Burgemeester ex Wethouders van Schiedam T^nTlSLAllD^cirE^BËBicHTEW, Ao. 1871. W a arse h u w i n Waarheidszin en Vaderlandsliefde Woensdag 19 April. Verschijnt dagelijksuitgezonderd Dinsdag. M 2593. W^AWDSC H É~^ERÏcl^r^RL \<J~ SCHOUW Historische uunteekeningen op eenige uitspraken van Professor QUICK. I. Professor Quack heeft laatst in de Nieuwe Rotierdam- sche Courant een artikel geschreven tegen een Hoog- duitschen schrijver in het Handelsblad, den heer Gützlaff, waarin hij op zijne wijze een karakteristiek geeft van de zoogenaamde Pruisische politiek. Wij wanschen de onhoudbaniheid van 's hoogleeraars uitspraken door een zeer eenvoudige critiek voor onze lezers duidelijk te maken. Prof. Quack wil dan aantoonen, dat „NE3IEN" de karakteristieke politiek der geheele Brandenburgsche Keurvorstenfomilie was. In de eerste plaats merken wij op, dat dat nemen en secu/ariseeren geen uitsluitende eigenschap van het Brandenburgsche vorstenhuis kun nen genoemd worden. Het was in vervingen eeuwen zeer algemeen, en hoezeer wij dat nu mogelijk afkunnen keuren, zoo laat het zich toch ook niet ontkennen, dat het zeer onrechtvaardig is, dat nemen als een eigenaar dige familietrek der HohenzoIIerns met zulke kolossale letters te laten drukken, terwijl er misschien geen en kele Europeesche vorst is, die niet iets genomen of ge seculariseerd heeft. (-J-) Verder komen er in 's hoogleeroars opstel nog heel wat verwringingen voor van historische waarheden, waarop wij in de tweede plaats de aandacht vestigen. Prof. Quack constateert, dat Markgraaf" Albrecht de Oude de landen der Duitsche Orde, waarvan hij Kommandeur was, eenvoudig voor zich „genomen" had, zonder schijn of schaduw van recht. Dit „nemen" zal later eene vaste traditie blijven." Uit het geheele verband zou men op moeten maken, dat een der Brandenburgsche Vorsten „Pruisen" een voudig voor zich genomen heeft. Dezë voorstelling is onwaarBrandenburg heeft Pruisen in 1618 geërfd. Wat is er van de zaak? Zekere Albrecht, uit een zijtuk van de HohenzoIIerns, die de Keurvorsten slechts van verre bestond, werd in 1511 Grootmeester (geen Kommandeur, zoo luidde de titel niet) van de Duitsche Orde. De Duitsche Orde voerde het bestuur over Pruisen en de Groot mei ster stond als zoodanig aan het hoofd van dat bestuur. Nu werd Albrecht in 1525 Luthersch en veranderde toen de door hem bestuurde geestelijke landen in een wereldlijk Hertogdom, met geen meer en geen minder recht, dan waai mede zoovele geestelijke vorsten hunne goederen seculariseerden, en wnnrinedc ook onze Neder- lnndsche Protestanten dc eertijds Cnthoiieke kerken voor hun eeredienst in bezit gehouden hebben. Mark graaf Albrecht maakte dus in werkelijkheid geen uit zondering op honderden, ja duizenden zijner tijdge- nooten. Later is bij erfenis, zooals wij reeds zeiden, dat Pruisen aan Brandenburg ten deel gevallen. Nu is het eenige wat men den Brandenburgschcu Vorsten in deze zaak verwijten kan dit: dal zij een erfenis niet hebben afgewezen, omdat die voor bijna een eeuw verkregen was op een wijze, waartegen geen der toenmalige Protestanten eenig gemoedsbezwaar had, doch die thans door prof. Qunck als diefstal wordt gekarakteriseerd Uit deze eenvoudige uiteenzetting der daadzaken (men zie elk leerboek der geschiedenis) blijkt dus: 1. Dat prof Quack onbillijk was, toen hij de secula risatie van Pruisen een nemen zonder schijn of schaduw van recht noemde. 