6
Verkiezingscommissie Indonesië oneens over uitslag
Mohammed moet land uit economisch moeras trekken
I I
Zestienhoven
Bijstand
Bankieren (2)
Verkiezingen
Toerisme
Handel
Rotterdams Dagblad
k# ei' s "te^V
I Dinsdag 27 juli 1999 I
Onder eindredactie van Annemiek van Oosten, tel.: 010-4004358
Ook iets op uw hart? schrijf naar: hoofdredactie Rotterdams Dagblad,
postbus 2999,3000 CZ Rotterdam (E-mail: digitaaI@roUerdamsdag-
blacLnl). Houd het kort, lange brieven hebben weinig kans op plaat
sing. En: één onderwerp per brief. Vermeld altijd uw achternaam,
voorletters), adresen telefoonnummer (onder uw briefin de krant ko
men alleen naam en woonplaats). Plaatsing betekent niet dat het Rot
terdams Dagblad uw mening deelt.
Zestienhovengaat's nachtsdicht. Diezeven bezorgde
gezinnen die meer aan de waarde van hun huizen den-
kendanaan echte overlast, kunnen hun hart ophalen:
ze hebben gewonnen. Na alle (publieke en politieke)
discussies en nadat al lang geleden duidelijk is gewor
den dat het 'tegen'-publiek uit aandachtstrekkers be
staat (zie de klachten bij de DCMR, waar meer keren
klachten binnen kwamen over nog niet eens opgeste
gen vliegtuigen). De politiek is vooral bezig geweest
met het prediken van 'politiek correct zijn' om zo op
stemmen te jagen. Daarbij hebben groeperingen zich
meer als PR-stuntbureau geprofileerd dan als politie-
keparty.
Zestienhoven gaat nu 's nachts dicht. Bedrijven den
ken voortaan twee keer na voor ze zich er gaan vesti
gen. De werkgelegenheid zal nu verder teruglopen,
met als gevolg dat meer mensen zonder werk komen
in deze werkstad. Wie hier profijt van heeft? Juist ja,
die doctorandus uit Schiebroek die nu snel zijn huis
duurder kan verkopen om zelf weg te trekken uit de
Noordrand.
Berry T. Pijpers, Rotterdam
Op 8 juli heeft de gemeenteraad in Rotterdam de wijzi
ging van de Verordening toeslagen en verlagingen al
gemene bystand behandeld, dit naar aanleiding van
de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep in
Utrecht, die op 2 maart 1999 bepaalde dat bjj hun ou
dere inwonende kinderen ook recht hebben op een ge
meentelijke toeslagen wel met terugwerkende kracht
vanaf 1 mei 1996.
De gemeenteraad heeft besloten om de toeslag met
ƒ210 per maand toe te kennen; echter vanaf 2 maart
1999 en niet vanaf 1 mei 1996 zoals door de Centrale
Raad van Beroep is bepaald. De gemeente Rotterdam
gaat dus voorbij aan de uitspraak var. de Centrale
Raad van Beroep om zodoende miljoenen guldens te
besparen. Een schandalige zaak.
W. Neleman, Rotterdam
In het geval van de Ceteeo-afïaire, waarbij de provin
cie Zuid Holland voor 1,7 miljard ging bankieren, kan
men spreken van wanbeleid. De commissaris van de
konining J. Leemhuis-Stout wist van niets, maar te
kende alles. Als voorzitter van Provinciale Staten en
van Gedeputeerde Staten had zij van hetbankieren op
de hoogte kunnen en moeten zijn. Gekscherend kan
men spreken van commissaris 'Leenbuis'. Gedepu
teerde A. de Jong wist van niets en ging met vakantie.
Commissaris Leemhuis zou net als gedeputeerde A.
de Jong voor financiën haar conclusie moeten trekken
en moeten opstappen. Zij hebben beiden deel uitge
maakt van het college dat belast is met de dagelijkse
leiding en uitvoering van zaken.
Mijn conclusie? Er moeten minstens twee koppen rol
len.
W. Neleman, Rotterdam
In de krant van 13 julilaatMenno Siljee onder de kop
Twee voor de prijs van een' zijn licht schijnen over de
al decennia lang dalende opkomstpercentages bij de
verkiezingen van de diverse bestuursorganen en het
Europees parlementinons land. Met het oog op de toe-
komstvandedemocratischelegitimiteitvanhetopen-
baar bestuur zal dat de zorg moeten zijn van een ieder
die dat aan het hart gaat.
