- vtó^öi4.
Ao. 1871.
J.azjJA y<i 3ir Uu
Zat ep.d a gyftO An r i 1.
ALGEfflEEH OVERZICHT,
BUITENLANDSCHE BERICHTEN.
BINNENLANDSCHE BERICHTEN.
Verschijnt* dagelijksy uitgezonderd Dinsdag.
^IP.EMJK ..NIEUW,?.;
q f\ 0
g W0"f- A >f IÓ>, r-\ V
MÜ!Hi
.27.5". r.A inri?
i
:h f 7 a
r-?
(1*1 ft
ft*/
t i
ilttl I
1.4.5 I.i>t Si
5 rA Ji s'(f
Ctf 1
I "i
ivjO 'i'i' I n ns> t .«j-asIJ! j .H i(t? is'.IjmIi ,tifuj
i .V -
v t 5' J
I S
t If r I 1 .- f
C 01 BAIT.
- J. 5r J i i'
ABONNEMENT:
J, vv f 1.85.
Franco per Post, door bel pebeeie Rijk 250.
iTBtiHtoWSXtt-w^rr ft *-ry
^saasagaeaaagca «>'.■-■■ -
lie KAMEK OKU STATEN GENERAAL. I
By de voortzislting van de algeroeeno beraadslagingen,'
over de bogruutingswelien .an 1871. zotte da heer lleyde..-'
yek zijn algebroken rede voort, en stelde zyn oigon beginsc-
i'lon tcgeTtiiver die der Regeermg, welke laatste eep richting'
iVolgde niet overeenkomstig de grondwet De bee. Rutgers
Ivan Rozenburg meende, ofschoon niet eenstemmig met de
'llégeerihg in betiekking mel de quaesuen van hoijluesr. cht
en het verdedigingswezen, z(jn tevredenheid te moeten be
tuigen over de optreding viin dit"Ministerie, dut in verschil
lende tiikkcn vun bestuur veel goeds zou kunnen tol stand
-■<
br.engan.
C-Djf*kebr de Brauw was niet voldaan met dc'door de Re-
jgeorfng"afgelegde verkl mugeiC Oe heer de Roo van Al-
derwere.jj was teleurgesteld over de dooi de Regeer|ng vor-'
"strekte inlichtingen. My had bedonkingen legin hel vooi-
Sgenomen verdedigmgsstelsel, en ofschoon geneigd tot onder
steuning van het Kabinet, nuk in zyn militaire plannen,
'twyfelde hij of dit door de behandeling van deze quaestle,
jtnogelyk'werd gemuukt, De heer Fransen van de Putte
Jhard o. a. op verscheiden punten beswaren tegen hetgeen de
1 Regeering ter b<-handeling zou aanbieden, en daarom beval
,bij lmar aan om, aangezien Zy opeen aangesloten meerder-
ibeid tan"stemmen moet kumieu rekenen, het aan baar aan
ihangers "met te moeilijk Ie tnuken om hun st. m ten gunste
luit te brengen, j i
De Keizer van Duitscbland zul een millipen bronzen
.gedenkpenningen laten slaan ter herinnering aan den oorlog
!met Frankrijk, op de eene zy.ie zal een ijzeren kruis Bta«n,
op de anderen het j tartal ~l l
Een Uhlaun had eep kogeHn de zyde gekregen.en was
onder behandeling van de gkneeóheeren. Nadat men hem een
[nieuw verband had aangelegd werd hy naar het veldhospitaal
gebracht, wmr men de wonde zorgt ujdiger onderzocht, de
wond,peilde enbleefzobken. Nadat'^it een halfuur had
'geduurd en by de hevigste^smarten uitgestaan had, waagde
thy hot eindelijk te vragen wat er gebeurde „Wij zoeken den
kogel."i - „Verduiveld, had men dat inaar eerder gezegd
ik heb hom in mjjn zak," rasfjlijj uil.
