1
A°. 1870.
M 2474.
onderdag 5 November.
Verschijnt dagelijks uitgezonderd Dinsdag.
BUITEfllLAHDSCHE BERICHTEN.
BlffiCAKÏÏCHÏ^lïCHTiNr
M
„Alleen het hoofdbestuur wendt zioh en slechtten gevolge
t*
cm
A-BONNEMENTt
AbotmemenuprgsPcr ^r,e Maandenf 1.85.
Franco per Pastdoor het gehccle Ryk- 2 60»
(Brieven Franco.)
De Berljjnsehe vereeniging voor vrijheid van onder
wijs heeft een prjjs vnn 50 ihlr. tiitgeschreven voor het beste
onderwijsplan van beljjdenisloos godsdienst-ondorw jjs 0|> de
volksschool. De antwoorden worden" ingewacht den 15
Januari 1871 bij Frans Duncker te Berlijn
Ten gevolge van de nu uitgebreide transporten van
FrauBcbe krijgsgevangenen is het goederen vervoer op do
Reinische- en Coln-Mindener-Spoorwegen sedert Maandag
tot nader order gestaakt, en wanneer zich hot gerucht beves
tigt, dat ook het verkeer met de Berg-Markische Balm even
zoo is gestremd, dan blijft de cenige weg, welke naar
Dnitschland voor de toezending van viachtgoederen nog
open is, die over Arnhem naar Salzbergon,
Hen correspondent van do Daily News schrijftNadat
het kleine Ünitsche korps, dat Muhlhause eenigen tjjd bezet
hield, was afgetrokken, werd een twintigtal soldaten, dat de
achterhoede uitmaakte, door het volk gevolgd en uitgejouwd.
Plotseling maakten de soldaten rechtsomkeert en vuurden
in het dichtst van de menigte. Er viel een zestal dooden en ge
kwetsten en het volk trok af. Den volgenden dag keerde het
korps terug, voorzien van do artillerie on dreigdu de stad te
zullen beschieten, als er geen 50 000 frs. boete werden be
taald voor het gebeurde van den vorigen dag. Het scheen
dut de kas der burgets niet best voorzien was ten gevolge
van den maatregel, die genomen was om al het geld naar
Bazel over te brengen. Het uur, dat was toegestaan om de
som bijeen te brengen verliep, zonder dat het geld er was.
Een deputatie uit den Gemeenteraad, met den maire, den
bejaarden heer Jean Dolfus, aan het hoofd, begaf zich naar
den kommandeerenden officier om een uitstel of een vermin,
dering der schatting te verzoeken.
- Zjj zagen dat het geschut gepointeerd was op do öité Ou
vrière, wyl de Duitschers de werkende klassen voor de schul
digen hielden. De oude heer Dolfus haalde bet ridderkruis
van den Rooden Adelaar te voorBchyn, hem in 1867 door
den Koning van Pruisen verleend als erkenning voor do
dioosten door hem aan de maatschappelijke hervorming
bewezen, voornamelijk door de verbeteide inrichting der
woningen voor den arbeidenden stand. Hij zeideden olficier,
dat, zoo by plan had de Cilé Ouvrière te vernielen, hij eerst
het kruis moest terugnemen, dat voor die inrichting was ver
leend. Dolfus schroomde niet den officier een barbaar en
woesteling te noemen. Men dreigde hem te arrestceren.
„Neen," antwoordde de grijsaard, „schiet ro jj hier dood, lie*
ver sterf ik dun getuige te zjjn van dia barbaarscho vernie
ling." Ten slotte werd do Cilé Ouvrière gespaard en hot uit
stel van betaling toegestaan.
Het befaamde Krupp-kanon, dat zestien maanden tijd
en 192,000 gekost heeft, zal niet naar Parijs vervoerd
worden, omdat het onbruikbaar is en nog nooit beproefd,
terwjjl de Pruisischeollicieren er niet roede durven te vuren.
