar daders, reconstrueert situaties, legt val
strikken, looft geld uit, gaat op de vuist en bekriti
seert de rechterlijke macht.
De televisie speelt in het voorbeeld van Peter R. de
Vries eigen rechter. Het programma mobiliseert op
kundige en slimme wijze het tv-publiek. Het onthult
feiten, terwijl de bemoeienis van De Vries van dien
aard is dat het televisieprogramma het karakter van
ppt) volksgericht heeft gekregen De straf die De
Vries de daders oplegt, is publieke ontmaskenng en
terechtstelling op televisie.
De NCRV heeft een professionele rechter (de Raden
de Rechter) in de arm genomen. Hij beoordeelt klei
ne, overzichtelijke conflictsituaties en spreekt zijn
vonnis uit in een tv-studio. Pieter Stonns (RTL 4)
treedt met zijn Breekijzer op als bemiddelaar, maar
ook hier staat de inzet van de draaiende camera ge
lijk aan 'slik of ik schiet'.
Programma's als die van Frequin, De Vries en
Storm s drijven op gevoelens van woede en onmacht
van de Nederlanders en op andere situaties die het
rechtsgevoel aantasten. Het is nuttig dat de pers de
rechterlijke macht een handje helpt. liet is goed dat
de burgers door dit soort programma's kennis kun
nen nemen van feiten en achtergronden van daders
en slachtoffers. Moorden doodslag zijn immers din
gen die om de hoek van de straat gebeuren, maar
waarvan feiten veelal onbekend blijven bij het pu
bliek. Dit komt door de ingewikkelde juridische
rechtsgang in Nederland en door de bescherming
van de privacy,
Meer openheid is gerechtvaardigd. Maarzo hier en
daar vergalopperen programmakers zich. Of De
Vries wel of geen gelijk heeft, hij incrimineert men
sen als hij hun identiteit op tv onthult, terwijl de be
trokkenen in juridische zin hoogstens verdachte zijn
van een strafbaar feit.
Het incident rond Frequin bewijst eens temeer hoe
link dit soort programma's zijn. Eén foutje in de re
search en je zet de verkeerde man/vrouw te kijk. De
fout van de redactie van Frequin is ook te groot om af
te doen met e-cuses en bloemen, In dit geval sprak
hij de verkeerde aan, maar ook al had hij de echte
verdachte te pakken, dan nog moet je je als program
mamaker afvragen of vaststaat dat de betrokkene de
dader is en of jeeigen rechter mag spelen. Bovendien
is hier sprake van het nemen van vermijdbare risi
co's.
Wie met een draaiende camera op jacht gaat, begeeft
zich willens en wetens op glad ijs. Openheid in deli
cate juridische zaken vereist nog meer zorgvuldig
heid. Als De Vries op daders wil jagen, waarom ver
taalt hij de resultaten van zijn werk dan niet zodanig
dat de identiteit van de mogelijke dader beschermd
wordt? Na de juridische veroordeling is het vroeg ge
noeg het hele verhaal uit de doeken te doen.
Door Herman Moscoviter
Er is nog geen
steen op de an
dere gestapeld.
Desalniettemin
kunt u op 19 ju
ni een wande
ling maken
door de nog aan
te leggen stra
ten die op de westelijke kop van
het 800-jarige Katendrecht. U
komt daarbij aan de voet van twee
nieuwe torens te staan, of u loopt
over het binnenterrein van een
bouwblok waar rug-aan-rughui-
zen staan met zaagtandvormige
daken. U kunt de Nieuwe Maas
zien met aan de overzijde de Eu
romast of te weten komen waar u
uw auto (ondergronds) moet par
keren. Alles virtueel, dankzij een
computeranimatie.
Dit nieuwste deel van Katen
drecht is in beeld gebracht. Het
zal in de middag van de 19de juni
worden 'gepresenteerd' in de
feesttent die*is opgetrokken ter
gelegenheid van 800 jaar Katen
drecht, Dan is ook te zien hoe deze
nieuwbouw op de plek, waar ooit
het water in de Tweede Katen-
dreehtse haven kabbelde, zich
verhoudt tot de oudere nieuw
bouw.
