'1
A«. 1867.
V r ij d a g 1 5 Sept cml)e r.
w
Verschijnt MaandagWoensdag en Vrijdag.
ALGEMEEM QVERZIGT.
frll
BülTEEaABDSCHE BERiGTEW.
J
ut'
Mi
j«i
-1' - N'.JCV. s
4
SCII11AKCB1
CII1AIT
m pi gacpsttggac asggggsgwap bbw
ABOHHEMEST:
Ahimnemonlsprijs per One Maanden
I'runcn per Postdoor licl gclicclo ltijk
f 1.86.
- a 26.
(3Sriev<*'* JFrstaieo.)
ADVBBTBKïIHlti
Prijs ran >len gewonen regel
Tol 10 regels f 1 00. Zegelicgl voor iedere plaatsing
0.10.
- 0.35.
maatregelen to nemen, om in dion toestand verundoring to,
b. ,gcn.
Znraonwcrking zy daartoe het middel,
llooveal is or niet door liuitr op ieder gobiod in onze eeuw
tot stand gtsbragt
Wat de slagen vim enkelen, éón voor ódn toegebragt,beeft
vordunrd, zal wykon voor den aandrang van voreenigde
krachten.
Dat was de gedachte, die loidde tot de oprigting van bet
Anti-Dagbladzegel-Verbond, dat nu zyno statuten dezer'
dagen door den koning zyn goedgekeurd zich tot urïgtom
uwo medewoiking in te roepen.
Vraagt gij,wat wij verlangen?
Wij willen dat eene wet ton spoedigste de afschaffing van
iiet dagbladzegel uitsprokode algckccle afschaffing en op
eenmaal.
Wij willen haar zontlor {equivalent in dien zin, dat zij niet
aflinnkolyk worde gemaakt van do keuze der belasting, dïo
het dagbladzegel vervangen zal. De ondervinding toch heeft
geleerd, dat de vraag zoo eenvoudig mogelijk aan de ver
tegenwoordiging moet worden gestold, opdat niet ieder voor
stel tot afschuffing, dnt aan haar oordeel wordt onderworpen,
afstuite op redenen aan de zaak zelve vreemd.
Van do afschaffing verwachten wij verbetering van het
gehalte onzer dagbladen, tegelijk met eenoaanzienlijke prijs
vermindering, die verspreiding in ruimeren kring ton gevolge
moeten hebben.
Wij verwachten hiervan opwekking van de, hoiuas, in ons
land zoo hoogst geringe belangstelling in de publieke zaak,
waardoor alleen ouzo constitutionnelo staatsinstellingen zich
kunnen ontwikkelen.
Wij verwachten eindelijk, dat dan eerst in ons land de
dagbladpers aan volksbeschaving en volksverlichting be
vorderlijk zal zijn, en daarmede het edelste deel barer roöping
vervullen.
Gij die dit alles met ons wilt, treedt toe tot een verbond
dat als eerste artikel in zijne statuten schryft
het doel derVei'cenigvigJsde^jvo^^g^derj^ohaJJl^mn^
Act dagSbadzegét.
Tegenover ons staan zij, die in onzen tijd misplaatst, do
vrees voor vrijheid op het gebied der gedachte uit vroegere
eeuwen hebben overgeërfd
Zij, die iedere verbetering te gering achten voor hunne
kooge inzigten, die liover wilien klagen over den achterlijken
toestand onzer journalistiek dan de hand loenen tot verbe
tering
en eindelyk dio velen in ons land, dio tot schade der pu
blieke zaak onverschillig blyven voor alles wat niet ligt
binnen den kring hunner bijzondere belangen.
Hen allen to winnou of to bestrijden is de taak van ons
verbond.
Daartoe zal het volgens het tweede artikel zynor statuten,
bijeenkomsten houden en geschriften uitgeven,
in liet üeiang der aischaffing invloed trachten uit to oefenen
bij verkiezingen,
gebruik maken van het regt van petitie en daartoe op-
wokken,
en eindelijk niets onbeproefd laten om do overtuiging van
de noodzakelijkheid dor afschaffing te doen loven bij hot
Nederlundscho volk.
Gij alien, voorstanders van do afschaffing van het Dag
bladzegel in Nederland, wat bant hot dat gij velen zijt, zoo
gy uwe wonschcn niet kenbaar maakt bjj Regering en Ver
tegenwoordiging
Vat de gelegenheid aan die u daartoe thans geopend
wordt, en versterkt onze gelederen 1
Een wetsontwerp, dat aan onze wcnschen voldoet, zullen
wy ondersteunen onverschillig van wion betookkomc; maar
niet minder zullen wij, waar het belang der zaak dit vordert,
strijd voeren tegen eiken minister van tinantiön, die zulk een.
ontwerp niet voordraagt en verdedigt on tegen elk kamerlid
dat niet medowerkt om bot tot wet te verheffenwant do
verbetering onzer dagbladen en daardoor de opwekking vaii
ons politiek loven, moet ton grondslag liggen aan alle vol
gende deugdelijko hervormingen op staalkundig gebied.
