m
A°. 1869. -
o ens dai 1|S l> c c in be r-
DEiSCilO'b'LBOEKEN.
r:J0fV.
^ÏGEWEEWWERZI9f7
BiliEiLAIDSGHE BERI&TEN.
STEDELfJK MÏEUWSa
:.K.j r
v. >-'
*ï(éröp|iéQ^tógëp"?oi^^b"^^-aai^ofiu'ilc de scliöo I li q étjesr
'censujir'igh,'hébben, ijvorëns hen
té .^edê^5j^èn/\^^%'êOT8|e?n^on^j§nsbcIc'npar;de zaak
ingesté®eh:kunnen nu onze lezers als zeker raededcclen,
"dat¥ns v^rBaal^ë ^véinig jjgckleurd" was. De heer
Nolct/hëëftï^éea' tfo/|jaar^ijd;gehad yoör zijn onder-
zoek'"Tvërdei* liebbëff wij" gróndte gèlóoven, dat
'hét böékjè''niét eens;*op";de- openbare; scholengébruikt
wordt. Evenwél dit"punt kiiniicn wij niet tot vólkomen
helderheid breiigcn. Wij weiischén dat de schoolcom
missie een onderzoek ïnstelle of dat boekje op de open-
bare school werd gebruikt, en zoo niet; hoe bet dan
.''ondöi^de. boeken- is gekomfn, die de heer N o 1 e t aan
zijn^onderzoekonderw i er pv 1
Wat/onze ^bron aangaat hebben wij aan A. mede te
deeléii dat cjnzé brort zeer góed vyas.if^r Overigens, dat
vergadèringén va'n deAchoolcommissie:niet publiek zijn,
beteekent niet dat er niets'publiek kan worden wat daar
wordt behandeld:Het. is.geen;geheime rnsd
Toeii liet ons bleek dat ónze meening, dat de school
commissie met hare" circulaire, weinig succes behaald
liadió%*üïst'iyasi'licbbën'wij dadelijkgcrcctiflceërdwij
'méeiien nu ópk régt té hebben vdn de scbóolcommissie
'cene bevestiging- van ,d(t béngLte vragen, dat wij uit
te goede bron liébben om hét een oogenblik te betwijfelen,
t .Hét'schrijven van den heer N o 1 e t maakte op ons een
droevigen indruk. Het is droeyig ieniand zich zoo te zien
vergeten, dot hij tol .de. meest ellendige uitvlugtcn zijn
lóeylügt'neêrnt, ja zelfs 'rtiet schroomt 'zijn. éigen liahdc-
lilrtgejvhis^^bhekjjjersdonj in ccn'bespottelijk, zoo niet
7»n\yVa^!g*fièï^rlfe^lQalscn^\j,y6pr3200 ver dié boeken
u zijnjijjgëleverd", zegt gij, hebt gij ze góed bevonden.
NVéet^gq^èl.dat die woorden een .onyerdienden blaam
op qnzédioófdónderwijzcrs; werpen? Voor zoo ver ze u
7Jjn?ihgéleVcrdl - \Velaan, mijnheer No let, welke
boeiién zijn ii niet ïhgelevérd Zoo gij eerlijk man zijt
ïióem Óp' de titels dér boeken, noem op dc namen van
hén'dic zé liébben aclitèrgéhöiiden. Gij wènscht hier
.tóch liict .iiét voorbeeld yuti 'jcle ultramontancn te
yoigért en, door de lastering gqliecl ojgcmcèn.jc,'stellen,
zoovele-; openbare .onderwijzers?'té, treffen als slechts
mogelijk is? 1 Wij vöor ons durven u gerust te gemoet
té voeren, dat die 'woorden, '„voor zoo ver zc zijn inge
leverd" een grove öh\vaarlieicl bevatten'neen,
iieéri, niet 'bevatten vÓV:..j'.';, "zij spréken niet riiannelijlc
eéne beséhiildigingóit^zelaleii slechts doorschemeren.
