TfHEEAEscHTiEicHTEE^
■Ao. IK71.
M. 27Ö1.
Woensdag UOfliecember.
Verschijnt dagelijksuitgezonderd Dinsdag. -
BUjTEHLAHDSCHE BER1CHTEM.
■/n. >-
-.f. .i'.ai v.
A BO N N E ME N T:
AbfcnutfflfDimiryi, uor Drir
franco ,p$r^ P,oetdoor het gabcate Ryk
f,\,85.
- S.S0.'
(Kricven Vraiicoi)
X r> V B B TE NTI EN
Pfij>: Tin 1 tot 10 gewone regeli f l.ÓU iedere regel mc*r} f.,()AQ,
Voor den werkenden itend isd yopr weldadigheid, de helft »an dén prij
Uit Odcnse, waitr da agenten der Internationale een
vergadering belegden, schrijft'mén: ,,Het is een verbiedend
toeken van wakker word'-ndo zucht bij den boorenstand, ofn
niétalleen vobïlhefmatërieélé té leren, dat men, in sommige
streken op het platteland,-zich tracht te tereenigen om op
bepaalde avonden in' de weck elkander te ontmoeten in de
verwarmde schoollokalen, ten eindo daar lezingen by te wo
nen, van populaire Deensche sobry vera, alsook voordrachten
over.,onderwerpen van den dag, en daarna een gemeenzaam
onderhoud.ove.r .bet gesprokene. Van de hofsteden én groo-
,,terp landeigenaren worden boeken geschonken,ten einde
bibliotheken Je vormen, en ter lezing te geven. De kamer-
beer Myiius is een groot vooratander van deze bijeenkomsten,
.waarin de boereu tot elkanders beschaving knnnen werk
zaam z|jn, in plaats van onophoudelijk in het vuur te staren,
zooals in sommige landen de boeren des winters gewoon zijn.
„Een practisch socialisme bestaat al sedert onheugelijke
Jijden in Denemarken."Het verschil van stand wordt niet
uitgemeten of kleingeestig wijder gemaakt. Des zomers, by
voorbeeld, worden de kinderen van de burgerscholen der
hoofdstad gedurende de vacantia verdeeld over het geheele
land by da meervermogenden, om bun uitspanning en'ver-
pooziog te geven. Hét nationale, onbedorven gevoel, de
kracht van bet esprit de clocher in den goeden zin is oorzaak
van die volkseenheid, welke toestand in vele andere landen
geheel onmogelyk is geworden. Maar juist daarom willen
de Deoèn niets weten van Duitsche Cultur, ni noemt «ij zicb
nog zoo christelijk (wat 'zjj volstrekt niet is, veelëér'is zij een
parodie op het christendom). De Denen zijn bet Duitsche
soldatendom reeds voor lang ontwassen en hebben iets beters
dan einen kiiechtiachen Oeist. Er is in geheel Denemarken niet
een enkele .handwerksman, die zalken schandelijken .onzin
zon ■uitkramenéils wy vod dé s'ocioal-dembcratènJe Berljjn
hoorden. Zulke vertooningen, als op de vergaderingen van:
Charies Dilké in Engeland, zijn hier geheel ónmogelijk, om
de eenvótïdigé réden, dat de kloof tqeschën rjjk én arm voor
naam en burgerlijk; hiér ten eënënmnlé onbekend is. -jjg
ft -.Déze toestand, door eén gezonde maatschnppëtijke, ont
wikkeling, vooral door bijzonder goed en goedkoop onder-
wys verkregen; ie eén doorn in bet oog van von Bismarck en:
zijne geestverwanten, dio'milliar.doii met bloed, gaan halen
om kastcelén' te bouwen, én de'klove tusscben menscb en
menscb nogwyderdoen worden en bovendien ons wijs wil
len maken daPiJit is:' Diésittlich elirlichegermanitché Cultur,
verheven boven alle andere beacbavinga-richtingen 1" j
JÏ.-Woensdag heeft in bef kerspel van St. Magnus te
Londen'de gewone jaarlykschè uitbetaling plaats gehad der
som van .24 ponden aterlingen 4 schellingen (/*278) welke
de. schatkist reeds sedert eeuwen aan die.parochie uitkeert.
