A°. 1807.
Six 1
a an dag
e p t e in b e r.
Yersciiijnt MaandagWoensdag en Vrijdag.
ALGEMEEN OVERZIGT.
2(54,TE S T A A T 8 - L U T E U IJ.
STSDea.UK N IEUUf s.
KUHGËKLIJKK STAND,
tfïetmren i 25 September. Maria llendrina, dochter van
II. Kok cn II. Marcus. Hoofdstraat. 26 llermina Adriana,
dochter van II. A. Bladergroon en K. Smoor, Hiauwsticht.
ABONNEMENT:
Abonnementsprijs per l)ii« Jllaamlen
Franco jier Postiloor Uct gcliccle Kijk
f 1.85.
- 2.25.
l)e' gevangenneming vun Garibaldi woidt door do meeste
dagbladen nog druk besproken on geelt, zeer nutourlijk, stof
tot velerlei beschouwingen waaronder snen er zelfs een
aantreft,die de geheele zaak als oen voorafbosproken tooneel-
vertooning tusschen den volksman en de ltalinansche rege
ring doet voorkomen. Zonder nu duuruan cenigzins geloof
te hechten,komt er echter in den samenloop der plaats geluid
hebbende gebeurtenissen veel voor, dat naar ons inzien roet
een sluijer bedekt is, die weggenomen, veel op tc helderen
kan geven.
Inmiddels heeft de Fransche Moniteurden randvoor hol
ltalinansche volk over, om zijne «odiichten van Rome af te
trekken en zich bij zyne bionenlandsche aangelegenheden te
bepalen. Aan de volksbuishoudelyke zaken, aan de firmn-
tiëlo en administrative hervormingen, aan do ontwikkeling
van handel en nyverheid zegt dntolliciële blad behoort
Italië thans al zijne krachten te wijdon. Dat is oen uitgestrekt
terrein voor zijne werkzaamheid het is ruim genoeg om al
de krachten des lands bezig te houden. Op dat terrein kan
het koningrijk Italië bevestigen wat het Iaatstelyk heeft ge
wonnen, en nog meer stevigheid aan het werk der nationale
wedergeboorte bijzetten.
Dat zulke raadgevingen niet gebeel in don geest van bet
Italiaanseho volk vallen, is op te maken uit de volksbewe
gingen, die zich daar te lande in verscheiden groolo steden
hebben voorgedaan, toen or berigt van Garibaldi's arrestatie
kwam. Het was trouwens, gelijk een berigtgevcr uit
Florence zogt, den heer Rattazzi reeds vooraf bekend, dathy
zich mot dien stap zeer impopulair zou maken; maar hij en
zijn ambtgenooten hebben evenwol gemeend voor Itulie's eer
en belang daartoe te moeten overgaan, al moest het hun ook
hunne ministeriële portefeuilles kosten.
Onderscheiden Fransche Itnliaansch-gezindo dagbladen
vleijen zich met de hoop, dat de gebeurtenissen der laatste
dagen tot een herziening van liet öeptembcr-vcrdrag zullen
--leiden,.-Een-daarvan zegt :~Het Italiaarsche gouvernement
heeft met een stouten greep voor het oogenblik een einde ge
maakt aan alle pogingen om den Kei keüjken Staat gewapen
derhand binner. Ie dringen. Zonder Garibaldi zou zulk oen
onderneming bezwaarlijk kunnen gelukken. Al hadden ook
zijne volgelingen in den Kerkelijken Staai en op diens grens-
linie alles voor do onderneming gereed, zij zullen denkelijk
terugdeinzen, nu de leider hun ontvalt.
Alzoo wordt Italië door Rattazzi ten tweeden male, corst
te Aspromonte en nu te Asinalunga, tegengehouden op den
weg naar Rome. Dat is een hardo taak, een gevaarlijke oer
voor een Italiannscben s.aatsman. Hoe Guribaldi's arrestatie
door het Itaiiannsche volk wordt opgenomen, zal weldra
blykon. Intusscben houden wij het voor zeker, dat hot Itaii
annsche gouvernement groote moeyeüjkhadcn binnen's lands
zal ontmoeten tenzij het vergoeding voor dien pijnlijken
maatregel aan het nationale gevoel geve en don indruk daar
van uitwisschc door een voor Italio's wenscken gunstige her
ziening van het September-verdrag te bewerken.
Immers Garibaldi's plun was een nationaal planin de
keuze van tijd en gelegenheid voor de uitvoering mag hij een
misvatting begaan hebben; maar betwasgeea misvatting,
wanneer bij op den bijval van do italiaanseho natie re
kende.
