a a n d a g
ovcmbcr.
Verschijnt eiken Maandag en Donderdag.
li c li n i s g c v i n g.
l*i ijs au hel A bonne ment en der A d vertent ion:
BIF«MLimSGHE BERIGTEB.
fST
wtwupjur ji^nmjunguwBHMj
«*sowT2troorornremröj73^i^zctrrocncr3BT
ywacaipxq
Ilct voor dit Blad bestemde wordt aangenomen te:'
VI AARIHMGKIS SiqJ. A. vASimmsi*.
M\ASS1 l'tS J. van dub Esït.
1IEI.FSUAYK.N A, vak VVawknaau.
UVEHSCHIE
x+re«K
(GSricven ET r« ei co).
AHoiMVOir.IVT I»cr drie maan firn *«mr SCJf IE l>A M «J I.fifl.
ld voor fle overige TlaaUen des ïlijkt» franco per t'o&t- 1.60.
AlïVKllI I,M ILpi tol 10 regeJ# 1.00. Iedere regel meerder 0.10,
Zegelgeld voor iedere plaaltiing - U,35,
BURGEMEESTER EX WETHOUDERS VAX SCHIEDAM
Overwegende, dat bij liet op gisieicn binnen dezo stad
plaats gebild hebbende heugelijke Feest ter gedachtenis van
de verlossing en bevrijding van ons Vadei land in de maand
November 1813, onder alle standen der Ingezetenen do
moest ondubbelzinnige vreugde en eene onbeschrijfelijke
geestdrift bobben geheorscht, en dat desniettegenstaande dc
orde en rust geen enkel oogenblik zijn gestoord geworden
dat daar lo boven de Ingezetenen in liet algemeenvan do
RanziculijUstenaf tot dc minst gogocdon toe, door bot versieren
hunner huizen met vlaggen, groen cn verlichting, mot groots
ingenomenheid bobben voldaan aan do uitnoodiging ban
door bet Gemeentebestuur daartoe gedaan
Betuigen daarvoor bij deze hunnen dank on erkonnen
tevens gaarne daarin de innige liefde voor Vaderland en
Oranje waarvan door Schiedams Ingezetenen ook bij deze
gelegenheid wederom de meest ondubbelzinnige bewijzen
zijn gegeven.
Zij eindigen met den wenseh dat dc plaats gehad heb
bende feestviering eene duurzame aangename herinnering
(j»'y bij allen die daaraan deel namen moge achterlaten, en
strekken tot bevestiging van den band die Vaderland en
Koning, Ingezetenen en Gemeentebestuur aan elkander
verbindt.
Gedaan bij Burgemeester on Wethouders voornoemd,
den 21 November 1863.
L. KNAPPERT
De Secretaris
VKRNÈDK.
uuur uimrr.-q
SCHIEDAM, 21 November 1803.
Sedert weken, wij zouden kunnen zeggen sedert maanden,
bereidde Schiedam zich voor tot het feest„het feest bij
uitnemendheid", zooals in de jaarboeken der geschiedenis
van geen land ter wereld kan gevonden worden zdd alge
meen zdd eenparigzdd gewigtig in beteokenis voor Vorst
en Voik. Ja Nederland viert in dezo dagen feest, en op zulk
eene wijze, het voorgeslacht waardig, een feest waarop de
nakomelingschap met trots zal kunnen terugzien; en, wij
mogen het, neen wij moeten bet getuigenSchiedam heeft
aan dat algemcencNcderlandschc feest een deel genomen, dat
het eene corepluats in de voorste regen dor overige sleden
doet innemen elk Schiedammer kan mot regtmatige fier
heid uitroepen: zdd viert Schiedam bet feost der vijftigjarige
herdenking van Neurlands onafhankelijkheid, het feest van
het vernieuwd verbond van Nederland en Oranje.
Hoe meer het oogenblik naderde, door het Gemeente
Bestuur tot do plegtighcid bepaaldboo meer do aigonieene
stemming werd opgewekt, on dc geliefde Oranjekleur, sints
eeuwen het symbool van NcÖrlands genegenheid voor bet
regerende stamhuis, prijkte, dag aan dog in grootere hoeveel
heid en in de meest verschillende vormen, langs do straten.
Niet weinig werd die stemming verhoogddoor do vooraf
gegane feestelijkheden te 's HageRotterdam en elders,
waarvan zooveio Schiedammers de ooggetuigen en waaraan
zij deelnemers waren geweest, als wilden zij daardoor hunne
bcboelto te kennen gevenook hunne sympathie zoo spoedig
mogelijk aan den dag te kunnen leggen voor hetgeen elk
regtgeaard Nederlander in dezo dagen tot vreugde en
dankbaarheid stemt.