Even ais bij zoovee) andere, gewoonten in het vereenigde
koninkrijk steunt ook deze op een historischen grondslag en
wel op den volgende.'/, - i i
Koning Hendrik VIII had de gewoonte dikwijls 'a nachts
geheelalleen dpor 'de straten van zyn hoofdstad te dwalen,
gewapend mét een dikken knuppel. Op zekeren nacht werd
by London Bridge hem de weg. versperd dooreen nacht
wacht 'die hem niet .kende én .hem naar zyn bedoelingen
vroeg.Hen drik VIII wilde'geen ophelderingen geven en er
ontstond oen jvecbtpafty tusscben hém. en de nachlwachts
die 'dén éérste ter hüip gesneld waren, waarvan het einde
was dat de Koning het onderspit moest delven en naar dé
gevangenis gebracht werd. By bracht daar den nacht door,
en eerst den volgendcnJnorgén.bèmerkte. de cipier dé ware
toedracht Ider zaak.
De'ongelukkige nachtwacht was wanhopend en dacht
niet anders 'dan'.j dat 'zyn laatste 'uur geslagen zou zyn.
Men bégrypt duelicht lioe groot zyn verrassing was, toen
Hendrik VIII hem by zicb deed kómen, hem een vorstelijk
geschenk gaf ?n tevens zyn tevredenheid betuigde óver do
wyze waarop by zyn plicht had vervuld. De Koning had.
evonwel'dien nacht zooveel kou .geleden dat by niet beter
.meende te kannen daén dan eén groole hoeveelheid brand
stof en brood aan.het kerspel pit te deelen en dit jnarlyks te
herhalen, Lnter word'dit door bólengenoemdo som' gelds
vervangen.' 1 V;"
Vroeger is er melding'gemaakt van een brand in de
manufneturen-magazynen „dn Louvre" te Parijs uitgebro
ken. By die gelegenheid 'gaf éeri der directeuren,'de béér
Bériot, een merkwaardig voorbeeld van koelbloedige bera-
denheid. Deze heer woont niet aan hét magazijn en een der
bediendon'ging hem "derhalve aan zjjn domicilie de ramp ver-
;j:kondigen. In het 'schrijfvertrek van den beer Héfiot toege
laten;-doelde hy hem in;de grootste ontsteltenis mede,* „dat
"dé afdeelihg de zijden stoffen no. 47 in lichtelaaie vlam
stond 1" v-
„Zoo, no. 47?'Mwbb al wat de directeur antwoordde, ter
wijl by bedaard een pen opnam én hét volgende telegram
schreef Aan), V to Lyon. Zend onmiddellijk per eersten
soeltrein al'wat gjj ;,van zjjde no.. 47 beschikbaar bobt."
Brengt die depêche dadéljjk aan.het telegraaf kantoor, voegde
hy 'er by'én dé bediende vert rok; V.
De tweede jobsbode, die spoedigvolgde oii hem den brand
:tsd een ander deel der magaayoën kwam meded«eieo, werd
,op dezelfde wijze aangehoord en met de expeditie van een
nmier telegram belast en zoo «ervnïgerié.' Toen de brand ge-
bluscht was, waren inmiddels de sneltreinen met de beitelde
goéderen aangokotn'ende balen ontpakt, al hel. vernielde was
geremplaceerd ';en de zaken ondervonden gcon oogonblik
atugnatie, dank :zy; der céht practische handelwijze van den
koeibjoedigen directeur,
De correctioncolo rechtbank van Soissons (Aisne) zul
eerlang een in zeker opzicht; netelige zaak tcbéhaudélen heb
ben. Men weet'diti het vergiftigen van huisdieren een'ver-
grjjp is, zelfs al pleegt men het ter bescherming van eigendom
of oogst. Gjj -kurft dus owe buurmnns kippen die op uw erf
komen, stroopen,'; doodschieten, maar hebt geen recht dat erf
te bezaaien met giftige plapten,Jof verderf van hét gevogelte.