2. Dut men bij prof. Quacks mcdedeeling aan niets anders denken kon, dan of aan een groven blunder of aan een zeer oneerlijke gesehiedverdraniing. Aar een groven blunder zouden wij in de eerste plaats denken. Als men 'shooglecraars artikel leest, zal niemand, die hol niet weel, er uit opmaken, dut die Albrecht cm Hoheiuoilcrn is, die het Bramlenburgsclie Vorstenhuis slechts zeer van verre bestond. Het denkbeeld ligt dus liet meest voor de hand, dut prof. Quack zelf het historische feit, waarover hij sprak, niet goed gekend heeft, en die vreemde Kommandeur, dat gelijkstellen van „secularisee- ren' met „nemen" bevestigen ons in die opinie. Wie weet, of de hoogleeraar idet ter goedertrouw gemeend heeft, dat Albrecht, de Kommandeur, tegelijk ook Keur vorst yan Brandenburg was. Is dit echter zoo niet, dan is het ongetwijfeld verre van volkomen eerlijk, om zoo maar met een stille trom, de misdaad van een verren neef aan het zondenregister van de familie zelve aan te rijgen. Prof. Quack vertelt verder, dat in den 30jurigen oorlog het bestaan van Brandenburg gevaar liep, evenals de zaak van het Protestantisme. Gustuaf Adolf kwam en redde de zaak; voor dat alles moest Bi andenburg Pommeren aati Zweden afstaan. Dat het bestaan van Brandenburg geen ernstig gevaar geloopen heeft, blijkt uit het volgende: De Keizer wilde, krachtens het restitutie-edict, alle sedert 1552 geseculariseerde geestelijke goederen weer ann.de Cnthoiieke Kerk terug doen geven. Ten gevolge van dat edict zou Brandenburg enkele kleinere stukken land verloren hebben. Hoe weinig echter het bestaan van Brandenburg gevaar liep, blijkt daaruit, dut de Keurvorst zeer lang aarzelde, voor hij zich bij de Zweden aansloot; dat hij een zeer weifelend bondgenoot was; dat hij in 1635 reeds vrede met den Keizer sloot; dat, toen tijdens den 30jnrigcn oorlog de Hertog van Pom meren stierf, de Keizer het was, die den Keurvorst, den meest rechtmatigen erfgenaam, tegenover de aanmati gingen der Zweden handhaafde; dat bij den Westphaal- schen vrede Pommeren niet door Brandenburg werd afgestaan, als losprijs voor zijn redding, maar de Keizer, als middel van tevreden stelling der Zweden, het aan de Zweedsche onderhandelaars overliet. Er is geen sprake van. dat Brandenburg in'den 30jnrigen oorlog in wer kelijkheid een strijd ums Dasein gevoerd heeft. Met kapitale letters wordt aan den grooten Keur vorst verweten, dat hij „het vrije vertegenwoordigende stelsel brak." De man kan niet anders gedaan hebben dan de macht vei breken van geprivilegeerde standen en corporation, die niets geleken op een vrij vertegenwoordigend stelsel; zoo iets kende men in die dagen niet, zelfs niet in Enge land, ofschoon daardemiddeleeuvvBchestandenregeliiig tot een meer levensvatbare staatsinstelling was omge schapen. Is het vernietigen van stondenregeling gelijk ann het verbreken eener vrije volksvertegenwoordiging, dan hebben ook de door prof. Qunck zoo bewierookte mannen van 1789 bet vrije vertegenwoordigende stelsel verbroken; ook zij toch kenden geen genade tegenover den middeleouwschcn corporatiegeest. En dit zal toch wel niemand in het hoofd komen De revolutie van 1789 stelde juist een vrije volksvertegenwoordiging in plaats van een bekrompen standenregcling. Reeds lang hadden op het