7
Milities Oost-Timor
schuimen straten af
VN-helikopter met stembussen beschoten
Rebellen ook akkoord:
oorlog Congo voorbij
Mannenhaatster mogelijk burgemeester van Keulen
Tweeling
van
452 meter
wzm
Rat zaait paniek
boven oceaan
Hamas-leiding
nu ondergronds
Toeristen in
Iran vrijgelaten
Bezorgdheid
om KI oven dam
Politie zoekt
bytfetisjist
Nijlpaard-walvis
Tribunaal geeft berechting
legerchef Talie voorrang
'Milosevic
manipuleert'
Terreuraanslag in Moskous
winkelcentrum: 41 gewonden
Strijd Dagestan weer ontbrand
Rotterdams Dagblad
4 5^3
Woensdag 1 september 1999
Auckland Een rat heeft gisteren
tijdens een vlucht van de lucht
vaartmaatschappij Air New Zea
land voor opschudding gezorgd
en belandde uiteindelijk op
schoot by een vrouwelijke passa
gier in de business class. „De rat
was al eerder door de bemanning
gezien maar hun pogingen om het
beest tc vangen mislukten toen
het dier naar de achterzijde van
het toestel verdween," zei woord
voerder Cameron Hill. „Later
voelde een passagier in de busi
ness class iets bij haar rechter
been, tilde haar kleding op en
vond de rat op haar schoot" De
'verstekeling' aan boord van
vlucht 767-300 was waarschijnlijk
in Los Angeles aan boord geko
men om uiteindelijk in Auckland
(Nieuw-Zeeland) aan te komen.
Amman Twee leiders van de
fundamentalistische Palestijnse
verzetsbeweging Harnas zijn in
Jordanië ondergronds gegaan, na
dat de Jordaans? justitie een ar
restatiebevel tegen hen heeft uit
gevaardigd. Mohammed Nazzal,
vertegenwoordiger van Harnas in
Jordanië, en Ezzat al Rouehok, lid
van het politbureau, verschuilen
zich op een onbekende plek.
a De vier Europese toe
risten die twee weken geleden in
Iran door drugshandelaren wer
den ontvoerd, zijn gisteren ge
zond en wel vrijgelaten. De drie
Spanjaarden en een Italiaan wer
den samen met hun Iraanse gids
op 14 augustus gegijzeld in hun
hotel in Kerman, 800 kilometer
van Teheran. Volgens het Iraanse
ministerie van Binnenlandse Za
ken zaten de gijzelnemers, drie
mannen en twee vrouwen, in de
drugshandel. Zij zouden tot de
Shahbakhsh Beluchi-stam beho
ren en eisten vrijlating van twee
mannen uit de gevangenis.
Shanghai China heeft Ameri
kaanse en Franse technici gecon
tracteerd om de supervisie te voe
ren over de bouw van de omstre
den Drie Kloven Dam, in de rivier
de Yangtze. De autoriteiten zijn
bang dat Chinese inspecteurs
worden omgekocht om minder
waardig werk te verbergen. Re
cente instortingen van bruggen,
scholen en flats zijn geweten aan
ondeugdelijke bouwmethoden en
corruptie onder Chinese technici.
"trmflen De Londense politie
ioé'ftt een man met de onbedwing
bare neiging bij vreemde vrou
wen één of twee vingernagels af te
bijten. De verdachte benadert zijn
slachtoffers op straat met compli
mentjes over hun mooi verzorgde
handen en nagels.
„Vervolgens vraagt of grist hij een
hand en knauwt daar één of twee
nagels vanaf," aldus de politie. De
nagelbijtfetisjist, een grote, onge
veer 25 jaar oude man met steke
lig rastahaar, heeft sinds decem
ber 1997 zeker negen keer toege-
Washington Nijlpaarden verto
nen genetisch gezien volgens een
recent Japans onderzoek de
nauwste familiebanden met wal
vissen, ook al is de overeenkomst
met het blote oog niet goed te
zien. Onderzoekers van een Ja
pans wetenschapsinstituut heb
ben het genetisch verband tussen
de beide zoogdieren getraceerd.
