AO. 'Ml.
,\i
r ij d a g 27 Januari.
Verschijnt dagelijksuitgezonderd Dinsdag.
ALGEMEEM OVERZICHT.
BÜITENLANDSCHE BERICHTEN.
COURANT.
aitmt
IBONNEMEHt:
Aioamiiwniiprij», par JDrie H«»nd«n
Franco ptr Past, door het gehcelt Rijk
f 1,85.
- 2.50.
(Brieven Franco.)
ADVERTENTIENt
Prijs2 T#n 1 tot 10 gewone regel» f 1.00 iedere r»gel meer f 0,10.
Voor den werkenden stand en roor weldadigheid, de Lelft ran den jirjj**
Da Times van den 23 dezer zegt in een hoofdartikel, naar
aanleiding der bekende redevoering van den heer Gambetta,
dooi* ijba» dëo 21 dezer te Rijssel tot een volksmenigte gehou
den De beer Gambetta beeft zjjn 29ste bulletin uitgegeven;
immers zjjn rede is geljjk te stellen met het bulletin, dat
onder dat nommer door Napoleon I uit Rusland aan de Fran-
schen werd gezonden; een ieder herinnert zichzekerljjk die
verschrikkelijke depêche, welke nu 59 jaren geleden Parijs
bereikte het slot eener reeks van hoog opgesmukte nippor-
ien, welke den zegepralenden tocht der Groote Armee hadden
beschreven, die depêche welke ten laatste de volstagen ver-
ïieiiftg van het Franschc t erin Rusland erkende, en besloot
inet de mededeelin», dat „Keizer Napoleons gezondheidsstaat
nooit beier was geweest" dan toen.
De tegenwoordige staat der zaken is voor Frankrijk niet
veel gunstiger, dan die van het jaar 1813. Er zjjn nu laatste-
Ijjk, schier op één en denzelfden dag, drte Fransohe legers
verslagenen wat Parjjs betreft is de onderneming, die als
uiterste krachtsinspanning der hoofdstad te gemoet gezien
was. ten eeuenmule mislukt. En toch schjjnt de heer Gam
betta te Ry'ssel nog even opgewekt en vol goeden moed ge
weest te zjjn, als toen bij verscheiden weken geleden met den
luchtballon uit Parjjs in het Noorden neerstreek en te Atniens
te land kwam. Evenwel had hjj op zjjn jongste reis het
Jjoire-legftr en dat van Faidberbe schier in staat van ontbin
ding gezienen hij droeg kennis van Bourbaki's nederlaag
bjj Belfort, van diens noodlottigen aftocht, links bedreigd
WCrdênde door vort Werder, en rechts door von Manteuffel,
die zich tusscheo Besanqon en Montbéliard werpt, zoodat bjj
den Fransohman élken uitweg afsnjjdt en hem niet andera te
kiezen laat dan capitulatie of vlucht naar het Zwitsersche
grondgebied.
Met dat al vertrouwt Gambetta steeds op de Fransohe
tevblulie, op de Franache dapperheid, op de pas gepreste
réeraten. Did recruten zijn niet lafhartig, maar zij missen
het in een leger onmisbare vertrouwen op hun aanvoerders
en hun wantrouwen is niet geheel zooder grond. Iemand die
zjjn werk van -de krijgswetenschap maakt, een man wiens
bordeel groot gewicht in onze schattin» heeft, verklaart „dat
niet alleen de krjjgskunde, maar zelfs het gezond verstand
het Fransohe leger geheel hebben begeven." Zoo was Bour-
békt'» tocht oostwaarts ben grove feil, geljjk wy reeds vóér
de mislukking diet onderneming betoogd bebbén de verwij
dering vrtn zjjn leger veroorzaakte het verlies van twee an
dere bet was een zoo tastbare dwaasheid,détzjj bezwaarlijk
aatü een militair kan wórdèn toegeschreven, en denkeljjk te
ivjjfen is éan dien burgerman, die nu sedert drie maanden
als opperbevelhebber der Fransohe legermacht met zoo vnri-
gen jjver werkzaam is.
