Üt* 2228.
y rij da g i 0 Ho v em lïer.
EEN AANVAL.
t
II.
Wij gelooven niet te veel té zeggen, als wij beweren,
dat er in deze woorden1 niets wordt aangetroffen, wat
voor een argument kan doorgaan. Dat wij een courantje
zijn beteekent niets. Klcinefdagbladen als de Schiedam-
,'sche Courant en het Schiedqmsche Nieuws- en Advertentie
blad kunnen heel. goed gelijk hebben. Waarheid of
onwaarheid hangen niet van het aantal palmen af,
dat een blad beslaat. -Het is alleronbeleefdst vanX,
terwijl iiij van de gastvrijheid van een zoo klein blaadje
als het N. en Adv. blad gebruik maakt, op courantjes
te smalen:Dat wij zoudenfdenken, dat papier, pen en
inkt volstaan om iemand tot critick in staat te stellen,
zelfs over de meest ingewikkelde onderwerpen (in casu
over het ingcwildcelde onderwerp der bewuste circulaire
is niet veel meer dun een schelderij; ook dal kunnen wij
dus blaauw blaonw laten. Gaan wij verder.
Hiermede wordt een medcdecling gedaan, dat wij
verkeerd waren ingelicht, toen wij meenden, dat de
poging der commissie geen doel had getroffen. Wij
spraken daarover reeds in ons uiilwoord aan R. Nog
een opmerking: die woorden „ofschoon nieuw" worden
weÊrsproken. door de circulairo zelf, die voorbeelden
van andere steden, 's Hage en Purmcrentj, aanhaalt,
waar iets dergelijks gebeurd is. Verder lezen wij
Vervolgens wordt die beschuldiging geëxploiteerd als een bron van ver
schillende andere insinualiën, aldus:
Wij gelooven, dat schrijver in dat gedeelte van zijn
stuk de volgende argumenten tegen onze bewering in
brengt'. W-Wij brengen schrijvers beweringen in fatsoen
lijke taal over en wederleggen hom alsof bij ons als
fatsoenlijkman had aangesproken.dn de cursief gedrukte
woorden Voeren wijhèmsprekendeio: 1. Wat het ontijdige
betreft., De maatregel teas bij uitstek tijdig. Uet is juist goed
depractische resultaten van dam maatregel aan liet School
verbond [ter ovcrtocgmg aan te bieden.
i^Wij gglooven,dat het veel waard zou zijn aan het
Schoolverbond de1 practische resultaten van den maat
regel voorlë leggen, als die maatregel bijv. een paar jaren
vroeger genomen was. Mogelijk is hel een maatregel
die slechts tijdelijk invloed uitoefent. Mogelijk trek
ken velen zich terug, zoodra liunno belofte hen in ernstjge
on'gelegenltgid bréngt. -^ Al had de commissie alle ver-
klaririgenjgeteekend. terug.,ontvangen, van, betrouwbare
resultaten kan nogvooreerst geen sprake zijn. Maar
•verder; wij zijn verkeerd-verstaan; Wij hebben het op
izich zelf niet afgekeurd, dat"de schoolcommissie, doet,
Hvat ook liet Schoolverbond doen wil; geenszins. Wij
'noemden den maatregel alléén daarom niet tijdig, omdat
de keuze van het tijdstip welligV dézen of genen die
(Brievei<:I'i-anco.)
poging der schoolcomn)issi|i oyer hét hoofd deed zienl
2. De splitsing van de verklaring trniet doenlijk, omdat
men zónder miskenning vanj heldóel iets ondeelbaars niet
splitsen kan. - -
Wij dachten, datmenjèts.ondeeiiaars nimmer kon
splitsen, zijhet danmet/zij hekdahionderniiskenningyah
het doei; daarvoor dachten wij is (lat iets juist ondeel
baar. Maar hebben wij hier met iets ondeelbaars te
doen? Is het noodzakelijk,, dat iemand, die verklaart
nimmer een. jongeling in zijn dienst te nemen zonder
certificaat, daar tevens bij belooft hem naar de avond
school te zenden Wij voor ons zouden zeker er de
voorkeur aan geven, dut men beide verklaringen onder-
teekeade. Maar wij gelooven, dat het doel hier is, zoo
veel mogelijk kinderen voor het onderwijs te bewaren;
cn nu als iemand belooven toil geen knapen ontijdig aan
de dagschool te ontroovcn, moet hij dat niet kunnen be
looven, omdat hij er niet bij belooven wil ze naar de
avondschool te zenden? Wij dachten beter een half
ei dan een ledigen dop.- Wel gelooven wij ook, dat
allen die met veel veerkracht en energie bezield zijn beide
verklaringen zullen onderteekenen, maar waarom de
hulp van den minder veerkrachtige versmaad?