In de jaren tachtig werden hier
immers door INBO architecten bij
de voormalige Eerste Katen-
drechtse Haven de eerste woonto
ren en de langgerekte gebogen
blokken in gele baksteen gereali
seerd. Zeker niet de slechtste ste
denbouw en architectuur uit die
tijd. Later mocht de architecten
groep Mecanoo de tweede toren
en de achterliggende kleinere ge
bouwen ontwerpen.
Het derde gedeelte zou "in 1986
ontworpen worden door DKV-ar-
chitecten, maar hen werd een halt
toegeroepen vanwege het feit dat
het volcontinubedrijf Hanno de
geluidsnormen bij die nieuwste
rand van de woonwijk voleontinu
overschreed en nog tenminste
tien jaar op die plaats zou blijven
zitten.
Weggetrokken
Inmiddels is Hanno verkast en
stoot heel Katendrecht op in de
vaart der volkeren. Aan de zuid
zijde van de landtong, de Maasha
venkant, is 16,5 hectare vrijgeko
men. Daar is een stedenbouwJsjlp-
dig plan met vooral woningbouw
voor ontwikkeld. Ook maakt men
voor sociaal-culturele, detailhan
del en andere commerciële voor
zieningen 13.000 vierkante meter.
Grofweg kun je stellen dat tussen
het oude huizenbestand in het
hart van dit schiereiland en het
nieuwe een wigvormig park komt
en dat aan de waterkanten van de
Maashaven en Nieuwe Maas 1300
huizen zullen worden gebouwd.
Eenderde daarvan realiseert men
in de categorie 'goedkoop' en
tweederde bestaat uit 'marktwo-
ningen', koophuizen tussen
350.000 en 550.000, al naar ge
lang hun ligging, hun grootte en
voorzieningenpakket.
Het is een bijzonder nieuwbouw-
gebied omdat het vanwege het
schicreilandkarakter aan de ri
vier en de haven grenst, maar ook
omdat het in al die eeuwen
schoksgewijs ontwikkeld is. Ooit
als dorp aan de rivier, waar de
pont Katendrecht-Willcmskade
afmeerde (150 jaar geleden wer
den er per jaar 1610 calèches, wa
gens en vigilantes overgezet).
Eind vorige, begin deze eeuw ont
stond het deel temidden van alle
havenbedrijven aan de kades,
Links de nieuwe tweelingtoren op de Kop van Katendrecht. Rechts de bestaande torens op Katen
drecht. Op de voorgrond het open bouwblok methalfhoogbouw langs de randen en zaagtandwonin
gen in het midden. Artist Impression Crossworidsl.o.v.dSrV
toen in de jaren tachtig deels de
noordelijke Kop van Katendrecht,
nu het restant van die Kop en de
hele zuidzijde.
Net als op de Kop van Zuid, op het
Piet Smitterrein en op de Schie-
haven-Mullerpier is het een bin
nenstedelijke ontwikkeling die
mogelijk werd na het wegtrekken
van havengebonden bedrijvig
heid.
Andere inzichten
Na zo'n tien jaar wachten is de
'ereschuld' aan DKV-arehitecten
ingelost, Paul de Vroom en Wilco
Valk hebben een nieuw steden
bouwkundig plan ontwikkeld
voor het gebied bij de Tweede Ka-
tendrechtse Haven, omdat na zo'n
periode de voikshuisvestelijke en
architectonische inzichten en
ideeën anders zijn. Het werd een
andere verkaveling van het ge
bied; wel aansluitend op de be
staande bebouwing, maar meer
gericht op de rivier en de Maasha
ven en in schaal en maat beter af
gestemd op die omgeving. Ook
werden de huizen luxer.
Er kwamen twee woontorens, een
bouwblok met gestapelde en mai-
sonettewoningen en een binnen-
gebied met eengezinshuizen die
een zaagtanddakvorm hebben.
Deels werd de architectuur ont
worpen door DKV, deels door
MacCreanor Lavington. Eind dit
jaar begint verkoop; in 2001 moet
hier volop gewoond worden.
