biwhehlahdsche berichten.
Ao. .'1872,
m £842.
Donderdag 4 April.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
AB OKNBHESI:
Abonnementsprijs, per Drio Mmmilonf 1 85.
Franco per Posl, door het geliccle I'.ijk2 50.
(Brieven Franco.)
SCHIEDAM, 3 April 1872.
Heden morgen gaf de Feestcommissie uitvoering aan het
laatste nommer van haar programma, namelijk aan het
kinderfeest in den St. Joris Doelen.
De leerlingen van al de openbare scholen, waaronder
"ook die van mejufvrouiv van Driel, ton getale van omstreeks
2000. vereenigden zich met hunne onderwijzers en onder
wijzeressen ten 10 ure in de exercitielokalen van gemcldcn
Doelen, en werden daar door de Feestcommissie op i echt
gulle en innemende wijze ontvangen, zoodat de kleinen
zich al spoedig op hun gemak en in hun element gevoelden.
Zij werden onthaald op wijn met suiker, krentcnbi oodjes en
verschillende andere versnaperingen, waaraan zij zich met
genoegen te goed deden, cn dat niet weinig bijbracht om
de vreugde en vroolijkheid, die zich in gezang, als anders
zins openbaarden, te verhoogenen merkbaar werd dat
nog vermeerderd door het van tijd tot tijd oplaten van lucht
ballons.
Omstreeks twaalf ure verschenen Burgemeester cn
Wethouders op het feestterrein, en het deed ons good aan
het hart te zien op hoe familiaren, innomenden toon en op
welke aardige wijze hij zoowel als zoo vele andere mannen
van aanzien zich met de kleinen afgaven.
Nadat die zich op deze wijze nog eenigen tijd vermaakt
hadden, gingen ze in optocht, met muziek voorop, langs
eenige straten tot voor de woning van den Burgemeester,
waar eenige vaderlandsche muziekstukken werden ten ge-
hoore gebracht; waarna de geheele stoet zich naar de
Beurs begaf; en daar werden de kinderen door den onder
wijzer P. van "Vlaardingen toegesproken en lof toegebracht
voor de ordelijke wijze waarop zij dit feest hadden gevierd,
entevens al dé belangstellenden bedankt die daarbij tegen
woordig waren geweest.
Na afloop van een en ander waren de leden van de feest
commissie ten huize van den Burgemeester genoodigd,
waar eenige genocgelijke oogenblikken gul cn vroolijk
werden doorgebracht, terwijl de muziek van sApollo" zich
liet hooren.
Door het publiek werd den Burgemeester herhaaldelijk
ovaties gebracht, even als dit was geschied op den feestdag
ook door corporation, die aan den optocht deelnamen.
Met liet iu orde breugen van dit kinderfeest verdient dc
feestcommissie op nieuw den dank van allen, wier hart ook
voor de jeugd klopt. Zij toch werd daardoor ook in de gele
genheid gesteld het feest mede te vieren, dat, met het door
hen lieden genotene, in lange cn aangename herinnering
zal blijven
Bij gelegenheid van den Feestdag, '1 April, is die ook
bij de Evaug. Lutlicrsche gemeente godsdienstig herdacht.
Aan de armen dier gemeente werden bovendien vleesch,
aardappelen en eenig gold, en aan de catechisanten een
feestplaat uitgereikt.-
Verslag van het verhandelde iu de zitting van Dinsdag
don 2 April 1872, vau de Kamer van Koophandel en Fa
brieken te Schiedam.
Afwezig de heeren J. T. Beukers, T, P. Jansen cu
I,. W. O. Walraven.
•1. Resumtie dér notulen van de vorige vergadering.
2. Mededeeling der ingekomen stukken.
3. Aan de orde wordt gesteld de behandeling vau het
verslag der Kamer over don toestand van de nijverheid,
den handel en dc scheepvaart alhier in 1871. Dit verslag
ontworpen en ingediend door do commissie ad hoe, be
staande uit de heeren J. T. Beukers, J. J. van Otterdijk cn
J. F. Logner, wordt na eenige discussie met algemeene
stemmen goedgekeurd cu vastgesteld.
Reeds ten 7 ure in den morgen van den 1 April was
geheelBrielle inbewegiugde toevloed van vreemdelingen
is groot.
Te negen uur preekt dominé Post naar aanleiding vaii
de feestviering; hij heeft tot tekst gekozenExodus 20 2.