De Groothertog van Mecklenburg heeft een legerorder
uitgevaardigd, waarbij aan al te onder zjjn bevel staande
troepen wordt verboden, den wijnoogst in Champagne op
ecnigerloi wyze te belemmeren. Wagens, met wijn of ledige
vaten geladen, mogen binnen den geheeien omtrek van Cham
pagne niet worden uangehouden of weggenomen. Het onbe
voegd binnentreden in een wijngaarden elke alduar aange
richte beschadiging zul volgens de krijgswet gestraft worden
Do Presse ontving het volgende sohry ven uit Versail
les: Alhier wonen vele renteniers, (lie in Par jjs verschillende
buizen hebben. Een van hm zoide injj „Ik ben een rijk
man, want ik bezit, behalve drio groote buizen tc Purjjs,
twee landgoederen in Bourgogne, en can wjjnberg by Eper-
nay. Mjjn geld heb ik belegd in Finnscho rente en apoor-
weg-actien. Bij het tóó spoedig uitbreken van den oorlog
kon ik slechts zeer weinig lot geld maken, en hetgeen ik
thans in rojjn bezit heb, bestaat uiteen bankbiljet van 1000
francs en 20 sous. Het bankbiljet kan ik nergens gewisseld
ktjjgen, en heb ik duarop al geld ter loon genncnen; in
weerwil run mjjn rijkdom verkeer ik oogenblikkeljjk in den
ergaten nood."
Van bet Fransehe legcrzijn thnns gevangen genomen:
4 maarschalken, 140 generaals, 10,000 oflicieren en 323,000
soldatenbet aantal Duitsche gevangenen bedraagt 2100.
Bljjkons berichten uit den Elzns, zjjn de werken tot
herstel der muren en kazernen van Straatsburgen doinstaut
van verdi digingslelling van do plaats met zoodanige kracht
door de Duitsche autoriteiten ter hand genomen, dat men
zich nan don avond van een nieuw beleg door de Franschen
zou wanen. Zeker is het, dat reeds sedert tang door die re-
„quisitie der werklieden door de militaire everheid, do parti
culieren hunne huizon niet konden doen herstellen welke de
najaarsregens metalgeheele vernieling bedieigden.
Do ex-Keizerin Eugduie, alsol' zjj vreesde, dat hot
pufiliek bare beweegredenen aan te edele gevoelens zou toe
schrijven, heeft zich gehaast in den Daily News de redenen
van hare onthondingte verklaren.
Met een gevoelloosheid, welke verontwaardiging wekt,
zegt zjj, dat zjj de hoop op een resta uratie n iet heelt opgegeven,
maar "dat het, met 't oog daarop, onstaatkundig zou zyn,
zich voor 't oogenblik mot Frunkrjjks toestand te bemoeien.
1
t fi
I
Het oogenblik, zegt zy, voor dynasiieke speculation is nog
niet gekomen, vn to groote haast zou nood'ottig kunnen zjjn.
Alleen acht zij hel nul lig den Franschen bekend te muken,
dat zijniet onderdoet voor Favre, Gnrabetta en consorten iu
bet niet erkennen van Frunkrjjks nederlaag ook zij wilgeen
steen, geen voetbreed gioad^ifstaan en in haar y ver ontglipt
baar na eelfbekentenis die de geheele verantwoordelijkheid
van bet voortduren van don oorlog op bare schouders laadt
Bismarck heeft nuineljjk na het gebeurde te Sédan, toen de
Keizer gevangen en Frankrijk geen leger ie velde meer bezat,
aan du Keizerin den vrede voorgesteld op zoo gematigde
voorwaarde dat mdei die Frankrijk werkelijk liel heeft, ze
met vreugde zou hebben aangegrepen.