Donderdag avond ten G ure werd door bet statig klokgelui
het feest voor onze stad ingewijdon onmiddelijk worden
die klanken met een bijvul begroet, (lie getuigde hoezeer
n.cn naar het lang vei beide oogenblik bad uitgezien. Stad en
inwoners bereidden zich voor tot eene blijdo en wont dig.
viering van het nation/lie feest.
In den loop van den uvondlmd in MusisSacium een Assaut
plaats waarvan do zuivere opbrengst zoude strekken voor
de krijgslieden vim 1815, dat tot aller genoegen afliep en eene
cigenatndigc inleiding tot de herdenking van den volgenden
dag mag genoemd wordenterwijl wij niet mogen vergoten
do medewerkers tot dit Assaut geluk te wenscbon mot dc
voortreffelijke uitvoering van bet geheel en lien dank te
zeggen voor het edele doel dat zij beoogden.
De zoo lang met ongeduld verwachte dag brok aan. De
zon, als had ook zij zich in feestgewaad gelooid, kwam
schitterend ami den helderen najaarshemel op, cn bare ver
schijning werd met 21 kanonschoten door dc feestvierende
stad piegtstatig begroet. Do ryk getooide straten worden
allengs door vrolijk gestemde groepen bevolkt, cn liet bede
huis, waar de gelegenheid tot eene godsdienstige herdenking
en dankbare hulde aan het Opperwezen open gesteld was,
vulde zich met eene talrijke sclmro. Op eene indrukwek
kende wijze werd door den begaafden en gevierden lccraar
derNcd, llerv. Gemeente Pantekoek eenefeestiede gehou
den, die een algemeenen diepen indruk op de gemoederen
maakto cn tot een boogcr feesttoon stemde. Naar aanleiding
van de tot tekst gekozen woordenEn al het volk ivas hljde
werd die bljjdschap geschetst in de herstelling van do Gods
dienst, do herstelling van het oude Stamhuis en de liorstel-
van de nationaliteit, terwij! de ïcdo besloten werd met
ling
een hartelijk woord aan do Regering dezer Kind en de
Stedelijke Schutterij, die Isdrjjk in het kerkgebouw vertegen
woordigd was en waarvan vele Officieren in liet gestoelte
dor icgoring hadden plaats genomen.
Onmiddelyk na liet eindigen van do godsdienstige opwek
king deed zich liet Wilhelmus van liet stads klokkenspel
hooien dat door duizendo stemmen in dc stiaten werd
nagezongen, welk aeco'Stpngneincntwat bet ook aan
harmonie mogt missen, daardoor vergoed werd, dat men zoo
duidelijk kon bespeuren, hoe lmilelijk welgemeend do
woorden uil den mond mol liet gevoel des harten zamenstenit.
Des morgens weid de schooljeugd in de verschillende
keurig vorticidc Stadsscholen op eene nllezins ruime wijze
onthaald waai bij in iedeio School door den Schoolopziener
of ccnig lid van de Plaatselijke Schoolcommissie eene
toespraak weid gehouden, en dit werd door de kinderen met
eene vrolijke en juichende stemming beantwoord, afgewisseld
door het zingen van onderscheiden vudcrlandsche en toepas
selijke liodcien, welke do geestdrift van het jonge volkje
niet weinig voihoogden, dat dan ook van zijne vreugde de
ondubbelzinnigstc blijken gaf.
Inmiddels verdeelde zich dc stroom der onafzienbare
menschenmnssa naar verschillende punten dor Stad cn wel
hoofdzakelijk naar de Plantage, waar de inspectie der Schut
terij zoude gehouden woi den, cn naar liet Iloofd, waar, door
hot Korps der Zakkendragers, waarmede zich de Graan- en
Kolcnmetcrs hadden vcrocnigd in plegstatigcn optogt dc
Prins van Oranje zoude worden ingehaald.
liet Dagclijksch Bestuur en Deden van don Raaddoor
den Luitenant-Kolonel Koromnndant daartoe uitgenoodigd,
begaven zich nnar dc Gerrit-Verboonslraat, waar do
inspectie zoude plaats hebben. Aan die Schutterij hadden
zich vele leden van het Metalen-Kruis zoowel van hier als
elders, met hunne banier, aangesloten, terwijl na de inspectie
bet Koips lungs do plantage defileerde.
Bieren elders wordt dc juichende en zingende menigte aan
genaam verrast door optogtcn van kinderen en jongelingen
voorzien van driekleurige en oranjevlaggen met harmonica's
voorop, cn allen netjes uilgedoscbt, doch bjj allen de goliefdo
Oranjekleur do hoofdtoon voerende. Dat dit een cn ander
niet weniig bijbrengt om de algoinceno vreugde en opgewon
denheid te vcihoogeii, bly kt uit het daverend hoezee en de
Vaderlandscbe liederen, waarmede men elkander als onj
strijd begroet, en bet Oranje Boven, dat uit volle borst door
duizenden wordt aangeheven.