Ideeën om burgers meer te betrekken bij dat bestuur
zijn dus dringend nodig. De door de schrijver aange
haalde opmerkingen van de minister van Binnen
landse Zaken om de vier soorten verkiezingen te clus
teren, is natuurlijk slechts een mogelijkheid tot ver
groting van de deelname aan verkiezingen. De bezwa
ren van juridische aard die zich daar momenteel tegen
verzetten, kunnen indien de Staten-Generaal dat wil
uit de weg geruimd worden, maar dat is bij 'brainstor
men' nog niet aan de orde.
Staatkundig gezien is het feit dat verkiezingen bij ia-
gereoverhedendoordepoliticialsopiniepeillngopge-
vat worden van minder belang, terwijl dit ook anders
zins niet vreemd is, simpelweg omdat het nationale
parlementdeburgerdoorgaansdirecterraaktendela-
gereoverheden merendeels 'doorgeefluik' en uitvoer
der van landelijke wetgeving zijn.
Het vraagstuk van de asielzoekers dat schrijver aan
haalt is bij uitstek een item dat op nationale, ja sterker
nog, mondiale schaal moet worden aangepakt. Over
'het fenomeen van de proteststemmers', ongeacht ïn
welk uiterste van het politieke spectrum deze te vin
den zijn kan slechts worden opgemerkt, dat deze kie
zers gebruik maken van hun democratisch recht. Poli
tici behoren dat te respecteren.
Sommige van die splinterpartijen kunnen trouwens
de 'grote', gevestigde partijen tot opvoedkundige les
zijn, vooral dan wanneer die grote partijen zich in hun
oppermachtigheid van de burger verwijderd hebben.
Daarom, als politici verstandig zijn, luisteren zij ko
mend najaar goed naar de recepten die de Staatscom
missie Dualisme en lokale democratie, en anderen
zullen geven. Ook over aangelegenheden zoalals de
verhouding tussen gemeenteraad en wethouders.
Cor Noordegraaf, Schiedam
Het is alweer jaren geleden dat Nederland naar Turk
se werknemers smachtte en hen in grote aantallen
hier naartoe haalde. Niet om vakantie te komen vie
ren, maar om werkzaamheden te verrichten waar wij
Nederlanders ons tegoed voor voelden. De rollen zijn
nu omgekeerd; Turkije smacht naar Nederlanders!
Niet om hen daar te laten werken, maar om er hun va
kantiegeld te spenderen aan de Turkse Rivièra.
Sinds de dreigementen van de PKK wordt Turkije
gemeden. Een treurige zaak voor diegenen die van
toerisme moeten bestaan Ik wens Harum Yildirirn,
zijn kompaan Kenan en alle andere ondernemers in
het mooie Turkse Kusadasi daarom veel toeristen,
maar bovenal veel sterkte toe.
Dirk Tempelaar, Vlaardingen
Ij
G£44&2 ON5
wettelijk
'^TOEGE$TAN£
DIOXINE
Tekening
Theo Gootjes
Door Cees van Zweden
Nu koning Hassan H in zijn mau
soleum ligt, rjjst de vraag of diens
oudste zoon Marokko de moderne
wereld kan binnenleiden, Sidi
Mohammed (35) werd door zijn
vader grondig voorbereid, maar
de eerste dagen van zijn regime
doen bevroeden dat de troonsbe
stijging niettemin onverwacht
kwam. Voordat hem de kroon op
het hoofd geplaatst kon worden,
moest de vrijgezel in allerijl nog
in de echt worden verbonden met
een onbekende vrouw (een ko
ning moet volgens de Marokkaan
se traditie getrouwd zijn).
Van de nieuwe kaning Moham
med VT is weinig bekend, omdat
hij als kroonprins nachtclubs ver
koos boven openbare functies.
Zijn voornaamste wapenfeit was
zijn reis naar Jordanië, toen ko
ning Hussein daar begin dit jaar
begraven moest worden. Als
kroonprins zou hij echter een
zwak hebben gehad voor de ar
men en de zieken. Hij ontving
naar verluidt dagelijks vijf ver
pauperde onderdanen in zijn villa
te Rabat en eenmaal omhelsde hij
een aids-lüder in diens zieken
huisbed.
Hij werd klaargestoomd voor het
leven op de privé-scholen die zich
in het koninklijke paleis te Rabat
bevinden, waar koningstelgen de
banken delen met uitverkoren
kinderen uit liet gewone volk. De
kleine Sidi sprak al Frans voordat
hij naar school ging, want hij had
een - naar wordt gezegd bijzon
der strenge - Franse gouvernan
te.
Taaï
Dat Frans kwam hem goed vart
pas bij zijn later rechtenstudie
aan de universiteit van Nice. Na
die studie liep hij enige tijd stage
bij de Europese Commissie te
Brussel, waar hij de indruk van
een verlegen jongmens naliet.