i ïe Somersetshire heefteen pachtere'en jongen opge
hangen, omdat hjj een gedeelte van het veld niet goed bad
schoon gemaakt, Hij hing den jongen aan een ketting, welke
onder diens arm en over de borst liep, aan een balk op. Toen
de jongen afgenomen vterdj liep hij met zyn hoofd op zyde
hangende en vciloor spoedig geheel zyn bewustzijn. Het
bloed vloeide uit neus en oorden, en er bestaat weinig hoop op
herstel. v, - -
Zondag namiddag is een droevig ongeval gebeurd op
den spoorweg van Brugge naar JSlankenberge, op het grond
gebied van Dudzeele. De maehinlist L. Herssens, Bruggeling,
i wonende te Blankenberge, is onder de wielen der locomotief
in verscheiden stukken gereden. Heissens, wiens roekeloozo
cgvgi^cbtjgheid men reeds vroeger herhaalde malen opgo-
rnsykt naif,vdacïit dat or*iets aan de machine haperde; hy
spföng^ van^ïo locomotief en wilde er spoedig weer opsprin
g^rpSèofiiStapteVmis, viel en kwam onder den trein..Zyn
verminkt lyk is naar de gemeente Dudzeele overgebracht.
Het stuchtdffer laat een vrouw en zes kinderen achter. Toen
de 'vrouw Van don verongelukte de ramp vernam, volgde er
een onbescbryflyk tooneeï. Zy liep in ijlende wanhoop langs
de spoorbaan naar Dudzeele. Men heeft zich met geweld van
de ongelukkige moeten meester maken en haar naar'Blan-
kenberge teruggebracht. i
SCHIEDAM, 28' April 1871.
JNa den afloop van hel exame'o had gisteren avond alhier
e bevordering plaats van' de leerlingen der Burger-Avond
school. Dy die gelegenheid hield de directeur een korte
toespraak tot de leerlingen, waarin hy vooral deed uitkomen,
dat het onderwys, hetwelk de jongelieden uit den werkenden
stand op die inrichting ontvangen, vooral hun meerdere ont
wikkeling ten doel heeft, dat zy daar niet alleen kundig
heden kunnen verkrygen, welke hun later bij de uitoefening
van hun beroep vun onberekenbaar nut kunnen z(jn, maar
dat zy,bovendien in staat gesteld worden om later door eigen
oncerzóèè hun kennis uit te breiden. Vooral drong hy erop
aatj, dat de leerlingen met lust en yver alle lessen getrouw
•zouden.bijuüonente meer omdat hy de Burger-Avondschool
beschouwde .als een .zegen voor don oankomenden hapd
werksman in hetbyzonder en voor de gohcole maatschuppy
in het algemeen, t\aardicn een gepaste, geregelde ont wikke
ling van den werkenden stand, dat krachtige gedeelte onzer
maatschappij zul terughouden van die dolzinnigheden, waar
toe minder ontwikkelde werklieden zich in andere landen,
maar al te dikw'ijls'.en ïmeeatal tot'hun.eigen nadeel, laten
verleiden. 'V i i
De heer mr. A. J. Hazenberg, lid der commissie van toe-
fcicht en voorzitter der commissie van examen,.gaf daarna
(Urieven Franco.)
ADVERTBNlriEN:
n 1 l -j- is
van X lot 10 g.wone regel» f 1.00iedere r-fol.neer r o.lQ.
Voor den werkenden itand en'voor Weldedigkeid, de tel tl tea den pr{je
ui heldere trekken aun de leerlingen te u inachouwen, dat
kennis kopitaal is, Hy spoorde hen evenzeoi aan, om "etrouw
en met ijver de lessen hy te wonen, en van bet kapitaal, dat
hun aan de school om niet of bynu om met aangeboden werd,
zooveel op leigaren hls hun m'n'gelyk zou zyn, en vooral geen
enkel vak vap onderwijs mot minder belangstelling te behan
delen, duar zy iotb overtuigd dienden te zijn, dat de regelin"
van dut onderwys door »yzo mannen had plaatsgehad, en
dat de loetlingen beter zullen doen, wanneer zy'van allo
lessen profiteeren, dan dat zij gaan beooideclen wat voor
bun volgend leven al of niet noodig is.