'Wéltiu mijnheerNI o l tdc beschuldiging, die uit dié
woorden doorschemert, is volkomen valseh..-— Gij hebt,
jmijnhe.er.Nore t, alkboeken ter keuring ontvangen; gij
|iélf,mijnheer Nol et,'wéét dat zeer goed; er is u, mijnheer
N o l o t, de lijst aangeboden, waarop allé boeken vermeld
fktonden. Maar ol lindt gïj ze niet allen ontvangen, gij
wee t tóch ook nóg Wel,dat gij als lid der schóolcommissie
zé hadt 'küónen ópcrschén. Wani om hebt gij dat niet
gedaan'^^ïn!.;djé)(w1oórdeh\i,vóór,zoo ver" ligt ^eene
insinuatie tegen dc hóofdqnderyvijzcrs, maardebal springt
op u terugrÓ^ Gijdïd .van do plaatselijke schoolcom-
inissie, waaromi liebt gij in dit geval u willens en wetens
ilobr de hoofdonderwijzers la ten bedriegen A lsgij
Avik dat gij bedrógen Werd, \vns'het!ii\v pligt geweest de
flclUcrgehqudènfe op.té cisclién. 'V-j
En don, 'gij' hébt*;n'iët 'n)ét „naauwlettende zorg" de
schóolboeken ^gekeurd/; uw onderzoek was „oppervlak-
kig". ^iSeliaamu,. mijnheer N o 1 e to ver die woorden
yvaarmede5 gijW zelf-cen slag in het aangezigt geeft.
'^Gij hebbnaar de gelegenheid gehunkerd dc schoolboek-
jés té cénsurerën. Gij hebt een vo! jaar aan uw onder-
zoekkónhén béstéderit—Gijnchttetdiè cérisuur eeupligt,
(lieuwbétrekkingalsliddersclioolconninissie u oplegt.—
Gij waart beangst dat dö ziel der kleinen méf ï'érgif zóu
iWordén verpest. Gij waart beangst dat éeii kéttèrq die'.
rnlil&ojnV grjdóétécn' onderzoék.'—:Marir hét óridér-
m
gij 'zo.ekt ;noflr de slang,die binnen geslopen in lietge-;.
moed der kinderen, hen vooreeuwig- ongelukkig zal
maken, maar bij liet zoeken besteedt gij niet de naatiw-'
Ito KAMKR DER 8TATKN GENERAAL.
;Erï zul i ëóriTinteekénlyst 'wófdon aangêbó'doriv'diö^zóó^wy"
;V.-- -
'.J iv-1-*8-8. - 7 i u'.l-i)'. J
v- lev 'S3
U.i-:
V- t ;V*v -
»V.V-ltK/'r."-""' - J
Vi s
V- '..X-B O N U E M E JT Ti,.
t'AbonnenitnlsprEjiper Drie* Jttmndcn.
fl'Vl4 i-i f tv> v.:'v L'-.>. 'k
/fifljico jjor. door. heL geheele IVtjk
i-vSi t.*.k h 3-'fi. Ft r<z
f 1.85,
- 2 50.
f v^||^|*ik M Ain /l«n J
(Brieven'(ÏVanco.)
'."I&yA
rG>v;..i* i
^*hebi).èö*,'p>ditl--tvvee.
4' 'v I,
- - .vtsTHi' i V
s y rvxj»:'.:V.w !,rfV "<A;y x
<t1, liaKnfl^'*'U'»lVWr»Afï#i In' /vAlnnnnn /lnf
Va->U'-'
ADVBBTBKTIMl ,v V
Priji:, rao 1 lot. ,10 gewone xcge!« f 1,00reteï tfget poer-/' O.iÓi
Voor den werkenden stand cn tooi nétdadijbeid, dó helft Cin/dtn'prjjf,
H ."vy/..; v .v ..i ::-i j f> 't vr.'I t r r l
té werk, wat mëpr|^gt, bij dat zoëkort is het ih:
uw magt nog meerdere bqfkén te verkrijgen, waar)
wclligt eén adder in vérsc^Ien ligt; gijkunt 'die op-
eischen, maar gij ëischtz^mjét;óp. ~- Mijnheer Nolet,
.é.!s^de^ar.mqzielendier;.kiucie^iAoor,-.uwe,o/>7iert)?<iAió/-,.