Inlucecben is Parjjs het punt alwaar Frankrijke lot beslist
wordt; en daar is Gambetta'a macht beperkt tot de middelen
die hg heelt om den volkswaan ie vleien. Eindeloos uitzien
naar de toegezegde bevrijding maakt den Parjjzenaar ziek
van brrte; en juist het ongeduld, wdardoor Trochu zjjns
ötd&nka gedrongen werd om jl. Vrijdag weder een uitvul
te ondernemen, is te beschouwen als een bewjjs, dat do vol
harding der belegerde bevolking nagenoeg aan een eind is.
Op dien dig rukte Trochu uit, sloeg er op tos, maar zwak en
ilauw, trok toen terug ondèr de beschutting derartillerie van
den Mont Valdrien, van waar hy verwacht wérd den aan
val te zullen hervatten, maar veranderde van plan en vroeg
een wapenstilstand van twee etmalen. Y/at een uiterste en
beslissende krachtsinspanning had moeten zjjn werd een
gansch jjdele onderneming; immers Trochu kon bezwaarljjk
de poging op bétselfde punt herhalen, nadat by er zoo na-
flrukkelp alarm hnd geslagen en den vjjand tijd bud ge-
gevè'dom al de vereischte versterkingen aan te voeren.-
Nogmaals beeft Trochu weder binnen de stad moeten
trekken de Parjjzenareo zullen, wat vroeger or later, de in
hunne nabjjheid geleden nederlagen moéten erkennen en
alzoo de mogeljjkheid van nederlagen op een afstand leéren
begrijpen. Hoe dapper of hardnekkig de hoofdstad ook zjjn
moge, zjj kan de verwering niet voor onbepaalden tjjdvol-
houden, niet zoolang totdat zij door Gambetta's versche
lichtingen ontzet worde. Zoolang-. Parjjs zich verweert,
wordt Parjjs gezegd Frankrjjk te zijn; waarom zouden wjj
dan niet zeggen, dat Frankrjjk, indien het met Parjjs staat,
ook met Parjjs valt? InonsoogisbetDietonmogeljjk.dat
Frankrjjk nogeer din Parjjs bukke; maar dat Frankrjjk zal
volgen indien Parjjs voorga'at en zwicht, is bjj ons meer dan
waarsohjjnljjk.
La France, te Bordeaux verscbjjnende, vermeldt in haar
nommer vari den 20 dezer, weder een aantal protesten van
repubtikeinscb-gezinde mannen tegen de ontbinding der Al
gemeens Raden^ en daaronder deze verklaring van den heer
LaofreyWjj leven onder de dictatuur der onbekwaamheid;
,Ket ia een ongehoorde zaak, zonder vóorbeeld in onze'eeuw,
dat een volk in de hacheljjke gesteldheid onzes lands, niet
'den kreet aanheft om toezïóht op het' bestuur e'n om ver-
deafihg, dóór dén'' invloed zijner vertegenwoordigers te be-
8 werkstelligen.
Vérder zegt'hef genoemde dagblad: Wat moet er dan oog
meer gebeuren? Moeten wy" wachten tot alles verloren is,
eer wjj erkennen, dat het een feil was een advocaat aan bot
hoofd der krjjgszaken te stellen? Is de proefneming nog niet
volledig? Is er eenig bezwaar of belemmering aan zyn
dictatoriaal bestuur i» den weg gelegd? Was er ooit een ge
duldiger volk, oen oppositie meer gedwee, een beambten-
personeel meer ijverig in den oogendienst?
