II
oensdag 6 Q#ctober.
Yerschijai dagelijks, mtjfezónderd Diogsdag.
A0. 1869. -
M *2196.
BU1TENLANDSGHE BERIGTEN.
BIMMEHIANDSCHE BEBISTEH.
as ii i
rli "v*
ABONNEMENT-
1 Abonnementsprijs, 'per Dne Maanden. f 1 85.
Franco por Post door het gehcele Ryk. - 2,60.
(Brieven Franco.)
ABVEBTBNIISBi
Prijs*. Tan 1 tot 10 gcnane resets 1.00iedere regel meer f 0.10*
Voor den werkenden stand en voor weldadigheid^ dc helft ran den prijs.
'Berigten uit de Rijnprovinciën maken melding van oen
aardbeving,'die daar Zalui dug avond tusschón half twaalf
en kwartier voor twaalven zich heeft doen gevoelen en waar
van de 'eohok zich in Zuid-Oosteljjké rigting voortbewoog:"
De lord-mayor van Londen, ziende dat hjj ongetwijfeld
de nederlaag zou lyden, heeft zich nog ter elfder ure aan den
atryd onttrokken; de alderman Besley ia lord-mayor ge-
Worden; den'8 November zal hjj zij» hooga waardigheid
aanvaarden. t
Volgens nadere berigten uit Bordeaux ia de schade,
in die haven door den brand van 28 September aangerigt,
niet zoo'groot als eerst gevreesd werdde schade aan schepen
wordt op' 2,800,000 h 3 200,000 francs en die aan koop
waren'op ruim een milliocn bancs geraamd.'* Menscbcn-
levens zyn daarbij niet verloren gegaan. Volgens officiële
rapporten is de brand ontstaan door de ontbranding van gaz
dat uit vaten petroleum ontsnapt was; een zwavelstok, ont
stoken op een afstand van de plaats waar dc vaten lagen,
deed het Aaz ontbranden. In die rapporten is alléén van
petroleum sprake; niet v.m naphta of andere vlugtige olion.
10e kapiteins van drir onderlig schepen, die tijdens den
brand in de haven van Bordeaux lagen, hebben in een dag
blad van die stad te kennen gegeven dat de maatregelen,
door den baven-kapitein vóór en by de rump genomen, geens
zins tol' verdienen. Naar de meening van een dagblad hebben
die maatregelen het onheil verergerd. Belgedrag van den
haven-kapitein zul het onderwerp van een administratie!
onderzoek uitmaken.
bCHlED'A'M, 5 October 1869.
Gisteren, bad alhier een éénvoudige maar niet minder be
langrijke plegtigheid plaats. -2- De onlangs benoemde hoofd
onderwijzer .„yan'de^ehoorvoor gewoon - en meer uitgebreid
lager onderwijs voor jongens, de heer A. H. IC. Tij!, werd
door de plaatselijke' schoolcommissie tot zijn werkkring
Ingeleid, w
By afwezigheid van den voorzitter dier commissie, den
heer J. Lechner,nara deondervoorzitter,de lieer J .Steynis Gz.,
het woord, en weesop hét gewigt van doomstandigheid, dat de
eersie openbare school voor gewoon- en meer uitgebreid lager
onderwijs voor jongens, sedert dd invoeiing der wet van
1857 op het lager onderwys^ in dezegemeente geopend werd;
den .omstandigheid, die reeds lang gewenscht was, en die
met blydschap begroet werd.
By de rondo, openhartige en hartelijke woorden, die de
spreker tot den hoofdonderwijzer rigtte, deed hij voois] uit
komen op welk standpunt de ondorwjjzer der openbare
school behoort te si aan. Op het vrjjo standpunt der wet
zal by by bet aanjceren van gepaste en nuttige kundigheden
de leerlingen opleiden tot alle maatschappelijke en chrjsle-
hjke deugden'. Dat wil zoggen, hjj zal de jeugd helpen
opleiden totvbekwnme, wellevende, bravegodsdienstige
menschen. Die taakisgcwigtig, muur tevens edel, grootscb
en verheven, en .wordt door eon bekwaam, godsdienstig
onderwijzer met liefde aanvaard.
De spreker wee^ er op, hoe sommigen mecnen, dat de
openbare school dit niet kan. Hij daarentegen sprak als zijn
overtuiging uit, dat do openbare school oen waarlyk gods
dienstige opleiding kan gevenwant dat do ware godsdienst
leert: God lief te hebben boven al en don naaste ais zich
zelven, en dat de openbare school dat in werkelijkheid doen
kan en doen moot, met eerbiediging van do godsdienstige
begrippen vnn andersdenkenden'.