vaste land politieke denkers en gioote staatslie den begrepen, dat die Stalen in staten, die men standen noemde, niet veel op een wezenlijk nationaal gouverne ment geleken, en vele, ook Engelsche denkers, hadden gemeend, dat een waarachtig flink bestuur alleen van een absolutcn vorst te wachten was. Door die beginse len bezield, handelde Richelieu, handelde pok de groote Keurvorst; en nu is het zeker zeer dwaas, hem een ver wijt te maken van handelingen, die in hun tijd door velen der beste geesten als het eenige redmiddel legen anar- chie werden aangegeven. Eerst deFransche revolutie van 1789 gaf iets beters dan absolute vorstenmacht, die proefondervindelijk gebleken was, hare roeping niet te kunnen vervullenzij gaf het vrije vertegenwoordigende stelsel. En nu gaat het toch zeker niet aan,den man van de 17de eeuw als een reactionair tegen de beginselen van het laatst der 18de eeuw voor te stellen. Wij geloovcn, dut de heer Quack den grooten Keurvorst slechts daarom als een 19en eeuwschcn volksonderdrukker heeft voorgesteld, opdat het toch vooral duidelijk blij ken zou, dat de politiek der HohenzoIIerns door ulle eeuwen heen dezelfde geweest is. f ABONNEMENT: Abonnement» pry», per Drie Mitndon. 1.85. franco per Postdoor bet geheele Rijk2,60. OVER DE WATERINGEN EN IIEINSLOOTEN IN HET ODD- EN NIEUW-WEST-FRANKEUND, u O Gezien «rt 0 der Verordening op het reinigen en op der iel* er breedte eo diepte houden van 'dc Wateringen en lleinilooten in het Oud- en Nieuw-West-FrankeUnd bint» i genoemde Gemeente, t*h den 24 Maart en 25 April 18Ö5, Brengen bij deze ter kennis van de Biuiker» vin Landerijen in genoemd Frankeland, dat op Woensdag don 3 Af ei 1871, des voor- middags ten Negen ure. eene bCIIOUVV itl gedreven worden oter bovenbedoelde Wateringen en Ueinalootcn Wordende bij dete ieder, dien «niks mogl aangaan, gewaarachuwd, om te zorgen, dat ian bet tnorgeschrevene hij de boren aangehaalde Verordening alsdan behoorlijk voldaan zij. En opdat niemand hiervan onwetendheid zoude kunnen voorwenden, tal deie worden afgekondigd waar hel behoort. SciiIESAKden 17 April 1871. Burgemeester en Wethouders van Schiedam P. J. VAN DIJK VAN MATENESSE. De Secretaris A. W MULDER PIi.ilsgolirek hccfl eon vrucgeie opneming v.m dit, reeds sedert eouigo (t.igcn gereed liggend, ni Uttel verhinderd. ft) Het ligt niet op onzen weg, dat nemen en scculoriseercn te ver- dedigeo, anders valt er heel wat voor aan te voeren. tt, <,)- -» (Brieven Franco.) COURANT. ADVERTENTIE N? Prijt: inn 1 tot 10 genone regel» f 1.00; iedere r»gel «eer f 0.10, Voor den werkenden «tand en Toor weldadigheid, de Welfl ran den prjj». Uit Hamburg zal binnenkortrmur men van "nader hand rernbuiui, oen Duitsche stoomboot in zee gaan, lot opening vnu een geregeldcn dienst tussohen die zeehaven en China, door hel Suez-kanaul. Reeds sedert een betrek- keljjk gemimen tyd hndd-n eenige voorname handelaars ie Hamburg die onderneming gegrondvest en, niettegenstaande ulle moeilijkheden des oorlogs, de zaak ook doorgezet. Het bestuur dor maatschappij bestaat uit de heerenG. F. Tiensen, de firma Boss, Vidul Co, en den heer A. Bollen. Het be doelde stoomschip, dat in Engeland gebouwd is, en den naam van Sedan draagt, beeft een laadruimte van 1000 ton en wordt thana uitgerust, om tegen 15 Mei aanstaande de reis naar Singapore, Hongkong en Shanghai te