Garabeita kwam eensklaps uit do lucht vallen,dailo-
Ijjk werden alle hulpbronnen, die het land aan goed en bloed
bezat, tot zjjn beschikking gesteld. Drie muunden heeft hy'
nu tjjd gehad, maar geen degelyk leger weten to vormen in
tegendeel diepe storing in het krijgswezen en in de politieke
administratie gebracht, en onzegeldleeningen aan rinancieele
avonturiers in banden gegeven
Hel is tjjd om een eindo aan die heerschappjj der willekeur
te maken; het is tijd, dut onzo natie, welke zoo groote din
gen heeft uitgericht, worde vertegenwoordigd door mannen
die zjj bare lastgeving het waardigst acht. Dit eischten wij
drie maanden geleden voor de bevestiging der Republiek
wjj vorderen het nu voor de redding des Vaderlands De
dag nadert waarop dat niet enket als notiig muur als noo 1-
zakeljjk erkend zal worden. Frankrijk duldde wel eens
dictaturen, maar nooit lang d» dictatuur der onbekwaamheid.
De diep beklagenswaardige toestand van Fatdherhea
leger heeft een ulgemeene paniek in het Noorden veroor-
zaukt. De ellende, die de slag van SumtQin-niin aan bijkans
alle familiën in de noordelyke departementen heeft gebracht,
heeft allen moed ontnomen en alle veerkracht doun eindigen.
Gambetta werd te Iïjjssel niet gehoord, maar als de oorzaak
dezer ellende beschouwd. Als laatste redmiddel zijn de
noordeljjke vestingen geinuodeerd. waardoor een schade van
20 millioen francs aan den landbouw wordt toegebracht. Ua
Belgische patrouilles verdubbelen hare waukz tamheid, daar
vele deserteurs worden verwacht.
Het vestingmuterieei schijnt nog tijdig uit Atrecht, Douai
en Kamerjjk te zijn verwjjderd naar Ryssel en Valenciennes.
De omsingeling van Kamerijk is door de Duitschers opge
geven, waarschtjnljjk ten gevolge der inundatiën.
Er bestaat al weder eenige onzekerheid omtrent het lot
van den vermaarden dr. Livingstone, bericht bet Kaapsche
Volksblad. Eenige weken geleden bracht do heer Moodio,
die van Zanzibar gekomen was, in Potcbefstroom (Z. A
Republiek) het bericht, dat de zendingreiziger in goeden wel
stand te Mozambieque was aangekomen en aldaar wachtte
op scheepsgelegenheid om naar Iïuropa te vertrekken.
Middelerwijl verscheen in do Friend of the Free State een
mededeeling van een gerucht, volgens hetwelk do tjjding
van het overljjden des doctors in Zanzibar was aangekomen.
De heer Moodie maakte daarop bekend dat hjj zjjn infor
matie had bekomen van een scheepskapitein, wiens roede-
deelingen alle vertrouwen schenen te verdienen, maar daar
bet niet bekend is of hjj den doctor gezien heeft of slechts
van hoorea zoggen sprak, is de onzekerheid niet verminderd,
Allerlei geruchten hebben elkander in den iuatsten tijd op
gevolgd en daaronder een dat de heer Livingstone door een
binnenlands wonenden inlandschen stam werd opgehouden,
nadat men hem eerst had gedwongen, met een der Prinsossen
van den bloede in het huweljjk te treden.
Twee te Berljjn wonende Fransehen zjjn gevangen ge
nomen, op gtond van somenspanning met Franschc krijgs
gevangenen, Zjj hadden srjjen invoer verkregen van liefde
gaven voor de gevangenen, en toen de kisten werden geopend,
bleken de gaven te beslaan uil geheime correspondenten,
oproerige prodnmatien enz.