Inmiddels wordt gemeld, dat Garibaldi roet een oorlogs
vaartuig naar Caprera is gevoerdbij schijnt dus voor dit
oogenblik van zijn voornemen afstand te hebben gedaan, om
zijne plannen tegen Rome door te drijven; hetgeen tot voor
waarde was gesteld tot zijn terugkeer naar dat eiland.
Het dezer dagen uit Konstantinopcl ontvangen berigt om
trent het voorwaardelijk verleenen door de porto van een
algemcene amnestie en een daarmede gepaard gaande staking
der vijandelijkheden op Candia, geeft aun hot Journal do
St. Pdtersbourg aanleiding tot een ernstige beschouwing over
de Turksche staatkunde, aan het slot waarvan het officieuss
Russische orgaan o, a. zegt; DeOttomanische regering ver
keert in een dier tijdsgewrichten, waardoor het karakter
ecner regering en de geschiedenis van een rijk onherroepelijk,
hetzy 'en goede, hetzij ten kwade, gekenmerkt worden. Zij
heeft thans genoegzaam het verdorfelyko van halve maatre
gelen ondervonden. Het Turksche ryk lijdt aan grootck walen
en heeft derhalve behoefte aan groote geneesmiddelen. Moge
de sultan dit inzienen 1)jj zich genoopt gevoelen, die midde
len met een onbekrompen en vaste band toe te passen 1 Alleen
dan kan de verleende wapenstilstand leiden tot een hervor
ming, die ton gevolge zal hebben, dut in Europa geen enkoio
staat meer gevonden wordt, waar de Christenen onder een
kwellend en onregtvaardig juk verzuchten. Van dothans
door het Oltomanisch bewind te nemen maatregelen zal het
afhangen, of de tegenwoordige souverein van Turkije in do
geschiedenis onder de grooteen edele monarchen geteld, dan
wel onder hen gerangschikt zal worden, die hetzij de min-
achting, hetzy den afschuw van hot nageslacht verdienen.
He KAMER DER STATEN GENERAAL.
In do zitting van gisteron heeft de heer van der Mneson
do Sombreff zjjn interpellatie gerigt lot den minister van
binnenlandscho zaken over do voortdurende onbovaarbaar-
(JSi'kvi'ii IVnneo.)
lieid van do Zuid-Willemsvaart, en do vraag gedaan of spoe
dig een einde van dien staat van zaken was te voorzien, en of
aan de bepalingen van het traktaat van 1SG3 te dien opzigte
spoedig uitvoering zou worden gegeven. De minister van
binnenlandscho zaken schetste den toestand van het kanaal,
gaf do redenon op die in den voortgang van worken vertra
ging hadden veroorzaakt, on eindigde mot te verzekeren, dat
de in dit opzigl bestaande inooijolijkheden woldra te boveu
zouden zijn gekomen.
Nadat do heeren vonder Maoson do SombrcfFon de Bic-
berstoin den minister beantwoord hadden en deze nadere
bijzonderheden bad medegedeeldweid dezo interpellatie
voor afgehandeld verklaard.
Van een zceruitvoerigen goedgeschreven artikel over den
verbouw van aardappelen in dit jaar, in een onzer dagbladen
voorkomende nemen wij het volgende over.daar tot ons leed
wezen onze ruimte niet toelaat het artikclin zijn geheeHcrug
te gevon.
En nu gaan wy langzamerhand den wintervoorraad
verwachten, tot welker levering Friesland en een gedeelte
van Zuidholland, namelijk deciiunden Bcveland,Ovorflakkee
en Voorne en Putten, het meest zich beijveren. Die uit de
lautsto stieek worden in den regel Zceuwseho genoemd. Bij
booger dan middelmatige prijzen, zoo als thans, mag ook
Groningen vooral niet worden vergeten, inzonderheid daar
de kwaliteit van dezo thans zoo voldoende is, eu liet gewas
zoo ruim. Deze zyn algemeen bekend onder den naam van
Zwaite, naai den aard van den grond,waarin zij worden ver
bouwd. Bij meer middelmatige of lage prjjzen dienen zij
hoofdzakelijk tot grondstof voor brandewijn, siroop, aardap-
pelesmeet enz., daar zij om hunne geaardheid tot de minste
soort behooren, en meestal tot die waarvan de plant geen
bloesem draagt en do knol wit zetmeel geelt, dus bij de vroe
gen. (Juk in Friesland zyn de uitkomsten bevredigend.