3. Wal uwe aanmerking betreft, dal de dames 's avonds
hare kindermeisjes niet hunnen missen, en dat het daarom
wenschclijk zou zijn, dal er ook Woensdag- en Zalurdag-
namiddag herhalingsscholen gehouden werden; ik moet u
doen opmerken, dal Woensdag-namiddag de schoollokalen
bezet zijnen dat Zaturdag hel dienstpersoneel juist het minst
gemist kan worden.
Wij stemmen volkomen toedat de zaak met
bezwaren verbonden zijn zou. Een ding moeten wij
opmerken, dot Woensdag en Zaturdag door ons als voor
beeld slechts zijn aangehaald. Onze algemeene be
doeling isals er zijn die 's avonds de dienstboden niet
kunnen missen, zouden er dan voor de dienstboden van
dezulken geen andere gelegenheid kunnen worden ge
creëerd. Wij hadden niet de pretentie, dat denkbeeld
uit te werkenwij gaven het maar aan. Overtuigd van
de moetje! ijhhcid eencr uitvoering zijn wij; van de
onmogelijkheid niet. Zou, 0111 eens iets te noemen,
als schoollokaal voor dergelijke lessen niet een onder
lokaal dan juist een gewoon schoollokaal kunnen wcTrdcn
aangewezen. Slechts uit liefde voor de zaak brnglcn
wij dat punt ter sprake. Doch gaan wij verder:
Wij zijn cynischomdat wij ons slechts bereid ver
klaren den slechten stijl in het licht te stéllen tegenover
een commissie wier waardigheid alle reflectie verbiedt 1
liet wordt moeijclijk ernstig le blijven. Wij welen
niel wat cynisch in dezen volzin beteekent, maar wij ge
looven, dat wij die ontboezeming zoo moeten opvatten:
Gelijk hel bijv. onedel is een onschendbaren koning aan te
randen, omdat zijne waardigheid en staatsreglclijkc positie
„alle re/lexie verbiedt," zoo 'was het ook onedel zich tegenover
de schoolcommissieslechtsbèreidte verklaren helslêchtein den
stijl aan te toonenwij wisten tocli, dal de schoolcommissie
ons door hare höoge posüiê'nmmer naar dal bewijs zoude
kunnen vragen; Maar lioe? Dacht de lieer X dan,
dat die vraag alleen van de schoolcommissie kon komen;
waarom "ook niet van een woedenden bewonderaar
zoo als X. X ziet hiér onnoodig een beleedigcnde
majesteitsschennis.
Én wat den stijl der circulaire betreft, hetgespierde,
krachtige en vlocijende harer volzinnen wordt alleen ge
handhaafd door een incompctent-verklaring ders.traat-r
repliek. Men verwijst ons-.naar onzen eigen stijl.
Wij kunnen daarom niéts anders doen, don in bijzonder
heden de slechtheid van den stijl der .cticjloire aon-
tooncn..Liever deden wij dit niet. ^Wij rriaken
liever geen noodclooze aanmerkingen op de handelingen
van een commissie, wier werkkring tal van moeijelijk-
heden oplpvertmaar X provoceert ons. Wijhe
ilagen er aan de commissie oris leedwezen over; dat een
onhandig vriend 'ons provoceert hare circulaire te ont
leden. Wij nullen daurtoe'overgaan, wanneer Svij eerst
het stuk van X ten eindë toe gelézen hebben.-1
Onze lezers zullen het wel met ons eens zijn, dat er
in dit gedeelte van 's hecren X stuk slechts scheldwoor
den gevonden worden. Er is niets in dit gedeelte, dat
zich met verwijdering van eenige scheldwoordèn tot een
argument laat hervormen. Het is schoolcommissic-
vergoding of onwaardig schelden.
En thans, puisquewouz l'avez voulu George Dandin,
gaan wij over lot de bespreking der circulaire.
Zoo als bekend is, worden op de openbare en in den regel
ook op de bijzondere dagscholen aan de armenkinderen gratis,
cn aan de minvermogenden tegen eene geringe bijdrage onder
wijs gegeven, terwijl op de gemeente-avondscholen, welke
jaarlijks van 1 October 1 April des Maandags, Woens
dags en Vrijdags 's avonds van 79 ttur gehouden worden,
voor jongelieden van 1218 jaar, en wel voor jongens in
hclschoollocaalvandtn hoofdonderwijzers' Mi Ylaardingkn,
cn voor meisjes in dat van den hoofdonderwijzer Sanders,
en welke strekken tol herhaling on voortzetting van het op
de dagscholen aangeleerde, voor beiden het onderwijs geheel
kosteloos is.