DKV ontwierp in plaats van een
enkele woontoren een tweelingto
ren. Deze oogt slanker en voldoet
beter aan de gemeentelijke wens
'een mooie skyline te houden'.
Het is voor mij de eerste keer dat
er zo expliciet rekening wordt ge
houden met de skyline. Meestal is
het ontstaan van het stadssilhou-
et niet meer dan een optelsom van
toevalstreffers, bewerkstelligd
door ontwikkelaars en hun archi
tecten. Rotterdam begint inmid
dels zo trots te zijn op 'zooiets
Amerikaansch' als een uit de klui
ten gewassen skyline, dat het dat
eergevoel in ijdele wensen naar
architecten vertaalt.
De twee torens zijn elk 55 meter
hoog, hebben een schuin aflopen
de dakvorm en staan gedraaid op
een bouwblok dat als sokkel
dient. Ze zijn opgetrokken uit gro
te roodbruine bakstenen die recht
doen aan de maat van deze gebou
wen. Achter de tweeling ligt een
pleintje boven de half onder
grondse parkeergarage. Zowel de
torens hebben aan dat pleintje
hun hoge, glazen entrees, als ook
de huizen in de laagbouw hun
deuren; met als gevolg dat het ge
bied voortdurend gebruikt en dus
sociaal gecontroleerd wordt.
Rijker
In de halfhoogbouw langs de wat
duurdere randen van dit plan zit
ten verschillende soorten nuizen.
'Gewone' maisonettewoningen,
maar ook hele grote stadswonin
gen rnet drie lagen, die door split-
level constructie zes 'verdiepin
gen' kennen. Veel huizen hebben
daarbij ook nog eens terrassen op
de begane grond en enkele op het
dak (vanwege het uitzicht!). In het
hart staan de rug-aan-rugwonin-
gen, eengezinshuizen met een la
gere prijs.
Niet alleen moet je constateren
dat De Vroom en Valk van DKV
een op de omgeving afgestemd,
doordacht en functioneel steden
bouwkundig plan hebben ge
maakt, maar ook dat de architec
tuur van de twee betrokken archi
tectenbureaus veel riiker is dan
die uit de jaren tachtig, toen er
meer werd gebouwd alsof dit een
buitenwijk was. Wat zal beteke
nen dat alleen al in dit Kop van
Katendrecht-gedeelte een gedif
ferentieerde groep kopers en
huurders zal neerstrijken.
Over een paar jaar zullen Rotter
dammers die het 'oude Katen
drecht', het zeemanskwartier met
scheeps- en havenbedrijven,
kroegen en hoeren hebben ge
kend, verbaasd zijn over deze
nieuwste ontwikkelingen. Dit
stadsdeel is dan van een door be
drijven omsloten woonbuurt ver
popt tot een open, moderne woon
buurt aan het water. Met (spaarza
me) havenactiviteiten op afstand.
De afgelopen regeerperiode keek België meer dan eens In de
afgrond. De arrestatie van Dutroux, zijn ontsnapping en de cor
ruptie-affaires Agusta/Dassautt schokten de publieke opinie.
Zo'n 300.000 burgers demonstreerden in Brussel, drie minis
ters traden af, premier Dehaene zei dat het land nooit meer
hetzelfde zou zijn. Nu de verkiezingen voor de deur staan, lijkt
alles alweer bij het oude. Of Is dat gezichtsbedrog?
Door Paul Koopman en Mare
Peeperkom
Een cartoon van Jacques Moer-
aert in de Vlaamse krant De Mor
den vertelt het hels verhaal.
'Herfst in België' kalkte de illu
strator 'ZAK anderhalf jaar gele
den boven een prent van twee he
ren die dooreen bos kuieren.Al
les weer normaal", constateert
één van de wandelaars. Maar er is
duidelijk iets mis, De bodem van
het bos ligt bezaaid met takken,
terwijl alle blaadjes nog in de bo
men hangen.