heïd, in de eeuwige yerdoërnéiiJs zullen zijn gestoöten,
zullen zij dan geen>wraakgcschrei aanheffen togen den
man, die hen had kunnen rédden, énkel en alleen door
schoolwerkjesmimler oppervlakkig te lezen!!
Of hebt gij misschien de schoolboekjes niet daarom ge
censureerd,omdatgij de zaak van geen hoog belangacbtet?
Dit zult gij toch wel niet willen beweren. - Zoo bélag-
cheiijk; zult gij. toch u wel niet willen maken. Gij,zult
toch wc! niet willen doen voorkomen alsof uwe censuur
een doelloos monnikkenwerk was. Gij zult uwe
medeburgers toch wel niet willen Wijs maken, dat gij
eert jaar lang den tijd gedood hebt met doelloóze school-
boekjes-lectuur. Neen,; mijnheer No let, gij kunt
het onderzoek niet hebben ondernomen, dan omdatgij
de zaak van het hoogste belang aehttet.
Gij verklaart, als gevolg daarvan, dat gij niet gaarne,
op gezag van uw onderzoek, de verantwoordelijkheid
zoudt dragen van de gerustheid, welke onze berigtgever
aan Schiedams Katholiekenwenscht in té boezemen;
Wij vinden dat vreemd? „Als gij dc boeken
censureert en bèvindt' dat. er niets in die boeken voor
komt, dat strijdig is met hunrietgodsdienst, durft gij dan
de verantwoordelijkheid niet dragen, dot er in de school
boeken' niets legen de Katholieke godsdienst geleerd
wordt? Waarom niet? Zijt gij niet in staat te be-
óordeelcn of iets strijdig is met uw godsdienst of niet?
Ais gij daartoe niet iri staat zijt, dan luidt gij u ook niet
aan de censuur moeien zeUën'. Maar het is waar
ook. Gijdiebt die censuur oppervlakkig uitgeoefend en
déirotn kunt gij die verantwoordelijkheid niet drogen.—
Uwe censuur was dus één onzinnige werkzaamheid.
Of was misschien uw. cénsnnr een geheel eigenaardig
onderzoek? Was het misschien een onderzoek, dat nim
mer mogt uitvallen ten voóïdcéla van dc openbare
school? Was liet misschien een oriderzbek, dat óf op
niets móest uilloopén, óf op een bewijs te meer, dat de
Katholieke kinderen op de school in liet Frankenland
diénen te gaan
Omdat wij den lieer Nojet in dc eerste plaats hebben
geantwoord, kunnen wij tegenover den eersten inzender
A. korter wezen. -
In de zittingen van Zaturdng er. Maandag zijn de discus
sion over hoofdstuk V voortgezet, en wel in de eerste plaats
over de afdeeling watërstuat'en pnbliékó Werken, die werd
aangenomen; daarna kwam de spoorweg-begrooting in
behandeling,-die mede werd aangenbniénón zyn'dédiséiissien
vervolgens over do'afdecling bnderwys aangevangen.*
SCHIEDAM, 14 December 186 9.