Hij eischte Straatsburg nis de sleutel van zijn huis, on 2
milliard ooi logskosien En nu reclameert zij deprioiiteit
van het noodlottige: geen steen onzer vestingen enz, want
zegt zij, lang nog voor bet loorloopig bewind deze woorden
sprak, had ik reeds in dien geest gehandeld, doorbel viede3-
voorstel msj den 15 Sepicmber door Bismaick gedaan,
onvoorwaardelijk vnn de band lo wijzen.
Een depêche uit Metz, aan de Daily News gericht,
bevat dut, luidens de verklaring van generaal Zustrow, de
maarschalk Bazaine zich met bel legcrkoi ps van Mac Multon
bad kunnon voreenigen, in gevul hij niet zoo besluiteloos ge-
woest wtne. De ingezetenen van Metz beschuldigden hem
van het smeden van complotten, ten behoeve v«n bet tegi nt-
schop. De capitulatie was een gevolg van de insubordinatie
der soldaten; er was slechts voor een week leeftocht meer
voorhanden. Gedurendo het beleg, dat, zooals reeds is ge
meld, p. m. nogon weken dumde, zjjn et 35,000 man gestor
ven. By het vertrek" van Bazuine nanr Willemsbóhe op
gisteren, werd hij door het volk belccdigd.
Naar men verzekert, behooi t o. a, tot den oorlogsbuit,
die, tengevolge van de capitulatie van Metz, in de handen
der Duitschers is gevallen, het volgendei'SOOO stukken
geschut, een onmetelijke vooi raad van wapenen en aramu
nitie, en do oorlogskas met 40 millioen l'r, Do voorhanden
waarde in gemelde'kus was, eveneens nis die in "bijna alle
staatskassen van de vorstelijke Fransehe departementen nog
omstreeks met 20 millioen, bij het uitbreken var. den oorlog,
vermeerderd.
Thans bevindt zich te Parijs eon half millioen ge
wapende mannen, zoo redeneert men in Frankrijke hoofd
stad. Generaal Trochu is bezig daai uit een uitgezocht leger
van 250,000 man te vormen, wuai mede hij zich voorstelt
dezer dagen door het Duitsche leger op oen of under minder
sterk punt heen te dringen. Dan moet een van beiden ge
schieden öf de Duitsehers zullen Paiijs, dut verdedigd wordt
door de forten en door de helft van hot tegenwoordig garni
zoen, blijven insluiten, 6f zjj zullen het beleg opbreken cn
Tiochu vervolgen. In het eerste geval zalTrochu zich ver-
eenigon met het Loire-leger en de troepen uit het Noorden,
Zuiden en Westen, mot die macht hot vijandeljjk leger voor
Metz vernietigen, en dan met Bazainc met een ontzettende
legermacht Purijs komen ontzetten. In hot tweede gevul zal
de gemeenschap van Purys met de deporteioonten hersteld
zijn cn zullen de Fransehe legeis, in welke richting zjj ook
mogen oprukken, uungrneien gcljjk een sneeuwval. Garibaldi
in helOoslen en de Kérutry in het Westen,zullen destreken
verwoesten, wuaruit do vijand zijn voorraad krijgt, on in het
eeno geval gelyk in het andere zul geen enkel üuiisch soldaat
Frankrijk levend verlaten: hetgeen te bewijzen was. De
vraag is echter nu: of do capitulatie van Metz voorgoed een
eind aan dergelijke hersenschimmen zal hebben gemunkt?
De generaal Bourbuki beeft zjjnerzyds aan liet leger
en de bevolking van hut Noorden des lands een proclamatie
uitgevuurdigd, waai in hij ketmis geeft van zjjn pogingen om
len spoedigste oen mobiel legoi korps te vormen, v oorzier. van
ooriogsmaterieol, om het veld te houden eu do versterkto
plaatsen ter hulp te snellen, dia hij zich haast in stunt van
verdediging te alellun, terwijl bij tot vervullingdiermoeielijke
taak wijst op bet noodzukeljjite dat eendracht en vertrouwen
onderling heerscben Gij kunt op do kiachtigste medewer
king cn toewjjding mijnerzijds rekenen, geljjk ik op uwen
moed cn t aderlantlsliel'do reken, zoo besluit lijj.