De spotprent heeft zijn kracht nog
niet verloren. Met de verkiezin
gen voor de deur, lijkt 'alles weer
normaal' in België. De campagne
gaat net als in 1995 over pensioe
nen, loonkosten en het gevaar van
extreem-rechts. Zijn de affaires
Dutroux en Agusta/Dassault ver
geten? Hoofdredacteur Yves De
smet van De Morgen: „Het politie
ke landschap in Vlaanderen is
vrijwel hetzelfde. Niemand is erin
geslaagd zich als vertegenwoordi
ger op te werpen van de Witte Be
weging, die op 20 oktober 1996
ruim 300.000 mensen op de been
bracht. Maar de affaires hebben
hun effect niet gemist."
Zijn Waalse collega Fabrice Jae-
quemart van Le Matin: Wjj zien
de Agusta/Dassault-zaak en de af
faire Dutroux als losstaande za
ken. Agusta/Dassault heeft geen
grote emoties losgemaakt. De cor
ruptie van figuren van de Parti
Socialiste wordt gezien als een
zaak uit het verleden. Dutroux
was een schok, een trauma. Ik heb
het gevoel dat de verontwaardi
ging nver het falen van politie en
justitie wat is weggeëbd."
Wat je steeds over Belgie hoort en
leest is: er verandert nooit iets. Zo
dra de stormen zijn overgetrokken
keren Vlamingen en Walen terug
naar huis. Klopt dal?
Desmet: „Wij hebben de neiging
op de afgrond af te stevenen, tot
we bij wijze van spreken aan de
rand van de burgeroorlog staan,
voordat iemand roept: dit wordt te
gek. Het scheelde weinig of de
vlam was in de pan geslagen. Er
was een Dutroux nodig om af te
rekenen met een oude cultuur
van vriendjespolitiek, onbe
kwaamheid en gesjoemel. Die
praktijk wordt in Vlaanderen in
middels fel afgewezen. Minder in
Wallonië, waar de bevolking, van
wege de relatieve armoede, veel
meer op de nog machtige Parti So
cialiste is aangewezen."
Jaequemart beaamt: „De bevol
king in Wallonië beklimt niet snel
de barricaden. Daar komt bij dat
politieke partijen bij ons de zaak-
Dutroux vijj goed onschadelijk
hebben weten te maken. Dat kon
omdat de meest betrokken politi
ci Vlamingen waren: premier De
haene voorop, maar ook de minis
ters Vande Lanotte van Binnen
landse Zaken en De Clerck van
Justitie.
Desmet: „Vande Lanotte en De
Clerck zijn na de ontsnapping van
Dutroux april vorig jaar afgetre
den. Dat was ongebruikelijk: mi
nisters die ontslag nemen. Het
was een keerpunt én een overwin
ning voor de traditionele partijen.
Jonge politici die afstand wilden
nemen van de oude politieke ge
neratie, werd daardoor wind uit
de zeilen genomen. De nieuwe
partij van Paul Marchal, de vader
van het ontvoerde en vermoorde
meisje An, viel in elkaar."
Poitïie/c bedrijven is niet populair
in Bplgip Heeft dat de vprrneu-
unng m de kiem gesmoord
Desmet: „Belgen zien de overheid
nog steeds als een vreemde
macht. Wij zijn altijd overheerst
door anderen, de Spanjaarden,
Fransen, Oostenrijkers, Hollan
ders en het laatst door de fransta-
Yves Desmet van De Morgen (links): „Het politieke landschap in
Vlaanderen is nog vrijwel hetzelfde. Niemand is erin geslaagd
zich als vertegenwoordlgeropte werpen van deWitte Beweging."
Zijn Waalse collega Fabrice Jaequemart van Le Matin (rechts):
„Ik heb het gevoel dat de verontwaardigingoverhetfalen van po
litie en justitie wat IS weggeëbd." Foto Peter Vincent Schuid/GPD
lige bourgeoisie. Dat uit zich ook
in Je campagne. Die draait veel
meer rond personen dan rond par
tijen. De vraag is eigenlijk: in wie
hebben we nog vertrouwen?"
Jaequemart wijst op de Waalse ou
ders van door Dutroux vermoorde
kinderen: de families Russo en
Lejeune, die in de nasleep van de
affaire veel ezag en invloed ver
wierven. Maar beide families
deinsden ervoor terug dat krediet
politiek te verzilveren.
