Ai 1869.
M ,2233.
V r ij d a g 6
o v c m b e r.
Verscbijnt-dagelijlfsnitgézonderd Dingsdag.
Hog eeos onze Afgevaardigde.
ALGEMEEN 0YEBZS&T.
^TÏÏlTEEOTDSCHrilRÏ^lN^
V»
SM
(Brieven France.)
I**
ii.
1 Die getuigenis heeft geen waarde. Wie verzekert
ons, dut nan dien Javaan niet meer gemankeerd heelt,
dan dat hij Europcscho allures had aangenomenhij /al
liet. zéker, als er'minder een olie redenen voor waren
nietraan den heer Nierstrasz gezegd hebben.. Die
getuigenis bewijst niets zoolang wij er niet meer van
weten. Overigens had de lieer Viruly een ander voor
beeld aangehaald, dat wel wat zeide; een voorbeeld van
een inlander, die bier In Holland was geweest en die juist
met succes aan het hoofd van een kweekschool stond.
Hoort de heer Viruly „De heer Nierstrasz meent, dat
het onmogelijk is'om de inlanders hier op te voeden en ze
daarna aan het hoofd van een school te zenden. Daarop
heb ik maar één antwoordmen heeft het beproefd en
het is goed gelukt. Ik heb hier een brief laten zien van
iemand die hier zijn opleiding heeft genoten en daar aan
het hoofd eener school slaat en uitnemend voldoet, alle
achting verdient en ook geniet."
Is dat nu ecu ernstig argument?.-— „Wat zou men
den Javaan hier icerenmen zou kunnen antwooi den
met artikel 1 der wet op het lager onderwijs. Is hier
in Nederland dan niets te leeren, behalve talen en „zelfs
Latijn?' Ilceft Nederland als plaats waar men zich
intellectueel ontwikkelen kan niets op Java vooruit?
Dit is inderdaad al een zeer onbeduidend argument, en
tic anrdighèijl.-tlie in datzelfs Latijn" schijnt te moeien
verborgendiggen|maakt de zaak niet beter.
Hqföis^dunktv.ons"duidelijk, dat zulke argumenten
moeijelijfc? do motiven voor een stem kunnen geweest
zijn-léf Willen wij daarmede een blaam op hetpersoon-
lijk-'ïfarakter .van den'heer Nierstrasz werpen?
Geenszins. Zij doen we! den aard van 's heoren
Nierstrasz''beginselen kennen. Er zijn liberalen en
conservaliven genoeg, die bij liet aannemen van hunne
denkbeelden meer instinctmatig te werk gaan, dan dat zij
juist door zorgvolle argumentatie tot een conclusie zijn
gekomen. Liberaal of conservatief is dikwijls meer
een neiging van het gemoed dan een kwestie van redene-
'kring>Wij voor ons gelooven, dat de lieer Nierstrasz
•^mjt instinct- ultra-conservatief is. Togen schier alle
hervormingen in lndic is hij gestemd.. Door zijn stem
ming ,zièt hij legon alle"vooruitstrevende maatregelen
op. Wanneer zijn gemoedsstemming hem een maat
regel doet afkeuren, vindt zijn hoofd wel een paar
anecdotenalsorgument. Natuurlijkisdehecr Nierstrasz
bij zich zelf heilig overtuigd, alleen om die argumenten
zus of zoo te stemmen, maar onbew list wordt bij in zijn
stem door een onbepaald „conservatief gevoel" be-
heerscht.
Wij zullen in het vervolg, zooveel in ons vermogen is,
onze lezers op de hoogte houden van de wijze waarop
onze vertegenwoordigers' zich kwijten van hun pligt. De
heer van Kuyk is in dat opzigt een lastige. Hij heeft zich
naar ons inzien nog niet van eenigc karakteristieke zijde
doen kennen, liet eenigc wat wij'eigenlijk goed hebben
begrepen, is dat de" heer van Kuyk een volstrekt niet
cminénlo doch een zeer conservative burgemeester van
Delft is. - -- 1
Menig Schiedammer haalt wclligt-de schouders op.
Wclligt keurt ook-11, de geachte inzender in de N. Ilotl.
Courant onze polemiek tegen den gcachten afgevaardigde
af. Men ziet hier in Schiedam wel eens in onze
polemiek niets don een noodelooze zucht den eèn of
ander te „verbitteren." Wij.bciuigen, dat het nimmer in
onze bedoeling lag iemand, wien ook, te verbitteren;
maar wij gelooven tocli, dat men niet tot eiken prijs
verbittering van een enkel persoon moet vermijden.