Volgens den spreker was het voor een godsdienstig onder
wijzer onnoodig; dat de wet bet voorschrift bevatte, dat by
de godsdienstige begrippen vnn andersdenkenden zou eer
biedigen, maar by deed bij die bewering vooral uitkomen,
dat bier geen sprake is vnn begrippen welke ook; maar van
godsdienstige begrippen en dat de wet begrippen, die niet
bepaald godsdienstig zijn, negeert.
Het is ons niet mogely k een volledig verslag te geven, van
de woorden, die door den spreker met wnrmtecn overtuiging
werden uitgesprokenmaar he't 'deed ons goed by een ge
legenheid als deze, al is het dan ook in korte trekken, de
waardo van het openbaar onderwjjs in bet lichtte zien stellen.
De heer Tjjl sprak een woord van"dankbetuiging voor de
wjjze waarop by tot zyn nieuwe betrekking was ingeleid,
voor het'vortrouwen, dat hot gemeentebestuur in hem stelde
en voor do genegenheid, die hjj reeds had ondervonden, en
aanvaardde5" mCt.e'en 'flippen hartelijk woord tot zjjn leerlin
gen zyn betrekking,^aarinïijj naar wjj hopen on verwachten
tot wolzyVcldr gemeente zaliirbeiden.
Naar wjj vernemen telt deze school reeds meer dan zoslig
leerlingen, en, hoezeer wjj het betreuren, dat zjj in een min
geschikt lokaal geopend is, zoo hebben wjj goede gronden
cm te mogen verwachten, dat zjj weldra zal ovorgebrngt
worden naar een allezins doeltreffend en goed ingcrigt lokaal.
De bogrooting van uitgaven voor den aanlog van
staatsspoorwegen, dienst 1870, is in uitgaaf geraamd op
13,700,000, zjjnde óp hooldstuk X der staatsbegrooting
uitgetrokken 10,000,000, terwjjl do dionBt 1869 een ver
moedelijk batig slot oplevert van^ 3,700,000.
filet de uitvoering dor onhmg3 vastgestelde verbindingen
te Rotterdam en Amsterdam zat nog dit jaar een aanvang
kunnen gemaakt wordentot-krachtige voortzetting in hot
volgende jaar zjjn de noodigelniddelen aangevraagd?— -
Door het departement van finantiên is mededeeling ge
daan van de volgende opgave der op 1 October 1869 in de
onderstaande entrepots aanwezige hoeveelheid ruwe suiker:
19,809,081 kilogr.
10.722,421
1,137,9 ï8
419,477
997,512
33 086 449 kilogr.
Amsterdam
Rotterdam
Schiedam
Dordrecht
Middelburg
Totaal
De minister van binnenlandsche zaken maakt bekend,
dat in de maand December a.s., voorde tweede maal in het
loopendo jaar gelegenheid zal worden gegeven tot het afleg
gen der examens bedoeld in art. 9 dier wet, ter verktjjging
der acte van bevoegdheid als apotheker, en voor de derde
maal tot het afleggen der natuurkundige examens bedoeld in
art. 4.
De dagen waarop en de plaatsen waar de voormelde
examens worden afgenomen, zullen nader worden bekend
gemaakt.
Zij, dia tot de examens wenschen te worden toegelaten,
worden uitgenoodigd daarvan vóór den 15 November o k.
schriftelijk opgave te doen aan den voorzitter der commissie
van examen: voor het examen van apotheker den hoog
leeraar P. J. van Kerckhoff, te Utrecht; voor het natuur
kundig examen den hoogleeraar IV.F.Il Suringar, te Leiden.
Zij die tot het examen van apotheker wenschen toegelaten te
worden, moeten bij hun verzoek het bewys voegen, dat zij
minstens twee jaren alsbulp-apothokcr binnen hetkoningrjjk
zijn werkzaam geweest.
Bij den minister van oorlog is het denkbeeld opge
komen, of er niet in gedeeltelyke navolging van de kweek
school voor de zeovaart-te-Xieidesi^eeninrigting zou kunnen
worden tot standgebragt,alwaardegclegenbeidzoubestaan,
om een zeker aantal kinderen van het mannelijk geslacht,
tusschcn den leeftjjd van 10 1*2 jaren, van onvermogende
ouders, zoowel burgers als militairen op te nemen, te ver
plegen en hun eon behoorljjk onderwjjs te doen genieten,
tot dat zij den ouderdom van 16 jaren hebben bereikt, en
dan aan do oudors de keuze te laten om hen voor het oen of
ander ambacht te bestemmen, of wel, ben als soldaat bij het
instruciic-batailjon te Rampen ol by de artilierie-mstructie-
kompagnic te Schoonhoven, of welalstamboerofhoornblazer
m militaire dienst te doen treden.
