i REGERING EI Dl NATI1,
""""luiïEEEEEiEiEEr0
v 1848.
ZaLurdag 25, üovem bei\
Deze Courant verschijnt eiken Zaturdag.
Moet cle Godsdienst weer
in 't spel komen?
O S
Sïuitecïïlaitb.
A" i
SIHIEBAMSCHE
COBB AST.
AMOarjSEMEX'JrS-VlSlJS
oor Schiedam per Jaarƒ3.00.
Ie Buitensteden en Dorpen Franco per Post - 3. GO.
)e iSutats-Courant van 17 dezer bevat een Verslag
i den Raad ter tijdelijke Ministers aan Z. M den
liling, houdende voorstellen tot_ bezuiniging op
{urscheiOencf Hoofdstukken der Staatsbegrooting
een bedrag van ten minste twee mtllioen. liet
niet", in ^ons plan om over die voorstellen nu
ds een oordeel te vellen. Te regt is onlangs aan-
voerd, dat dat oordcel de vrucht moet zijn van
ndachtige en herhaalde overweging met kennis van
'ken.. Dit" echter mogen we nu reeds opmerken,
t het verslag de onmiskenbare blijken draagt van
ernstigen wil der Ministers om tc bezuinigen,
moge hoogstwaarschijnlijk zijn, dat althans sotn-
ige van hunne voorstellen belangrijke wijzigingen
Hen moeten ondergaan om in liet waarachtig be
ng der Natie aannemelijk te wezen, liet moge ziell
enzeer laten voorzien, dat zij nog eenen anderen
zullen behooren in tc slaan om de bezuiniging
die boogte te brengen, welke volstrekt noodig
't ls evenwel niet te ontkennen, dat de wijze,
larop liet Ministerie is te werk gegaan, en de
afstellen door hetzelve gedaan, van dien aard
dat daarin het stellig besluit om de staatsuit-
vcn voor een niet onaanzienlijk gedeelte te ver-
iiideren duidelijk doorstraalt. Evenzeer verdient
k onze aandacht het Koninklijk resciipt, dat aan
i voet van het verslag gevonden wordt. Z. M.
ft het Verslag met belangstelling ontvangen en
openbaarmaking daarvan bevolen. Een nieuw
«ijs derlnlve, dat ook de Koning thans niet slechts
lordroiigen is van het besef der volstrekte nood-
iebjklmid van belangrijke bezuiniging, maar te-
begrijpt, dat openbaarheid iu bet beheer
den hiaat een onmisbaar vercischte is geworden,
re den mannendié deze overtuiging gevestigd
bben! Wel Hem, die zich daarvoor vatbaar beel't
toond! llcil bet Vaderland ter zake van beide!
Maar toont nu de lingering hare roeping te bc-
ijpen en bare verpligtmg le willen vervullen dan
het, ofschoon regtmatig en albzins natuurlijk,
enwcl niet genoeg, dat we ons daarover verblijden
nhaar toejuichen. "Voorzeker, wij hebben bijzon-
re reden van tevredenheid over bet plan en gros
chonwddat ons bet uitzigt geeft om langs eenen
ittigen wegzonder stoornis en spoedig tot bet doel
gerakenhetwelk anderen trachten te bereiken
lot geweld, oproer en gruwelen, die ben noodzakelijk
Ikcns verder daarvan verwijderen. We hebben rceden
«bijzondere tevredenheid over de mannen, die
imiddelijk na den alloop van het moeijelijk werk
:r grondwetsherziening, dat der bezuimguig Lebben
gevat en zonder schroom voor kwetsing van bijzon-
re belangen datgene hebben voorgesteld; wat naar
n inzien, door het algemeen belang gevorderd
irdt. Doch vergeten we het niet, hun arbeid gaf
s nog steeds een ontweip, dat nog voltooijing be
eft, nog iets meer dan den eersten steen van liet
bonw, hetwelk moet worden opgetrokken. En ver
ten we liet tevens niet, dat er meer mannen geweest
n, die met goede bedoelingen de teugels van liet
wind in banden namen, wier eerste werk van die