Geono bostryding zal ons terug doen deinzen, geen tegen
spoed zal ons ontmoedigen.
Wij zullen niet rusten voor dal hot dagbladzegel zal af
geschaft zijn. Het Hoofdbestuur.
Elk lid draagt jaavlyks 2.50 by.
Dat men tegenwoordig nog al veel gowigt schijnt te
hechten aan aanspraken, redevoeringen enz,door hoog
geplaatste personen gehouden, is niet te ontkennen, vooral
wanneer men van die aanspraken enz. verwacht, dat zij een
weerklank zullen zijn op vroeger uitgesproken woorden
algemeen was dan ook do aandacht gevesli0d op do rede,
welke door Wilhelm I, koning van Pruisson, zoude worden
gehouden, bij gelegenheid van de opening der tweede bijeen
komst van don rijksdag van den Nooidduitschen Bond, op
jl, Dingsdflg. De verwachting, dio men daarvan koesterde,
is echter bedrogen uitgekomenmen bleef, zoo als ook door de
toespraken van Napoleon op verschillende plaatsen ten beste
gegeven, even wijs als men vroeger wasj dut wil zeggen:
men kan nog op niets peil trokken en de onzekerheid oui i rent
de onderlinge verstandhouding tusschcn verschillende nation
is nog even groot als altijd.
Inden aanvang van dio toespraak deelt de koning hoofd
zakelijk aan den rijksdag mede, dat de bondsraad zijne
werkzaamheden heeft aangevangendat onmiddelijk na de
afkondiging der bondsconstitutio, een gewigtige stap is ge
daan voor de regeling der nationale betrekkingen van den
bond tot de Zuidduitschestaten, on dat bot resultaat dunmm,
hot nieuwe tolverdrag, hetwelk reeds door den bondsraad is
goedgekeurd, ook aan deze vergadering zul woiden voor
gelegd. Voorts worden in die rede achtereenvolgens do
wets-ontwerpen opgesomd, waarovor do rijksdag zal hebben
to beraadslagen. Duaronder behooren, bcbalve do begrooting
van den bond, waarvan do uitgaven bijna voor het drie vierde
gedeelte door zyn inkomsten zullen gedekt worden, onder
anderen nog de volgende ontwerpen, t, w. totiegeling van de
vorpligting tot do krygsdienst, geheele vernieuwing vun liet
postwezen, invoering van ccn geiykvormig stelsel vun maten
en gewigtcn in al de bondsstaten enz.
Van het buitenland, van Napoleon, van Frans Joseph en
van zoo veel meer wat men verwacht hud, geen wooid, zelfs
geen toespeling,
'Uit Parijs wordt aan de Times van 7 dezer geschreven":-""
De dagbladen noemen ccn aantal poisoncn van meer of
minder naam, als deze week te Genève aangekomen ter bjj -
woning van het vredes-congrcs, hetwelk nu weldra geopend
zal worden. Onder hen is Garibaldi, dio, zegt men, tot voor
zitter van het congres zal worden benoemd. (Een later bei igt
meldt,dat by eere-voorzitter is gcworden.jZijn naam behooi t
niet onder die waaraan het publiek vreedzame denkbeelden
knoopt is hij in de daad mot zulke denkbeelden ingenomen,
dan zou hy behooren af to zien van liet voornemen om Rome
met geweld magtig te worden.
Een blief uit Florence zegt, dat hij dat plan geenszins
heeft opgegeven, en dat by" onkel naar Genève giiig om do
waakzaamheid zijner tegenstanders te doen verüuauwon, dat
dus zijne komst in den tempel des vredes een krijgslist is en
dat wy wettigt door de tijding van eon beweging in den ICer-
kelykcn Staat verrast zullen worden, juist wanneer wij die
het minst verwachten. De Romeinsche bevolking volhardt
hij hare van onverschilligheid getuigende houding; maar
men gelooft, dat er verstandhouding bestaat met een gedeelte
van 's pausen Italiaanscho krijgsvolk, en dat zekere posten
eensklaps in de mngt van Garibaldi zullen bevonden worden,
zonder dat men weet hoe zy' in zijne magt geraakt zijn.