Veelal worden er tliuns, in navolging van wat mon op
dit scbicd Zeclund noemt, Jammen verbouwd, terwyl dezo
soort in zware kleigronden nog altyd den meestcn weerstand
nun de ziekte heeft geboden, en ze dan ook tbans weer goede
uitkomsten geeft, zoowel wat betreft kwaliteit als kwantiteit
Ook do overige, zoo als de bekende Munsterschen zijn goed
gelukt. Van do genoemde eilanden, die de zoogenaamde
Zeouwscho leveren, kan men als geregeld weer de eerste
kwaliteit verwachten, en mogten ook al de eerste, die van
daar werden verzonden, bekend onder den naam van Fran
sche Juromen (een naam,dien men hun heeft gegeven, omdat
ze uit Frankrijk herkomstig zijn) eenigzins door bederf zyn
aangedaan, de kwaliteit is goed en het beschot ruim, terwijl
de van vroeger gerenommeerde Zceuwseho Jammen bij een
minder groot gewas ook zeer goed zijn. Over bet algemeen
genomen, is dus de verbouw in bijna alle provinciën voorden
verbouwer zeer gunstig te noemen, mogt ook ai een groot ge
deelte van Gelderland hierop uitzondering maken.
Onwillekeurig rijst thans zeker by menigeen do vraag
„Van waar dan toch, als het gewas niet beneden bet middel
matige is, die, zoo al niet zeer hoogo (woonde de sehryver in
deze stroken,dan zou hij stellig zeer hoogc hebben geschreven)
dan toch veel meer dan middelmatige prijzen Dit is
voorzeker niet ver te zoeken. Verre het mecrendecl der
vroege gewassen werd tot zeer hooge prijzen voor Engeland
uitgevoerd; en hoewel dit in bet begin van AugnstU3 geheel
eindigde,was alles wnt eenigzins zijn rijpheid had, schoon op
geruimd, en waren dien ten govolge do van tijd tot tijd aan-
kome.ido latere soorten niet direct overvloedig genoeg, om
de prijzen veel todoen dalen. Neemt men hierbij in aanmer
king, dat de ptyzcn der overige levensbehoeften ook boven
het middelmatige zijn gestegen, dan kar. mon do oorzaak als
opgelost beschouwen.
Thans echter, zoo geen onverhoopte gevallen den oogst bc-
lcmmeien, kan men mot reden lagere prijzen verwachten.
Wij wenschen dat die verwachting van den sehry ver, o a.
door overdreven speculatiogeest als anderzins, niet bedrogen
moge uitkomen.
SCHIEDAM, 28 September 186 7.
Heden heeft in het gebouw Musis Sacrum alhier het jaar-
lijkscbo onderzoek naar do vorderingen van de kweekelingcn
aan do leer- en vormschool plaats. Tegenwoordig zijn leden
van het gemeentebestuur,dedislricts-sehoolopzicnor,do plaat
selijke schoolcommissie en vclcondcrwijzcrs. Dekweekclin-
gen geven bljjken van goed onderwozen tc zijn. Aan do ver
dienstelijkste worden van wege het gemeentebestuur prijzen
on getuigschriften uitgeroikt. Ook heeft do prov. inspecteur
van het lager ondcrwys voor don vcrdicnstclykstcn kweckc-
ling een boekwerk toegezonden. In ons volgend nummer
zullen de bijzonderheden dtuu omtrent vormeld worden.
JI. Donderdag had de behandeling plaats voor hot
prov. geregtshof in Zuidholland van Johanna van Key, be
schuldigd door mishandeling haar twoejavig stiefkind om hot
leven te hebben gebragt. De beschuldigde hield hare vroe
gere bekentenis vol (reeds vermeld in een vorig nummer),
maar tevons dat, toen zy hot kind mishandelde, by haar geen
de minste gedochte had bestaan, dat do buslijding do ernstige
ADVEETENTIEN:
Prij# Tan <len pewoncn regelƒ0.10.
Tol 10 regels f 1 00, Zcgclregt toor iedere plaatsing - 0.35.
gevolgen zou hebban, als bet geval is geweest. Overigens
trachtte zy tegenover de daarby betrokken getuigen haar
vroeger gedrag jegens hot slagtoffer voor het bof te regtvaar-
digen. Do advocaat-generaal trad o. n. in een breedvoerige
uiteenzetting van do uit het onderzoek gebleken feiten, om
ten slotte te komen op de omstandigheden, die tot bewijs van
de ten lasto gelegde misdaad moeten strekkon. Hy requi-
reerdo eindelijk tot schuldigverklaring en veroordeoling der
besch. tot een tuchthuisstraf van 5—20 jaren, De verde
diger der bcsch. stoldo by zijn pleidooi nis hoofdvraag, of de
ten lasto gelegde moedwil, om het kind to dooden, door het
onderzoek bewezen was. llij was van meening, dut dezo
vraag allo anderen in de schaduw stolde. Ilij wees er op, dat
omtrent dezo zaak een groote duistei hcid heersehte, en hield
vol dat alle opzet tot moed willigen doodslag ontbrak.