Om rijn Engels te perfectioneren
hing hij vervolgens nog enkele
maanden rond bij de Verenigde
Naties te New York.
De nieuwe koning zal al wat hij
geleerd heeft, hard nodig hebben
om zijn land uit het moeras te
sleuren waar het anno 1999 in is
weggezakt Zijn vader had een
blinde vlek voor economie, of al
thans die van het land (zijn eigen
zakken waren altoos goed gevuld)
Het gevolg was dat Hassan na 38
jaar een land heeft nagelaten
waarvan de levensstandaard ver
onder die van Tunesië en zelfs die
het door oorlog verscheurde Alge-
rijeligt
Voor wie niet verder dan de stads
centra blikt, maken Rabat en Ca
sablanca een welvarende indruk.
Maar in die steden concentreert
zich de drie procent van de bevol
king die 85 procent van 's lands
rijkdommen bezit. Het platteland
is een verpauperde negorij, waar
dorpen soms elektriciteit ontbe
ren en de meeste mensen analfa
beet zijn.
Zelfs een universitaire diploma is
echter geen paspoort naar de he
mel. Rabat heeft een 'Unie van
Werkloze Academici', die bijna ie
dere dag voor het parlementsge
bouw in de hoofdstad betoogt. De
ze rampspoed heeft veel studen
ten in de armen gedreven van Al
lah. Sommige universiteiten, zo
als die van Fez, zijn broeinesten
van fundamentalisme geworden.
Onder Hassan werd dit funda
mentalisme zonder veel scrupu
les bestreden, maar het staat te
bezien of Mohammed even effec
tief de geest in de fles kan hou
den.
Politiek systeem
Het enige goede dat de nieuwe ko
ning van zijn voorganger heeft ge
ërfd (diens 21 paleizen buiten be
schouwing gelaten), is wellicht
het politieke systeem. Nadat hij
zijn hele leven politieke tegen
standers had laten martelen en
opsluiten, werd Hassan in zijn na
dagen plotseling door het demo
cratische gedachtegoed gegrepen.
Hij benoemde een voormalig poli
tiek gevangene tot premier, en
opende de deuren van zijn ker
kers.
Maar de socialistische premier
Youssoufi moest zich de aanwe
zigheid van Driss Basri, de mee
dogenloze rechterhand van de ko
ning, in zijn kabinet laten welge
vallen. Basri fungeerde als een
soort Vijfde Colonne van de ko
ning in het kabinet, en had als
taak op de rem te trappen. Als Mo
hammed VI zijn land serieus wil
hervormen, is het misschien tijd
dat deze almachtige Driss Basri
van zijn pensioen gaat genieten.
Behalve economische rampspoed
en islamitisch fundamentalisme
wordt de nieuwe koning ook be
dreigd door zijn eigen strijdkrach
ten. Nadat hij getrouwd en ge
kroond was, kwamen de leiders
van die strijdkrachten weliswaar
vrijdagavond naar het paleis om
de akte van gehoorzaamheid aan
de koning te tekenen. Maar Sidi
Mohammed zal zich hebben her
innerd dat ze dat ook bij de kro
ning van z(jn vader hadden ge
daan, die desondanks twee pogin
gen tot een staatsgreep moest
doorstaan.
koning sidi
(35) werd
doorzijn va
der Hassan II
grondig voor
bereid. De
nieuwe ko
ning (op de fo
to begroet hij
de Franse
president
rac) zal al wat
hij geleerd
heeft, hard
nodig hebben
om zijn land
urt net moe
ras te sleuren
waar het In Is
weggezakt.
Foto Michel Gange/
Door prof, dr. A.B. Ringeling
De provincie Zuid-Holland
lijkt deze dagen in rep en
roer. Toegegeven, het is
voor de media komkommertijd.
Dus als er iets gebeurt,wordthetal
gauw sterk uitvergroot. Maar er is
niet veel reden om de opwinding
over wat ik maar even de financië
le handel en wandel van het provinciaal bestuur van
Zuid-Holland zal noemen, te onderschatten.
Dat overheden hun kasgeld goed willen beleggen,
daar is alle begrip voor. Dat doen ze ook at lang. Je
krijgt van het rijkeen grote som geld op je rekening
geschreven en je geeft het in de loop van de tijd uit.