Zoo als bekend is worden,aan kinderen onderwijs ge
geven. Een onderwerp in het enkelvoud niet een werk
woord in het meervoud!! - -
Als liet gespierde van een volzin daarin zit, dat een
volzin vele spieren heeft, dan is zeker deze volzin bijzon
der gespierd. Niet minder dan 7 min of meer zelf
standige volzinnen Avorden door vierjtoppelwoórden en
(ditTwoord komt in dezen volzin Gmaal voor), door één
terwijl en twee welke s, tot een geheel verbonden. Bij een
dergelijke verbinding vanvele zinnen tot één, gaat alle
indruk van het geheel mlorcn, Het onderwérp van
één zin „terwijl het onderwijs'frwordt door 4 tusschen-
zinnen van het werkwoord £voor beiden geheel kosteloos
is" gescheiden. Die spier moet' over. vier andere
spieren werken. Is zij.misschien verrekt
Deze maatregelen 0. a. zijn volgens opgedanc ondervinding
onvoldoende, om het bezoek en wel hef getrouw bezoek dier
scholen te verzekeren. :-V*
Deze maatregelen; welke maatregelen? Er is in het
voorgaande van geen maatregelen gesproken; er wordt
eenvoudig een feit medegedeeld, niet gesproken van
maatregelen vroeger genomen.
Alleen die kinderen in vtoe dienst aan te nemen, die van.
wege hunnen respectieven hoofdonderwijzer in 't bezit zijn
van een getuigschrift, dal zij de lessen van het lager onderwijs
op de dagschool geheet zijn gevolgd, ten andere aan hen,
welke gij beneden de achttien jaar in uu>e.dienst hebt;de
gelegenheid te verschaffen op genoemde avohdek nog een
tweetal uren de avondschool le bezoeken, en ken daartoe zelfs
aan tc sporen, op die wijze zuil gij niet enkel hun en der
maatschappij een onwaardeerbare weldaad bewijzen, mpar
uw eigen voordeel behartigen, door in vervolg van lijd betere,
meer ontwikkelde en beschaafde werklieden te erlangen.- jj;
Alleen die kinderen Man te nemen; ten anderen heii aan
te moedigen.Wat volgt er? Een zin als ,,za! tot het;
géwensciite resultaat leiden". Neen. De scffrijyer laat'
die beidé armë onderwérpen zonder Svcrkwo'ord cri(
vervolgit „op die wijze zult gij" enz. Die'ze volzin bevat
drie lialve spieren {alleen in dienst te ncnptpn* len artdert
te verschaffen cn zelfs aan te sporenjj en, .5 gelieeie
spieren.- V: .b'!;
Daarom verzoeken wiju beleefdelijk, goh almogten
er geen zoodanige jongens of meisjes in uwe dienst zijn,
nevensgaande verbindtems door n dnderieëkendterug
te piogen ontvangen, stiet omdat bij$ns twijfel beslaat,
dat gij deze nuttige zaak met naar mo beete vermogen
zult voorstaan, maar omdat we zoo gaarne wven naam
nemenen uwn/aam en zedelijken invloedzeep zéker eert)
gexoigt in de schaal dier scholen zullen leggen, Jielmlh.
hare.grootere waarde nog meer izal doen in het oog
springe/f. f VyOV:
^^jyeder 8 volzinnen tot eén volz{h vérhonden.
„Eq .uw naam en zedélijke(n) jnyloéd zeer zekér een.
gewigt in.de schaal dier scholen zullen leggen, liet.\vclk,
ip -
v
1
^r:
-4,..
AB O NNEMÈN^
Abonnementsprijs, per Drie Maanden.
Franco per Post, door het (jeheele Rijk
«Wanneer ik door anderen eene hesere mcening hoor
f|1 ontwikkelen dan do'mijne hén ik bereid die aan te
nemen.Maar even 200, als ik snijngovoclon voor hel
;-•<J -..besté houd, dan houd ik.ook,VQ.!.',^
vnrifrii-:v- J. LEciixr:n. Maadóijrsltig, pag.,425.,,
iPuisque'vous IJavez vqulU George Dandin.
i -Molière.
Kennis én qqr.decl zgn twee onmisbaro voorwaardon van eene vrucht
bare critick; (waSr,he 1 ..een of ander, of wel heiden ontbreken, daar kan
slechts sprake :zijn'van becliliieke uitspattingen. Do redactie echter van
het Schicdamscho*Courantjo denkt'er anders over, en schijnt te mecncn,
dat sedert de* afschaffing van het dagbladzegel iedereen, die maar met
papier, pen en iiikl'gowapoiid is, per.se bekwaam is tot hot leveren van
criliek, zélfs ovcr,(do meest ingewikkelde onderworpen. Als een treffend
■staaltje vandusdanige critick vqnvijs ik naar een redactie-artikel ouder
bovenstaand opschrift in het Courantje van 3 Nov. II.