Vaams Blok
Een partij die volgens Jaequemart
en Desmet kan profiteren van de
affaires die Belgie teisterden, is
het Vlaams Blok. Het extreem
rechtse Front National in Wallo
nië leidt daarentegen een kwij
nend bestaan.
Jaequemart: „Ik weet niet wat de
situatie zou zijn als een charisma
tische figuur als Happart of Le
Pen het FN in Wallonië zou lei
den. Gelukkig heeft die partij wei
nig getalenteerde politici m huis.
Bovendien is Wallonië de baker
mat van het socialisme. De Waal is
historisch beter gewapend jrt de
strijd tegen het fascisme."
Desmet: „De voedingsbodem is in
Vlaanderen vruchtbaarder. Maar
daar komt by dat het Blok veel po
litiek talent in huis heeft. Hun lei
ders zijn ideale schoonzonen die
beleefde toespraken houden in
het parlement, en hun Horst Wes-
selliederen bewaren voor het
clublokaal. Er is nog een factor:
het nationalisme is in Vlaanderen
sterker dan in Wallonië. De meest
extreme Vlaamse nationalisten
willen een eigen staat. De meest
extreme Waalse nationalisten
streven naar aanhechting bij
Frankrijk. Dat is nogal een ver
schil!"
Na de verkiezingen komt er een
nieuwe ronde van staatshervor
mingen. Vlaanderen toil meer be
voegdheden, Wallonië schreeuwt
moord en brand. Heeft het Belgi
sche samenlevingsmodel wel toe
komst
Desmet: „Dat is één van die Belgi
sche paradoxen. Vlaanderen en
Wallonië dnjven uit elkaar, dat is
een feit. Toch blijkt uit alle onder
zoeken dat een meerderheid van
de Belgen gehecht is aan Belgie.
Waarom? Misschien zijn het voor
de Vlamingen de Ardennen, is het
voor de Walen de Vlaamse kust.
De staatshervormingen gaan ver
der, maar in een Belgisch tempo:
heel langzaam
Jaequemart meent: „Walen en
Vlamingen denken in karikatu
ren over elkaar. Wij zien de
Vlaamse minister-president Van
den Brande als een separatist, de
Vlamingen als verkapte Blokkers.
De staatshervorming staat bij ons
niet hoog op de agenda.
Is het niet vreemd dat Belgie de af
faires zo gemakkelijk van zich af
schudt?
Desmet: „Ik kan dezelfde vraag
aan u stellen: is Nederland drama
tisch veranderd na de Bijlmeraf
faire en de IRT-zaak? Hoeveel
koppen zijn er gerold, welke poli
tieke partijen opgericht? Als je
goed kijkt en luistert, is erin ons
land toch wel iets gebeurd! Onze
politici hebben een grote les ge
kregen. Bij aanbestedingen wor
den nu de regels nauwlettend ge
volgd. Geen politicus durft nog
een benoeming door te drukken,
tegen het advies van zijn admini
stratie in. Er is een grotere gevoe
ligheid voor dit soort zaken, die ja
renlang tot de Belgische cultuur
hebben behoord. Maar het is een
revolutie op kousenvoetjes."
Jaequemart wijst op de hervor
ming van politie- en justitiedien
sten, die in de steigers is gezet.
Hij sluit niet uit dat het politieke
landschap in Wallonië verandert,
al heeft dat veel meer met interne
strubbelingen in de christen-de
mocratische partij PSC te maken.
„Vanwege de fors geslonken aan
hang van de PSC moet je reke
ning houden met de vorming van
een regionaal paars kabinet. Er
zijn zelfs al berichten over een
pre-akkoord tussen Parti Socialis
te en de liberale partij PRL. Maar
als de christen-democratenzich
voldoende herstellen, komt er
weer een centrum-linkse rege
ring."
Js het Vlaams Blok echt zo'n groot
gevaar als men de kiezers voor
spiegelt? Er werd zelfs gewaar
schuwd voor Knsovaarse toestan
den.