Als Louis Napoleon het pi incipe waro toegedaan ge
weest „de staaf ben ik," dan zou jufviouw Marie Bellanger
een slaatssehatjezijn geweest.
De candidaluur van den hertog van Aostu voor den
Spaanschen troon geeft aanleiding tot do volgende his'.orischo
herinnciing' bij art 6 vnn den vrede van Utrecht, April 1713
gesloion tusschca Fiankrjjk en Spanje, is bepaald, dat het
huis van Snvoyo aanspraak zou hebben op den Spaanschcn
troon, wanneet de regeorendo Spaunseho Vorst zouder wet
tigen opvolger oveileed,
Da koloniale gouverncmonts geologen Sawkins en
Brown hebben in Engelaeb-Guiana (Domerary) een water-
vul ontdekt, welke de beroemdheid van den Niagaia volko
men in de sehuduw stelt. Hy is in het oppargedeclio van do
Potaro-rivier, drie dagreizen afstunds vun de koloniale straf
inrichtingen, 100 mjjlen van do hoofdstad gelegen. Tot nog
too is deze 820 voet hooge watorval (die van den Niagara
is 160) door geen Europeaan bezocht, althans er is niets van
gemeld,
De Indianen kenden hem ook weinig.
ABVEITENTIENi
l'rijs: TUK 1 tol 10 je«one regel* 1.00 iedere r-gcl meer f 0 10.
Voor den irerkriiden «land en roor ncldadiglieid, de l-elTl tan den
De waterval heeft twee verdiepingende bovenste is 770
en de ondeistc 50 voet boog.' In het druoge janrgotjjde beeft
de' waterstroom een dikte vun 28 voet en een breedte van
100 yards. Do icgeermg hcofi maatregelen genomen om bet
bezoek vnn nieifwsgierigen gemakkelijk te maken.
■SCHIEDAM, 2 November 187 0.
liet bevestigt zich dut de beo ren Roest van Limburg,
vim Lilaar, de Waaien van Muiken hun ontslag aan Z. M.
den Koning hebben ingediend, als Ministers vim Buiten-
luiiilsclio Zaken, Justitie, Koloniën en Oorlog. Naar men
wjjders verneemt, heeft Z. M, de Ministers van Bosse en
Fnck belast met de aanvulling van het Kabinet.
Het gerucht loopt, dal er in do Eeisto Kamer, bjj de her
vatting barer werkzaamheden (heden avond ton hnlf acht
ure), een interpellatie tot de Ilegeering zou gericht worden
omtrent de ministerieelo crisis.
Na ruim drie weken tc La Chapelle aan typhuskoortsen
jgeleden te hebben, is, tmur wij vernemen, onze stadgenoot,
de heer J. A. vnn den Eciuart, in het vuderland teruggekeerd.
Bjjtm was hjj het slachtoffer geworden van zjjne mensch-
Jievendhcid. Gelukkig voor hem en zjjne familie is hij na
echter geheel buiten gevuur, en zoo wjj hopen zat bjj spoedig
zijne vorige krachten tetug gekregen hebben.
Bij de jl. Zondag plaats gehad hebbende schietwed
strijd vooi werkende en buitengewone leden der vereeniging
tot bevordering Vdti 'sLands Weet baatheid, te Rotterdam
gehouden, is de 4de prijs vun wedslryd A. voor scherp
schutters cn schuileis 1ste klasse, 200 pas, gewonnen door
den heer D, Visseren de eerste prjjs van wedslrjjd B, voor
schutters 2de en 3de klasse, 100 pas, door dcri heer C. J,
Smith, beiden van hei Schiedamsclie scherpscbutterskorps.
