EBT JAAR 1859.
éP«:
A". I860.
Donderdag 12 Januarij.
Verschijnt eiken Maandag en Donderdag.
ir. ,^./v
Het voor dit Biad bestemde wordt aangenomen te:
Hl.
Prijs van het Abonnement en der Ad vertentiën:
KR0N1JK VAN HET BUITENLAND.
Hilt
v.i y
VIAABU1NGEN byJ. A. Kjinnsibsskr.
MAASSLUIS 9 J. TAN SBB Enst.
UELFSItAVES A. tak Wassbnaar.
OVEUSCUIE
SchiedamP. J. VAN BUK, Uitgever.
Bij de opening van de nieuwe zitting (in Sept. jl luidde
's Konings aanspraak allezins gunstig over den staal der
geldmiddelen en werd de voordragt omtrent de spoor,
wegen zoomede die tot doorgraving van Holland opzijn
smalst aangekondigd. De regering liad betreffende de
eerste de twee concessiën Sloet-Reucblin (de Noorder-
lijn) en die van Bredius-Sypesteijn(du Zuidcrlijn) in één
ontwerp vercenigden ten slotte liet stelsel van twee
rivierovergangen, te Moerdijk en te Nijmegen, aan-
genomen terwijl men van die twee punten drieërlei
rigtingen naar bet Zuiden zou trekken, als: I. van
Arnhem naar Maastricht2. van Arnhem naar's Bosch
3. van Rotterdam uaar Koozendaal enz.
Tegen datstelsel had zich al dadelijkin den loop van
den zomereen bijzonder hevige tegenstand van de zijde
van Amsterdam opgedaan ,die vcrvolgeus naar Utrecht
oversloeg. Amsterdam verlangde namelijk een rivier-
overgang in bet midden des lands en wel bij voorkeur
van Utrecht over Gulenborg en Bommel naar 's Bosch.
Daartoe heeft zich kort voorde beslissing over de aan
hangige ontwerpen een Amstcrdamsch-Uirecbts spoor
weg-comité gevormd, hetwelk hij een huvig adres de
grieven van Amsterdam opsomt tegen heigeen cene
nieuwe achteruitzetting van de belangen der hoofdstad
werd genoemd.
Dit adres en die grieven vonden niet minder hevige
afkeuring en tegenspraak van Rotterdam en elders en
zoo ontaardde de spoorweg-zaak die den band van een-
dragt in den lande had moeten versterken in een twist
tusscbcn steden en zelfs kleinere plaatsen,dien de vriend
des vaderlands betreurde. Den weergalm van dat alles
vond men in de Tweede Kamer bij de behandeling van
de voordragt.
Uit finantiële-en staathuishoudkundige-handels-en
industrrële oogpunten werd die voordragt levendig be
streden en verdedigd.
Ten slotte werd een voorstel door den heer Thorbcckc
cn andere leden gedaan, om dal ontwerp op een beperk
ter voet in te ngtcn de Kamer naar aanleiding van
een voorstel des voorzitters besliste roet eene kleine
meerderheid, dat het voorstel der beeren Thorbecke c.s.
te verre ging voor een amendementen zoo had dit geen
gevolg. Tevens scheen het lot der voordragt nu bepaald;
cn dit was werkelijk het geval met ecne kleine meer
derheid ook (van zeven stemmen) werd zij na langer
dan veertien dagen bcraadslagensaangenomen. Op
merkelijk was het datbij de beraadslagingen en stem
ming de physionomie der Kamer de gewone partijen
daarin geheel van aanzien veranderd waren voorstan
ders van het bewind waren in tegenstanders en omge
keerd herschapen. Dit had nog ccn blijkbaren invloed
op de begrooting, die nu in beraadslaging kwam en met
meerderen spoed dan gewoonlijk werd afgehandeld
Dc opmerkelijkste bijzonderheid van dc beraadslaging
was vvelligt de aanneming van dc begrooting voor Oor
log, hoewel met hooger cijfer, en ofschoon de nieuwe
minister dc indiening van eene wet op de leger-organi-
satie (in het vorige jaar het middel tot aanneming van
dicbegrootitig) ais ongrondwettig beschouwde.
Dc Eerste Kamer nam op bare beurtdezer dagen
na nog korter beraadslaging ,de begrooting aan inaar
verdaagde ncgde voordragt betrekkclijkde spoorwegen.
Zij gevoelde duidelijk het hoog ernstige van dit onder
werp na al wat deswege in cn buiten de Tweede Kamer
was voorgevallen na dat deze als 't ware over deze zaak
in tweeën was gesplitstcn na den feilen tegenstand
dien het ontwerp nog altijd bleef ondervinden; ofschoon
ook nu do ondersteuning evenzeer volhield.