Het sis niet mogelijk het gesprokene juist weer te geven
Het getuigdo echter van levendige belangstelling in de vaak
en van vaste overtuiging aangaande de nutligestrekking van
het onderwijs aan de Burgci Avondschool.
Gaarne hadden wy gezien, dat zich by het examen meer
belangstelling van de zyde van het publiek had geopenbaard,
en dal de gesproken woorden door velen waren gehoord
dan zou de school, die nu naai hel schijnt, niet genoeg ge-
waaideard wordt, ongetwijfeld meer sympathie verwerven,
drukkèr.en geregelder bezoobt worden en derhalve ook meer
nul Btichten.
De namen der leerlingen, die bevorderd werden tot eone
hoogere klasse zijn
J van der Heyden, ,J. H.Stegroan, C. H. Engels, J. B
van der Heydeij, H. Koelenbcek, \y>.G. Langkamp, ,M. van
Diggelen, D Oranje, A. Wensvoort en L. Roetman van de
eerste tot de tweede klasse x
If. Petersen. J. den Oude, P. L. Elberg, P. van Zon,
D, J.avan ,Vooren, vA. G. aiont/oorl, M. L. de Lange en
H. E. Scheffer vap de tweede tot da derde klasoe;
G. J. J. Brumemau, Buhberman, .0. vsa den '.Tempel,
IJ. Kiela, G.' Hosman, A. J. Engeriog en N. van der Sluis
van de derde lot de merde klasse o
4- By missivo ,van I April, werd door de Kamer van
Koophandel en Fabrieken,te Delft, aan den iïaad.vpn Ad;
mioislralie der Hollandsche IJzeren Spoorweg-maatscbappy
het verzoek gericht, om hy de ophanden zynde regeling van
den zomerdienst voor 1871 te bepalen, dat de daarby te
organiseeren sneltreinen ook aan het-station aldaar zullen
ophouden. Zij mocht de voldoening smaken, dat aan baar
door den Raad van Administratie voornoemd bysohryven
van den 22 dezer maand, werd medeged. eld,dat de dienst
regeling van gemelde Maatscbnppy, aanvangende 15 Mei
aanstaande, heelt kunnen toelaten, om als proef te Delft te
doen stoppen schieral de tremen die andere stations voorbij-
ryden, en daaronder ook de sneltrein 5 van dep tegenwoor-
digen dienst.
Een broodbakkersknecht, in dienst by een brood
bakker tuv Delft, beeft zich dezer dagen schuldig gemaakt
uan verreguande oplichterij en misbiuik van veitrouwen,
Hy beeft zich namelijk door onderscheiden peisonen gelden
en goederen "do'en'afgeven, op vertoon van een'brief, waarin-
hem bericht werd. tdut hij te Rotterdam een orfenis van
1675 kon bekomen; ook geld dat hy voor zyn patrood
voor brood liurl ontvangen is door hem achter geiiouden
Hy he'elt zich thans uit de voelen gemaakt en is jl. Zondag,
naar men meent naar Rotterdam, t or trokken.misschien
wel oui de erfenis in ontvangst Ie gadn nemen. De politie
doet intusSchen haar best om hem in hunden te'krygen. Door
haar zjjn ondersfeheiden goederen, waaronder een gouden
veslketting, ter waarde van ƒ36,50. welke door hem in de
bank Tan leening waren gebracht, in beslag genomen.
Ten hoize'van den heei Frohn, te Gorcum, was'dezer
dagen verzuimd, om water in een gasornament te doeu en
gas ontsnapt. Toen des avonds de zoon met licht in de
kamer trad, bad er een vreeseltjke ontploffing plaats Men
kon den knal op een grooten afstand van de plaats des on-
heils hooreD. De ruiten werden verbryzeld en de muren erg
.beschadigd. De zoon van den heer Frohn sto'nd midden in
de vlammenzyn zuster bad tegenwoordigheid van geest
genoeg, eeo wollen deken over hem te werpen en hem daarin
te wikkelen, terwyI de' moeder dadelijk de hoofdkraan af
sloot. Do zoon en de dienstmeid 'hebben ernstige brand
wonden bekomen en, niettegenstaande reeds eenige dagen
sedert de ontploffing zijn voorbijgegaan, kunnen z(j nog niet
zien; overigens is alles beter afgeloopen dan men aanvanke
lijk verwachtte.