De gemeenteraad nllner zat Donderdag, den 16 dezer, des
nnmiddags ten huif twee ure, cQno openbare vergadering
houden;"de alsdan ter behandeling aan do orde gestelde
onderwerpen zijn: Ingekomen stukkenDeliberatie over:
Het voorstel tot aankesieding'van 'het ophalen, van 'asch
en vuilnis eti van bët diëpworkT dd adressen van don heer
J. Tak om nfsfhnd-vnnfgtojïMaa'iï de Westvest en aan do
Warande; ld, van T. H/,Uitman om afstand van grond aan
de.Visscbërsstraut hét adres van den hcer_ dr. I. Hooykans
óm gebruik vón bet schoëllocaall aan bet Broeravéld voor
Zondagsschool. En verdere voorstellen en mededeelingen.
Óy de heden alhier plaats gehad hebbende stemming
ter. verkiezing van; een. lid yon de kamer van .koophandel en
fabrieken, zjjn ingeleverd 49? Btembneljes, waarvan 1 van
onwaarde. /■-
Hiervan véikrcgcn de heeren J. F. Legner.on M. Mak
respectivelyk 44 .en S stemmeiij-zoodat eerstgenoemde ver
kozen is. ,J'
Morgen deelen wy' het proces-verbaal dier verkiezing in
zjjn geheel mede. - ':;j
f Zijn wjjgoed ingelicht; dan zal er Dingsdag avond,
/den 28 dezer, door het korps muzikanten der dd. echultery
f alhier, met mëdèwe'rking van' éenige artistcn, een concert
gegèveti'-wordcii 'iri het gébpüw'Mosis Sacrum, waarvan de
opbrengst zal strekken tot leniging der'drukkende omst andig-
-heden waarin de" nagelaten weduwen èn wcezen der ver-
ongoluklë'Vlaardingsclie visschers'zicb bevinden.
hopen en; vertrouwen met zeer vete namen zal wordqfejvóor-
'zien, dnar Schiedams ingezetenen nimmer achtcrwegé zyn 1
gebleven waar Ccn beroep op hunne liefdadigheid w.êfd goy
daan en zjj zullen ook nu wel willen toaneo, dat z\j de
menscbticTOndepogingen.ivan het muzykkorps dér dd.
"^cbattërymët'lfrdch't^illeifSWMehmiatririrr"'"'^^'*^"
Bij besluit van gedep. Staten van Zuidholland 'van den
7 December 1869, no. 18, is do jngtop klein wild indezo
provincie gesloten op Vrijdag den 81 Üecember eerstkomende,
met zonsondorgang, mot uitzondering van het in art. 15 sub
lett. g dier wet, Ndoeld jagtbedrijf van bet vangen van hqütb-'
snippen met laat- of valflouwen, dat blyft toegelaten toi cn
met den 81 Maart 1870. j
Uil Berlyn wordt gemeld, dal da prins von Wied, tor
gelegenheid zjjner verloving met prinses Maria'dèf Nédér-
landcn, met voorbijgang van twee militaire rangen tot majoor
is bevorderd.
Uit 's Hage wordt geschreven: Sedert eenige,dagèri ^v
liepen hier testodozeeruiteenloopondegeruchten betrekkelyk;./.
de ontdekking van uitgebreide diefstallen,van juwëplen enz.^
nan de bank van léening, waaraan eenige beambten z;cb;
met onderlinge samenwerking sedert korten of geruimen tijd/'
schuldig zouden hebben gemaakt, Men verzekert; 'dat'dió
gerdehten allezins overdreven zyn. Men is wel lot depntfi'
dekking gekomen van eenige oneerlijke praklyken bjj-het jp'
ontvang nemen van beleende goederen, fnaay hieraan is in
zoover gevolg gegeven,dat twee duarby betrokken beambten;
na gestorte schadevergoeding zyn ontslagen.
Do zetel van bet gewcstelyk bestuur van Zuidbolland
van bet Ned.-Onderwyzorsgenootacbap wordtmet 1 January
1870 van Dordrecht naar 'sGravenhago overgebrs^t. Da
uitvoerende commissie zal van genbemderi datumAf beslaan
uit de navolgende heerenG.J. Ponlier, yobrzittèrj C. A.
