Ao. 1870.
M 2311/
V r ij d a g fiö Maar t.
ALGEMEEN OVERZIGT.
Verschijnt dagelijksIpezonderd Biagsdag.
BUITENLANDSCHE BERIGTEN.
BliMENLAIHDSCHE BERIGTEN.
N
-
*7
AB 0 N WE MENT!
Abonnementsprijs, per Drie Maanden,
/Vflflco war Postdoor bet gebcele^RQk
1 r
f 1 85,
2 50,
H>- J" C
r Verladen Vrijdag is in den senaut rapport H''^e.hra'gt op-
eon aantal petition houdende aanzoek om veranderingen in
de bestaande bepalingen omtrent het stemreg't. Het meeren-
deel daarvan is toen, op voorstel der commissie, eenvoudig
ter zjjde gelegdmaar een gedeelte scheen aan de'comdiissie
meer waarde te hebben en nederlegging ter griffie tot inzage
voor de leden te verdienen. Het wua het gedeelte waarin het
als een verkeerde en gevaarlijke inrigting werd beschouwd,
dat het stemrogt wordt uitgeoefend door iemand die pas 21
ja»ea oud, sedert slechts zes maanden in het kiesdistrict
woonachtig ol van de eenvoudigste kundigheden verstoken
is. „Op die drie punten zeide de commissie in baar rap
port verlangen de petïiionarissen wijzigingen, welke de
strekking zouden hebben om hot algemeene stemregt aan
gewigtige beperkingen te onderwerpen. Wil dit zeggen dat
de lessen der ervaring nooit van uut zullen zjjn In de con
stitutie zelve brengt gij wezenlijke wyzigingen, zouden dan
het algemeene stemregt en de kieswet vrjj bljjven'van de
verbeteringen, aan de hand gedaan door een twintigjarige
proelneming vol lossen van velerlei aard? Dat is met het
oordeel van uwe commissie. Integendeel is het in haar oog
een regtraatig gebruik maken van het regt van petitie, te
wjjz?n op het gevaarlijke van de stembus toegankelijk te
Stellen voor eiken meerderjarige van 21 jaren, voor iemand
die een voorbijgaand verblijf in een district boudt en deszejfs
behoeften niet kent wanneer by er nog tnaar zes maanden
woonachtig is geweest, en voor onkundigen die buiten staat
zyn om hun stembiljet zelve in te vullen, dat is hunne voor
keur persoonlyk en vrjj te kennen te geven.
„Door on verstandig, ontzag voor het algemeene stemregt
een redmiddel te laten ontaarden in een middel tot het be
werken van revolutio,dat is iels waarmede uwe commissie
zich niet kan vereenigen,
„Ja, do voor het stemregt vereischte tjjd van inwoning is
een punt hetwelk uwe overpeinzing verdientvele wjjze
staatkundigen hellen over tot do moenïng dat noch de tyd
van zes maanden, die thans Voor deuitoelening van het stem
regt in een bepaalde plaats vereiseht wordt, noch het dubbele
daarvan toereikend zijner zou minstens twee of drie
jaren gevestigd verblijf noodig zijn om met nut te kunnen
deel nemen aan do uitoefening der politieke reglen, welke
aan een bepaalde plaats gebonden is
„Ja, de vereischte ouderdom voor de uitoefening van hot
plgemeen stemregt is een punt dat ernstig onderzoek eischt.
Het is een beden kelyk regt, nan dcbeslisstngovorde publieke
belangen van het hoogste gewigt te mogen deelnemen op dien
ouderdom,*waarop de bevoegdheid tot het bestieren zijnor
particuliere belangen eene bedenkelijke vergunning der wet
is en dikwyls aanleiding tot vruchteloos naberouw geelt.
Indien de politieke meerderjarigheid op vjjf en twintig jaren
aanving, zouden vele aanmerkingen vervallen
„Wat betreft het onttrekken van het stemregt aan eiken
burger die niet kan Iczên en schrijven, vereenig t de commissie
zich niet met cenen wensch die zoo ver gaat. Zy zou het
begrijpelijk hobben gevonden, indien verlangd nare dat er
door een wet een tijdsbestek wierd bepaald nu afloop waar
van een van alle kundigheden verstoken'Ffanschman het
Stemregt niet meer zou mogen uitoefenen Indienrer wieid
bepaald dat ieder Franschmtin heneden zekeren ouderdom,
die op den dag der stomuitbrenging blijkt niet te kunnen
lezen en schrijven, van do uitoefening der politieke regten
uilgesloten moot worden, dan zou zoodanige ocfenïngdor
politieke regten uitgesloten moeten worden, d.tnzouzoodSingo
wetsbepaling een van de beste middelen zijn om tot"liet
schoolbezoek te dringen, en wellïgt alle ardore middelen vnn
die strekking overbodig maken.