Ons doel is, het staatkundig leven in Schiedam op te
wekken. Criliek is mede de taak der pers. En wan
neer wij nu al critiscrcpde den een of ander onaangename
dingen zeggen, is het v olstrekt ons doel niet onaange
naam te zijn. Wij zijn slechts dan aan den een of ander
onaangenaam als ons doel dat eischt.Het is mogelijk,
dat de een of ander verbitterd wordt door ons schrijven,
maar wij vragen, is liet het doel van de pers te zot gen,
dat niemand veibilterd worde? En waar men te
kiezen heeft tusschen een woord en* het algemeen
belang en een niet verbitterd individu, is dan de keuze
twijfelachtig?
Ten slotte: men zegge niet, dat wij tc laat met dit
artikel aankomen.Het behoudt zijn opportuniteit zoo
lang do heer NiersiUasz lid tan de kamer is.
lie KAMER DER STATEN GENERAAL.
»h£.W",* i
raaccaKiMiauimiamai
11
EN,
BONNEMESï;
t AbpnncmeiiUprij», .'pur-Drie Maanden
Franco por Post.Jtoai het gebeeto Rijlt
f 185.
- 2 60.
ADVERTENTIE ET:
1 f*
Prijs: van 1 lot 10 gewone regels f 1.00 iedere rrgcl meer /'•O.Nb
Voor den werkenden stand en roor weldadigheid, de helft tan den prija.
■yf.'i'
'l
Ik geloof dat men den Javaan nietongelukkigcrkan makenen motmeei
ongcsUiikUojn Imtg,.t$t,)scoreu m do maatschappij w i irinjnj dm toch later
Hietr'zal-moelen leven, dm door liom hierheen lobicrtficii Men zal hem
hekend .getokt liehben mot al die behoeften en cigonmidtglicdcn nn onze
Wcstersfjio niaatschippij, en hij zil zich, wanneer iuj wedciom onder zijne
stamgeiiooten is, daaiduoi diep rampzalig goioeled
Ik iioli op J na een J naan ontmoet vin vorstehjken bloede, die in Europa
voor een gedeelte zijne opvoeding gehad bad. De man was ineeneguuvcine-
monbbolrekking m cenc van de rcsidcnlien. Hij oefende geen den minsten
iilalucd meer int op de bevolking, en wel omdat Inj Eiiropescbe allures Itad
•a ingenomen De bevolking vertrouwde liein met meer en ging met moei op
dien eerbiedigen vncl met hem om als utptdo andere hoofden tlij liccfi out
die icden /ijne verplaatsing verzucht en la'naarecne .mdere residentie gcg.nn
lbj vciklaardc mij, dit hij dnr nunmei vei teilen zou dit lnj m Euiopa ge
weest wis; dit lnj zijne oude J in i.isclic gewoonten vveöi zou aannemen,
omdat Iuj andeis vreesde ook op zijne nieuwe standplaats geen invloed meci
op de bevolking to kunnen uitoefenen.
Niet alleen dus omdat ik do Rcgeiing geen boogoro som wil opdi mgen dm
zij v erlmgt, nn ir ook om zoo stei k mogelijk op ie komen legen bet denkbeeld,
dit men J wanen bier zou biengcn om ze te ondet wijzen, zil ik legen bel
amendement stemmen
Daarenboven, wat zou bion dc Javanen lnci loeren- liet hv.nnsjcli7 bot
Miloiscb' Men zalzetocb motbet llnll uiiKi li, l'ran«cb cnEiigclscli.missiliiuii
zelfs Latijn willen loeren 0 Ik geloof d ddn irvoor de lijd nog inclgckomcuis
Men kvvcckcdnar m Jivazolfondcrwijzcis op, cit wei op tic vvij/c,dio
do inmistei zoo juist beeft vooi gesteld.
Ik zal dus, boe groo c liefde ik ook voorden lavian heb, boe gnrnc ik licm
deelachtig zou witten doen vvoidtn al dm weid uien van hot onderwijs. d il wij
genietenlodi legen het amendement stemmen.
Wij hebben kennis genomen van de citculaire, die door
de commissie, fungerende als voorloopig hoofdbestuur, van
het den 27 October jl. opgerigte Schoolverbond is rond
gezonden en daarin gelezen, dut het de wensck der commissie
is, dat het zoo gelukkig opgerigte verbond zoo spoedig mogelijk
in werking trede Daartoe is, naar tiaar oordeel noodig, dat
er nu reeds plnatselyke afdeelingon zullen worden opgerigt,
wier karakter slechts voor een korten lijd even voorloopig
behoeft te zjjn, als het verbond waartoe zij behoorendaardoor
zal het dubbel voordcel vei kregen woiden, vooreerst, dat men
geen-kostbaren tijd ongebruikt voorbij laat gaan ten anderen,
d it men een gepaste vertegenwoordiging op de eorstvolgende
algemeene vergudering helpt voorbereiden.