Decorrespondent van de Fall Mall Gazette schrjjft het
volgende omtrent de ontruiming van le Mans:
Het was een koude morgen. Terwjjl de verschillende
korpsen, die de strategische bewegingen uitvoerden, welke
hen in staat stelden zich op de hoogten van Saint-Georgea
en Rouillon ten westen van le Mans to werpen, donderden
de scheepskanonnen van Cbanzy te Yvre I'Hvêque, op de
naderende Pruisen, ten einde deze zoo lang mogelijk tegen
te houden. In de stad was alles in beweging. De alarmklok
luidde; do nationale garden liepen te wapen; de duizenden
gewonden, welke in do ambulances werden verpleegd, waar
toe de scholen en kerken en openbare gebouwen waren inge
richt, werden in aileryl naar het spoorweg-station vervoeid
of bjjeengelegd in voertuigen vaiv allerlei vorm en buiten de
stad gebracht, inde richting, waarin ook hel terugtrekkende
leger zich verwjjderde. Op lust van de overheid werden
twee bruggen over de Sarthe en de brug van Pontlieu, over
de Huisne, vernield. De spoorweg viaduct over eerstge
noemde rivier werd ondermjjnd en alles gereed gemaakt, om
hem bjj bet e»rste sein in de lucht te doen springen. Kort
voor bet aanbreken van den dag. toen ik den kant van het
spoorweg-station uit wandelde, was reeds-een half dozijn
projectielen van den vijand tn de stad ge vullen.
Ik vond het plein vóór het station bezet door een talrjjke,
doodeiijk verschrikte menigte, dio daar gekomen was, om
plaats te bekomen in do treinen, die vertrekken mochten.
Slechts met groote moeite kreeg ik toegang lot het station,
en verlof orn in een der treinen plaats le nemen. Hetgeheele
station was in rep en roer. Ken aantal locomotieven stortd
goree I om te vertrekken. Treinen worden gesteld, zonder
dat men op don aard dor wagens lette. Bagage-wAgens,
steenkolen-wagens on goederen-wagens volgdèn elkander.
Een zeer gi oole hoeveelheid onrlogsmateriëel bedekte dén
grond on werd ingeladen, zonder dat men op'ordeóf sythetrie
lette. Zuodra con trein vol was, werd hij afgezoéden.
Wat mij betreft, daar ik vroeger reeds het'gónot hé'd ge
smaakt, om in een stad te zjjn, welke door de Pruisen beiét
weid, verlangde ik volstrekt niet de kennismaking te ver
nieuwen, en besloot mjj zoo spoedig mogeljjk hit de vneteh
te maken. Eenige minuten over twaalven sprong ik met
eenige spoorwegbeambten in een woggon derde klasse van
een trein, die uit niet minder dan veertig wagebs bestond,
die allen, behalve de onze, met kujgsbehoeften enz, waren
gevuld. liet gebulder van het geschut, dat wjj des morgens
gehoord hadden, bewees, dat bet gevecht voortduurde. Het
werd met elk ongenblik luider, en men boorde telkens los
barstingen, trots het oorverdoovend godruiseh in het station
zelve. In een ongenblik waren wjj vertrokken en ba de on
dermijnde brug over do Karthe gepasseerd te hebben, waren
wij spoedig in het open veld, verre vae 't gedonder van het
geschut, Te Laval moesten wjj een uur hnlt hodden, ten ge
volge der ophooping vnn treinen, welke daai* van vijf ure
af in don morgen onophoudelijk waren aangekomen,beladpn
met rijkszaken. Kerst des avonds laat kwatoen wjj te Rennes.