Dan kun je geld op je bankrekening laten staan. Maar
je kunt het ook op allerlei meer lucratieve rekening
zetten. Daar wordt als provincie of gemeente niet
slechter van en je inwoners ook niet,
Maar het verhaal verandert als je geld gaat lenen om
het vervolgen sop een spaarrekening te zetten. Enhet
woTdt nog anders als je gaat beleggen om vervolgens
als financier van private ondernemingen te gaan op
treden. Daarover zijnde meeste beschouwingen over
wat het bankieren van de provincie Zuid-HoUand is
gaan heten het wel eens.
De discussie spitst zich vooral toe op het mogelijk
laakbare gedrag van d e commissaris van de koningin
en de gedeputeerde die de financiële portefeuille
heeft. Daar is iets voor te zeggenDie discussie stelt de
betrokkenen in de gelegenhe id om verantwoording af
teleggen over hun bestuurlijke handelen. Enbestuur-
ders die hun handtekening zetten, zijn verantwoorde
lijk. Ofzij het ontkennen of niet Zo werktons bestuur
lijke stelsel. Zij moeten ook de kans krijgen om over
hun verantwoordelijkheid verantwoording afteleg
gen, om rich in het openbaar te verdedigen. Zo werkt
het stelsel ook.
Waarom is het niet verstandig van het provinciaal be
stuur om als financier van ondernemingen te funge-.
ren? Daar kun je toch aan verdienen?
Indeeerste plaats omdat echte banken daar veel beter
in zijn. Die hebben er, simpel gezegd, voor doorge
leerd. Overheidsorganisaties niet. In de tweede plaats
moet jedan ook deinstelllingvan bankiers hebben, In
het algemeen zijn dat lieden die zo min mogelijk risi
co's nemen. De bankwereld is een nogal conservatieve
wereld. Vandaar ook dat de bazen van Nick Cleesonzo
geschokt waren, toen zij ontdekten hoe wild hun me
dewerker aan het speculeren was gegaan.
In de derde plaats is het in het algemeen geen taak van
overheden om als kredietinstelling voor particuliere
ondernemingen op te treden. Daar zijn wel uitzonde
ringen op. Maar di? kennen heel bijzondere voorzie
ningen. De rijksoverheid heeft bijvoorbeeld daartoe
een bijzondere organisatie in het leven geroepen, de
Nationale Investeringsbank. Deskundigen zitten
daar bij elkaar in een afzonderlijke organisatie. Of er
moet een speciale regeling zijn op basis waarvan in-
vesteringspremies kunnen worden verstrekt Datwas
in dit geval echter niet zo.
Waar wat minder aandacht in de afgelopen dagen aan
is geschonken is de vraag hoe het zo ver heeft kunnen
komen dat de provincie Zuid-Holland zo op de specu
latieve toer is gegaan. Mij lijkt dat een gevolg van het
actuele klimaat in de publieke sector.
Jarenlang is overheidsorganisaties voor gehouden
dat zij economischer en vooral bedrijfsmatiger dien
den te handelen. Het hele jargon van 'missie, produc
ten, planningencontrol, outputgerichtheid, uenikals
klanten' heeft de publieke sector - zoals collega Zij-
derveld het noemt- geperverteerd.
Bestuurders en ambtenaren zijn het zicht kwijtge
raakt op wat kenmerkend is voor de publieke sector,
waarom overheden overheden zijn en wat zij als ge
volg daarvan te doen en te laten hebben. Zij hebben
hun organisaties opgevat als een bedrijf waarvan z(j
de directie vormden.
De beschuldigende vinger kan wel in de richting van
het provinciaal bestuur worden gewezen. Maar dat is
dan een lot dat velen in de publieke sector delen. De
verwarring over wat publiek is en wat privaat, wat
overheden moeten doen en wat zij moeten nalaten is
indehele publiekesectorgroct Nietalleen bij provin
cies, ook bij gemeentebesturen, en niet in helminst op
het niveau van de centrale overheid is niet steeds een
helder zicht op de aard van de publieke taak.
Het onvermijdelijke gevolg daarvan isdatwe vakerte-
gen gebeurtenissen als deze aan zullen lopen, ïn de
laatste jaren zijn we dat ook al. Mag ik herinneren aan
de speculatieveactiviteiten vaneen aantal woningcor
poraties enkele jaren geleden. In het Verenigd Ko-
ninkrijkheeftdeprivatiseringvanmevrouwThatcher
tot financiële schandalen geleid. De corruptie in het
overheidsapparaat van de Verenigde Staten bereikte
een hoogtepunt onder het bewind van de marktden-
ker Reagan.