Die circulaire is gezdhden aan allen, die do vergadering
van den 27 October Ie Utrecht hebben bijgewoond, en wij
vei beugen ons zeer dat zij, aan wie in deze gemeento de
circulaire is gezonden, allen, die belangstellen in deoprigting
van het Schoolverbond in het algemeen en in die van een
afdceling alhier in het bijzonder, hebben opgeroepen tot een
zamet.komsi op 10 December a. s. in hot gebouw „Musis
tiucrum" (zio advertentie in dit no.).
Wij vertiouwcn, dut het getul van hen, die duur komen
zullen, groot zal zijn, omdut we raeencn dat de belangstelling
algemeen is, van welke politieke of godsdiensiigerigting men
zij of van welken rang of stand. Ieder die belangstelt in
ontwikkeling en beschaving toch moet willen medewerken
tot opheffing of vermindering van schoolverzuim, die kanker
der maatschappij.
Wij hopen, dat we in onze verwachting niet teleur zullen
gesteld wonlen en noodigen daarom ieder belangstellende uit
don 10 December a. s., des avonds ten 7VS ure, in Musis
Sueruro tegenwoordig te zijn.
duizendtul stommen meer verkregen dan in Juny.' Do beef
C.irnot en zijn vrienden hebben dus geen reden tot berouw;
zy hebben op het laatsta oogenblik, misschien wel wat laat^
een mooijelijkon sir jjd manmoedig aangenomen; en zij hebben
de zege huns mededingers zoo zeer verminderd en verzwakt)
dat hare zedelijke uitwerking schier vernietigd is.
- Tri al de andere kiesdistricten, h.ebaWc.Uat van Rachefoct;
is een veoibejluidende nederlaag tocge&ragt aan die' kan
didaten, welke de republiek als een goddclyke instelling of
de socialistische begrippen voorstonden. Zoo heeft de beer
Gent slechts 5000, de heer Brisson slechts 6900 stemmen
verkregen. Wat betrek de demonstratie welke de revolutio
nairen hadden willen aanrigten door het stemmen voor onbe-
eedigde kandidaten, zij schijnt geheel mislukt te zjjn.
Zoo men de cijfers der stemopneming, het aantal en do
verdeeling der uitgebragic stemmen in bun geheet verge
lijkt, zoo men de vraug doet/welko partij sedert de vorige
verkiezingen veld gewonnen lieolt en welke achteruit is
gegaan, zoo men acht sluat op de gowigtïge omstandig
heid, dat die kiesdistricten der hoofdstad, ulwuar thans ver
kiezingen zijn gehouden, tot de meest iudiciml-gezindo van
gunsch Frankryk behooren, dan komt men tot de over
tuiging, dat de publieke opinie zich nogmatds voor de wettige
oppositie en tegen het revolutionaire stelsel heelt verklaard,
liet zjjn voorzeker niet de vrienden der vrijheid, die zich
daarover hebben te beklagen.
Pater Hyacinthe heeft een voorrede geschreven voor een
vertaling van eenige zijner preeken, die een protestantsch
goestelyke te New-York uitgeeft. Hjj heeft dat stuk aan do
Liberie gezonden met verzoek om het te publiceren; ziehier
een der voornaamste zinsneden er uit
„Ik blijf getrouw aan mjjn kerk en zoo ik opgekomen ben
tegen de overdrijving, die haar te schande maakt en op den
rund van den ondergang brengt, zoo heeft men aan de diepte
van mijn smart de diepte my ncr liefde kunnonafmeten. Toen'
onze meester en ons aller voorganger den geesel opnam tegen
hen, die den tempel ontheiligden, herinnerden zijn discipelen
zich dat er geschreven stond: „De ijver van uw huis heeft
my verteerd." Ik bljjf getrouw aan rnjjn kerk, maar ik ben
daarom niet minder gevoelig'vbor de belangstelling, die men
in andere keikgenootsehappen heeft in hetgeen ik mag zeggen
of doen binnen de grenzen van het Katholicisme. Ik heb
daarenboven nooit gemeond, dat de Christelijke gemeenten,
die van Rome zijn afgescheiden, geen deel hebben aan de
gaven des Heiligen Geestcs, en niet mede geroepen zjjn tot
den onmetclijken arbeid der voorbereiding van het koning
rijk Gods."