Aan een particuliere correspondentie uit de Arnh. Ct.
ontleenen wij het volgendeDenemarken.is slechts door een
smalle strook land met hol overige Europa.verbonden; wy
Ie Kopenhagen zijn er zelfs geheel door water van afge
scheiden deze Jigging echtor biedt toch wellicht hare voor-
deelen aan, daar-kwade of minder gunstige invloeden ons
poeielyker bereiken. Wy mogen het zeker daaronn'wijien
dat b. v. de pokken, die in een groot gedeelte van Europa
zoovele slachtoffers gidischt hebben, nog niet tot ons zyn
doorgedrongen, ólschoon de ziekte in Sleeswyk vry ernstig
woedde. Mocht dia onwelkome gast by onSj verschynen,
.welnu, yy zijn goed voorbereidallen zyn ingeënt (het bewys
van inéiiting lean iemand hier het minst van alles ontberen)
on nog lieden najaar werd een nieuw wetsontwerp op de
vaccinatie door de beide Kamers aangenomen. Eer. niet
(minder .gevaarlijke ziekte, en wel de bemoeiingen van het
genootschap ,,l'Internationale", heeft ons evenmin kunnen
bereiken; integendeel, in plaala"vap de hoofden der'werklieï
den op hol gebracht.'té'zien,'.kunnen wy'met trots er op
vryzen, hoe de arbeidende kluase alhier werenlUjC'VopruitlS
gegaan. Een kort overzicht van hetgeen by ons vóór'djen
stahd gedaan is kan in deze tyden zeker niet onbelangryk
4Un- lp 1847^ ontstond or alhier oen vereeniging van werk
lieden,! boofdz'akelyk met een politiek 'doel,lom Woride vry-
heid te strijden toen deze echter in 1849 in zoo ruime mate
door Koning Frederik VII geschonken werd, liep do veree-
nïging van zelf te niet, een ander genootschap had tot doet
den werkman er toe (e bewegen, reeds in de volle leven'skracht
voor den ouderdom te zorgen maar twintig jarèh geleden
was d.- arbeider nog niet verlicht genoeg óm het nut'vun zulk
een inrichting te tegrypen. Eerst in 1869 gelukto hel aan
M. Rimestud, die vroeger voorzitter van de eerste'Veree-
niging geweest was, op nieuw een mbcTdeisrereeoi"inu te
stichten, dm sedert dien tyd bestaat en zich over gahiafDene
marken en oen gedeelte utn Zweden hoeft verbreid. Deze
vereeniging stelde zich ten du-l, de arbeidende klasse in
waarheid denzclfden burgerlijken rang in dejnaptscbuppy
l«* doen innem'o als hare overige medeburgers, 'en'het middel
duuitoc zag zy' in de uitbreiding der beschaving en m do ver
betering van den materieelen toestand dor werklieden' Om
dit doel te bereiken, besloot de vereenigtng er naar'te streven
om eon vryzinnige lerbotermg van do wet op de neringen «o
verkrygen en richtte vy vereenigingen voor-goedkoopen
inkoop vao voedingsmidde'en en zieken- en kr"dietka«aen
op. Voor de beschaving werd vooral zprg g'edragen door het
upei.stellen van een lokaal waar de voornaamste dagbladen
ter lezing Lgen; door bet houden yao .voordrachigu. ppA of
twee malen in de week over vaderiandsche^ekcbiedenis,
letterkunde en onderwerpen van algemeen belang Bjj de
lezingen kunnen do werklieden bun lurailie medobreng'eji
en zy worden steeds met belangstelling gevolgd, Eipdejyk
geeft de voorzilter wekelyks een courant uit, die gewoonlyk
leuding-uilikels behelst om het rut der zaak aan te toouon".
