Zaturdag 3T Augustus.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dingsdag
A®., 4869.
M 2184.
B1HWEWLARIDSCHE BEBISTEB-,
v,\
DE VIJAND, DIEN WIJ TE VREEZEN HEBBEN»
Herinneringen uit dc geschiedenis der laatste jaren.
I.
In ons nummer van 31 Julij jl. wezen wij er op, hoe
de geringe politieke ontwikkeling onzer natie een on
overkomelijke hinderpaal worden kan voor de duurzame
bevestiging onzer constitutionele instellingen. Wij
mPPiiden toch met regt te kunnen beweren, dat de
grondwet een doodc letter blijft, zoolang de natie de
ideën der constitutie niet als het ware inleeft: in het
hart der natie moet de grondwet geschreven staan.
Het was niet slechts een abstracte redenering, die
ons de zaken aldus deed inzien; de feiten zeivcn uit de
onmiddeltjke ervaring gegrepen brengen ons tot die
beschouwing.' Niet een reeks van sluitredenen waar
schuwt ons voor het gevaar, dat onze constitutie altijd
nog dreigt; neen! de gebeurtenissen van den dag; het
voorbeeld van anderen.
Die zich aan een ander spiegelt, spiegelt zich zacht.
Ook Frankrijk had in '48 meer vrije instellingen ontvan
gen (helays een republiek!) Het volk had een aandeel
aan de leiding der zaken gekregen, zooals het sedert de
eerste republiek nimmer gekend had. En toch
wat hebben wij zien gebeurenSedert 1831 heerseht
er in Frankrijk één man, stelt één man zich voor dc
gansche onmondige Franscho natie verantwoordelijk;
Napoleon III zegt het Bodewijk XIV na: „Frankrijk
beu ik."
Die geweldige omkeer van zaken behoeft ons niet
zoozeer le vei wonderen. Er bleven er in de Fransche
republiek nog genoeg, die mei weemoed terug dachten
aan de lijden der monarchie. De Legitimisten en Bonn-
partisten hadden een afkeer v au de orde van zake" en
niels verlangden ze liever dun de tijden van Lodewjk XIV
èn Napoleon I le zien herleven.
En er waren ook groolsche herinneringen aan de
monarchie verbonden.-De lauweren van de grootsten
der Bout bons, de roem van Napoleon was nog lang niet
uit het geheugen gevvischt; had niet Frankrijk eerst
aanzien en grootheid gekregen, ja, wat meer zegt, veilig
heid naar binnen, loen zich een krachtige koninklijke
regering boven de magt van den adel verhief? De groot
jieitl van Frankrijk lag in de absolute voisteninngt, zóó
dacht men, en daarom verwenschic men de republiek,
jan wie men weinig goeds voor den roem van het vader
land verwachtte.
Maar toch; niettegenstaande dal alles was een her
stelling der zaken onmogelijk geweest, als de begrippen
Van volksvrijheid het Fransche volk waarachtig hadden
doordrongen. In dc zwakheden van hel Fransche
jroljk lag de mogelijkheid eener zoo geweldige restau
ratie, De Fransche natie is ontvlambaar voor een
idéé; met waanzinnige woede houdt zc aan de begin
selen vast. Maar slechts voor koilcn tijd. Spoedig
zinkt ze tèiug in een apatliischen toestand, die elk
misbruik volgt, in een apatliischen toestand, Waarin
niets haar ïneer rest, dan de nationale ijdelheid, die
zich verlustigt in oorlogsgcdruischdie verblind wordt
floor parade-verlóon.
Daarin ligt de mogelijkheid van hetgeen wij sint|s
38ül zagen. Een militair .despotisme houdt zich
staande door het algemeen stemregt, onder den schijn
van constitutieWij kunnen ons aan dat voorbeeld
spiegelen. Wel hebben wij geen militair despotisme
te vreezen; ons volk heeft geen sympathie voor wapen
gekletter. Maar de Proteus der reactie is nietaau één
.vorm gebondenoveral vyeet zij de zwakke zijde eener
natie .le treffen; onze zwakke zijde ligt elders; van
een anderen kant dreigt ons gevaar.