Voortgestuwd door een niet te wcerslanen menschon-
stroom in de rtgüng van waar de optogt der Zakkendragers,
met het masker van den geliefden Prins in hun midden, wordt
te gemoct gezien, is men blijde een plekje to kunnen vinden
vanwaar men rustig dien optogt zal kunnen beschouwen cn
wumop do aandacht van zoo velen in gespannen verwachting
is gevestigd. Kn waarlijk die verwachting wordt niet
teleurgesteld. Op eens doortintelt ais het ware een electrike
schok do menigtedanr knalt bet eerste kanonschot on do
Prins is met zijn sloep in het gezigt van zijne zoo vurig naar
hem verlangende landgenonten gekomen. Schot op schot
valt, zoowel uil het geschut aan de Warande ols van een op
stroom liggend Amcrikaanscli schip cn andere vaartuigen, en
onder het gebulder van het kanon, liet salueren der vlaggen
op de schepen en dc duvcicndc jubcltoonen van een nu in de
daad onUcttciido volksoploop, slapte do telg van hot geliefde
stamhuis op zijn geboortegrond.
Nadut de Prins plaats had genomen in oen open rijtuig
met twee paarden bespannen, waarin zich van Hogcndorp,
van der Duyn cn van Styrum nevens cn over hem plaatsten
stelde do optogt zich in beweging, voorafgegaan door muzyk
cn vaiimleidragcis, terwijl nevens liet ïijtuig, behalve de
koetsier en achterop twee lakkoijen in gala-cosluumhol-
beilicndon zich bevonden en dat gevolgd werd door een
aanzienlijken stoet in verschillende bloeding uitgedoscht,
hier enduur opgeluisterd door ondei scheiden banieren cn
vaandels, waaronder men op schilden de aankomst van den
Prins te Schevcningcn de portretten van do Koningen
Willem I, lien 111 npmcrkto, alsook cenigo opschriften aan
Koophandel en Zeevaart enz. gewijd. Langzaam cn statig
bewoog zich do trein langs doTuitilnan en do Hoogstraat
naar de Markt, terwijl overal waar Z. D. H. passecido hem
den wclkomstkreet en het leve werd toegejuicht, dut op de
innemende en vriendelijke wijzoden leden van het Oranje
huis eigen werd beantwoord. Op do Markt aangekomen
werd op bcvei van den Prins uan het Stadhuis stil gehouden,
waar do Raad en corps op liet bordes den stoet afwachtte.
Hot Hoofd van liet Plaatselijk Bestuur noodigde den Prins
H'.tom uit te stappen, aan welk verzoek door hem voldaan
werd, cn gevolgd door het achtbare driemanschap beklom
hij do trappen van het Stadhuis cn ontving hij op hot bordes
do hulde der op do Markt vercenigdo juichende feest
vierenden. In de zaai van liet Stadhuis werd hem door den
Burgemeester den welkomstgroet cn den ccrowijn aange
boden waarop Zijne Hoogheid een gepast antwoord gaf.
De Burgemeester deed don Prins uitgeleide tot aan liet
rijtuig, waarna do optogt onder bet aanheffen van bet
Wilhelmuslied langs verschillende strutcn en grachten nnar
het punt van uitgang terugkeerdevoorafgegaan door de
roeijers, zijnde do werklieden der scheepstimmerwerf van de
Ileeren Gips. Ann het einde van zijnen togt genaderd
hield de feesitrcin stand voor het huis van den Heer
J. F. Logncr aan don Dam, en word do Prinsopccnc nllezins
henschc wijzo door hem uitgenoodigd oin mui zijn huis ufte
stappenwaar een kleed op den stoop werd uitgespreid
wuarover Z. II. in huig werd geleid cn hora con eerczclel
word mingeboden en een hartelijk onthaul te beurt viel.
Naauwelijks was de trein van liet Stadhuis vertrokken of_
hot korps Officieren der Schutterij, vergezeld van cenigo
Officieren uit andere steden, werd door den Burgemeester
uit naam van den Rund verwelkomd. Door do Regering op
ccnc feestelijke wijze onthaald, waarbij een echt vaderland
scbe geest liccrschte, werd het genoegen van hot oogenblik
aanzienlijk verhoogd door do vercenigde Zanggezelschappen,
gezamenlyk luim een 70tnl Zangers tollende, uïtdczung-
ereenigingen Euterpe, Orpheus, van de Onderwijzers cn dc
Koren van do beide II. 0. K_- -ken zmnongostold onder
diicctie van den Heer Külino, die door het zingen vun cenigo
ovciscboono liederen der Rcgei ingceno welverdiende hulde
brngten. Do Burgemeester bedankte do Zangers op regt
haitelijken toon cn werd door lien met een herhaald Hoezee
beantwoord.