aanvaarden. Men verdiept zich te Parjjs in gissingen omtrent de onwederstaanbure middelen, welke Thiers zou kunnen aan wenden om Parjjs tot overgave te dwingen. De partijhoof den die alles uitdenken om de menigte op te winden, ma ken vun die onzekerheid gebruik om te beweren, dut Thiers de stad wil laten uithongeren Die bewering is volkomen onjuist. Een convooi levensmiddelen nit Orleans, hetwelk den 14 zjjn bestemming bereikte, was kleiner dan gewoon lijk maar dit is geheel toe te achrjjven aan den toestand van Pai ijsde leveranciers zjjn niet geneigd om te leveren aan ben, die niet wet-'n of zjj ook kunnen betalen, daar zjj voort durend aan plundering bloot staan. Veeleer is bet waarschijnlijk, dat Thiers gedoold heeft op het gebrek aan krijgsvoorraad. Zoo missen de insurgenton alles wat zij noodig zouden hebben om kanonskogels te gieten, en hebben de soldaten voor hunne labatières slechts car touches voor cbassepot-geweren. De Chineesche ambassadeurs hebben eindelijk het gou vernement der Franscbe republiek ontdekt, waarnaar zjj veertien dagen lang hadden gezocht. Zjjn excellentie Tcbong Keou, voogd van den Kroonprins van tiet Hemelse!» Kijk, ondervoorzitter van bet Ministerie van Oorlog, buitengewoon gezant by het Fransch gouver nement, is door den beer Jules Favre, als Minister van Buiten- lundsche Zaken, ontvangen. Wat de plechtigheid der receptie betreft, deze moet den Chinecscben gezant zeer eenvoudig hebben toegeschenen. SCHIEDAM, 18 April 187 1. Do Gemeenteraad van Vlaardingeo beeft, met het oog op do heerschende pokken-epidemie besloten, dat dit jaar de kermis niet zal plaats hebben. Do te 's Hage nieuw benoemde kantonrechter, de heer mr. L. G. Gicove, heeft gisteren zyn functien aanvaard. Een plaatselijke wedstryd vnn de öcherpschatters- vereeniging te 's Ilage ia tegen den 22 Mei op de schietbaan by Waalsdorp aangekondigd. De wedstryd z«l gehouden worden met het Boomgeweer of de Kernbue op 100, 200 en 800 pas; terwijl ook een afzonderlijke wedstryd op200 pas met militaire geweren zal gebonden worden. LI. Donderdag werd op den ryksstrnatweg van Dordrecht naar Willemsdorp door Willam de Jong, land bouwer en den postbode, Theunis Alblas, op de hoogte van Amstelwjjk elkander ontmoetende, tegelykertyd een porte feuille gevonden, welke bleek te behooren nan Hendrik Jus, wonende op Gravestein en o. a. inhoudende een Oostenrijk- sehe obligatie groot 1000 flor. Aan den eigenaar terug bezorgd, heeft deze aan den postbode een belooning van 25 cents gegeven. Naar wy vernemen is de Koninklijke goedkeuring verleend op de statuten der naamlooze Ven* jlschap, die te Amsterdam is opgericht tot het dry ven der Kon. fubriek van stoom- en undcre werktuigen, tot dusverre onder de thans ontbonden firma Fuul van Vlissingen en Dudok van Heel. Hierdoor is beslag gegeven ann een ziak die voor de hoofd stad van groot belang is. In antwoord op onze vraag, in ons vorig nommer, aan uien komt de eer toe? betiekkeljjk tiet behalen der eerste prijzen by den wedstryd van tooneeikunst te Lier,"Belgie, lezen wij in het oflicieele verslag, dat aan dien wedstryd 12 vereenigingen uit Nederland eri Belgie deelnamen, en door (Noord-Nedcrlandvrs de volgende prjj ten zjjn behaald Drama; 1ste prys (fr. 500 en een zilveren verguld eer-

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1871 | | pagina 1