W°: 1874.
Vrijdag 16 Januari.
I
liü
b if* w
jiff 'V 1 '-
..Vi 3302.
8UITEHLANDSCHE BERICHTEM.
BINNENLANDSCHE BERICHTEN.
•*i 17 J* ^A *?f
M
COURANT.
ABONNEMENT:
Abonnementsprijs^ per Drie M i union
Franco ptr Post, door het rcIh-oId llijl
i.85.
ÏSO.
("Brieven Franco.)
ADVERTENTIEN:
Prijs- van i tol 10 gewone regels f 00: iedere regol meer ft) 10.
Voor den werkenden stand en voor weldadigheid, de helft vin den prije
lijkheden gepaard gaat, en geeft in overweging om die
\oonvatrden in het belang vandeu handel en de schoep-
vaatl minderbezwaai lijkte doenzijn. Dientengevolge heeft
de Minister van Ooi log bepaald, dat voortaan, tot het ver-
locnen der bedoelde vergunning, aanzuivering van de
schuld op hot kleeding- en reparatie-fonds voot denbelang-
hebben !e ,geen volstrekt vercisehte behoeft te wezen,
wanneer de persoon, wien hrt geldt, na van zijn korps met
onbepaald verlof te -/ijn vertrokken, voor de eerste maal de
zeereis wenseht te doen en het genoegzaam blijkt dat die
aanzuivering voor hem onoverkomelijke bezwaren hoeft.
In geen geval echter mag een hernieuwde toestemming
worden verleend, dan nadat alvorens die aanzuiveiing
hebbe plaats gehad.
Door den Commissaris des Konings in deze pro\ incie
is aan de gemeentebesturen in herinnering gebiacht de
aanbeveling, verleden jaar gedaan, tot het opsporen en be
kend maken aan overblijfsels der vaderlandsche kunst en
beschaving uit vtoegere tijden.
Door den gemeenteraad van Deventer is besloten tot
het invoeren van liet tonnenstelsel
De dezer dagen ten stadhuize te Amsterdam ge
houden vergadering der commissie voor het feestgeschenk
aan Z. M. den Koning heeft, tol groot genoegen van ons
en bijna geheel Nederland, een afkeuiend votum uitge
sproken over het denkbeeld om Z. M een eetservies" aan
te bieden. Geen d t leden heeft het denkbeeld ook maar
Het document, bevattende de pauselijke bul van 28
Mei 1873, waarvan de Köln Zeit. thans den oorspronke-
lijken Latynschen tekst mededeelt, wordt algemeen voor
een echt stuk gehouden. Men verwacht echter, dat de re-
geeiingen van veischeidene mogendheden zich aan deze
bul niet zullen storen, maar dat zij, niettegenstaande hare
gevoelens omtrent andere punten mogen vet schillen, zich
aan het voorstel vaa vont von Bismarck zullen aansluiten,
om namelijk geen pauselijke verkiezing te erkounen, die
overeenkomstig de nieuwe bepalingen dezer bul zal hebben
plaats gehad.
Voor rekening der Fransche P*geering zijn iu den
laalsten tijd in verscheiden Pruisische provinciën nogal
aanzienlijke aankoopen van paai den gedaan. Dit heeft de
Duitsehe Regeering aanleiding gegeven om de provinciale
besturen aan te schrijven een waakzaam oog op deze en
dergelijke aankoopen te houden, vreezende, dat het aantal
paarden in Pruisen door uitvoer sterker vermindering zou
kunnen ondergaan dan iu het belang des legeis wensche-
lijk is.
DeP/. Volksztg. deelt het volgende mede aangaande
de in den laatsten tijd nog al besproken Keizersldok, die nu
tegen 30 kreutzer intredegeld te Frankendanl in de gieterij,
waar zij voorloopig is opgehangen, kan bezichtigd worden.
Of de gieting goed gelukt is of niet, weet men nog niet met 1 met een enkel woord verdedigd. Men scheen vrij algemeen
zekerheid, evenmin of de letters van het opschrift enz. in te zien, dat wat een passend geschenk bij een zilveren of
volkomen zijn voigeloopen. Gelijk men weet, kwam bij het
gieten brons te kort, en liet de klokkengieter Ilamm nog
snel metaal smelten en bijvoegen. Men zegt dat tu^schen
het oude gietsel en liet nieuwe een zwarte streep in de
klok zichtbaar zou zijn, maar van deze kunnen de bezoekers
niets bespeuren, daar het ia de gieterij te donker is. De
klok weegt 500 roedei s, is 4 ellen hoog en 3,44ellen breed.
Op de dikste plaats is ze 30 en op de dunste 9 duim dik.
Zij moet de lage C-dur zeer zuiver geven, zoodat kenners
er over verrukt waren.
Een blinde orgeldtaaier te Posen, die op zekeren
at ond laat naar huis terugkeerde, vet zocht een onbekende
hem naar zijn woning voordeBerlynsche poort te brengen.
Deze verklaarde zich daartoe bereid, maar voerde den
blinde door de "Wolstraat tot buiten de Wildapoort. Daar
ontrukte hij hem zijn orgel, waarmede hij ijlings wegliep.