Er bestaan veel rechterlijke uitspraken in dien zin. Ziehier
nu, wat een landbouwer wanj Fontenoy heeft uitgedacht.
Daar.het gevogelte van een zijper buren een zynermet'graan
bezaaide akkers'zoo geheel bad omgewroet, dat hy dien
ker op nieuw-moest bezaaien, stortte bij petroleum over
het zaaizaad. Zyn buurman weigerde hardnekkig z.ijn ge
vogelte op te stuiten; het kwam met nieuwen lust bet nieuw
bezaaide veld'bezoeken, en den volgenden dug lag er jicht
atuk8:dpod, Van daar aanklacht in allen vorm. Dezaniergaf
op, dat by gehandeld had volgens een door wetenschappelijke
mannen aanbevolen systeem, dat hy had willen beproeven,
en daartoe volle recht had.;s' - j
Toen Schiller in *1805 te Weimar stierf, werd zyn
buurvrouw uit baar bakkérswoning tea grave gédragen. Do
kerkklok luidde en haar doodkist,,die dertig daalders gekost
had, was met bloemkransen versierd en koorknapen gingen
daarbjj zingende vooruit, Eén paar dagenlater word
Duitscblund's gronie dichter onopgemerkt uit zyn buisje
weggedragen in een kist van drie daalders, dewyl zyn fami
lie geen duurdere betalen kon en Germania zich het stoffelijk
overschot van baar poëet volstrekt niet uantrok.
Volgens het voorschrift van Petera en Kletzincky
heeft jufvrouw Burger te Micholstad (Hessen) een soort van
stijfsel vêrvsa'rdigd, dié daarmede behandelde'dameskleëde
ren volkomen vrywaart tegen hot"vuürvatten. Dit artikel
„Flainroénscbntz-Schlicbte," komtJn den handel in pakjes
van 15 lood inhoud tot een prjjs van 60 cents. Het wordt
gebruikt als de gewone stijfsel, zoodat iedereen, met behulp
der bevoegde gebruiksaanwijzing, met deze hoeveeihied zes
tot acht japonnen kan in gereedheid brengen. In nlle groote
plaatsen worden depots gevestigd en gevraagd.
By de telkens zich hoi balende ongelukken, tengevolge
van het vu'urvatten van kleederen, is deze uitvinding, hoe
nederig ook, niet van gewicht ontbloot.
Gewoonlijk ynedt men do byen des winters met honig
doch een landbouwer in Itnüo, met name Mosso, heeft ont
dekt, dat men daartoe zeer goed raapkoeken kan bezigen.
Hij bnd.^cenige zakken met raapkoeken staan en bemerkte
dat de bjjbn in die zakken kropen, om er zich op te vergasten.
Nu plaatste hy eenige schotels met raapkoeken bjj de kor
ven en do byen voedden zich den geheelen winter hiermede.
In den volgenden zomer waren zij veel gezonder en. sterker
dun anderen, die met honig gevoederd waren.
SCHIEDAM, 19 December 1871.
By Koninklijk besluit van 15 December 1871, no. 28,
zyn met ingang van 1 Januari 1872,,o.a. benoemd lot leden
van den geneeskundigen raad voor Zuidholiand, do heeren
dr.'J. C. G. Coérs, hoogleeraar te Leidendr. P. M. Mess,
tè''s Gravënhage (Schevcningen); dr. C... J. Snydors, te
's'Gravesandè; dr.,C. J. Vuillant, te Schiedam,G. J. Jacob-,
son", oud-apotheker te 'Sobiedam; mr. J. G. Putyn, tp
Rotterdam.
Tot plnaisyervangnndo leden van dien. geneeskundigen
raad, de heeren: dr. A. M. Ballot'; tè Rotterdamdr. H. J.
Lulofs, te Hardinxveld dr. G. H. van Volienhoven, te
Rotterdam J. Brocksmit, hcei- en vroedmeeater te Rozen
burg; 'J. T. Schuld, bèel- en vroedmeeeter te Meerkerk j A.
van' Scb'erpenzeel, apotheker te SchoonhovenJ.. A. J. van
de Vén, .apotheker te Dordrecht"mr. J. L. de Bruyn Kops,
te's Gravenhngé.