Die vergelijking vindt Desmet
niet misplaatst. „Het Blok wil een
etnisch zuiver Vlaanderen. En ik
kan me niet voorstellen dat de
ruim 300.000 migranten vrijwillig
zullen opstappen als hei Blok ooit
de macht zou krijgen. Het Blok is
een gevaar. De remedie is zo een
voudig. Schaf de stemplicht in
Belgie af en geef de migranten
stemrecht.
Maar ik vrees dat wp eerst een
tweede 'zwarte zondag' moeten
beleven, net als in 1991 toen het
Blok doorbrak. Pas ais het Blok
Antwerpen heeft veroverd en Fi»
lip De Winter daar burgemeester
is, roept iemand 'Dit wordt te
gek."
Door AijoKlamer -
Het gaat niet goed met de
euro. En met Europa gaat j
het ook niet erg goed. De
vraag is hoe u uw bezorgdheid
(mocht u haar met mij delen) kan
uiten morgen bij de verkiezingen
voorhet Europeesparlement. Laat j
me eerst duidelijk maken waarom 1
er goede redenen tot bezorgdheid zijn. Wat de euro be
treft; zelfs Duisenberg heeft nu reden om zich zorgen
temaken. Lange tijd heeft hij volgehouden dathij niet
wakker kon liggen van de dalende koers van de euro.
Maar nu de munt sinds haa- introductie begin dit jaar
ruim tien procent van haar waarde heeft verloren, zal
ook de president van de Europese Centrale Bank ze
nuwachtig moeten worden.
Het gevaar is dat de speculanten de euro gaan wan
trouwen en massaal euro's gaan ruilen voor andere va
luta. Binnen Europa zal dat onherroepelijk leiden tot
een hogere rente (om de kapitaalvluchttegen te gaan),
en een recessie (omdat de bestedingen van investeer
ders en consumenten omlaag gaan). En een recessie
kan de Europese economie niet hebben want zo goed
gaat het niet.
Het is verleidelijk om mijn gelijk te halen. Mijn stand
punt is steeds geweest dat vanwege de politieke zwak
te van Europa deeurogeen sterke munt kan zijn. Toen
dewaardevandeeurodirectnadeintroduetieomhoog
schoot, leek ik ongelijk te krijgen. Ik schreef toen nog
dat dc- euforie voorbarig was en dat zware tijden voor
de euro in het verschiet lagen.
Ook ik had niet willen bevroeden dat de problemen
zich zo snel zouden aandienen. Dat de markt zenuw
achtig is over de politieke situatie in Europa bleek al
toen Oskar Lafontaine plotseling aftrad als de Duitse
minister van financiën. En nu reageerde de markt op
de op zich niet al te opzienbarende mededeling dat de
Italianen hun begrotingstekort wat opmogen laten lo
pen.
Nu geef ik Duisenberg wel gelijk als hij de problemen
met de euro relativeert. Want de val van de euro heeft
ook veel te maken met de ongekende kracht van de
Amerikaanse economie, en daar kan Europa niet al te
veel aan doen.
Daarbij komt dat financiële markten als jojo's open
neer gaan, dus wie weet, gaat de euro straks weer de
hoogte in. En laten we ook niet vergeten dat een zwak
ke munt niet alleen maar ellende geeft. Nederlandse
bedrijven die hun waar aan Amerikanen slijten doen
nu goede zaken omdat een goedkope euro hun waar
goedkoop maakt voor de Amerikanen,
Het gelijk ligt dus niet voor het opscheppen. Inmid
dels dreig ik evenwel gelijk te krijgen wat betreft de
onmogelijkheid van een effectief economisch beleid
in het Europa met de euro. Net als vele andere econo
men heb ik betoogd dat een Europese monetaire unie
onderspanning zal komen te staan wanneer de econo
mische ontwikkeling van de lidstaten uiteen gaat lo
pen. Het probleem doet zich nu reeds voor. De Duitse
economie, de grootste en belangrijkste van Europa,
kwakkelt terwijl het met de tweede economie, de
Franse, juist beter gaat. De Duitsers hebben daarom
alle belang bij eenlage rente en impulsen van de over
heid, maar de Fransen, net als de Nederlanders, kun
nen langzamerhand wel een hogere rente gebruiken
omte voorkomen dat deeconomie overspannen raakt.