- Wij hadden in vroegere tijden een oligarchische (2)
republiek en ook onder koning Willem I „deden de
'Beeren hel." Ziedaar den ouden Adam, dien wij hebben
uit te schudden. Wij hebben ecu constitutie, maar
Velen onzer staatslieden leven mét den geest nog in de
jideën van vopr '48er heerschen nog bij velen oligar
chische sympalhidn. En niet alleen déar ligt hel
•gevaar;.... ook iJe-natie heeft nog die gebreken, die
een oligarchie mogelijk maken; ook de natie is weinig
politiek ontwikkeld; ook de natie stemt nog zoo ligt
voor de hoeren „die het zoojgoed welen," en „thé haar
geen kwaad hebben gedaan."
De poging om een oligarchie te stichten, onder den
dekmantel van constitutie, Is< dan ook bij ons niet uil-
gebleven. Wij wijzen slechts op het kabinet Heems
kerkvan Zuylen. —.De oplrtfdlng van dat kabinet was
een oligargische beweging bij uitnemendheid. Die
optreding beteekende iels anders, dan dat na een vi ij
lang bestuur van een liberaal gouvernement, nu eens een
meer behoudend kabinet de teugels des bevvinds in
handen nam. Dat kabinet stelde zich niet op gelijk ter
rein met hen, die andere beginselen voorstonden, lid
stelde zich op een piëdestal boven de kamer. De aan
merkingen van de kamer waren geen rneeningen van
andersdenkenden, het waren onbetamelijkheden van
minderen tegenover meerderen. Bij de ütigblad-
cólerie berustte liet bestuur; dat was als liet ware haar
eigendom. Aanmerkingen op de staatsmanskunst van
tun Zuylen was heiligschennis, niet af le wachten met
Uassc.man, was een ondeugende onvoeg/aamheid.
En de kamer is dikwijls onvoegzaam geweest, maar
wprd dan ook behoorlijk gestraft. Merkwaardige
overeenkomst met Franki ijk en Pruissenü evenals
Bismarck wilde de cóterie Heemskerkvan Zuylen zich
door kamerontbindingen staande houden; dezelfde mid
delen in een gelijksoortig gevall Twee jaren lang hebben
zij op Napoleontische wijze geregeerd. Gelukkig heeft
eindelijk de reactie van 1866 in 1868 het onderspit
moeten delven; er kwam een kabinet aan hot bestuur,
waarvan men ten minste eerbiediging der conslilulie
verwachten mogt.
BUITENLANDSCHE BERIGTEN.
.(T L'ctaf c'esl mol.
O Oliprchio;' rogwinï toner cóterie.
COURANT.
ABONNEMENT:
Abonnement.prqi per One Hainden
Franco per Post, door hel gebeele Rglc
t -I
f 1.85.
8.50.
(Brtrini franco.)
A D V E E T E N T X E N:
Prij»: 'in 1 tot 10 gewone regel» f I 01»; iedere regel meer f 0.10
Voor dea ererlenden ilind en tour weldadigheid dehelfl r»n den prijs.
i'
De dezer d.igen weder opgewekte vrees roer een breuk
tussclien Turkije en Egypie, ontvangt op nieuw eenige be
vestiging door een berigt van de Turquie. Volgens dit blad
dat door sommigen als een onderhandde!» orgaan der porta
wordt beschouwd, 13 de adjudant van den gioot vizier Ilassan-
eflbudi, naar Egypte gezonden met een schrijven des sultans
aan den onder-koningdeze zou daarin vvoi den uOgenoodigd
om bepaalde opheldei ingeu te gevpn omtrent liet tei ugroeperi
der Egyptische hnlpltoepen uit Kreta vóór het herstel van
des sultans gezag aldaar, en verder omtrent de onderhande
lingen die hij nu onlangs op ?yn reis in Europa zou hebben
gevoerd. Voor het geval, dat de onder-koning dienaangaande
g-en voldoende opheldei ineen gaf, zou hij in dat schrijven
worden bedreigd met intrekking of' wijziging van het besluit
van 1841, waarbij de overerving van het hoog gezag over
Egypte naar den wensch des onder-konings geregeld is ge
worden.