ede bedoelingen blijken droeg, of althans als zoo-
nig toegejuicht werd, sen die nogthans geëindigd
met dc gunstige verwachting tc leur te stel-
Wc herinneren dit niet om wantrouwen ia tc
«zemendit zij verre. Wc zijn te zeer overtuigd
t wantrouwen tusschcn regering en volk een krachtig
(ldel is om het goede te verhinderen en daarom juist
tijd. in de cerstcplaats opgewekt cf bevorderd wordt
ior hen,'dic doorvurigc eigenbaat, laaghartige Wraak-
Itjchtol'anderclaakbare oogmerken gedreven, ineene
weldigc ómkcering van zakenlied zoeken Maar we
:zcn op bet betrekkelijk en uit den aard der zaak
g geringe van het eerste bezuinigings-werk der Mi
sters en op de gebeurtenissen van den verleden tijd
nsdeels uit behoedzaamheid en anderdeels tot opwek-
»g óf aaukwecking van medewerkzaainheid der natie,
trheugen wc ons, doch zij onze vreugde gematigd,
maligd dooreen verstandig gebruik van dc lessen der
dei-vindingVerheugen we ons, maar daarin voor-
melijk, dat ons de gelegenheid geschonken is om
or eigene inspanning en ontwikkeling van zedelijke
'acht het welzijn van het Vaderland en van ons
!ve onder Gods zegen tc bevorderen en te vestigen
Wat wc daartoe tc doen hebben, kan niet twij-
achtig wezen. Vóór alles beware dc natie liare
Irae en bezadigde houding, hartstogtelijke beweging
jardoor of doorwicn ook opgewekt of aangevuurd
?pt ten slotte altijd uit op haar nadeel. Morele en
'teriecle achteruitgang is er altijd het gevolg van,
zij is slechts in zoo verre bevorderlijk aan de
|ksontyvikkeling cn het maatschappelijk geluk, als
(BZi'ievèii Erassco).
uit de ondervinding en het bescl'van liet onheil, dat
zij gesticht beeft, dc begeerte en dc pogingen
ontspruiten tot verbetering. Wat er dus ook gebeure
bet zij men dc handelingen der'Ministers gispe of
pvijzc, liet zij hunne ontwerpen goed- ol" afgekeurd
worden, het zij zcll's (wat <|p llemeRvcrlioededat
zij van "den goeden weg mogten afdwalen, steeds zij
de natie nbedaard en standvastig."
Doch zij doe meer. Zij geve bewijzen van bare
belangstelling en medewerking vooral bij dc aan
staande verkiezingen. Welke plig.cn zij daarbij tc
vervullen heeft, welke mannen zij kiezen moet, is
bij herhaling en overvloedig betoogd; wat de gevol
gen zijn zullen van dc verzaking dier pligtcn is baar
door de drukpers genoegzaam onder het oog geliragt
cn gecne bedenking derhalvewc herhalen het met
aandrang, gecne bedenking hoegenaamd boude haar
terug van hetgeen het algemeen welzijn, dat is baar
onloochenbaar eigenbelang gebiedend voulert. Yan
de mannen, die zij nu en in liet vervolg kiest, zal
bet afhangen of de Regering al dan niet den goeden
weg blijvc betreden en de gewcnschte toekomst ver
wezenlijken zal.
Een andere pligt rust nog op hen, die, zonder lid
te zijn van de Sla ten-Generaal, door betrekking,
stand of wetenschappelijke vorming op de hoogte
staan om de voorstellen der Regering te beoordee-
len of toe tc lichicn. De openbaarmaking door den
Koning bevolen roept hen allen tot de vervulling
van dien pligt. Een verstandig bestuur erkent, dat
ook aan zijne zijde dwaling kan bestaan en elders
dan in zijn midden licht te vinden is Het laat zich
dus ook met door vooringenomenheid verblinden, maar
stelt zich vatbaar voor overtuiging cn neemt gretig
zelfs op wat betere inzigten van anderen aanbrengen.