Door het departement yaé financiën is mededeeling ge
daan Van de volgende opgave.'der op 15 Dec. 1871 in do
onderstaande cntrepöts aanwezige hoeveelheid riiwe suiker
Amslordam 14,404,694 kilogr.
Rottordcm. 8,581,343
Schiedam '1 282.887
Dordrecht 632,513
Middelburg 790,611
Totaal 24,692,048 kilogt
Aan het. Vaderland wordt o. a. het volgende omtrent
het Brielscbe monument geschreven
Hel spyljmy, dot ik de vorige week vergat óp te govén)
dat te Ridderkerk, de burgomeeater roeds uls'cörreapnnden't
was opgetreden daarom begin ik met dit onwillekeurig ver
zuim te herstellen; Voorts kan ik u.meede'elen,Vdat sedert
,myn .jaatste scb'ryvèn teGliarioie, Groesbéek, Zierikeèe.Zut-
.fen jYlaardingen,Maassluis, Amersfoort, Gorinohem,
Nymegen, Maasland, Zwolle, Middelburg, Vlisiingen, West-
zaan, Pernis, Oo9(buizen, Abbenbroek, de Lemmer;iBille-
gersberg,.Hoorn; Sluis, Dordrecht,' Rozenburg,"Amsterdam,
Hattem, Geervliet,-Zuidland,-den Hcidër, lJselmóndèjiHel»
lovoetsluis, Vierpoiders, Maasdam,- Elburg, Goada;:Deven-
lor, St. Fbilipsland, Heenvliëtl Huissen.deBucmstor en Gra»«
sUb-commissicn ;zjjn samengestéld;'en daf'te Oude-Pokéla:i]e
burgemeester,bet correspondentschap heeft aanvaard.
Gy, ziot bier, If is- oen breeds lyst, en de commissie'kan
niet klagen over gebrek aan sympathie. Binnen en baiteu' de
stad bey vert, men, zich .zeer, om' tot het door docómmietie
voorgestelde doel samen te werken. Van boiteWaHkóiééQ
ook reeds ,geldeiyke bydragen. Zoo uit Rotterdam (waar
helaas nog geen sub-commissie is) van een dér raadsleden
/10, van het correspondentschap Édc-Bcnnekom /-50,Jcr-
wyl.in onze .kleine veste reeds voor ruim 1200 is ingó-
teekend.
I» da Haagsobe kroniek in bet Handelsblad leest men
bet volgende: a lio.l
Een vreemdeling in den Haag rroeg een paar dagen ge
ledon aan een blond jongmenseh naar een gracht, de Nieuwe
Uitleg genaamd. De blonde heer legde bet- hem zoo goéd
mogelyk uit, maar den vreemdeling scheen het Joch niet hel
der. Toen zei de Hagenaar heel voorkoméhd, dat by* hem'ér
brengen-zou. Het. tweetal wandelde al keuvelend voort, tot
eindelyk de blonde beer -den vreemdeling de straat eu zelfs
hot. buis wees, .dat bjj zocht. De zoekende bedankte-den in
woner. Tóen hy een paar huizen vor was, voegde hem een
straatjongen toe ;,Ik kan'ook wel zien, dat jé'o-vreemde
bent, meneer!" -iz Hoc dat?: ,jWel, anders zou jé den
Kroonprins wel beter groeten 1"-— Het was de Kroonprins,
die, zonder eenig vertoon, eenvoudig als gewoon burger den
vre indeling den weg gewezen had.'
De\N. B. Ct. beantwoordt prof. Goudsmit oprde.voI-
gondowjjzo: J-W .IJJ - 11 .-Ü
Prof Goudsmit komt, (in het Leidech Dagblad ran-15
dezer) op togen, ons beloog, in ons nommër vsd 13 Deoem-
ber j)„ dat de vrouw, naar de letter der wet] niet van hét lid
maatschap van.den Gemeenteraad is uitgesloten.'
Zij is er wel degelijk van uitgesloten, zégt hy, en wel door
art. 19»der gemeentewet. Volgens dat art.Joch moét men,
om lid van den raad te wezen, in het volle genót zyn van' de
burgerlyke rechten, en in dut volle gehot is de vrouw niet.