Voor eenige dagen stierf te Londen een zekere kapitein
Sawas, diein hei West-End zeer bekend was Hy heeft zijn
geheele vermogen, groot 120,000 p. St., aan keizer Napoleon
vermaakt De afgestorvene was een zonderling in den hoog
stelt graad I miert (jd had hij het uu door hem nagelaten ver
mogen geërfd, onder uitdrukkelijk beding, dat hij eiken dag,
hetzy dat het goed of sleeht weör was twee uren in een met
twee paarden bespannen iytuig zou toeren Tol aan zyn dood
werd door hem deze voorvyaarde nageleefd.
De Luxemburgsche couranten maken melding van een
verschrikkelijken stoim die op het einde der vorige week
aldaar en in het nooiden van Frankrijk gewoed heeft In het
dal Mockem zijn de fabrieken lot bet vervaardigen van
spoorweg-materieel als een kaartenhuis ineengestort en ver
scheiden menschon, die daar werkzaam waren, ernstig ge
kwetst. Van 14 locomotieven zijner 10 zoodanigbeschadigd,
dat zy niet meer gebruikt kunnen worden Enkele gedeelten
van hetzinkendak werden honderde ellen ver weggeslingerd.
SCHIEDAM, 6 Augustus 1 8 6 9.
Gisteren namiddag, circa half vier ure, was de brign
dier majoor-titulair A. van Pelt ter surveillance met een
bontje op de Muas, loen hy opde hoogte vnn den Fiarikeland
scben Dijk, in de nabijheid van zyn boot iets bewegingloos
.zag dry ven, dut hem toescheen iemand te zijn die daar in het
water was gevallen. Eensklaps echter dook het voorwerp
onder en kwam nagenoeg een dertig pas verder weder op do
oppervlakte van hel water; een paar lieeren uit Schiedam
gewaar wordende die op de riviet jagende waten, maakte
hy hen daarop opmerkzaam. Oogenbhkkelyk weid op het
vreemde voorwerp jagt gemaakt, en na eenige schoten zagen
zy het spartelend op den rug hggen naderby komende werd
ontdekt, dat zy een zeehond hadden gescholen, die zy ver
volgens in hunne boot'medenamen. Het dier is 4 voet lang
en bezit' dik spek. De oudste visschers heugt l et niet, dat
zy ooit een dezer dieren opde Maas hebben gezien,zoadat
dit wel «is een -grooto zeldzaamheid kan aangemerkt worden,
Heden morgen, omstreeks 6 me, wuron eenige spoor
weg-arbeiders aan de spoorbrug alhier bezig met het ver
werken van rails, toen bij het van den schouder-werpen van
een dier rails, Willem Schotman, wonende aan den Ouden
Dijk, niet spoedig genoeg daaronder weg kon, zondat die op
zyn aangezigt ned-r kwam, ten gevolge wamyan
beschadigd en het kakebeen aan de eene zyde verbrijzeld
werd Nadat de eers-o heelkundige hulp hem door den hi-er
VV. van der 8man verleend w.is, 13 hy met een trein ledige
wagens, die op den eersten sp airtrein van liottetdam volgde,
tot kort by zijn woning vervoord
De Nederlundsche Handelmaatschappij vraagt acheepS-
uirnte voor den overvoer van producten van Java naar
Nederland, op de bekende voorwaarden van inschry ving en
charterpmtyen.
De schepen, die regtstreeks naar Batavia, Saraarang of
Soerubuija zullen vertrekken, moeten in d<- maand September
1869 'den dag n«der overeen te komen) in een der Neder-
lundsclie havens gei eed liggen. De op voot uitreis vertrokken
schepen moeten vdtSr of op den 10 January 1870 in een der
drie bovengenoemde havens op Java, ter beschikking van
de factory der Nederlundsche Handelmaatschappij worden
gesteld.
Aanbiedingen, volgens vastgesteld mode! worden Ion kan
tore der Nederlundsche Handelmaatschappij te Amsterdam
ingewacht tot Woensdag den 11 Augustus 18G9, des voor
middags ten 11 ure, of by de agenten, op Dmgsdag den 10
Augustus.