Zulk een bestuur wensehen we onsmaar zulk een
bestuur vinde dan ook bij de natiewat het bij baar
zoekt en regt heeft van baar tc verwachten!
Eindelijk onderstcune men ook de pogingen der
Regering door niet alleen het oog tc vestigen op de
Staatsuilgavenmaar tevens op die der Provinciën,
Steden, Gemeenten, Heemraadschappen, Polderbe
sturen^--enz. Eon budget van meer dan ƒ71.000.000
is, voorzeker, een zaak van belang en ieder let er
op, omdat liet openbaar wordt gemaakt; doch die
andere uilgaven, die tot dus verre niet algemeen
bekend werden cnminder belangstelling wekten
omdat ze in een groot aantal geringere sommen ver
snipperd zijn, waarvan elk niet onmiddclijk op het
algemeen maar slechts op een gedeelte der bevolking
drukt, die uitgaven zijn evenwel van niet minder
gewigf en Var. gedeelte ook daarop bezuinigd zou
gewis een som uitmaken, dtc menigeen verbaasd zou
doen staan. Zulk een bezuiniging zou welligt cn niet
onwaarschijnlijk zell's diewelke thans door de Minis
ters is voorgedragen, kunnen vculubbelen, cn alzoo
zou door de vereenigde pogingen van Natie en Rege
ring cenc outhciling van omstreeks vier millioen
spoedig kunnen plaats vinden. Ook de laatstvcrineldc
uitgaven zullen weldra aan dc kennisneming van het
algemeen onderworpen worden. Ycrvulle dan ook ten
aanzien van dc regeling, beoordeeling en bestrijding
daarvan elk zijnen phgt; want een belangrijk en
duurzaam goed kan alleen geboren worden uit het
gemeenschappelijk streven van de Regering en liet
Volk.
Deze vraag stond ons lieden onmiddellijk voor
den geest, toen wij bet hoofd-artikel in de Nieuwe
Rotterdnmsche Courant lazencn daaruit zagen hoe
dat men ten aanzien der verkiezingen ijvert en
woelt, maar in het duister, even als of duister
nis eene vrucht van de godsdienst was! In bet
duister! En dat in een tijd» die ons leert, dat
alleen het licht en de opcnbaa'rheid overwonnen
hebben cn nog verder dc zegepraal zullen behalen
in een tijd, die zich niet schaamt, maar hoe langer
hoe meer zich ten pligt zal en moet stellen, om
in het openbaar tc verkondigen wat in het verbor
gene geschiedtopdat de aanslagen van de duisternis
tegen het licht verijdeld worden en dc waarheid
bare vriendelijke stralen koesterend over allen hcen-
spreidcj in een tijd, die als overgangspunt ons
dc hope schonk, dat al het oude afgcslctcnc in het
graf der vergetelheid zoude gezonken zijn, cn dat
met het nieuwe, dat ons uitwendig maatschappelijk
leven wacht, ook het leven, dat in ons is zich
zoude openbaren in rijke cn veelbelovende vruch
ten: vruchten van opregtheid cn openlijkhcid
standvastigheid cn mannelijke cordaatbeiden niet
I-
FBJU9S BËli A O V K MIX JEVJL'I ES? s
Van 1 tot 6 regels ƒ0.60. Iedere regel meerder ƒ0.10.'1
Zegelgeld voor iedere plaatsing- 0.35.