Hij concludeerde 1. tot vryspraak wegens gebrek aan bo-
wijsj 2. dat, mogt bet bof schuldig vorklaron, dit moet zijn,
wegens onwilligcn manslag, cn 3. mogt hot hof boide voor
staande conclusion verwerpen, drong hy op verzachtende
omstandigheden aan. Uitsprauk as. Donderdag.
Do gicling in bions van bet kolossale Vondolsbeeld,
in de fabriek van de heeren Enthoven, te 's Gravcnhogo, is
volkomen geslaagd. Hot is aangenaam in de geschïedrollen
der Nederlandsche kunst niet alleen, mnar ook in die der
Nederlandsche ny verheid, do vorming van een zoo belangryk
beeldwerk als do Vondel te kunnen nanteekenon. Als wy
ons niet vergissen is dit het eerste beeld van zulke groote
afmetingen, dat hier te lande in edel brons gegoten is. Do
schepper der gedachte en do maker van het 14 voet hoogo
model in klei cn gip3, de hcor L Royer, heeft dezer dagen in
de werkplaats der heeren Enlhoven het metalen beeld in
oogenscbouw genomen en daarover zijn volkomen tevreden
heid aan de heeren gieters betuigd.
Uit Spijkenisse wordt, dd. 25 dezer, geschreven:
Dingsdag namiddag lag naar het schijnt zonder bestem
ming alhier een stoomboot aan, aan den steiger van een
andere stoombootmaatschappijdeed door een godcelte harer
bemanning met geweld de van een slot voorziene afsluiting
verbrijzelen en loste toen over die aanlogplaats hare passa
giers, gocderon en vee. Van een en ander is door de politio
proces-verbaai opgemaakt.
Toen de burgemeester vari den Helder dezer dagen
het huwelyk bad voltrokken van 4 paren, verzocht bij dezen
nog oven te wachten. Nadat bun inmiddels wijn, bruidsui
kers en prachtige bouquettcn waren aangobodon, maakte de
burgemeester hun bekend, dat onder hen hot tweeduizendste
paar was, dat hij in dio gemeente sodort Julij 1852 in don
echt had verbonden. Tor gedachtenis wilde hy dat paar een
klein geschenk aanbieden, bestaando in een frauyo petro-
leum-lanip, Het lot moest natuurlijk beslissen welk paar
het tweeduizendste was.
Uit Rozendual wordt van 25 dezer gemeld; nedon
voormiddag, bij do aankomst der treinen ten half twaalf uro,
had hier op het station een verschrikkelijk ongeval plaats.
Een reiziger, uit don troin van Antwerpen komende, wilde
zich naar don trein van Bergen-op-Zoom begeven en liep,
om aan de overzijde der rails te komen, voorbij den trein
van Antwerpen, juist op het oogenblik dat de locomotief in
beweging gebragt werd, om water to gaan balen. De man
werd omvergeworpen en als misvormd lijk opgenomen. De
omgekomene is herbergier te Bergcu-op-Zoom en laat acht
kinderen na.
Uit Oistcrwijk wordt van den 23 dezer geschreven
De trein van Breda naar Boxtel, die 9 uur 7 minuten van
hier vertrekt, is bij het verlaten van het stations-terrein in
botsing gekomen meteenige goederenwagons, zoodat de loco
motief is gederailleerd. Gelukkig heeft daarby niemand
eenig letsel bekomen. Do reizigers, zoowel die voor Eind
hoven als voor Breda hebben zich echter moeten gotrooston,
omstreeks twee uren te laat op hunne bestemming to komen.
Als middel tegen de cholera, dut vooral goed werkt
wanneer het terstond bij de eerste aanvallen wordt gebruikt,
bevoelt do chirurgijn-majoor bij den Pruiasischenstaf,dr,
Dyes, het gebruik van chloorwater aan. Driemaal daags
moeten, naar gelang van den ouderdom, een of twee lepels
daurvan gebruikt worden. Dit middel heeft ook het voordeel,
dat het volstrekt onscbadely k is en slechts den eetlust prikkelt.
Prijzen en Promiön von f 100 on daarboven,
11Ie Kl. 4e Trekk., 20 Sopt. No. 11704/- 6000.
Overletleut 2GSeptember.NanncttaSusannu Benschop,
oud 38 jaren en 0 maanden, echtgenoot van D. Kimmijscr,
Bolerstraat. Johanna Cornelia Poot, oud 32 jaren cn II
maanden, echtgenoot van G. II. Simdker, Lange Achterweg.
27. Adrianus Johannes Vredenbrogt, oud jaar en 7 maan
den, Hoogstraat. Johan Simon van Locnon, oud 2 maan
den, Broersveld,