Door Theo Haerkens
Dili Op Oost-Timor blijft het geweld aanhouden. De Nederlandse waarnemer Saskia Kau
wenberg noemt de sfeer in de voormalige kolome 'grimmig'. Op tal van plaatsen zoals in de
hoofdstad Dili, kwam het gisteren, een dag na het referendum over onafhankelijkheid, tot
schietpartijen en incidenten. Bij het plaatsje Gleno ten zuidwesten van de hoofdstad werd een
konvooi met 50 VN-medewerkers onder wie enkele Nederlandse waarnemers urenlang tegen
gehouden door zwaarbewapende bendes. Drie VN-ers werden gedood. Ook in Astabe, bij de
grens met West-Timor, werd een VN-er omgebracht.
voorkomen dat de herkomst van
de stembiljetten tot een bepaald
stembureau kan worden herleid.
Zo wordt de bevolking beschermd
tegen mogelijke represailles van
verliezers.
Milities richtten gisteren in Dili
wegversperringen op en contro
leerden op luttele kilometers bui
ten het centrum mensen die per
vliegtuig de hoofdstad wilden ver
laten. Een Australische waarne
mer en zijn chauffeur werden op
straat uit hun auto gesleurd en in
elkaar geslagen. Volgens Saskia
Kouwenberg worden buiten de
stad twee vrouwelijke VN-mede
werkers gegijzeld door pro-Indo
nesische milities.
Ook paradeerden leden van de ge
vreesde militie Aitarak weer door
de straten van Dili. Tegen alle af
spraken in had een enkeling een
kapmes bij zich. Ook bij de haven
van Dili trokken de milities zit>
niets aan van aanwezige politie
agenten en gingen voorstanders
van onafhankelijkheid te lijf. In
de stad Hera schuimden honder
den met pistolen en machetes ge
wapende militieleden de straten
af op zoek naar voorstanders van
onafhankelijkheid.
Ondanks de aanwezigheid van de
in zwarte T-shirts gehulde man
nen en het schieten, was de sfeer
in Dili minder beklemmend dan
eind vorige week. Het verkeer
leek betrekkelijk normaal. Kinde
ren speelden op straat en er was
een aantal winkels open. Blijk
baar koestert de bevolking de va
ge hoop dat de situatie verbetert.
Gisteren zyn de verzegelde stem
bussen met helikopters overge
bracht naar Dili. Daarbij deed zich
opnieuw in Gleno een incident
voor. Tijdens het laden werd er
geschoten en steeg de helikopter
op. Toen die later weer landde,
viel een stembus van een stapel
en sprong open waarbij alle stem
biljetten in het rond vlogen. Me
dewerkers van Unamet slaagden
erin nog tijdens het schieten de
biljetten op twee na weer te verza
melen, Die twee vielen in handen
van de milities.
Voordat het tellen van de stem
men begint, mogelijk vandaag al,
worden alle bussen geleegd en
wordt de inhoud vermengd om te
Eerlek
De Oost-Timorese verzetsleider
José Ramos Horta nam alvast een
voorschot op de uitslag. Hij zei op
nieuw een overgangsperiode van
drie jaar voor onafhankelijkheid
wenselijk te vinden. Een indicatie
van de uitslag wordt niet gegeven.
Volgende week wordt die door
VN-chef Kofi Annan onthuld in
New York.
De Indonesische minister van
Buitenlandse Zaken Alatas gaf te
kennen dat volgens hem het refe
rendum eerlijk is verlopen en dat
de uitslag moet worden gerespec
teerd. Ook de chef van de strijd
krachten Wiranto uitte zich in
soortgelijke bewoordingen.