Do eerste prjjs vnn wedstrijd A werd gewonnen met 43,
de heer Visser bekwam 41 punten, terwijl de beer Smith
50 punten schoot.
- Dit Harlingen schrijft men aan het Vaderland: Zijde
lings heeft de oorlog tusschen Frankrjjk en Pruisen niet
alleen in die beide landen een verstorenden invloed op de
handelscommunicatie. De gesloten wagens, bestemd voor
het goederenvervoer, welke men Dnitschland inzendt,worden
door de geadresseerde spoorweg-mautschappijen zonder om
slag voor onbepualdi'n tijd geannexeerd. Wel wordt door de
Maatschappij van Staatsspoorwegen voor eiken dag boven
de geaccordeerde tijdruimte boete geheven, maar aangezien
de Duitsche Maatschappijen hare goederen wagens Steeds in
route naar Frnnkrjjk hebben, inzonderheid da Këln-
Mindener en de Westpbtilische banen, zoo steekt er voor
deel in voor die Muatschappijen de wagens onzer Staats
spoorwegen in gebruik te houden en doodeenvoudig de boete
te betalen.
Door het gemis aan wagens is de permissie tot invoer van
steenkolen uit Duitschlimd naar Ncderlund fciteljjk weinig
meer dan een wassen neus, want in Twenthe moeten zelfs
nu nog gedurig steenkolen uit Engeland worden ontboden;
do Staatsspoorwegen evenwel hebben weder het voordeel
Duitsche kolen te kunnen bekomen. Alleen voor hel Noor-
dernet is tegenwooidig een groot getul gedekte goederen
wagens in dienst op de Duitsche spoorwegen, tot groot nadeel
van onze eigen communicatie. Het is toch geen vreemd ver
acity nsel dut gooderen, die Zuid - of Oostwaarts moeten ver
zonden worden, drio dagen bljjten liggen, ju zelfs zjjn er
voorbeelden, van 5 it 6 dagen opontbood. De vraag rjjat, of
de administratie niet in tijd van nood, zich in het belungdes
handels, kon redden door bjjv. bjj gobrek aan dichte rjjtuigen
maar eensopene te nemen en die met waterdichte dekkleeden
tcgdn regenwater te beschermen.
Zuterdag jl, is to Amsterdam in het jocaul de Keisers-
kroon do algemei ne vergadering geopend der Vereeniging lot
bevordering van het volksonderwijs in Nederland, Geljjk men
weet, was het de Friesche Vereeniging voor volksonderwijsdie
thans baar werkkring aanzienljjk wenschte uit te breiden en
oen Nedorlundscho Vereeniging tot stand te brengen. De
vergadei ing, dieduor vele belangstellenden werd bjjgewoond,
onder welke men do hoeren de Roe van AlderwerelteoMoeos,
leden der volksvertegenwoording, vele onderwjjzert enz.,
opmerkte, werd door den Voorzitter, den heer jbr. mr. F. H,
van Beijrua thoe Kingma, geopend met een hartelijk en ern
stig woord, met hetwelk hij de door de Friesche vereeniging
gevolgde gedragslijn veiklunide en waarbij bjj deed uit
komen waarom do artikelen 1 en 2 van het ontwerp-
regiemcnl, of liever de beginselen, die vij uitdrukken, voor
geenerlei beraadslaging meer vatbaar wuren, Hjj gaf tevens
in bedenking geen kostbaicn tijd te verspillen met het be
spreken van redactiewijzigingen, daar reeds ia Juni van het
volgende juar gelegenheid zou bestaan tot het maken van
wjjzigingen, doch dat voor dit oogenblik van het meeslo be
lang was do zauk te vestigen.
Na cenige discussiën heeft do vergadering zich met het
voorstel van het bestuur cn de artt. 1 en 2 vereenigd; ook
uit de discussiën over de volgende artikelen vloeiden weinig
veranderingen voort. Att. 12 echter zal gelezen worden als
volgt
P-