Te half tien worden de leden der Utrechtsche subcom
missie voor hot Asyl eu van gedelegeerden der subcom-
mission *loor de hoofdcommissie in !t kleine feestlokaal
ontvangen. Be heer dc Jager,secretaris der hoofdcommissie,
heet hen hartelijk welkom. Hij wijst op de verhevene her
inneringen, die ons allen op dezen dag bezielen, en dankt
voor de verleende medewerking.
Daarna wordt de ecrowijn aangeboden.
De heer dc Getter spreekt daarna een hartelijk woord
namens de Zuid-Nederlanders, broeders van denzelfden
stam; Noord en Zuid, zegt hij, kunnen op elkander
rekenen; bij ons wordt evenzeer feest gevierd als in Noord-
Nederland. 1 n
Hij eindigt met een scere aan de Geuzen".
Te half twaalf wordt Z. M. in de haven ontvangen dooi
de heeren Ilcyn, Kraijenhofl, van Tuyll on Merkusde
Koning komt, vergezeld van Prins Alexander, indeuniform
van generaal der rijdende artillerie, op het feestterrein;
aldaar zijn de hoeren Jolles, van Bosse, Brocx, Fock,
Dullert, Rombach, enz. .aanwezig om hem te begroeten.
Ilot 'Wilhelmus' wordt aangeheven. Daarna wordt de
eerste feestcantate gezongende geestdrift is onbeschrijfe
lijk, niettegenstaande het slechte weder. Het zingen der
feestcantate, nadat Z. M. door de hoofdcommissie gecom
plimenteerd was en plaats'had genomen op dé tribune,
was treffend.
De feestredenaar, prof. AL de Vries, bestijgt daarna de 1
tribune, herinnert aan db^grootc bèteckcuis van den
1 April 1572, al was ook hetisiapenfeitjian dien.dag gering,
en heet Z. AI. den Koning hartelijk welkom. In gloeiende
taal ontrolt hij daarop het toonccl van jammer envci-
twijfeling, dat ons eenmaal zoo bloeiend vaderland indien 1
tijd opleverde. Een donkere nacht van cllcudo omhulde
Neerlands bodem, slechts door don gloed der rockende
mutsaards somber verlicht.
Alaar God verliet onze vaderen niet, en zij verlieten zich
zelf niet. Spr. schetst de inneming van den Briel door
Lumey en dozijnen, de gebeurtenissen die er op volgden,
den strijd, door de vestiging van het vrije Gemeenebest der
Ycreenigde Nederlanden waardig bekroond. I
Do eerste vrucht van het Geuzenfeit was: Nederland
uit de vuurproef der verdrukking verrezen als een onaf
hankelijke, zelfstandige, machtige, blocieude Staat. Daar
aan knoopt zich vast onze vrijheid in het maatschappelijk
en kerkelijk leien, nel niet dadelijk volmaakt, maar gunstig
afstekende bij den woegenm toestand en bij dien inliet
overig Europa. De grootste leden an dankbare vreugde
is, dat het Huis van Oiaujc liet plechtanker is geworden
van ons onafhankelijk volksbestaan en onze vrijheid als
Staatsburgers.
De redenaar noodigt vervolgens Z. AL den Koning die de
feestrede staande aanhoort, uit tot de plechtigheid dei-
eerste steenlegging. j
Onder het zingen.der feestcantate »IIollands Glorie"
worden de toebereidselen voor de steenlegging gemaakt.
Dc Voorzitter der Hoofdcommissie, de lieer Lette, ver
zoekt den Koning den eersten steen te leggen. De stoet
begeeft zich naar do plaats daartoe bestemd m de vólgorde,
in liet programma aangegeven. Yooi lezing van het proces
verbaal. Aanbieding van pen en inktkoker aan Z. Al. On-
derteekeniug van het procesverbaal. De looden bus die
door Z. AL, nadat liet perkament er ingesloten is, iu den
uitgehouwen steen wordt geplaatst, is o.a. ook van gouden
Willems tlncalen voorzien.
Jufvrouw K., die Z. AL het zilveren truweel cn liet
piescntoir met eenig cement zal aanbieden, is c'oor den
lieer Ile'm opgeleid.
Zij is in blauw zijde gekleed, reikt liet truweel over en
plaatst zich ter linkeizijde van L. AI.
Gedurende de steenlegging worden er heihaaklelijk
hoera's aangeheven, cn volksliedeien gezongen.