Wiranto zei tevens dat de strijd
krachten zich zullen terugtrek-
Familieleden
van de ver
moorde
Oost-Tim ore-
se militie-
man Placide
Meneses
treuren bij
diens begra
fenis In de
hoofdstad
Dili. Mene
ses werd af
gelopen
weekgedood
door voor
standers van
onafhanke
lijkheid. Foto
Charles DharapaK/
ken uit Oost-Timor als de bevol
king voor onafhankelijkheid
kiest.
De vluchtelingenorganisatie van
de Verenigde Naties UNHCR
maakt zich ernstig zorgen dat de
vlam in de pan slaat nadat de uit
slag is bekendgemaakt. De orga
nisatie treft voorbereidingen om
in het noorden van Australië een
basis in te richten om eventuele
vluchtelingen te helpen.
Evacuatie
Erg geschokt is internationale
waarneemster Ypie Boersma (24)
niet van haar evacuatie uit Gleno,
een dorpje in het district Ermera
waar maandag een Oost-Timorese
VN-medewerker werd doodgesto
ken nadat de stembureaus al wa
ren gesloten. „Je vraag je af wat
het voor zin heeft om hier te zijn
als je daarna weggaat terwijl het
link wordt. We zijn hier om te con
troleren of het referendum eerlijk
wordt gehouden, maar daar heb je
natuurlijk niets aan als de uitslag
niet wordt gerespecteerd."
De in Amsterdam wonende
Friezin ;s meer onder de indruk
van de Oost-Timorezen die na de
evacuatie op het kantoor van Uiü-
met naar haar toekwamen om te
informeren naar het welzijn van
hun familie. „Ik vergeet nooit het
gezicht van de chauffeur die
vroeg hoe het met zijn vrouw
ging. Hij woonde in onze buurt en
kon niet meer terug naar huis om
dat het te onveilig was. Er was ook
een Oost-Timorees meisje dat
vooi Unamet werkte en een nacht
niet was thuisgekomen. Haar
moeder maakte zich zorgen, maar
zei tegen ons: als je haar ziet moet
je zeggen dat ze niet thuis moet
komen omdat dit nu te gevaarlijk
is. Gelukkig kwam ze het meisje
later tegen en kon ze de bood
schap overbrengen."
Ifet, de organisatie die 120 buiten
landse waarnemers onder wie-i3
Nederlanders onder z'n hoede
heeft, stelt evenals Unamet de
veiligheid van de eigen mensen
voorop,
Boersma maakte samen met An-
dré de Hoogh (35) uit het Brabant
se Rijen deel uit van een groep
van zeven waarnemers die sinds
anderhalve week in het relatief
veilig geachte Gleno waren gesta
tioneerd. Ze zouden eigenlijk tot
zaterdag of zondag blijven, maar
zagen door de verslechterde situa
tie hun verblijf plotseling beëin
digd.
Door Marjolijn de Coeq
Den Haag In recordtempo werd
gisteren voor het Joegoslavië-tri-
bunaal de voorgeleidir^ afgehan
deld van Momir Talie, stafchef
van het Bosnisch-Servische leger.
De ger.eraal hoefde de aanklacht
niet helemaal voorgelezen te krij
gen, hij had het document vol
gens zijn advocaat 'al een paar
keer doorgenomen'.
Net als het merendeel van de ver
dachten die hem de afgelopen ja
ren voorgingen in Den Haag, rea
geerde Talie (57) met een afgeme
ten 'niet schuldig' op de misdaad
tegen de menselijkheid die hem
wordt verweten: vervolging van
moslims, Kroaten en andere met-
Serviërs in Bosnië om een zuiver
Servische staat te verwezenlijken,
In de beruchte Bosniseh-Servi-
sche kampen Omarska, Tmopolje
en Prijedor werden niet-Serviërs
opgesloten, gemarteld en ver
moord.