Gonoegolijk bleef men nogcenigcn tijd aldaar vcrocnigd,
terwijl onderling menigo hartelijke en op hetfeest zinspe
lende tonst werd gowisseid.
Vdórdat men scheidde had weder ccna nieuwe vertoo
ning plaats. Do sjouwers van liet Hoofd kwamen in
gccostumccrden optogt op de Markt, met zich voerende een
sloep, op een grooten wagen, waarin men de werkzaamheden
aan hot zeeleven verbonden, zag nngebootst. Voor het Stad
huis gekomen, wierpen zij het anker uit, nam hun gezagvoer
der het woord en brngt nnn den Burgomccster de hulde van
het peisonccl. Ter raadzaal genoodigdwerden zij danr
onthaald en door hen het volkslied aangeheven, waarna
zijhet anker weer binnengehaald hebbendehun togt
voortzetten.
Bij al deze op elkander volgende demonstration, bij al
dat gejoel en zamenhoopen van ontelbare ingezetenen cn
vreemdelingen, die inmiddels dc stad als het ware over
stroomden,bij al dat godrang,onvermijdelijk aan een en ander
verbonden, beorschte een onafgebroken geestdrift, zelfs geen
oogenblik door wanorde of baldadigheid gestoord. Geen
enkele dissonant liet zich in de algemeono harmonie van
het feestgedruisch lioorcn, en rijk cn arm, cn oud en jong
hadden zich als liet ware vcrocnigd en verbonden, om blijde
te zijn zonder uitspatting cn een leest niet te ontheiligen,
waaraan zoo vele schoone cn dierbare herinneringen ver
bonden zijn.
Al zingende en juichende naderde al meer en meer het
tydstip, waarop de illumination zouden ontstoken worden.
Werd over dug het oog gestreeld door do levendige kleuren
der Nationale cn Oranje-vlaggendie in den volsten zin des
woords huis aan huis wapperden, niet minder beloofde do
avond oen prachtvol schouwspel op te leverenals men
afging op de toebereidselen allerwegen gemaakt. Iin meer
dan do stoutste verwachting zich had kunnen voorstellen,
werd verwezenlijkt.
Het ligt niet in ons plan die ilhiminaticn afzonderlijk op
te sommen; in den regel toch worden die slechts vermeld,
waaruan veel is ten koste gelegd,of waar do smaak kon wor
den bevorderd door de daarvoor bestemde plaats en gelegen
heid; wij voor ons zijn van rneening, dat daardoor velen
worden to kort gedaan, die óf minvermogend zijn, iffgecna
gelegenheid bezitten om aan do behoeften van hun hart bij
dergelijke gelegenheid lucht te geven, cn die, o zoo gaarne,
indien zij konden, voor do .nccst schitterende^niet zouden
willen onderdoen. Hun kaarsje of vetglaasje heeft voor ons
dezelfde, zoo niet hoogcre waarde, dan de meest uitstekende
illuminatie hebben kan.
Verre echter zij hot van ons, om geen regtmatige hulde fo
brengen nan allen die,nnar hun vcrmogen.hebben bijgedragen
om hot feest den meest mogelijken luister bij to zetten. Koks
zij aan Schiedams Bestuur en Ingezetenen, die op den 20
November hebben getoonddat elk, van do lijksto'n tut do
nrmsten, bobben zamengewerkt om dat nationale fee.it tot
ceno hoogte op tc voeren, waar elk Schiedammer niet regt-
matigen trots en blijde herinnering kan terugzien. In dén
woord, Schicdanfliccft geïllumineerd in evenredigheid der
sympathie voor Vaderland en Oranje, en die sympathie is
boven alle beschrijving cn lof verheven.
In den loop van den avond had andermaal dc optogt der
Zakkendragers plaatsnu met lampions Giornoverschil
lende andere optogten verschonen achtereenvolgende langs
de straten, waarvan wij slechts met een enkei woord kunnen
gewagen als van die der werklieden va:i den stoomkoren-
molcn „dc Draak", eveneens met lampions ii Giorno, Oranje
vaandel cn vlaggetjes, waarop liet Ncderiandscke wapen
enz., die conc serenade brngt bij het Bestuurdc Commissa
rissen cn den Oud-President van genoemden molender
Gist werkers van dc Hoeren Vrijland, vari den Iloogen SCo.
der Molenaars enz.
Do Excrciticscbnnr werd druk bezocht; cn ook danr
hoorsebten vrolijkheid on vreugde, niet weinig vermeerde!d
door het zoo gunstig bekende orchest onderdo leiding van
den lieer van Leeuwen, van Rotterdam.
Ten tien ure werd het door het Gemeentebestuur gegeven
vuurwerk afgestoken, dat in atle opziglen allerprachtig <t
mag worden genoemd cn den Heer van der Biugh ulie ter