„Het belang van hel onderwerp dezer petition wordt zoo
algemeen bevroed, dat uwe commissie niet mag voorstellen
tot de ordo van den dag over te gaan aan dep anderen kunt
hebben die petitiën noch door unntal ondertcekenaren noch
door klem vanbgijgog gewigt genoeg om toezending aan het
gouvernement to verdienen. Iïr dient dus gewacht te worden,
zonder die stukken uit het oSg lekverliezen daarom is ons
voorstel ze ter griffie neder t&Ieggon
De beraadslaging«over de conclusie vnrjjjüit rapport werd
door den senaat uitgesteld tot de zitting van den I5dcn; deze
.werd onder bet publiek en door do dagbladpers mat belang
stelling te gemoet gezien, dewijl het ulsnu zotfbiijken hoe
veel of hoe weinig dhtzng dat uit zijnen aard conservative
siaatsligchuam voor het algemeene stemregt en voor deszells
bestaande regeling beeft. Dingsdag nu is door den senaat be
sloten die petitiën ter zijde te leggen en eenvoudig tot de orde
van den dag over te gaan,
Dit besluit is dpor. dep senaat nagenoeg eenstemmig ge
nomen*, zoodat de (Jcnslitutionnel en andere dagbladen, welke
den senaat tegen „bet verminken van het algemeen stemregt"
gewaarschuwd hadden, tevreden en gerust gesteld zjjn.
Ofschoon het langdurige debat over, de tweede lezing
van de lersche landbill noch in kracht der kritiek, noch in
welsprekendheid het buis en het onderwerp waardig was
werd de oratorische roeip der vergadering gedeeltelijk her
steld door de beide laatste redevoeringen. Zelden heeft de
heep Digra^i opderzulkè slechte omstandigheden gesproken,
(Brieven franco.)
maar zelden sprak jlijj ook bë êr. In den taatsten 'fijt 13 hij
toch zoo ongesteld geweest, datj iet niemand verwon^ejd'zou
hebben als hy zich Volstrekt t) et in het debat gemengd had.'
In weerwil Van zijngpzqndhe fsprak de heer Disraijli met
meer dan gewone kracht en '*t iet die vloeyemlheid vjan uit-
ukking. waarin by''io' geeVf&ikfil huis zyns gëlUke fcent.,.
Het contrast iu3SCh0n^er"e^geVoon^'5n4'dó uitwerking5
van hot een op het ander werden aangetoond in termen,'-die
duidelyk verrieden van den 'geletterde, van den grondigen
zaokkenncr afkomstig te Izijn. Ook de speech van den keer
Gladstone was een meesterstuk, Riet vuur verdedigde hy de
vonrdragt en het liberalisme tcgendeaunvsllenderoppositie.
Merkwaardig was do stemming dio op die redevoeringen
volgde. Met 242, tegen 1L stemmen, werd namelijk tot de
tweede lezing besloten, lien bewijs dus hoezeer ook do
behoudsmannen gevoelen de dringende noodzakelijkheid
van eene verbetering in den toestand. Twee welbekende
leden der consorvatieven, de heoren Henley en James
Lowther hebben zich by de stemming van hunnen aanvoerder
afgescheiden, Waarom dat gebeurd is, is niet bobend.
ADVBBIBUTIElf!
fSr
Prijii vin 1 tot 10 gewone regd» f 1.00; icdvro rrjjel meer O,10,
Voor den werkenden <pnd én*roor weldadigheid, de helft Tin den'prijti
'nikkon niet köbepreken. Liefkozend^rfróeg by den knaap
naar het naastVpuiê', alwaar diens levensgeesten weer terug
keerden. 'foQn7*de' vnder dit zag, was zyne vreugde onuit
sprekelijk ,J3ij kusto er» omarmde denmutroos enuc?» doctor
by herh.aligig,?eri hoewol de jongen weder- zéér goéd kon
v iM
sehretjenda en lagcmende, - -
v Vader* en zdoo'on'tvïngen alzoö de gevoelige les, die alleen
den laatste was loegedaebt. 'fr
De Anglo-Bratilian Times gewaagt van een vreesselyke
kruid-entplolling aanboord van het Braztliaanscbeschooner-
schip Pluto te Cerrilo. Bijna goljjktydig deden zich drié
knallen hooren, welke door de ontploffing aan boord van
voornoemd vaartuig, van den ponton waaruit het kruid gelost
werd on van het magazyn aan de kust plaats hadden. In hei
geheel ontploften ongeveer 300 tonnen buskruid. Van de 19
personen aan boord van de Pluto, waaronder de kapitein,
zijne echtgenoot en dochter is niemand gespaard gebleven.