Talie' arrestatie vorige week
woensdag in Wenen, waar hij een
bijeenkomst van de Organisatie
voor Veiligheid en Samenwerking
(OVSE) bijwoonde, leidde tot woe
de en paniek onder hooggeplaats
te Bosnische Serviërs. Vrezend
dat zij met Talie op de 'geheime'
lijst van aanklachten van het tri
bunaal staan, klagen zij nu allen
vogelvrij te zijn. Maar het is on
waarschijnlijk dat Talie vorige
week zo nietsvermoedend naar
Oostenrijk reisde als iiij voorgaf.
Een voormalig Bosnisch-Servisch
leider verklaarde deze week dat
de geheime aanklachten weken
geleden al in Servisch Bosnië zijn
uitgelekt. De stafchef wist van de
risico's, maar was volgens de
zegsman Verblind door macht en
status'. „Hij dacht dat zijn hoge
positie in het leger hem on
schendbaar maakte." De generaal
wordt beschouwd als vriend, ver
trouweling en niet in de laatste
plaats rechterhand van topver
dachte generaal Mladic, dië be
rechting voor de massaslachtin
gen bij Srebrenica nog steeds
weet te ontlopen.
Het tribunaal wil Talie tegelijk
met Radislav Brdanin berechten.
De laatste^ ee^ JBos-
niscfi-Sérinsche vïce-pfëmie'r,
werd in juli van dit jaar door
SFOR-troepen opgepakt. Evenals
Brdanin was Talie lid van de zogè-
heteh' 'KriZTri-StabVCririsstaO jn
"HeKrajIna.
Volgens de aanklagers had deze
crisisstaf een drie-fasenpian om
Krajina te zuiveren. Fase één was
een tijd van terreurcampagnes
om de levensomstandigheden zo
zeer te verzieken dat de niet-Ser
viërs op de vlucht zouden slaan.
Fase 2: de gedwongen deportatie
van diegenen die niet vrijwillig
vertrokken. En fase drie; de'liqui
datie van niet-Serviërs die bleven
en niet in het concept van de Ser
vische staat pasten'.
Ook de overige leden van de cri
sisstaf worden door het tribunaal
gezocht. Met valse identiteitspa
pieren en met het advies (van de
eigen regering) om te vluchten,
lijken ze voorlopig aan berechting
te willen ontkomen.
Dusko Tadic, een Bosnische Ser
viër die tot twintig jaar celstraf is
veroordeeld wegens oorlogsmis
daden in Prijedor, verklaarde in
april tegenover het tribunaal dat
het voorkomt dat verdachten met
plastische chirurgie onherken
baar worden gemaakt.
Den Haag De Joegoslavische
president Milosevic heeft per
soonlijk opdracht gegeven voor
een geheim plan om de rechts
gang bij het Joegoslavië-Tribu-
naal te manipuleren. Verdachten
in Den Haag moeten desnoods tot
zelfmoord worden gedreven om te
voorkomen dat belastend materi
aal tegen Servische kopstukken
boven water komt. Dat zei de Ser
vische journalist Brkic gisteren
voor het VN-hof in Den Haag.
Lusaka De Congolese rebellen
leiders hebben gisteren in Lusaka
ihjZarnbla/éen bestandsakkoord
ondertekend: Dit moet uiteinde
lijk leiden tot een einde aan de
burgeroorlog die het afgelopen
jaardé Hele regio dreigde te desta-
Dé Verenigde Naties begonnen op
het moment van ondertekening
de uitzending van de eerste mede
werkers die toe gaan zien op de
naleving van het akkoord. Dit
voorziet vanaf vanmiddag in een
absoluut staakt-het-vuren. Alle
milities moeten worden ontwa
pend en binnen negen maanden
moeten alle buitenlandse troepen
het land hebben verlaten.
Angola, Namibië en Zimbabwe
steunen de regering van presi
dent Laurent Kabila, terwijl
Uganda en Rwanda meevechten
aan de zijde van de rebellen.
De VN willen binnen vier maan
den een volledige vredesmacht in
de Democratische Republiek
Congogestationeerd, .hebben.