De commissaris des konings hrefc aan heeren burge
meesters der gemeenten in deze provincie de volgende circu
laire, dd, 3 Augustus gerigtHet heeft den koning bchuagd,
hij besluit van den 24 Junjj ji„ no. 23, den minister van oor
log o.a te magtigen, om, tegen den 11 Augustus a.s. da
miliciens verlofgangers der ligtingi-n van 1866 en 1867 bij
het regement grenadiers en jagers en do acht regementen
infanterie, voor zooveel zij niet lang er dan vijf maanden in
werkelijke dienst h-bhen tfoorgebragt, onder d-* wapenen te
roepen, met bepaling dat zy, vóór of op den 8 September tiaar-
aanvolgende wedor in hot genot van oubepuuld verlof tallen
woiden gesteld.
Verder behelst zy een aantal voorschriften, instructiënr eri
bepalingen omtrent de wijze van oproepingen verzameling.
Zooals reeds gemeld is, zullen alle miliciens der ligting
van t Mfiö, behootende tot het wapen der infanterie in de
eerste dagen van September a s by hunne korpsen in activiteit
worden opgeroepen, om hoogstens dertig dagen geoefend te
worden,
Gedeputeerde staten van Drenthe hebben laatsteiyk
aan de provinciale staten ingediend een vergelykend over-
zigt van de schulden der verschillende pros meien van ons
land. Daaruit blijkt, dat die schulden, op 1 January 1666.
per hoold bedroegen
J 4 66 in Drenthe; f 4.11 in Overijssel;,
3.90 Friesland; 2.93 Zeeland;
2 92 Noordbrabant; 1.89 Groningen;
0.57 Limburg. 0.44 Zuidholland.
De provinciën Gelderland, Noordbolland en Utrecht
hebben geen schulden,
Heden morgen circa half negen ure is er brand ont
staan, ten gevolge lan broeijing, in een hooiberg van den
landbouwer de Vette aan do Vyf Sluizen; drie brandspuiten
van Vlaardingon waren spoedig op do plaats des onheils
aanwezig, door de krachtdadige en gepaste hulp waarvan do
brand spoedig gebliischt was.
Te Viaatdingen zijn by de herstemming voor een lid
van den gemeenteraad gekozen de heer JDorsmante Delfs»
haven de beer P. Boezeuiejjer, en te Maassluis de heeren
A. Overman en J. R. van Driramelen.
Heden morgen ten 7 ure verliet een detachement van
het 1ste eskadron hussaren de kazerne te's Hage en mar-
cheetdc naar Rotterdam om, lutdens ons vroeger berigt:
gedut endede aanstaande kermis aldaar garnizoen te houden'.
Men verzekeit dat do manschappen by de burgers inge-
kwartieid zullen worden.
De commissie voor de tentoonstelling van voorwerpen
tot hulp, verpleging, vervoer en verblyl van zieken en ge
wonden, te houden in September a.s. in de Te-ken-
akud-'tnte te 'a Hage, berigt, dat zij den tyd van öpgauf der
uizendingen heelt verlengd toten met 10 Augustus a.s.
Men verneemt, dat de commissie tot voorbereiding van
liet internationaal stati-tisch congies, dat in '1 begin van
September in de residentie zal gihouden worden, ibnus
gereed is met hare vourlnopige verslagen over de punten, die
het onderwerp der debatten van 'tcongres zullen uitmaken.
Daar onder bevinden zich zeer beiangryke stukken, zoowel
door de leden der comml-sie nl/ondeiljjk g--steid als door da
ttldeelingen collectie! ingeleverd. Onder de roonographidn
zyn er: van de beeren de Brnyn Kops oterden nutionalen
tykdom; Buys, over de visschetyen; Buchiene, over het
hypotheek-stelsel, met lot dusverre onbekende statistieke
opgaven van liet kapitaal en dc interesten der hypothecaire
inschiyvingen in Nederland; Jolles, over hot strafregl enz.
Naar men zegt, zal by den, (er gelegenheid van drn
ecberpScliutteiawedüU'yd, in bet kamp by de Bildtteboü»
d#n wupoüdtrydjO,». ia tegenwoordigheid des konings, door