Dat is éón meening; een andere is,dat Garibaldi, naar den
raad zijner beste vrienden, zijn onderneming zal uitstellen en
zal wachtan, in de hoop, dat een Europcsche ooi log in het
volgende jaar Italië meester van Rome zni maken.
Opmcrkolyk in verband met het vrcdes-congres is ook do
komst van den generaal Prim te Gonèvo. Hy schynt, door
do voorzorgen die hij onderweg nemen moest,te laat in Spanje
gekomen te zyn om zich, gelijk het plan was, don 15 Augus
tus aan het hoofd te stellen van de bezetting eenor zekere stad,
welke zich voor hem en voorde revolutionaire beweging zou
verklaren. Laatstely'k was by in do provincie Valencia ge
zien; thans is bij te Genève, waarheen zijn gezin zich mede
heeft begeven.
In een schrijven uit Genève wordt gezegdDe komst van
Garibaldi op hot vredes-congres is een feit van grooto bc-
teekenis: Garibaldi stelt zich daardoor aan het hoofd dor
Europcsche demolcratie, die zich daaraan valt niet te
twijfelen alhier op nieuw traeht te organiseren. Victor
Hugo, Louis Blanc en JulesFavro worden verwacht. Do ad-
haesien uit Frankrijk, Engeland, Italië en zelfs uit Duitsch-
land worden dagelijks menigvuldigor. Uit Lausanne ver
vracht men een bezoek van hot aldaar bijeengekomen en zeer
talrijk bezochte intcrnaticnalo congres van werklieden.
Het internationale congres van handwerkslieden hoeft na
een lange discussie, neet oen groote meerderheid van stem
men, besloten, zyn toetreding aan hot stroven van het Gc-
neefsche vredes-congres te schenken, mit3 hor vorming der
burger-maatschappij, bepaaldelijk emancipatie en opbeuring
der arbeidende volksklasse, erkend wordoals noodzakelijk
om tot wegnoming der oorzaken van den oorlog te geraken.
In hot betrekkelijke besluit wordt gezegd „Overwegend,
dat de eerste on voornaamste oorzaak van oorlog ligt in
'armoede en in het gomis van con billijk stolsel van volkshuis-
boudolylffilnrigtingendat het,om dea oorlog te doonophou-
:X
den, niet genoeg is de staande legers te ontbinden, maar ook
noodig is do inrigting der burgermaatschappij te verundoicn
derwijze, dat cr meer billijkheid in de onderlinge b trekking
der volksklussen kome, zoo stelt het congres van hand
werkslieden de aanneming dezer verklaring door het vicdes-
congres tot een bodingjyarkyne toc'jcding."
Sedert cenigo dagen bevinden zich in Wocnen 1500 h
2000 onderwijzers van oponbaro Iagero-scbolon, dïo uit alle
oorden van Oostenrijk derwaarts gekomen zij ton einde in
een groote algcmecue vergadering te beraadslagen over de
belangen van liet vólks-onderwijs. Een hoofdpersoon in
deze bijeenkomsten is do beer Hermann, lid van hot huis dor
nfgevaardigden van den rijksdag, en do vraag, waarmede de
vergadering zich voornamelijk bezig houdt, is, welke licr-
vormingon hot volks-onderwys in Oostenrijk zou behooren
te ondergaan, ton einde gezuiverd te worden van do gebre
ken, die het thans ontsieren
Door don beer Hermann is voorlezing gedaan van een
ontwerp-schoolwet, dezer dagen door hem aan do zooge
naamde confessionele commissie van het huis dor afgevaar
digden ingediend, en al de voornaamste bepalingen inhou
dende, waaruit een reorganisatie van bot lager-onderwijs in
Oostenryk zou kunnen voortvloeyen. Dat ontwerp is door de
vergndering met ongomoono ingenomonhoid ontvangen, en
het ljjdt geen twijfel, dut do heer Hermann bij het samen
stellen en voordragen van zijn concept de tolk geweest is van
de grooto meerderheid der thans te Weonen vergaderde
onderwijzers.
Zonder zich rogtstrceks tegen het concordaat of tegen den
overwegenden invloed der geestelijkheid aan te kanten, is do
voordrngt van den hoer Hermann nogtans bepaaldelijk tegen
dien invloed gorigt. Haar eerste artikel houdt dan ook in,
dat de volksschool bovenal behoefte heeft aan zelfstandigheid.