Dit denkbeeld heeft de goedkeuring van Z. M. den koning
mogen verwerven, en het is van vele zjjden toegejuicht, om
dat er een middel in wordt gezien ten einde menig huisgezin,
dot in bekrompen omstandigheden verkeert, in de opvoeding
on vei zorging der kinderen te gemoel te komen, alsmede
omdat het strekken kun tot bekoming van welopgevoede vrij -
willige soldaten.
Evenals de kweekschool te Leiden door particuliere bjj-
drngen is tot stand gebragt, en hoofdzakelijk onderhouden
woidt, zou ook de hier bedoelde inrigting op gelijke wjjze lot
stand dienen te komen, en dit laat zich naar het oordeel des
ministers wel venvachten, indien er slechts een gebouw
beschikbaar kon worden gestelddal de noodige ruimte
bevat voor de opname van minstens een lOOtu! jongens, met
bet daarby behuorend toezigthoudond personeel van be
ambten. Aangezien onder de aanwezendo rijksgebouwen
niet één tot bovenbedoeld einde beschikbaar is te stellen, is
de tusschenkomsl van ecnige gemeentebesturen Ingeroepen,
ten einde na to gaan, of tot het bodocld^eindo cenigo localiteit
in een of andere gemeente daarvoor is in te rigtcn. Die in
rigting zoude evenwel zoodanige ruimte moeten bevatten,
dat een twintigtal kamers met eenige zalen daarin werden
aangetroffen afkonden worden aangebrngt.
Volgens da achoolberigton in da Nieuwe Bijdragen van
September 1869, bedraagt he,t aantal vacante scholenOpon-
bnro, voor gewoon lager onderwijs 20, dito voor gewoon en
meer uitgebreid onderwjjs 2; bjjzondero voor gewoon 1 en
dito voor meer uitgebreid onderwjjs 1; gesubsidieerde by-
zondero voor gewoon 1 en dito voor gewoon en meer uit
gebreid onderwys 1. Vacante hulponderwijzers betrekkingen
16, en l van bulponderwjjzorea.
Wjj vernemen, dat do verzoeken om gratie, ingediend
door Bosman en 8 anderen, die op 20 April jl, door bet
provinciaal gerogtshof in Zuidholland zjjn veroordeeld tot
vjjfjaron tachthuisstraf, terzake van do te Rotterdam plaats
gehad hebbondo ongeregeldheden in het vorige jaur, zijn
afgewezenzoomede dat van Ferwerda.
Ook is het verzoek om gratieingediend door Jonas
Molhado, die by arrest van het provinciaal «geregtshof in
Zuidholland van 1 Mei jl,tot zes jaren tuchthuisstraf is
veroordeeld (hot derde der Rotterdamsehe rogtsgodingen).
afgewezen.
Gisteren is te Vlaardingon aangekomen 1 loggor,
stuurman W. Verbruggo, mot ongeveer SO last haring en oen
party steuibaring: heden kwam eon haringjager,'stuurman
L, Boor, aldaar aan mot 121 ton barmg Vhn hoekctschêpón.
Reeds geruimen tijd werd by bet politie bui eau te
's Hoge,, aangifte gedaan dat de beer H industrieel aldaar,
meermalen betrekkelijk belangrijke geldsommen van zijn
kantoor vermiste. Men verdacht hiervan den kantoorbe
diende,,maar kon tot dusver geen voldoende bewjj zen er
langen, JsAto,.
Gisteren werd nu die persoon, terwjjl ten huize van don
heer H, eenige politic-beambten op den uitkjjk'waren, "be
schonken ten burcle gebragt. £r werd weïoig geld by hem
gevonden, maar aan de onvermoeide nasporingen vao den
inspecteur van politie Alerts mogt het gelukken nog gisteren
do bewjjzen te erlangen, waar en wannoer bewuste persoon
verschillende muntbiljetten had gewisseld, die in bedraggeljjk
stonden met het vermiste geld. De persoon isvoorloopig
aangehouden.