in bet verderfelijke onkruid der armhartige be
krompenheid cn zelfzuchtige kleingeestigheid, en
lage en laffe kuipciijen eu knoëijcrijenin een J
tijd eindelijkdie ons den grondslag moet leggen
waarop de toekomst zal staan of vallen: staan
door broederzin en ccndragt; vallen door godsdienst
haat en tweespalt! Of weet gij het niet, dat in
kleine beginselen groote gevolgen liggen, besloten
dat één korl vergif, genoegzaam is om. eipi gunscli
ligchaum tc verlammen en te dooden? Schande dan
en dc vloek van tijdgenoot en nakomeling over
allen, die verderf stichten en twccdragt zaaijeuom
eigen belang en cerbejagpartijzucht en godsdienst
haat. Maar eere, driewerf ecre hem! neen, hij
doet niets meer dan zijn pügt, die van eigenbelang
en eigcnvoordcel af ziet, om zijn' naasten nuttig ,cn
allen dienstbaar tc zijn,
liet uurglas wijst u aan dat dc dag spoedig staat
aan te breken, waarin voor Nederland beslist zal
worden, welk een geest voorlaan zal heerschen in
den boezem van zijne bewoneren. Zal het dien van
vrijheid aan de hand der orde, van ccndragt en
verdraagzaamheid, van rede en Godsdienstzin zijn;
cn zal liet opschrift boven dc ingangen van *s lands
vergaderzalen gelezen worden: Mier ireedt alleen
de wijsheid, zonder aanzien van geboorte binnen,
tot gezellinnen hebbende do kennis en de waarheid.
O geluk dan, Vaderland! geluk dan, al uwe be-
wonerenvrede cn voorspoed /al uw deel wezen,
want de God des vredes zal u zegenen.
Maar moet haat cn twist glocijeiule vonken op den
bodem werpen, die eertijds voor den \uurglocd on
vatbaar was, omdat de wateren des oceaans hem
bespocklcn, dat dan liever dijken cn dammen
van een scheuren om Nederland tot het niet terug te
voeren, waaruit het is voortgekomenliever dan
dat het eenmaal door de vlammen der verdeeldheid
verslonden worde!
God, die ook, schoon do trolseho wcreldiing dit
noch weet noeli zoekt tc wetenalles tot eene uit
komst kan leiden, die verre onze stoutste wensehen
overtreft, verboore de bede van lien, die zich niet
schamen Hein alleen als- den Oppergebieder des
Heelals te erkennen cn te huldigen.
En de zulken kunnen aan geen dienst van enke
lenhet belang van velen, en, bij slot, van allen
opofferen, zelfs alleenlijk daarom niet, omdat zij we
ten, dat het leven veel te kort van duur cn tc groot
van verantwoording is om liet niet nuttig cn deugd
zaam te besteden.
Schiedam22 Nov. iS4S
HERLIJN 21 November. De rust van de stad
blijft ongestoord, liet ongunstige weder is tot het
ledig houden der stralen bijna even bevorderlijk als
dc militaire maatregelen maar bij rus' hcerseht cr
ook tevens een verschrikkelijke stilstand in handel
cn necringcn van allerlei aardhet is als een zegen
tc beschouwen, dat cr nog gecne vorst is ingevallen,
zoo dat zij, die in den grond moeten arbeiden, hun
werk ten minste nog altijd kunnen voortzetten. Het
militair vertoont zich zoo min mogelijk op de straten
het is ook uit de kwartierendie liet bij de burgers
waren aangewezen, naar de koninklijke gebouwen
verlegd, waar bet zoo veel plaats inneemt, dat er
ter naauwernood ruimte voor de bureaux overblijft.
Het slot, waar het hoofdkwartier gevestigd is, gelijkt
eene vesting, het is aan allo kanten in staat van
tegenweer gcsleld cn Van' kanonnen voorzien. De
huisonderzoekingen cin arrestaticn duren nog altijd
voortmaar ook de klubsm en. genootschappen sluiten
zich al gedurig meer gedrongen in eendc bcrigtcn
uit de provinciën worden- als verslonden en de lees
kabinetten zijn steeds overkropt. Er kecren wel
enkele gevlugte familiën terugmaar over het alge
meen kan men nog niet zeggen, dat dc gerustheid
begint terug te Lccrcn.
DUSSELDORP22 Nov. Onze anders zoo rus
tige <stad is lieden njorgen in staat van beleg gesteld.
Bij het aanbreken van den dag werd .deze bekend
making aan alle hoeken der straten door "officieren
omgeven van sterke esknrtcnvoorgelezen. De stad
is 'echter volkomen rustig, cn alleen liet buitenge
woon militair vertoon kan den toestondj waarin wij