Sedert lange jaren is de Eerste Kamer tot geene be
slissing geroepen, van zoogroote bctcekcnisbij de ge-
wigiige belangen, bij de hartstogten zelfs die in deze
zaak in het spel zijn. Moge zij bij die beslissing geleid
worden door die behoedzaamheid cn die scherpzinnig
heid welke steeds vereischt worden maar inzonder
heid bij deze zaak. Hoe die beslissing vallc de aard des
onderwerps brengt mede dat alle mocijclijkheden ook
dan niet zullen zijn overwonnen het is ook de finantiële
zijde die daarna bet meest in aanmerking komt.
Na dit hoogst belangrijk onderwerp is cr een dot in
gewigt niet onderdoet, met der daad hetzelve overtreft
de gesteldheid van de Overzeesche Bezittingen van Ne
derland. Van den beginne des jaars af, hebben te
midden van alle andere omstandigheden cn gebeurte
nissen, de koloniale vraagstukken de aandacht in boogc
mate gaande gehouden. Nu waren hetdcbcraadsiagingen
over de koloniale baten, 1838 en 57, die tot hetopwerpen
van vele punten ter behandeling aanleiding gaven en
Waarbij vooral het stelsel van cultuur, van consignatie
cn verevening ter sprake kwam dan was het de zaak
der openstelling vau negentien havens voorden algemee-
ocu handel, in Ned.-lndië, waarvan bet doeltreffende
levendig betwist werd, zoodat de maatregel dan ook ten
slotte gewijzigd werdeindelijk waren bet treurige
bcrigten over een voorval op Borneo en over den geest
derMaboincdaansche bevolking in den Archipel, die do
ABONNEMENT per drie roemden voor SCHIEDAM 1.25»
ld. voor de overige FUatsen dea Rijks franco per Poat, - 1*60.
ADVEIlTENTlEN tot 10 regel* J 1,00, Iedere regel meerder 0.10,
Zegelgeld voor iedere plaatsing0.36.
gemoederen verontrustten. Opgenoemd groot eiland,
en wel in het Zuidcrgedeeltcwas eene beweging onder
de inlandcrsontsiaan,tcr zake van eene verandering van
Sultan en die had (in Mei) den wrccden moord van
vijftig Europeanen, mannen, vrouwen cn kinderen ten
gevolge gehad. Dit onheil deed dc oogenmeer openen
over de oorzaken van den staat der bevolkingen in den
Archipel en men zag weldra in, dat het verlccncn van
te groote vrijheid aan zoogenaamde Mckka-gangcrsbij
hunne uit-cn t'huisreis,de menigte opgewonden bad, en
men het ergste kon vreczen indien daartegen geene
beperkende maatregelen wierden genomen. Dit is ge
schied dc regering zag zich voorts genoopt meerdere
versterking dan gewoonlijk naar O.-lndic te zenden
waartoe vele Zwitsers cn andere vreemdelingen werden
in dienst genomen en ook de aanwerving hier te lande
op ruime schaal werd aangemoedigd. Die versterking
was noodig omdat ook eeue expeditie togen Boniop
Celebes, was ondernomen die aanvankelijk geslaagd
tenslotte, door zware ziekten onder de manschap als
mislukt moest worden beschouwd. Die onderneming is
in October jl. hervat.
Ook op andere eilanden, vooral op Sumatra, waren
krijgsverrigtingen vereischtcn ten slotte vernam men
dat zich zelfs op Java sporen van onrust hadden vertoond.
Dit schijnt gelukkig overdreven maar sedert de over
zending van daar van een geschriftwaarin voor bet
Nederlandscheoorraauwe klanken worden gehoord, werd
door gewezen residenten en anderen met de zaken van
Nederl -Indie vertrouwd, op bet gevaar gewezen dat er
in de verzwakking van het Nederlandsche gezag in Indië
gelegen was door een tc regtstreekscben invloed van de
Kamers en werd ter andere zijde bet noodzakelijke
van onderzoek en kennisname van zaken betoogd. Die
redekaveling zelve bragt tc weeg dat de minister van
koloniën eene groote omzigtigheid in acht nam en blijk
baar vooreerst van geene doortastende veranderingen
in de Indische aangelegenheden weten wilde, en er op
bedacht schijnt, dc drukpers-verordeningen in de Over
zeesche bezittingen strenger te maken. Wat hiervan zij
zal het nieuw aangevangen jaar uitwijzen moge dit
«goede tijdingen" uit de O. indien aanbrengenen
vooreerst die over bet welslagen van den weër onder
nomen togt naar Boni. Bij *t gewigt van die Overzeesche
bezittingen behoeven wij niet stil te staan; dc toenemende
baten van daardie zoo zeer tot schulddelging cn het
stijven der schatkist in 't algemeen strekken wijzen
dit uit.