Na de steenlegging wordt door AL,de volgende rede
duidelijk en hoorbaar uitgesproken:
sAlijulieer de President cn vei dcic loden der Commissie
voor het op te richten standbeeld en zeemanshuis te dezer
plaatse 1
Mijne Heeren!
Wanneer mijne woorden gering zullen zijn, gij zult liet
mij gewis vei geven, want in het oogonblik dal de nazaten
au den gi ooien Zwijger, de nakomelingen van liet Geuzen-
volk zich op deze heilige plek vercenigcu, dan, Mijne
Ileeren! zijn mijne woorden weiuigiu getal, gij moogt het
vcrscliooncn, want het is de taal van het halt, dat morihjk
kan uitdrukken de lieihcid die hetzelve doet kloppen. Ik
ben grootseh, zeer grootscli van Nederlander te zijn cu ik
dank U voor de groole eer en bet groote voorrecht welke
Gij mij hebt willen schonken, om den eeislcn steen te leg
gen van deze böide heerlijke plaunen, welke op deze plek
iu de toekomst zullen worden verwezenlijkt.
Daarna riep de Koning »Leic het Vaderland."
De menigte antwoordt door een luid boei a. waaraan geen
einde schijnt te komen.
Leve Oranje, Koning Willem IIIklinkt hel door do
lucht. Z. AI. met zijn gevolg kecit naar de tribune terug.
Faufuies van alle zijden.
Dc feestredenaar vervolgt zijn rede. Hij brengt dank en
hulde aan do hoofdcommissie en aan de Utrechtsche com
missie, en bespreekt de schoone stichting, weldra de kroon
vim den Bi iel, een tnevluchtsooul voor zeelieden, aan de
weldadigheid, ccn kunstgewrocht iu duurzaam metaal, aan
de kunst te danken. In hai tciijke taal spreekt hij Janmaat,
cn den kunstenaar, den lieer Koelman, toe.
Spr. bedankt verv olgens den Koning voor het verrichte
werk, en roemt dc aan allo partijen gemeenschappelijke
leuze: Vaderland en Oianje, die één van hart en één van
zin zijn.
Na het grootse,lie werk van Prins Willem van Oranje,
ziju wijsheid, beleid, zielskracht, vertrouwen, godsdienst
zin, verdraagzaamheid en opofferende vaderlandsliefde te
hebben doen uitkomen, eindigt hij met ecu aansporing tot
eendiaclit. Met die gezindheid in het hart, en de handen
broederlijk ineengeslagen, heffen wij liet oog naar Boven,
cn uiten dc oudvaderlyke bede»God zij mot ons 1"
De dorde feestcantate, het Vlaggenlicd van dl'. Ilcye,
;wordt aangeheven. -
ABVERTENTIEN:
I*iijs van l lot 10 gewone icgols f I 00; iedere regel nicer /0.10.
Vuut den werkenden stand cn vonr weldadigheid, dolielfl van den prijs.
Tot zoover het Vaderland.
Na afloop der plechtigheid begaf Z. AL zich naar de
woning van den Burgemeester om den optocht te zien
voorbijtrekken, die inderdaad prachtig was. Vervolgens
ging men naar het raadhuis waar het dejeuner-dinatoir
zou gehouden worden Daarvan is echter weinig te meldeD,"
aangezien ei' geen.plaatsen voor de-journalistiek' kondeuWW..^
worden verleend. De lieer Hofdijk zul, als daartoe uitge-
jiomiigd, de officieele toasten iu zijn gedenkboek opnemen.
Ten half zeven ure vei het Z. AL den disch^ en vertrok
naar hot jacht, onder begeleiding van een juichende
menigte.
Do decoration van het feestterrein zoomede dór beide
lokalen en ook van do stad zelve, alsmede de fraaie illumi
natie voldeden algemeen en verdienden dit ten voile;, ook
het tuinwerk beantwoordde iu alle opzichten aan de ver
wachting.
Wij laten hier de toespraak volgen door den redenaar tot
Z. AL gericht
GEECRiiinmc.DE Koning.
al Iet zij mij geoorloofd, tot U nog een woord te ichten.
Alet vei trouwen durf ik die vergunning vragen, omdat ik
de tolk beu van hetgeen duizenden gevoelen. Wij brengen
U de hulde van onzen dank, dat het U behaagd heeft in ons
midden liet werk te verrichten, waartoe deze dag bestemd
was. Sire, toen uwe hand dien steen bevestigde, toen heeft
zij op nieuw tussclien U en uw volk het verbond der liefde
bezegeld
dat ^krachtigste cement,
Dat harten bindt, als muren breken
Tot puin in 't end."