Ten half twee ure in den namiddag, zoo vernam ik latet
van den spoorwegbeambte, diede reis met dezen treiri maakte
verliet de laatste trein het station van le Mans, nog 5
I O
locomotieven en 160 WHgens achterlatende. Zjjn vertrek
werd door een dramatisch voorval gekenmerkt. Myn zegs
man verhaalde mjj, dat allen bezig waren met het inladen
van allerlei militaire zaken, (oen plotseling een ambtenaar,
met een verschrikt gelaat op den platieforln sprong, en den
stationschef, die bevelen gaf, in het oor fluisierdöi dat de
Pruisen op de-stad aanrukten. De stationschef beval met
een stem, die alles overschreeuwde, dat terstond een trein
zou worden gcsield, en in vjjfcien rairtüten waren vieren
tijfti» volgeladen wagons en twee looomtieven gereed. In
allerjjl sprongen de meeste spoorwegbeambten en ook da
stationschef er in. De belft van dien langen trein stond onder
de embareadère, de andere belft op de lyn. jjWjj wachtten,"
zeide mjjn zegsman, op bet sein van bet vertrek. Een con
ducteur stond half buiten den wagen, om êen gekwetsten
soldaat er in te helpen, toen plotseling een vreeaetjjke slag
werd gehoord, en een groot stuk van bot gi»zen dak in dui
zend stukken neerviel. Een oogenblik van stilte, en toen eert
oorverdoovendo ontploffing. Een bom was door het dak ge
vallen en ontplofte. Toen de conducteur den bom zog vallen,
had hjj zich pjjlsnel in den wagen teruggeworpen; de soldaat
echter was getroffen en in twee stukken geslagen, vdér hjj
tjjd had gehad om in den wagen te klimmen. Dit voorval
strekte den machinist tot waarschuwing, dat er geen minuut
meer te verliezen was. De trein stoomde voort zoo Snel als
zjjn lengte het veroorloofde. Hij was geen vijl'tnïnulcnomler
weg, toen men een aanhoudend geweervuur hoorde, ver
mengd met luider ontploffingen. Mjjn zegsm in, een van de
twintig beambten, zat boven in een goederenwagen vol wa
pens, on zag door de getraliede openingen. Hjj ontdekte epn
groot aantal uhlanen die juist waren aangereden om de lyn
op te breken, en int hun pistolen op den trein losten, maar
zonder uitwerking. Van dc hoogten vielen er verscheiden
granaten over den trein, een er van trof een goederenwagen.
Een minuut later waren de uhlanen ver nit het gezicht pn
passeerde de trein in volle vaart de brug over de Sarthe, dis
weinig» oogenbiikken later in de lucht sprong."
Een der voorposten van het Duitsche leger werd eeniga
dagen geleden fel bestookt door één enkel persoon, in? een
soort vho draagbare ijzeren koker waarop de schildwachten
vruchteloos hun kogels verspilden. Een goed gericht salvo
van een tiental manschappen wierp hem echter èiédeijjk
tegen den grond. Daar hij zicb niet meer op kon richten,
moest hjj zich gevangen geven en werd zijn nieuwe uitvin
ding aan von Moltke vertoond, die er veel lof aan toezwaaide
en meende dat het in veel gevallen met goed gevolg gebruikt
zou kannen worden.
Dezer dagen gaf dc heer Lovasseur, als naar gewoonte,
zijn cursus over staathuishoudkunde in bet Collége de France.
Eensklaps vloog er een houwitser door een vensto? tot op de
trappen der tribune. De professor beschouwde hem' een
oogenblik en toen hy overtuigd was, dat cr niemand door de
scherven gekwetst was zeide hjj tot zijne toehoorders: „In
dien hel n niet hindert, mjjne heeren, zulleivwjj onzen cursus
voortzetten." Do/e woorden werden toegejuicht en ieder
bleef op zijn plaats
I)e Belgische Regeering was dezer dagen door de
Duitsche gewaarschuwd, dat door het districtYperen oorlogs
wapens naar Frankrjjk werden ingevoerd. Donderdag II,
hebben twee gendarmes ren 20tal mannen met lange zakken
op den weg bjj Yperen betrapt. De agenten hielden* zich
evenwel alsof zjj met de bende in versland houding stonden,
en< slaagden er in< twee der stnokkelnarsdn een herberg te
lokken'en gevangen te nomen. Zekere Swekels, te>Yperen,
on zjjn schoonzoon waren* dc azen ten der ondornoming.te
Yperen en' zjjri* ook gevangen geuomen. Dezen kregen* 4