Watde West-Indische bezittingen aangaatde zaak
der slaven-cmancipatic de spil waar rond bier de zaken
wentelen kwam nog weinig vooruit voor St. Martin
werd het ontwerp tol uitbreiding van de zoutgarmg dooi
de regering bckraehtigd.
Van het plan tot ontginning op Borneo, iu den O I.
Archipel, kwam daarentegen nog niets daar hetzelve,
bij het verstrijken van den termijn tot het oprigten van
de maatschappij gesteld werd ingetrokken omdat die
maatschappij nog niet had kunncu worden opgcrigt ten
gevolge der finantiële omstandigheden in den loop des
jaars door den oorlog. Dit besluit ter intrekking, werd
vrij algemeen betreurd en het is tc hopen, dal alsnog
daarop zal kunnen worden terug gekomenomdat
Nederland meer dan ooitbcboelïc heeft aan groote
ondernemingen die de nijverheid en den handel opbeu
ren en uitbreiden.
De scheepvaart thans vooral gevoelt die behoefte cn
bekwam nog niet van baren achteruitgang in dc laatste
jaren. Van andere belangrijke ondernemingen werd
ook veel meer gesproken dan cr toe besloten werd.
De doorgraving van Holland ondervond veel tegen
kanting; daarentegen werden tusscbcn 's llagc cn Gouda
spoorwegen,zonder waarborg door dc» Staat,toegestaan.
Wij behoeveninditvlugtigoverzigtder gebeurtenissen
in- cn buiten 'slands, niet bij bijzonderheden stil te
staan. Maar wij mogen niet voorbijgaan even aan te
stippen de groote verliezen die voural wetenschap cn
staatsbeleid 1111859 ledcni Wij hebben in ons vaderland
slechts te wijzen op afgevaardigdenals J, C. Baud en
Stollefiïi de hoogleerarcnyrolik, v. vissen en Kist; in het
buitenland op TV. Grim en Lenormandop Prescott en
Macauley, op Poinsot, op Carl Hitteren op Alexander
von Humboldtden doorluchligsten naam in de weten
schap onzer eeuw. Moeijelijk, jaschieronmogclijkscbijnt
bet, zulke verliezen vergoed te zien. Doch do Almagt
die aan zulke genieën het vrezen gaf, kan Die er met
nieuwe te voorschijn roepen?
Voegen wij in't algemeen bij dit overzigtdat, bij
vergelijking met andere landen, Nederland zich over
vele zegeningen mogt verheugen dat wijwat er ook
kwijnen mogttoch ook veel opkomst en welvaren zien
dat zijne steden zich uitbreiden, zijne gewesten door
ontginningen rijker Moei verlooucu dal kunsten cu
wetenschappen en onderwijs er cindeloozc zaden voor
't hart en vonken voor den geest uitstrooijen.
Moge dit zoo verder zijn die zaden al meer cn meer
welig opschieten, die vonken een edelen gloed ontsteken.
Vrede en rust, orde cn eenclragl zijn dc krachtige grond
slagen, waarop Neèrlands verdere bloei hoog kauworden
opgevoerd liet toonc,dat laatstgcmcidc grondslag, dien
het als zijne leuze van bet voorgeslacht heeftniet ijdet
werd overgedragen. Nederland heeft dubbel behoefte,
voorzeker aan ccndragtwanneer men nagaathoe
wisselvallig, hoe gevaarlijk bier en daarin het buiten
land dc staat van zaken is, hoe veel het beeft te bewaren
op eigen erf, en in uitgestrekte overzeesche bezittingen.
Dat overlegmet rondborstigheid maar met kalmte
gevoerd oplossing geve aan zoo menig strijdpunt uit
liet bewcgingvolle afgeloopen jaar overgeblevendat de
eendragt bevorderd worde door onbevangenheid bij de
regering jegens alle gedeelten des lands; door op prijs
stelling van dc mocijelijkbeid barer taak dat ieder iets
opoffere wanneer het noodig isom het groote doelwit
te bereiken: het bandhaven van *t welzijn van Oranje
en Nederland! en 's HOOGSTEN zegen zal daarop niet
uitblijven 1
Dc beschouwingen over de Ilaliaansehe zaken houden
de Engeischc drukpers in verschillenden zin steeds
bezig. Van hetcongreshoort men naauwelijks meer,tenzij
om te doen beseffen, dat het juist geen nadeel is, dat het
niet bijeen zou komen althans op den voor 1 Januarij
vastgcstelden voet. Immers er komen zoo vele geschillen
over zijne strekking cn bcteekenis aan het licht, dat men
veilig mag zeggendat het onderling te vreemdsoortige
bcstanddeclen in zich zou vereenigd hebbendan dat
men er veel goeds van verwachten kon. De Fransche
ministeriële pers verkondigt, dat de Keizer altijd ten
doel heeftzoowel dc onafhankelijkheid van den Paus
als de onafhankelijkheid van Italië.