In do zitting van gisteren zjjn een aantal kleine wetten
afgedaan. By de bebundoling der provinciale belastingen is'
weder het subsidie ter sprake gekomen in Friesland, door die
provincie voor lager onderwijs uitgetrokken, zoomede de'
tolhelling op de Urentsche hooldvuart, omtrent welk punt de
minister van binnenlandsche zaken, do heer Fock, heeft
medegedeeld, dat een onderzoek aanhangig is om dat werk
door hel rjjk over to nomen; inmiddels moot de heffing op
den bestnanóen voet bly ven voortgaan.
Het Journal des Dëbut3, een gematigd orgaan der liberule
en parlementaire oppositie in Frankryk laut zich aldus uit
over den uitslag dor verkiezingen te Parjjs: Wij willen ons
voor overdrijving wachten doeh wij mcenen te mogen
zeggen, dat die uitslag voor de liberale pat t y reden tot zedigo
maar opregte betuigingen van tevredenheid oplevert. In drie
kiesdistricten der hoofdstad hebben die kandidaten, welke
geacht waren genoegzame wuarborgen voor de zaak der orde
en dor vrijheid op te levéren,'de' meeste stemmen verkregen.
De heoren Crémieuxen Arago zjjn alzoo bij do eetsic stem
ming verkozen; en in het'vierde kiesdistiict, alwaar bjj
gemis eener volstrekte meerderheid een herstemming noodig
is, hebben do hoeren Glais-Bizoin en Allou ieder een grooter
aantal stemmen verkregen dun hun mededinger, de heer
Brisson, die do republiek houdt vooreen goddelijke instelling
verheven boven don wil van de meerderheid der natie en baur
des noods op wil dringen.
Wet is waar, de hoer Uochefort is verkozen; in het ultra-
radicale district alwaar hjj zich kandidaat had gesteld, ge
vormd door een vereeitiging van stadswijken dio vooral door
handwerkslieden worden bewoond, was die uitkomst mis
schien onvermijdelijk. Doch Rochefort heeft er slechts een
meerderheid van een drieduizendtal stommen op zich ver-
ecnigd.cDie kandidaat, van wien wonderen werden verhand
en wiene optreding uls een beschikking der Voorzienigheid
word voorgesteld, wiens aanhangers zich aanmatigden te
spreken in den naam van Parjjs en zelfs van ganseh Frank
ryk, dio kandidaat heelt niet zooveol stemmen verkregen
als zich bij do algemeene verkiezingen van verleden Junjj
voreenigd hebben op den heer Gumbetta, „don verrader,"
zooais hij thans door de-demokraten wordt genoemd; en
Rochofi>rt'8 mededinger, do heer Cnrnot, heelt ditmaal een
Uit Stockholm wordt het volgende gemeld: Een Noor
weger, de heer Carlson, is in Zwedon terug gekeerd van
een ontdekkingsreis langs de kusten van Siberie en in bet
bjjzondor van de zee van Kara. Deze zee, die bet zuideljjkst
doel van Nova-Zembla en een schiereiland van liet gouver
nement van Tobolsk bespoelt, niet verre van de twee hoofd
rivieren van Siberie, de Ob en de Jenisseï werd tot dusver
beschouwd als door bet ys voor alle geregelde vaart gesloten
te zjjn. De heer Cailson heelt, naar lij; meldt, een van allé
mooyoljjkheitl vrjjen doortogt govomlendie gedurende
eenige maanden van het jaar een zeer korte gemeenschap
tusschen Siberie en de haven van Tromsoê, in Noorwegen,
aanbiedt. Do afstand tusschen de rivier Ob en Tromsoö zou
daardoor niot veel langer zjjn dan do uitgestrektheid der
Noor\veeg8ehe kust.
Do vermelding van dit feit is alleen voldoende om al dé
belangrijkheid te doen uitkomen ten opziglo van den handel
inet Siberie, welks rykdom aan delfstoffen en verschillendd
andere producten slechts den langen en moejjelyken weg
door Rusland tot ddbouclid heeft.
Eon* Engelschman, do heer Pallisor, heeft afgescheiden
van den beer Carlson, hetzelfde traject als deze afgelegd, en
zjjn inlichtingen komen overeen mot die van den Noorweeg-
schen zeovaatder.
Te Plymouth is de kiel gelegd van de Devastationhot
eerste oorlogschip, dat volgens do verklaring van den minister
Childers,in Maart jl., behooren zal tot diesoort van schepen,
die alle overige oorlogsvaartuigen van alle Europescbe zee
mogendheden in sterkte en raagt zullen te boven gaan. Hot
eigenaardige tan dat schip zal zijn, dat het uilsluitend zal
worden ingerigt on bestemd om te vechten, in dien zin, dat
het voor kruisingten en zeereizen ongeschikt en, slechts voor
oen togt van drie A vier weken uitgerust, zich snei naar do
plaats zal kunnen begeven, waar een zecslng,mae£ worden