Wij wenschen de stichting, door U gegrondvest, ook als
zij volbouwd zal zijn, eerbiedig op te dragen aan de voort
durende bescherming vanU. Al.eu van uwen Koninklijken,
Bloeder, wiens naam voor ons met den bloei onzer zee
macht zoo innig verbondon is. Doch er ligt ons meer op
liet gemoed, dat wij op dozen gedenkdag niet kunnen ver
zwijgen. Ook in uw hart heeft deze'plechtigheid voorzeker
streeleiule aandoeningen verwekt. Zie, Sire, dal zelfde volk,
dat eenmaal in deze veste de vaan van den opstand ontrol
de; dat niet schroomde tegen zijnen vorst de wapenen op
te hellen, omdat hij de heiligste rechten der landzaten ver
trad, omdat hij den vrijen geest in slaafscho boeien dwong
dat stoutmoedig hem openlijk afzwoer cn zijne eigen re-
gceiing in handen namdat volk dat twee eeuwen herin-
nei ing bezit van een gemeenebe«t, waarin het machtig en
j bloeiend en gelukkig geweest is: dat zelfde'1 volk staat hier
rondom uwen zetel geschaard, als een toonbeeld van ver
knochtheid eu trouw. Hoe wijd ook de meeningenuiteen-
loopen omtrent de hoogste belangen van staat en kerk;
hoezeer ook de partijen elkander soms heftig bestrijden:
in éénc leuze -zijn allen volkomen eendrachtig, in die leuze
die lieden door het gansehe land weerklinkt: Vaderland
en Oranje! Dat is de band, door gemeenschap van lief en
leed tusschen uwe en onze vaderen gestrengeld. Dat is het
ontzag van uwen Koninklijken standaard, die onze onaf
hankelijkheid en onze vrijheid beschermt. Ja, wij weten
het, dat die kostbare panden, door het bloed onzer voor
ouders gewijd, onder de hoede van Oranje voor elke aan
randing veilig zijn; en Oranje weet, dat het volk van Ne
derland te allen tijde bereid is, op de stem van zijncnKouing,
voor het erfdeel der vaderen pul te staan. Zoo zijn Neder
land en Oranje één van hart cn één van zin. Omogen de
gevoelens, die ons volk op dezen feestdag belijdt, voor im
mer onveranderd leven in volgende geslachtenEen volk,
dat zóó een verleden herdenkt, is een roemrijke toekomst
waardig.
AVeg met alle eigenbaat, met allen kleiugcestigen naij
ver, met alle nietige verdeeldheden! Weg met alle lauw
heid in dc dierbare zaak van recht en geweten; maarweg
vooral met die onzalige dweepzucht, die den dienst van
den God der liefde ontheiligt door broederhaat! Verpanden
wij onze mannentrouw, om, naar liet voorbeeld van Wil
lem van Oranje en van ons edel voorgeslacht, al onze
krachten en vermogens, al de gaven aan ieder onzer ver
leend aan liet vaderland te wijden. En dan, met die
gezindheid iu hot hm t, en als broeders de handen ineenge
slagen, vei heffen wij liet oog naar Boven, eri aller aan
doeningen smelten samen in deze éénc, deze plechtige
otidvailerlijke bede; »God zij met onsl" Ja nu en tot iu
lengte der lijden z.ij God met ons! God zij met onzen Koning
en zijn Huis! God zij met heel dit goede volk van Neder
land! Dat zij zoo!
Do Köln. Zeilvan '1 April, bevat onder hel op
schrift: Mas JiollandiscJteNalionalfest am 1 Aprileen uit
gebreid artikel, waarin zij hoofdzakelijk zegt, dat iedere
stad in Nederland lieden feest viert, en te recht omdat zijn
bevolking op dezen dag ccn historisch feit herdenkt, dat in
zijn gevolgen don grondslag lag tot Nederlands bevrijding
van het Spaanselie juk. Gemeld blad doet voorts uitkomen,
dat dit feit in Nederland werkelijk als een politieleen niet
als een confessioneel feest beschouwd wordtgetuige de
deelneming, die hetzelve aldaar bij de belijders van andere
1 geloofsbelijdenissenook by do Katholieken vindt en sluit
1