De lïynsche bladen nemen uit den Franschen Monitourde
redevoering over,dio de heer Troplong als voorzitter van don
dcpartementalen-raad te Evreux, heeft uitgesproken, bij ge
legenheid eencr prysuitdeoling aan onderwijzers. Daarin
komen do volgende beschouwingen voor„Zonder twy fel is
"dè"Frarïsëlimim"zbo rylTEb^vaSl"3öbr <lo nafimr, Üa£ by7"~öes
vereischt, door zijn aangeboren genie beter dan ieder ander
het schoolonderrigt zou kunnen ontberen. Wy waren steeds,
in vrede en in oorlog, een groot volk, en dat was reeds hot
geval vóór de uitbreiding van het onderwijs. Do Fianschman
is ton uilen tijde, door zijn aangeboren hoedanigheden, door
zijn aunleg, door zijne tegenwoordigheid van geest, door zijn
bolder vorstand, ook al kon hy niet lezen, een niet mindor
bruikbaar soldaat, een niet slechter landbouwer, een niet on
geschikter werkman geweest, dan zij, die, in andere landen,
vlug den bybel lezen kunnen. Ook thans nog is de Franscho
soldaat, ook al wave hij gclicd onwetend, de meest gevreesde
zouaal' van do wereld, on hij behoeft geen school bezocht te
hebben, om met de grootste koelbloedigheid do heldendaden
van het naaldgeweer onder de oogen te zien."
Toch acht de heer Troplong het schoolonderwijs niet go-
heel cn al overbodig, daar do kennis van lezen en schry* ven
„onmisbaar is in een maarschalk vanFnmkryk een rang,
dien elk soldaat moot traeliten te verkrijgen," en daarop
rust des hoeren Troplong's ingenomenheid met het onder
wijs, Een Maïnzcr blad, hot bovenstn.indo mededeolendo,
voegt daarbij„Wij zouden deze echt Franseho zotternij mot
stilzwijgen zyn voorbij gegaan, indien niet de zinspeling op
hot „vlug lezen" en het „naaldgeweer" do rede van den heer
Troplong zoo duidelijk aan Duitsekland had geadresseerd.
Toch meenen wij, daarop niet te moeten antwoorden, daar
elke repliek don indruk verzwakken zou, dien zulk een taal
onvermijdelijk maken moet op ieder, die „lozen goleerd
heeft," al ware het dan ook niet met het uitsluitend dool om
maarschalk van Frankrijk te worden."
Uit de Vereenigde Staten van Noord-Amerika ontvangt
men hoogst ongunstige borigton omtrent den toosland van
bande! en nijverhoid. Do fabriekanten die hun fabrieken nog
niet gesloten hebben, drijven do zaken mot verlies en vinden
geen koopors, ten govolgo van het algemeen hoersehend
wantrouwen en door de gedwongen opvoering der arboids-
looncn, waardoor de Europescho voortbrengselen goedkoopor
kunnen geloverd worden dan do hunne. Duizenden arbeiders
zyn zo ider weik en men gaat mot bezorgdheid den winter te
gemoet l2dn licb' punt schemert nogtans aan den duisteren
horizon, »n dat is ('a buitengewoon overvloedige oogst van
alle pi oduclen dos lands,behalve van suikbr, tabak on katoen,
welker verbouw natuurlyk zeer ton acktoren is door de ge
volgen van den oorlog en de vrijverklaring der slavon.
Door het voorloopig hoofdbestuur van bet Anti-Dag
bladzegel-Verbond is do navolgende circulaire verspreid
Aan alle voorstanders van ccn ajschajfmg der zegelbe
lasting op de dagbladen.
Nog altijd bestaat in Nedeiland, ondanks zoo roenigon
krachtigen aanval daartegen gerigt, eene Zegelbelaslinq op do
Dagbladenals een ovorblyi'sel uit tijden van bekrompenheid
en politieke onkunde.
Toch vertrouwen wij, dat de Nedorlandsche Dagbladpers
bovrijd zal worden van dion drukkendon lastwnntyoncer-
ntalen reeds bleken cr velen te zyn in den lande, die met ons
begrijpen, dat het toch eindclyk eens tijd wordt krachtige
Allo Bcrljjnscho agenten van politic ajjn van instru
menten voorzien, om de molk te kunnen wegen, dio aldaar,
ten verkoop wordt aangeboden.
Een Fransch geneeskundigo, dr. Bouchardat, heeft do
zoogenaamde zeoziokto tot een onderwerp zjjncr by zonderb
studio gemankt.
Hy zegt daarvan o, a. dat allo geatelten, sterke en zwakke
oudere en jongere lieden van allerlei temperament en ligcha-
melijken aanleg, voor doze ziekte blootstaandat evenwel da
gowoonte de predispositie daarvoor zeer vermindert en som
mige lieden da'arvan niet der tyd gebod bevrijd raken.De
konteokènon dér ziekte zyn zeer eenvoudig en voor een ieder
1
IK
li
ii ij