Do schrijver begint aan de commissie liet verwijt naar hel hoofd tegooijen,
dat haar maatregel om het ^schoolverzuim te bestrijden'mislukt is, zonder
daarvoor liet minslc bewijs té produceren, en nicUegenstnnndo het van bijna
algcmcéné hekcn'dliéidls, dat de maatregél, ofschoon niéuw, een gunstig
succes genoten hoeft.
„liet was niét goed, 0111 slechts weinige dagen vdór dat liet Schoolverbond
/.zich constitueren zou, een geïsoleerde poging tot bestrijding van het school
verzuim to wagon.''
1 Eilievcü ilc verstandige zal zeer zeker hulde doen aan de energie en
activiteit der commissie, dubbel prijzenswaardig, omdat zij thans in staat zal
zijn, in plaats van magere speculatieve beschouwingen, de prnetisclm resul
taten barer proefneming aan het verbond ter kennisneming in overweging
aan lo bieden,
Do maatregel is te .veelomvattend.' Waarom kan men niet volstaan met de
helft van hel goede werk te vcrriglcn? Dood eenvoudig,omdat het onmogelijk
is, om zonder miskenning van liet doel.icls ondeelbaars te splitsen.
„Velen," zegt de scluijvor, „zullen wel bij.magto zijn niemand zonder
„certificaat van den onderwijzer in'dienst te nemen; niet om zijn dienstbaren
„de avondschool lo laten bezoeken."
Magtclooslieid moge misschien in den persoon dos schrijvers cene eigen
schap zijn, wij zijn overtuigd, dal aan den anderen kant allen, die met veer
kracht 'en'energie bezield zijnen het wel mecncn met de volksbeschaving,
zich wel zouden ontzien om dergelijke uilvlugt te bezigen,
t -Do dgmés zouden, volgens schrijver, Maandag, Woensdag en Vrijdag
's avonds mocijclijk hare'kindermeisjes kunnen missen", daarom moesten er
ook Woensdag cn Znturdng namiddag herhalingsscholen gehouden worden.
Gnnoozelo! Wcel'gij dan niét dat op Woensdag namiddag de schoollocalen
bezet zijn cn dat Zaturdags in elko huishouding aan het dicnslpérsuiicel de
meeste behoefte beslaat? -,i
f 1.85
- 360
bespottelijke aanmatiging en cynisme gaan Uier bij den schrijver band
aan band. Immers dat iemand, wiens artikel zich kenmerkt door dien
lamlendigcn keukcnslijl, zich een-afkeurend oordeel durft aan Ie matigen
over de gespierde, krachtige en vtocijcnde volzinnen, waarin de Com
missie bare Sladgenooten aanspreekt, is mcor dan bolngclielijk. Le ridicule
Ine. Maar niet minder getuigt het van cynisme, dat die schrijver, wel
veri-o van zijne curieuso aanmerkingen te staven, zich daartoe slechts
bereid verklaarttegenover eene Commissiewier waardigheid alle rcflexic
verbiedt.
Zie daar een tal van insinuation aan de' Plaatselijke Schoolcommissie!
Dal deze zich daarboven verheven acht, spreekt van zelf; ccnlhcScbuL-
diging zou allee» hinderen, als zo bewezon was. Mogo dan ogk-do Com-
"•V"
ABVSBIESTIEKt
Pi-ge: van 1 tot 10 gewone regela fl.OO iedere rrgél mé«r.'/" 0.I0.
Voor den werkenden etend en voor weldedigbeid, de helft ren dén pijje,
■SBSSBggEBBBBSSBBSaBSBMBgBBBBBBBBpS:
missie, die steeds 'getoond heeft mei onverdroten ijver do volksontwikkeling
to bevorderenj op:den "ingeslagen weg voortgaan, cn zich door niefr
laten weórhouden! 'Dit is onze vurige wenscb. V
Wij wcnsclion-eindelijk voor den schrijver, dat hij onze kastjjdlrig'lon
goede opueme; ecu klopj3gt toch op het schrijf- en bedilzieke genus,
dal onder eon of ander blazoen zijn proovcp van wanqmank en onverstand
publiceert, is van tijd tol tijd'waarlijk behoefte.
Met do plaatsing dezer regelen, Mijnliccf de Itodactcttrl zal U v'orpllglon
Uw, diemtw. aien'i
- Schiedam
5 November CO.
Xï-