Nog is gisteren een twoeda persoon gevat, en wel een dief
egge, die als schoonmaakster bjj een winkelier dienstbaar
was. De winkelier kwam meermalen bjj den commissaris
van politie Wulffers een klagt inleveren, dot hjj van tjjd tot
tijd geld uit zijn gesloten chifibnière vermiste. Het bedrag
daarvnn liep reeds zuo hoog, dat bem dit belemmerde in het
betalen van zijn crediteuren. De hee^Wulffers ried hem aan
oen politiedienaar in zjjn huts te nemen, die van een' verbor
gen plaats dc kamer waar de chiffonière stond zien kon, en
eenige rijksdaalders te merken. Dit deed hjj, en deagentkon
reeds spoedig met do schoonmaakster het huis veriaten, die
hjj op hceterdaad betrapte en aan bet bureau rvan politie de
vier gemerkte rijksdaalders zelve liet teruggeven. Men kan
zich de ontsteltenis van de vrouw bjj dit alles zéér goed ver
beelden. -
Uit Scbeveningfen wordt gemeld, dat dé haringschuit
van den recder Aiie Vrolijk, dia in de verleden maand met
twee ly ken op het strand by hot Vlie is geworpen, gisteren
morgen aldaar is aangezet, om spoedig weder voor de haring-
visscherjj te worden uitgerust,
Bijna dagelyks komen aldaar haringschuiten van den
Engelschen wal aan. Do vangsten zjjn wel is waar niet zoo
ruim als bet vorige jaar; maar de prjjzen zyn daarentegen—
hooger.
Zaterdag namiddag had bij den mond van den Hol-
lundschen IJssel het volgende ongeval plaatsDe stoomboot
Admiraal de Jluijler, van Tiel op Rotterdam, kwam iq aan
raking met een kleine schroefstoomboot der directio van
van der Garden. De schok was zéé hevig, dat do schroefboot
geheel omkantelde en onmiddelyk zonk. De kapitein en de'
knecht zijn gered cc door de voorbij varende stoomboot
Merwede opgenomende machinist is verdronken. DeTièfscke
boot, die ook schade bekwam, zette het op het drooge,en^ligC
thans te Fycnooid om de schade te herstellen. De passa
giers van de Tielsche boot kwamen met den schrik vrjj.1
Van don Moerdijk wordt, dd. 4 dezer, gesebreven
Als een hoogst merkwaardige bijzonderheid kan worden
gemeld, dat bij do vorgravingen van den rivierbodem op
ruim 20 el onder Amsterdamsch peil, een belangrijke boe-
veelheid beenderen voor don dag is gekomen van een kolbssaal
dier, vermoedelijk behoorende tot een zeer ver teruggaando
periode der aardvorming. Volgens deskundigen schijnen zjj
behoord to hebben aan een exemplaar van het geslacht der
mastodonten of wel der rhinoceros-soorten. Onder,andoren
bevindt zich daarbjj een gedeelte kuak met vrij goéd geconser
veerde zeer ontwikkelde kiezen daarin. Waarschijnlijk zal
de vondst naar hot Rjjksmuseum te Leiden worden opge*-
zonden.
Zaturdag nacht, omstreeks half drie ure, .werden de
bewoners in de nabjjheid van het stoombootenhoofd te
Kinderdijk, door een akelig angstgesohrei uit bun slaap
gewekt. Verscheiden hunner spoedden zich naar de plaats,,
vnn waar 't geroep om hulp kwam; doch kwamen to laat om
een groot onheil to verhoeden. Vnn het naburige Streefkerk,
waren twee hondenkarren gekomen, die den vorigen dag
door de N jjmcegsche boot naniwafwaren gezet. Op de oerste
dier karren zaten een man'en een meisje van 20 jaar. In de
nabijheid van bet hoofd gekomen, volgden de honden dóór
instinct het spoor van don vorigen dag, reden hot hoofd af,
on,eer de voerman, (die, 'tgevuur bespeurende, er afge
sprongen waskaren honden kon tegenhouden, stortte» die
rnct het meisje m de rivier. Ken der honden, die zich los
gewrongen had, bereikte nog den oever, doch het meisje zonk'
met dc kar en den anderen hond in„de diepte^zonder dat mén'
haar redden kon. Men vermoedt, dat het meisje, zoowel als
de man, die zich op dc kar bevonden slapende waren, toon
de kar het hoöld afreed. r
In dè vorige week had, Ier gelegenheid van de land-
bouwfecsten te Rurmorcndo, een'geheel nieuw schouwspel
aldaar plaats, .nnmeljjk de wedstrijd optrppwielers.door
de commissie uitgeschreven.
Na eon i oorloopigen wedstrijd op driewielers, wclko
dikwijls den lachlust der toeschouwers opwekte en,tot ge
noegen van alle aanwezenden en'vooral van de winners
afliep, werd fen hall' eon ure een aanvang gemaakt met do
loting"voor> den'wezenlijken wedstrjjd op liomvïelers; 17
deelnemers'haddon zich.doen inschrijven, waarvan 14 aan
den wedstrjjd deelnamen. t' j
Elk deelnemer borced zyn eigen wieier, waaronder ver
scheiden doorj sierlijkheid en fraajje bewerking de aandacht