De rente in Nederland is echt te laag.
Maarhij kan niet hoger omdatde Duitse economiedat
niet toelaat. Beleidsmakers staan daarom vooreen di
lemma. De vraag is wat serieuzer te nemen: de werk
loosheid in Duitsland of de inflatie in Frankrijk (en
Nederland). Zo'nkeuzegeeftspanning.Hoelangisde
fragiele Europese gemeenschap tegen dergelijke
spanningen bestand? Ik blijf bij mijn voorspellingdat
de Europese Monetaire Unie geen lang leven zal heb
ben.
Morgen mag u stemmen voor het Europees parle
ment. Bent u de gemiddelde Nederlandse burger dan
neemt u de moeite niet. Het is u moeilijk kwalijk te ne
men want zo serieus worden wij als burgers door de
Europese machthebbers ook weer niet genomen. De
mocratie op Europees niveau werkt niet. Het Euro
pees parlement krijgt weliswaar steeds meer macht
maar blijft ongeloofwaardig als volksvertegenwoordi
ging.
U zou evenwel kunnen stemmen om uw bezorgdheid
duidelijkte maken. Wilt u dat, dan kuntu stemmen op
partijen die duidelijk afstand nemen van de huidige
gang van zaken in Europa, zoals de kleine christelijke
partijen (en dus niet het CDA), Groenlinks (dat een so
cialer Europa wil) en de Socialistische Partij (die de
huidige constructie van Europa afwijst), de VVD mis
schien, en Luc Sala van lijst acht
(Prof. dr.AKlamerislwogleraarindeeconomievande
kunst en cultuur aan de Erasmus Universiteit Rotter
dam)
Opgericht 2 april 1991
Uit de statuten:
Het Rotterdams Dagblad Is een onafhankelijke regionale
krant, zonder binding met enige levensbeschouwelijke
organisatie, politieke partij of belangengroepering. De
krant stelt zich ten doel door middel van berichtgeving in
woord en beeld, analyse en achtergrondartikelen haar
lezers zo actueel, objectief en veelzijdig mogelijke
informatie te verschaffen.
Hoofdredactie: J. Prinsen LP. Pronk.
Chef Central Desk: FJ. Eckhardt
Rubriekschefs.*
Eindredactie Vormgeving: R.LJ. van Zeelst
Stadsredactie Rotterdam: J.S. Booister.
Editie Voome-Putten: C.G. Buitendijk.
Editie Waterweg: J.H. Bunte.
Editie Ussel en Lek: M.E. Verwaaijen
Editie Regio Zuid: C.H. Soeters.
Nieuwsdïenst/BInneJVbuitenland: B. V. Verkade.
Cultuur Leven: MJ.F. Maas.
Economie: N.P. de Vries
Sport P. Ouwerkerk.
Illustratie: F. van Someren.
Informatiebeheer: Th. C. Kiffers.
Persbureaus: ANP, AP, Geassocieerde Pers Diensten
(GPD), Graphic News.
Correspondenten In het buitenland vla Geassocieerde
Pers Diensten en The Independent (Londen).
Boedapest: drs. J.W.M. Gertsen; Bonn: P.G.W. v.
Nuijsenburg; Brussel: drs. M.H. Peeperkom, PJJt.M.
Koopman; Genève: B. Kroon: Istanbul: dra. J.EJ.M. Lutz;
Jakarta: T. Haerkens; Kaapstad: P. ter Horst; Londen: H.
Harkema; Madrid: H.v.d. Boom; Moskou: H.B.
Hoogendijk; Nairobi: FJ.M. v. d. Houdt; Paramaribo: A.
Snijders; Parijs: C. van Zweeden; Peking: dr. J. van der
Made; Rome: J.A. Geleijnse; Sarajevo: H. Doornbos; Tel
Avhc A.P. Bloemendaal;
Washington: drs. J.B.A. Wanders.
Deze podiumpagina bevat analyses en meningen van
redacteurengastschrijvers en leze rs. Het co mmentaa r op
pagina 3 vertolkt de mening van de krant.