De vraag blijft, m hoe verre dan de afscheiding van de
Romagna daarmeö te rijmen is die toch ook volgens de
staatkunde van het bekende vlugschrift beoogd wordt?
Dc Engeischc bladen zijn wel ingenomen met die staat
kunde zoo als zij door het ontslag van den graaf PVa~
lewski waarschijnlijk die van de Fransche regering is
geworden.
Dc heer de Thouvenelde opvolger van den graaf
PValewskials minister van buitcnlandschc zaken in
FRANKRIJK wordt omstreeks den 15 dezer reeds te
Parijs verwacht. Hij moet den 6 te Konstanlinopel zijn
scheep gegaan.
Een Engeisch ministcriëcl blad zegt omtrent deze
ministeriële wijziging: «Met PValewski aftreding ver
dwijnen vele twijfelingen en moeijelijkhcden betreffende
Frankrijks cn Engelands zamenwerking. Wij hebben
ons niet door een verdrag verbonden, om met Frankrijk
lot regeling der Italiaanschc zaken zanten te werken
zulk een verdrag kon niet voorgeslagen laat staan
aangenomen worden, thans vooral niet, nu daaraan min
der behoefte bestaat dan ooit. Er kan geen betere
waarborg voor Engelands handelwijze gegeven worden
dan de goede verstandhouding tusscbcn de Engeischc
en Fransche gouvernementen en hun gezamenlijke
wensch om itaiië's geluk te bevorderen.
«Reeds vóór het begin van den ltaliaanschcn oorlog
stelde lord Palmerslon voor,dat Frankrijken Oostenrijk
beide hunne troepen uit Midden-ltalië zouden verwijde
ren, en aan Itaiië's regeringen en vorsten vrij beid zouden
geven om hunne geschillen onderling af te doen. Dat
zoude nu nog het beste zijn wat men doen kan. ïntus-
schcn kunnen dc Italianen van hunne zijde niet beter
doen, dan voortgaan op den ingeslagen weg,en daardoor
aan Europa tooncn, dat zij rijp voorde vrijheid en haar
waardig zijn."
Verder noemt hetzelfde Engelsche blad den heer
Thouvenel oenen staatsman van gematigde denkwijze,
die niet bepaald gezegd kan worden op Oostenrijks ofop
Engelands hand te zijn maar voor beiden even
vriendschappelijk gestemd is.
Dc generaal Garribaldi had zich dezer dagen aan bet
hoofd van ecne politieke vcreeniging zich noemende de
gewapende natiegeplaatstmet het doel om alle
liberale Italianen ook de meer gematigde, tot de volks
wapening te doen zamenwerken. Doch het Sardinischc
gouvernement vreesde, dat deze stap buiten 's lands
een slechten indruk zou maken cn op dcszclfs ver
langen heelt Garribaldi bij eene proclamatie van den
4 dezer, die vcreeniging ontbonden verklaard, tevens dc
Italianen aansporende, om ruim bij te dragen voor bet
fonds, tot bet aankoopen van een milliocn geweren, ter
wapening van bet Italiaanschc volk.
iu bet begin dezer maand is tc Milaan tot groote
teleurstelling voor velen van wege liet Sardinische
gouvernement bekend gemaakt, dat in Lombardijc dit
jaar nog dezelfde belastingen zullen worden geheven
als onder liet Oostcnrijksche bestuur. Deze zware lasten
zouden meent men met minder tegenzin worden ge
dragen indien zij door de wetgevende magtofdoor een
meer populair ministerie wierden opgelegd.
Uit SPANJE heeft men bij voortduring berigtcu
wegens den oorlog in Marokko. Dc Spaanscho magt bcel't
haren togt tegen Tctuan ondernomen zij is onder
scheiden malen aangevallen doch heeft de aanvallers
telkens afgeslagen. De verliezen der Spanjaarden zijn
betrekkelijk kleinerdoch ook moeijelijk zoo dadelijk
I te herstellen.
L'c UU1TSCHE Bondsvcrgadiring heeft thans hare
gewone werkzaamheden hervat.