De gebeurtenissen kennen ook een kleine ironie. In
de afgelopen jaren is veel gediscussieerd over de
vraag of bepaalde taken nog wel door de overheid
moesten worden gedaan of dat zij beter aan de markt
kon worden overgelatenAls gevolg daarvan zijn ta
ken afgestoten, organisaties geprivatiseerd of op een
afstand gezet. De overschatting van het bedrijfsmati
ge denken heefter kennelijk toe geleid datoverheden
er een taak bij genomen hebben: bankieren.
(Prof, dr. A.B, Ringeling is hoogleraar bestuurskunde -
in het bijzonder overheidsbeleid- aan de faculteit der
Sociale Wetenschappen van de Erasmus Universiteit
Rotterdam)
Door Theo Haerkens
„De partyen dte de verkiezingsuitslag accep
teren, vertegenwoordigen meer dan 93 pro
cent van de kiezers. Degenen die het resul
taat afwijzen niet meer dan zes procent!"
Adnam Buyung Nasution doet geen enkele
moeite zijn frustraties te verbergen De be
kendste advocaat van Indonesië die als onaf
hankelijke deskundige zitting heeft m de al
gemene verkiezingseommissie, is woedend
over het afwijzen van het eindresultaat van
de verkiezingen door de commissie en het op
treden van voorzitter Rudini.
„Rudini heeft zijn oren teveel laten hangen
naar de kleine partijtjes," bnest hij. De voor
zitter van de commissie zit zelf in de leiding
van een van de kleine partijtjes die het ver
kiezingsresultaat afwijst.
Volgens Nasution had hij zyn biezen moeten
pakken als hij zich niet kan vinden in de re
sultaten van zsjn eigen werk. Door te blijven
zitten, neemt de oud-minister er wel de ver
antwoordelijkheid voor, meent hij.
De verkiezingscommissie bestaat uit verte
genwoordigers van alle deelnemende partij
en en daarnaast vijf onafhankelijke deskun
digen namens de regenng. Voorzitter Rudini
heeft president Habibie nu gevraagd een
eindoordeel te vellen. Een aantal leden, on
der wie Nasution. bestrijdt dat Habibie daar
toe wettelijk gerechtigd is.
'Niet eerlijk'
Van de 48 partijen die aan de verkiezingen
meededen, aanvaarden zeventien de uitslag,
27 partijen weigerden hun handtekening en
vier kwamen niet eens opdagen. Eerder was
afgesproken dal de uitslag zou worden aan
vaard als tweederde van de partyen akkoord
zou gaan. Voor de vijf grote partijen heeft de
uitslag van de verkiezingen nooit ter discus
sie gestaan. Zelfs moslimleider Amien Rais,
een van do folate tegenstanders van ex-pi evi
dent Soeharto en diens opvolger Habibie,
nam zonder protest genoegen met de tegen
vallende score die hem slechts zeven procent
van de stemmen opleverde. Megawati Soe-
karnoputri won met ruim 33 procent en de re
geringspartij Golkar werd tweede met 22 pro
cent
De partyen die protest aantekenden menen
dat de verkiezingen niet eerlijk zijn verlopen
en stellen meer dan 1Ö0.0Ö0 gevallen te ken
nen van fraude en gerommel. Nasution ont
kent dat, „Ze hebben dat zelfs tijdens onze
besprekingen nooit naar voren gebracht"
Nationale en internationale waarnemers-
groepen vinden dat de verkiezingen in Indo
nesië zo democratisch en eerlijk mogelijk
zijn verlopen, al ontkent niemand dat er spra
ke ij> geweekt van tal van missers. Algemeen
wordt ervan uitgegaan dat zij de resultaten
niet overwegend hebben beïnvloed.
Felicitaties
Een topambtenaar op het staatssecretariaat
dat Habibie steunt, zei gisteren dat de presi
dent niet onder de indruk is van de argumen
ten van de kleine partijen. Zy hebben minder
dan twee procent van de stemmen behaald
die nodig zijn om een parlementszetel te ver
werven. Ze zijn gefrustreerd, zo stelde hij, en
komen pas veertig dagen na de verkiezingen
met hun bezwaren als blijkt dat ze zelf buiten
de boot vallen.
Hij benadrukte dat Habibie niet van plan is
zich door deze lieden van de wijs te laten
brengen. „Habibie is een man van sterke
principes en hij is goed voorbereid op afwik
keling van deze kwestie die hij zelf als 'opge
stapelde schadetolerantie' heeft betiteld."
Dat zou zoveel betekenen als een van de vele
zaken die nou eenmaal misgaan op de lange
weg naar verdere democratisering van Indo
nesië.
Habibie zelf riep in een televisietoespraak
gisteravond de onwillige partijen op alsnog
hun handtekening te zetten en feliciteerde
Megawati met haar verkiezingsoverwinning.