Dr. Strousberg heeft laatstleden Zondag lo Berlijn
zijn zilveren bruiloft gevierd en werd bij die gelegenheid
begiftigd met een Pruisstsehe, een llohenzollernsche en een
Roumanische ridderorde. De dngbluden doelen tevens een
lyst mede der geschenken, die hem worden aangeboden.
Voor het grootste gedeelte bestaan deze uit kolossale gouden
en zilveren werken, sommige bezet met de kostbaarste edel
gesteenten. Onder anderen waren daarbij twee ronssief zil
veren heelden, ter hoogte van ruim mejer, aangeboden
door de Dortmunder ijzerfabrikantenvoorts van wege het
korps ingenieurs een salon spoorrij tuig ter waarde van 14,000
thalor; uit Roumanie 16 paarden van liet edelste ras; van
cenige ondernemers van openbare werken een prachtig uit
geruste pleizicr-stoomboo(enz.
In het krankzinnigengesticht te Antwerpen heefteen
gewezen pompier gepoogd a amjjjrdie wakers te ontsnappen,
door zich van een boom, op een binnenplaats staande, te
slingeren op een laag dak, van waar hij een hoogere dakgoot
kon bereiken. Daar gekomen beproefde hy" te vergeofa aan
alle kanten van het dak een verderen uitweg te vindon, tot
dat hy zich eindelijk ann de buitenzijde van het gesticht,
aan het Kastoelpleio. in de dakgoot nederzette. Alle middelen
om hem naar beneden te lokken waion vergeefsch. Men liot
zelfs de pompiers, zjjn oude kameraden, komen, dio hij
echter toeriep, dat zij te laat kwamen. Do toevloed van volk
ophot plein was inmiddels zoo toegenomen, dat mon verpligt
was een batailjon troepen ter assistentie te doen aanrukken.
Eindelijk boud zich de herbergier Philip Minne aan, om
den man behouden omlaag to brengen. Zijn voorslag aange
nomen zjjnde, klimt hij, aan een long louw bevestigd, hot
dakvenster uit; zoodra de waanzinnige hem ziet, valt deze
op hem aan en begint in de noauwe goot een hevige wors'e-
ling Een oogenblik hangt de herbergier tusschen hemel en
aarde; doch liy vermant zich, grijpt zijn togenparty stevig
vasten komt, terwyl do knechts het touw inpalmen, al wor
stelende voor het venster, waar men met veel moeite den
zinnelooze nanr binnen hRalt. De burgomeester der stnd
wenschte Minne geluk root zyn betoonde kracht en kool-
bloedigheid.
Onlangs heeft hot gouvernement te Washington het
voorstel gedaan lot het houden ecner conferentie, om da
Trans-Atlantische telegraafkabels onder bescherming van
het volkenregtj'te plaatsen. Hierbij werden drie punten tot
grondslag gestéld: 1dat er geen kabeltvnn de kust zou mo-
O O O O
gen golegd «orden, dan root toestemming der regering van
het land alwaar dit zal gescbiedon2. dat elke beschadiging
van den kabel, ook in oorlogstijd, als zeeroof zou worden
beschouwd en gestraft3. dnt de dépêches, die langs den
kabel worden overgeseind, ten(opzigte der geheimhouding
zullen behandeld worden als partigolierebrioven. Het Weener
kabinet heeft daarop thans geantwoord, dat het bereid is aan
de bedoelde conferentie deel te nemen, doch dut het niet
instemt metfbctjtiwecde punt, daar het de beschadiging van
dien kabel alleen in vrodgstjjd met zeeroof kan geljjk stellen
Voor ^eenigo avonden bad een opschuddend tooneel
plaats in deSfè'ven van RlilwHukee. Een vader, die zyn jongen
reeds vaak verboden bad om aan het dok te spelen, ontdekte
dat zyn zoon hem nieibadgehoorznamd. Daaroverinziedende
drift geraakt, vloog hy op den jongen toe. Om hem eens een
gevoelige les te goveo, bond hy den knaap een touw om het
ligchaam eo doopte hom zoo in het koudo' water. Toen by
bom weer omhoog wilde trekken, scbaot de knoop van het
touw los. Do kleine man viel in het water, en zonk.
Nu kende de vertwijfeling van den vader geene grenzen
Hy riepenscbreide? en zou in denvloedgesprongenzyn,indien
do omstanders dit niet hadden verhinderd. Da knaap kwam
intusschen weer boven dk-'y ven, maar zonk op nieuw naar de
diejgte, tot 'dat een medcjydend matroos in het water sprong
en hem redde. Levenloos, naar het scheen, werd by uit hot
water gehaalddoch de vader sloot hem in zyne armen en
kuste zyne natte lippen, en nog eens en nogeensweer.terwyl
hem d? tranen, langs de Tvapgenptrbopoden, en by door zyn
SCHIEDAM, 17 Maart 1870.