Dit alles ontvangt elk lid voor do som'van een dubbellje'in
de week, hoewel do voordrachten door onze eorsie dichte/s
en wetenschappelijke mannen gehouden worden. Ia,eeo
avondschool hebben jongere leden gelegenheid zich op het
Fransch, Engelsch, Duitsch op de natuur- en~meetkande*
en het teekenon toe te leggen. Reeds een jaar na de stichting]
telde de vereeniging 3000 leden, waarvan moét deren ((«den
gegoeden stand behoorden, om hun belangstelling voorde
zaak te kennen te geven; ja zy ontzagen zich niet by enkele
feestelijke gelegenheden, die tweemaal 'sjaars pjpats'ljébben,
met d.rn werkman aan tafel te zitten, en zqodpènde' zjjn eer
gevoel te ontwikkelen. Weldra bcerschte er bjj deze feesten
de gulhnrtigste toon omdat de werkmdn zieb-niet ontzag,
na den proLasor of den ryken fabrikant, feestdronken in te
stellen. Om bot den werklieden zoo aangenaam' .mogelijk
te maken, huurde do vereeniging 's zomers een lokaal buiten
de stad met tuin, waar de werkman's avonds [net zijn familie
boen kan g ian. Eiken /Cond ij-.avond wórdt hjgr^oorde
jongelui in de open-lucht gedanst, en de toon die onder hen
heers ht is lungznmerhnnd zoo fatsoenlyk gewolden,'dat ik
niet aarzel, elke d.rroo ook er bij tegenwoordig te doeh zyn.
liet nut, duttjeze vereeniging s'ioht is bijzónder groot,' want
te vergeefs zal men bier bij den wgi kman.dien ruwen toon
zoeken die op menig andere plaats gevonden wnrdfhy is
meer en meer tevreden geworden met zyn lot èn erken* dat
de lieden cfto met het hoofd en knpit.<aL,of met dp,hsnd"n
werken, eikaniler niet kunnen ontberen. Het,is homiescna,
gebleken van hoa.vegl ,nut, gieken-,'.begrafeni^ pn krediet-
kassen zyn, waardoor by steeds in siaal.ia'zichVelf te helpen
en voortdurend m de behoefte van zyn cezin te voorzien
maar "Oj<ral .hebben :do vegeepigingen tot.het bpüvgep
goede woningen veel opgang gemaakt, omdat het aan-den1
voorzitter, dio' lid van-bet Fulketbingis, gelukken mocht;5
een wet tut stand te brengen, waarby wpningón' vap minder,
dan£5 el opper,vlaktebeviyd zyn ge^vqgdèp de befaó*
ting op bet bouwen en van de gemeente-beUsting.' Oete'
woningen worden zoodanig uan den werkman verlfuurd," dat
hy, indien het geluk hem gunstig is',hoop mag voedêi^j^ff
eigenaar vap zyn hoi3 te kunnen worden tWy willen piet
vefderdn bijzonderheden treden aangaande alles, wat door'
M.' Rimeslad co oók door vele anderen voor den werkmkti'*
gedaan is, maar alleen tenslotte verzekerep, dat zyn toestand
otci aRecn hier, maar op allo plaatsen waar arbeiders jvereÓ-!
nigingen volgens die te Kopenhagen zyn .opgericht, buiten/
geproón goed genoemd mag worden cn"slechts weinig ofnie'tl
kent ,men van dign haat ^lussch'en workman en Vahrjkpnt
of den gegoeden stand, zooals die zooveel in Europa gevon
den Wordt. g - r v i w t
I'njioh nn'hremthfvan V lnÓ>7l "d'flVVioirt
life Kt 4e.Twkk. 87 dpnl.,Mp Ö88 6000
5. i
Uil
BURG H li L LI K'.E1 S T
.Gelboreji t 27 April..Bcr'n*fi„dus Petrus Héndncusfz'don
Van 'T. Janèoen Wtiisman, I^estuitsf.'' johannk'Marea-
,fW HUftïiiS attf.u 00^711 tr