Daarvoor worden naast de 90 VN-
ers die gisteren vertrokken; nog
eens 400 vredestroepen naar Con
go gestuurd.-'..-
Zy moeten de ontwapening van
de milities controleren. Niet al
leen de belangrijkste leider van -
de Rassemblement Congolais
pour la Democratie (RDC), Emile
Ilunga, en het voormalige gezicht
van de beweging, Wamba dia
Wamba, zetten in Lusaka hun
handtekening. Omdat de rivalen
het niet eens werden over de
vraag wie van hen onderteke
ningsbevoegd was, moesten ook
de 51 mede-oprichters van de an
ti-regeringsbeweging het akkoord
ondertekenen.
Door Peter van Nuysenburg
Berlijn Sommigen noemen het
een soap, anderen reppen van een
absurdistische klucht, maar hoe
je de recente verwikkelingen in
de Keulse politiek ook wü noe
men één dinrf staat vast: kanse
lier Schroder en de top van zijn
SPD in Noordrijn-Westfaien kun
nen er niet om lachen.
Ruim 43 jaar was de grootste stad
van de belangrijkste deelstaat
vast in handen van de sociaal-de
mocraten en ook voor de burge
meesterverkiezing van 12 sep
tember leek de zaak in kannen en
kruiken. Gemeentesecretaris
Klaus Heugel zou burgemeester
Norbert Burger opvolgen. De
vraag was alleen of hij gelijk al na
de eerste of 'pas' na de tweede
ronde, als hij in de eerste niet de
absolute meerderheid zou halen,
de ambstketen zou mogen om
hangen.
En toen kwam de onthulling dat
Heugel verstrikt was in een aan-
delenschandaal. Hij had met voor
kennis gehandeld in aandelen
van een bedrijf waarvan hij in de
raad van commissarissen zat.
Veel geld had hij daarbij niet op
gestreken, 15 mille, maar daar
ging het niet om. Het ging om het
principe. Met voorkennis hande
len in aandelen mag niet. Dat
geldt ook in Keulen. Maar in de
hoofdstad van het karnaval geldt
ook nog een ander principe: je
moet je bij zo iets met laten be
trappen. Want Keulen is ook de
bakermat van de 'Kölsche Klün-
gel'.
Dat kan niet letterlijk vertaald
worden maar betekent zoiets als
'ritselen en regelen'. Wat elders
sterk naar corruptie riekt, wordt
in het Rijnland vaak vergoelijkt
als 'Kölsche Klungel'. De eerste
reactie van vele Keulenaren was
dat Heugel het stom had aange
pakt Hij had een tante of een oom
of een neef die aandelen moeten
laten kopen. Dan had er geen
haan naar gekraaid.
Maar Heugel had het wel stom
aangepakt en moest opstappen.
En ook dat liep fout. Toen Heugel
de intrekking van zijn kandida
tuur bekend maakte, was de ter
mijn dat dat mogelijk was, ver
streken. De SPD kon geen nieuwe
kandidaat meer benoemen. Heu-
b'ijff d° sociaal-democratische
kandidaat, ook al heeft hü zich te
rug getrokken en zou zijn partij
het liefst ontkennen dat Klaus
Heugel ooit heeft bestaan.
En het kan nog absurder worden.
Het is niet denkbeeldig dat Heu
gel ondanks alles op 12 september
zoveel stemmen krijgt dat geen
van de beide andere kandidaten,
Harry Blum (CDU) en Anne Lüt-
kes (Groenen) in de eerste ronde
de absolute meerderheid haalt en
een tweede ronde noodzakelijk
wordt. In dat geval is het mogelijk
dat de eigenlijk kansloze Liitkes
(Jl), een radicaal feministische
ao.-^ate die tot voor kort weiger
de mannen te verdedigen, met
stemmen var. SPD ers dc eerste
groene burgemeester van een
miljoenenstad wordt.