Hofman, late, en P. 11. Dowald, 2de secretaris benevens
J. Schmall, penningmeester. Van déze heeren zyn de beer
Dewald, te öcboveningenen de anderen te;'a Hage
woonachtig. -i.'
Uit Leeuwarden meldt men van 11 dezer: Heden
voormiddag, omstreeks half twaalf óre', is de yzercri'draai-
brug, liggende over de'stadsgracht, uaby.de* voormalige
Vrouwenpoort, juist na het ofdraayen óm eén scbip te laten
passeren, roet édn slag .gebroken en in. twee helftoh in da
gracht nedergekomën. Ook de penant is zwaar beschadigd.
De brug was eerst iu 1859 gemaakt;
Naar men vorneemt zal. het voórloopig bestuur van
het Schoolverbond, op.morgen, Woensdag 15 dezer, te
Utrcobt «ori vergadering houden, Ier bespreking. Van het
eoncept-roglemént; dat eerlang in een algemeens vergadering
zal worden vastgesteld. 1'/;/
Naar het Alg. DagbL van Nèderl. Verfieémt; ïsden
9 dezer in> een vergndering van 'bestuursleden der ver
schillende nrbeidorsvoreenigingen te Amsterdam, in beginsel,
besloten, een adres op te zenden aan de tweede kaméV dér
staten -generaal eri aan den minister van justitie, ten einde
by beiden nnn to dringen tot ophefling vnn art. 4i5 van
bet wetboek van strafregt.
S Dè stoomboot Stad VUsslngen, Donderdag van Röttor-
dam vertrokkenis Vrjjdag namiddag by"; Stavenisse go-
zonken. Pussagiora en equipage zyn gered.
Omtrent ditongevol wordt nader uit Bruinisse geschreven:.
Volgens geruchten zou de boot op een 8teenén.parabol,nan
den-polder Siavonisse' liggende,'gelóópen zyn, dat ecn ver
brijzeling van bot vooronderschip ten gevolge bad. De boot.
kreeg ui dadelijk; zooveel water in, dat alle pogirigèn iri bet
werk móesten gesteld worden om do passagiers,.téri getale"'
van 40, en de equipage te redden. Een in do nabyheid zynd'
vaartuig bood daartoe do noodigeasSislentie, met het geluk
kig gevolg, dat'allen, doafop behouden overgingen met een
groot deel der passagiers-goederen.'po b'ool-was.nog op de
terugreis van -ltotlordam, dié doordó sterkV niistSvas.ver
traagd, zoodat do passagiers reeds dén nacht van'GóndeVdag
op. Yrydag uan boord hadden doorgebragt. Op dit oógonblik,
is niets meer. van de boot te zien en is'zy totaal in do diépia
verdwenen. V, .V"
BURG E RL IJ K E ST AND.' 1
Ccliiircn 12 December.- Frans Hendrik, zoon vnri
F. H. Eydman en L. J. Backer, Doterstruat. Johannes
David, zoon van H. J. van Otterdijk en S. E. Melcbers,'
Sekte. Sebristifinus Nicolaas, zoon van J. Gookaéri J.
Trenihucnor,- Vijgenstceg. Franciscus Martinus, zoon vnn
W. A. J. Zydenbos en C. Beekman, Kinderbüurt. 187
«y«rIeiïó«t;V *2 November. Jotmnnes Nagtcgaél; bód
l3 mannden, te Z7Aec/tt, 12 December. 5faarljo Voëlë,'
oud 79 jaar, Hoogstraat. Néoltje. Brbë^eliri'g^. oüd' SG'
jarén, wed, 3.van'der' Hoevén, Ilagastraui —i 13, 'Jobaririës'
Conrqrdus Nusse, oud 62 Bifterstraat. •Slkttbys';
VorbóStn'i'Óud'/ïl^ jaren; TeerètooJ'. i-± 'Ario'Poldt'j bad l-
Sjkvóribtir^en SLG.'dé Bóer^Dam;' r'
1