By beschikking van don gouverneur-generaal van
Noderlandsch-Indie is o. a benoemd tot ambtenaar ter be
schikking by de landelyke inkomsten en cultures, de 2da
commies by het dep. van binncnl. bestuur de heer G, J. Gras
huis.
De minister van binncnlundsclie zaken brengt ter
konnis van de belanghebbenden, dat de examens ter ver-
krijging van akten .van bekwaamheid voor het middelbaar
©ndorwya voor het jaar 1870 zullen worden afgenomen „in
den loop der maand Mei aansidande. Zy die zoodanig
examen wenschen af !e leggen, worden verzocht zich v<5dr
den 15 April 1870 schriftelijk aan te melden aan het depar-
tement van binneolandsche zaken en daarbij uaauwkeurig
op te geven tot welk examen zij verlangen te worden toege
laten, met aan wijzing van letter en nummer der programma's
vastgesteld by koninklyke besluiten van 2 February^ 1864
(Staatsblad no. 8), 25 November 18&f'(St'aaTsbladnaA 15),
28 February 18G8 {Staatsblad no. 27), en lTOctólier 1869 j
(Staatsblad no. I56j.
Wy lozen in bet Leidsche Dagblad
filyne Stadgenootcn!
„Een dames courant schynt een behoefte van onzen tyd.
to zyn, getuige bet overgrootcdebiet, dat dergclyke bladen,
in het buitenland hebben." t
I5r pleit ook werkeljjk veel voor, want kunnen wy natuur
lijk alle conrnnleu en bladen als ook voor ons bestemd
beschouwen, er zyn toch tal van zaken, waarin alleen dames
belangstellen; dieicbchandelenishct hoofddoel van het blad,
dat de heer J. Odé (firma van Dyk Comp.) te Schiedam
uitgeeft, onder den titel van Ons Streven"
Gaarne nam ik, daartoe uitgenoodigd, de hoofdredactie
van dat blad op my, omdat tk reken op uwe sympathie in
deze onderneming. Annvankelyk mag zich het blad reeds
in een ruim debiet verheugen geen wonder 1 daar zoovele
onzer beste auteurs hunne krachten er aan willen wijden 1
maar or is nog veel moer deelneming noodig om deze onder
neming tot een gewensebt resultaat te brengen. w j
Daarom kom ik tot u allen, wier sympathie my zoo dik- t
wijls is gebleken, met dit verzoek: steunt deze taak door
ruime inteekening" want slechts dan heeft zy kans van goed
te zullen slagen.
'Velligt voldoot hot blad nu nog niet geheet aan uwe i
eischen welnu de leuze onzer courant is: „streven naar
volmaking" en gaarne zal er gebruik gemaakt worden van
opmerkingen of wenken, die ge my daarover wiit mededeelon. j
Maar slechts door zamenwerking zullen we ons doel kun- i
nen bereiken, on het is daarom dat ik my tot u allen wénd
met dit verzoek om deelneming, en tevens met de verzekering,
dat bet steeds het ernstig streven der redactie zal zyn, u aan-
gename lectuur te bezorgen.
Vol vertrouwen wordt dit verzoek gedaan aan al hare i
stadgenooten door AGATHA.
Uit Leeuwarden meldt men van 14 Maart. Gisteren j
morgen had alhier do eerste algemeene vergadering plaajs
van het Friesche rederijkersverbond. Door leden van onder- j
scheiden tot het verbond toegetreden verecnigingen, nl. ,van j
Bolsward, Draglen, Harlingen, Leeuwarden Stiens en IJlst
werden voordragten gehouden, die door vele belanghebben
den, meest leden van 't verbond, met blykbaar genoegen
werden aangehoord, 's Avonds hield do alhier gevestigde
kamer „van Halmaël" hare achtste algemeene vergadering,
die voor de bondsleden evenzeer toegankelijk was. Die knmer'
beeft baren roem weder mogen handhaven, zoowel wat be
treft oe werkzaamheden van do leden der le en 2e, als dié
van do 3e en 4o afdeelingen. Laatstgenoemden (zang ey
toonkunst) droegen vooral bet hunne by. Staande die veg^
gadering had men het genoegen per telegraaf gelukwenschen
te ontvangen van hot bestuur van het Nederlandach, Red?-
rykers-verbond, gevestigd te Utrecht, voor welk blyk var»
sympathie^ langs denzelidon weg dank werd gezegd. Ook. 5
na die vergadering was men nog gertaimen tjjd in vróljjk?
stemming bjjeen. 3- -ij
Het doel om door zamenwerking zioh meer te volmaken -
V. x