Maar niet alleen in Keulen staat
de SPD met de broek op de en
kels. Ook in andere SPD-bolwer-
ken in Noordrijn-Westfaien moes
ten kandidaten wegens schanda
len en schandaaltjes afhaken. De
SPD staat nu bijna overal op ver
lies.
Vuurwerk verlicht de hemel
beven mw Petrcnas
Hngtorens in de Maleisi
sche hoofdstad Kuala
Lumpur. Dit met zijn 452
meter hoogste gebouw ter
wereld werd gisteren offici
eel geopend door premier
Mahathir Mohamad. Het
was het laatste grote feest
in Maleisië van het huidige
millennium. Foto epa
Moskou Door een bomexplosie
in een groot ondergronds winkel
centrum bij het Kremlin in Mos
kou zijn gisteravond 41 mensen
gewonden geraakt, onder wie vier
kinderen. De Russische veilig
heidsdienst FSB houdt rekening
met een terroristische aanslag.
De politie vond op de plaats van
de explosie een pamflet, getekend
door een onbekende organisatie
die de aanslag opëiste. Het pam
flet, ondertekend door de Unie
van revolutionaire schrijvers, pro
testeert tegen de consumptie
maatschappij. De unie kondigt
een stadsguerrilla aan die een re
volutionaire situatie zal veroorza
ken.
De explosie deed zich voor in een
automaat in een speelhal op de
derde en diepste verdieping van
het winkelcentrum Oehotni Rjad.
het grootste winkelcentrum van
europa, net is gelegen onaer
Manegeplein, dat grenst aan hét
Rode Plein.
In totaal zijn 32 gewonden, vooral
jongeren en de vier kinderen,
naar het ziekenhuis overge
bracht. Enkelen zijn er slecht aan
toe. Zij werden door rondvliegend
glas getroffen. De veiligheids
maatregelen rond het Kremlin, de
ambtswoning van president Jel-
tsin, zijn na de explosie aange
scherpt. De deuren van het win
kel- en amusementscentrum gin
gen in 1997 open tijdens de vie
ringvan 850 jaar Moskou. Het was
een van de ambitieuze plannen
van burgemeester Loezjkov om
de hoofdstad te moderniseren.
Vooral "s avonds is het erdruk^,,^.
Loezjkov was kort na de ontplof
fing al ter plaatse. Ook hij zef ér-
van uit te gaan dat het om een ter
reuraanslag gaat.
Machatsjkala Het Russische le
ger heeft gisteren voor de derde
achtereenvolgende dag islamiti
sche opstandelingen bestookt die
zich ophouden in het berggebied
rond enkele afgelegen dorpen in
de zuidelijke Dagestaanse regio
Karamachi.
Karamachi en omgeving worden
beschouwd als het centrum van
het islamitische fundamcr.talis
me in Dagestan. Leden van de
Wahhabi-sekte maken er sinds
een jaar de dienst uit en hebben
er strenge islamitische wetten in
gevoerd. In het gebied wonen
10.000 mensen.
Vermoedelijk leveren zo'n 500
moslimrebeUen strijd met het
Russische leger dat de dorpen in
het gebied sinds maandag onder
controle heeft. De rebellen zijn
voor het oprukkende leger de ber
gen ingetrokken, evenals naai
schatting 8000 dorpelingen die
voor het naderende geweld op de
vlucht sloegen.
Het Russische ministerie van
Binnenlandse Zaken zei gisteren
dat de opstandelingen over goede
bewapening beschikken en in het
berggebied moeilijk te bestrijden
van gevechtsvliegtuigen, aanvals
helikopters en Grad- en Oeragan-
raketten om de moslimrebellen te
bestoken. Sjamil Basajev, de Tsje
tsjeense krijgsheer die bij de eer
dere aanvallen was betrokken, zei
gisteren nieuwe aanvallen op
Rusland voor te bereiden. „Ik ga
door met deze heilige oorlog, zelfs
als de hele wereld in blauwe vlam
men opgaat"