Immers, zy mag; behalve over eigen kinderen,-geen-voogdij
bek leeden;' behoudens eoé enkele uitzondering, ook niét cd-,
ratriee, co, zoo zy gehuwd is, evenmin executricè zyn, enz;;i
,De. redenenring is aehorpzinnig,Lmaar, naar ons oordeel,
niet in don geest der,wet. Dntide vrouw het volle genót dér
burgerlijke rechten, in zekerenwin mist,-gaven wij tóe, maar
art. 19 heeft kennelijk een gemis daarvan op het oog;dat
een geheel audore oorzaak-heeft dan het hare.-Men' heeft het
artikel maar te vergelijken-met art.< 12 der Belgische Loi
Communale, om tot de, overtuiging Je komen, dat ónze bepa
ling, wanneer - zy ben uitsluit, die niet in het volle genet dér
burgerlijke; rechten zynalleen - aan dezulken- denkt; die
dunrvan tengevolge eener zoogenaamde in/amia/un's, en dus
by rechterlijk vonnis, verstoken werden. Zoo is het artikèt
steeds verklaard. Ook Boissevain teekent aan, dat „dë'óhbë-
kwnamhoid om dé burgerlijke réchten ten volle te genieten
niet dan door rechterlijke,uitspraak kan geboren worden."
Zells de infamia facti is, in den -zin van óns art., geen réden
van -.uitsluiting. Dié'eén bekend slecht lëven leidt is far/u-:
ihenfo"ó; n, arK '437.2e'B/W.) niet' in bét voilé'genot der
burgerlyke, reohten,.en Joch, zeker ook volgens prol.'Goud-
smit, niet van, het lidmaatschap van den'raad uitgesloten.
Zoozeer is voor de toepassingvan art. 19 een rechterlijk
vonnis da conditio;sine qua non. Het artikel denkt alléen aan
een persoonlijke, individueelo ohbekwaamheidjniët aan de
meer algemeene, op grond van het geslacht.
Zeer natnurlyk trouwena.in het stelsel van den wetgever,
die, al vergat hij hot ook,zoowel hier Bla eldors, te -zeggen,
tocli van d.o onderstelling uitging, dat de vrouw'de burger
schapsrechten niet hépfi, en die haar. daarom, tn art/19, niet
langs een omweg.:behoèfde uit te sluiten, ij* j
Maar, wij kannen over deze zuiver juridiëke vrasg; ih eeu
blad als het onze, niet, verder attwëideh.vHet doel, waarmede
wy, in ons vroeger betoog, op dit pnnfdé" aandacht- vestigden,
was alleen om te;doen uitkomen, dat bet Néderlandscb
staatsburgerschap in onze wetgeving zeer gebrekkig gerégeld
is. En dat zal prof. Goudsmit óns niet tegenspreken. -Al kan
men wellicht ;door -eyne argumentatie bét beginsel redden,
dat de vrouw niet tot lid van den raad benoemd fan worden,
boe zal by, uit de wet, bowijzeb; dat zy b. v. niet Minister
wezen kt»u, daar, volgens art. 6 dor Grondwet, ieder Neder
lander tot elke landsbediening benoembaar is r i-
De geneeskundige raad voor Gelderland en Utrecht
beeft deu 13 December jl..te Utrecht zijn^gewone openbare
vergadering gehouden. In de mededeelingeh omtrent" het
geneeskundig staatstoesiobt,'geeft de inspecteur verslag van
do in 1871 in Gelderland goheerscht hebbendé ziekten, Om-
tront pokken en dysenterie zjjn deie mededeelingen zeer sit-
gebreid én; merkwaardig.? Het uitvoerig verslag aangaande.
dén toestand der fabrieken to Arnhem kan hier niet in zyn
geheel worden opgenomen. Eenige algemcepe opmerkingen
mogon' wyf'echter; nipt achterwogè laten1. -Nérgens werd
- eènig' locaal oargefrófféh, waar o vervulling heerschté: In
verreweg de meeste fabrieken wordt de kennis van lezen «o