Eenige personen, die den blinde vonden liggen, ontferm
den zich over hem en brachten hem naar huis. Toen hij nu
verscheiden dagen lang opmerkzaam luisterend stad en
omstreken was doorgewandeld, hoorde hij eindelijk op een
avond op den stationsweg van Jerzyco de klanken van zijn
geliefkoosd instrument. Hij wendde zich tot een politie
beambte, en daar hij dezen verklaarde dat zijn muzikaal
gehoor hem niet bedroog en dat het orgel, dat daar werd
bespeeld, het zijne was, ging de beambte met hem naar
Jercyze, waar zij, de klanken van het orgel volgende, een
koffiehuis binnentraden. Daar werd door den orgeldiaaier,
toen men hem naar de herkomst van zijn instrument vroeg,
gezegd dat hij het een dag te voren voor éón thaler van een
zijner vrienden had gekocht. Hij werd, toen de blinde hem
herkend had als den persoon die hem het orgel ontstolen
had, in hechtenis genomen.
In een oflicieuse mededeeling uit Weenen wordt ver
zekerd, dat hetgene in de troonrede, betreffende de kerke-
lijk-politiekc aangelegenheden toegezegd is, ook door de
Regeering trouw zal worden nagekomen. Eenieeksvan
wetsontwerpen, bestemd om do leemten aan te vullen,
die sedert de opheffing van het concordaat met Rome ia de
kerkelijke wetgeving ontstaan zijn, zal door de Regeering
aan den Rijksraad ter overweging en goedkeuring worden
voorgelegd. liet indienen bij dat lichaam vau eeu wets
ontwerp omtrent'het verplicht burgerlijk huwelijk, dat in
Oostenrijk, als Katholieken Staat, aan meer'bezwaren dan
elders onderworpen is, vereischt tyd, veel voorbereiding
en rijp overleg, en zal dientengevolge eerst later kunnen
plaats hebben.
SCHIEDAM, 15 Januari 1874.
Blijkens een gisteren avond, bij ons te laat voor
het nommer van heden, ontvangen telegram van den
generaal van Swieten aan de Regeering, gedngteekend 9
dezer, gingen de expeditionaire troepen voort met zich in
do moskee (Missigit) te vei sterken en batterijen aan te
leggen.
In Atsjin waren" aan de cholera overleden de gedeta
cheerde kapitein II. T. Mulder en de officier van gezond-
hfeid Ermerins
De Commissaris des Konings in deze provincie heeft
den Minister van Oorlog er op aaudach.ig gemaakt, dathet
voldoen aan de voorwaarde, waaronder aan do miliciens-
verlofgaugeis, namens den Minister, van Ooi log, de ver-
gunning kan worden verleend ter uitoefening van debuiten-
dandscho zeevaart en visschery,1 dikwerf met groote moei-
gouden bruiloft kon zijn, daarom nog niet verdient tot een
nationaal gedenkstuk verheven te worden. In de circulaire,
die aan de ingezetenen dezer stad zal worden gericht, komt
duidelijk uit, dat incn wenseht te geven een geschenk, dat
met de waaidigheid vau een Koning over een beschaafd en
denkend volk strookt. Aan de commissie der Burge
meesters zal in dien zin, namens Amsterdam, door den
Buigemeeetcr bericht worden gedaan.
De vergadering, van gelijke meening omtient denaard
van het geschenk, waarbij, meent zij, meer op de eischen
der kunst, dan op het dadelijk nut te letten valt, was zelfs
tamelijk geneigd, aan de commissie van Burgemeesters
(die, door van goud of zilver te spreken, zich eenigszins ge
bonden had) hare vrijheid te hergeven, opdat ook de keuze
van de stof, waai uit het voorwerp zou vervaardigd worden,
nog niet werd vooruitgeloopeu. De mogelijkheid derhalve,
dat den Koning een paleis gegeven worde, is nog niet afge
sneden: te minder, daar men vrij eenparig erkend heeft,
dat het gescheuk niet zou kunnen gereed komen vóór de
maand Mei, en dus in beeld zal moeten worden aangeboden.
{Ril.)
Enkele dagen geleden had de Fall Mall Gazette een
artikel over de merkwaardige restauratie van de oude
kathedraal van Metz, welke in de 12de eeuw gebouwd is.
Zij gewaagde daai bij met lof van »den localen architect
den heer Cuypers", aan wien dit groote werk is toever
trouwd. Daar wij in Nederland niet zulk een overvloed van
geniale architecten hebben om er een aan Duitschland te
kunnen afstaan, hopen wij, dat de Fall Mall zijn fout her
stellen zal, en aan Nederland zal wedergeven, wat aan
Nederland toekomt, namelijk een kunstenaar, wiens hulp
Duitschland Lnoept als het een zijner oudste kathedralen
herstellen wil, in den geest van den machtigen tijd waarin
zij gebouwd werd aan de oevers van den Rijn.
De fout, door de Fall Mall begaan, verwondert ons
eenigszins, omdat in Engeland de naam van onzen stadge
noot Cuypers verre van onbekend is. In Engeland toonen
beschaafde lieden groote belangstelling in bouwkunde, en
zij kunnen Nederlandeis soms op onaangename wijze be
schamen door wanneer zij hen ontmoeten met bewondering
,vau kerken en gebouwen te spieken, van wier bestaan de
meerderheid, zelfs van onze beschaafde landgenooten.
nooit gehóórd heeft.
Wij hebben, naar aanleiding van het artikel in de Fall
Mall, het bekende Engelsche geillustreerde weekblad the
Builder eens doorgebladerd om te zien of onze herinnering
ons niet bedroog, dat de heer Cuypers geen onbekende in
Engeland was Het trof ons dat zijn naam zoo vaak voor
komt in dit weekblad, dat in zyn nommer van 8 October
1870 zyn 'portret geeft, en van de meeste kerken, door den
lieer Cuypers gebouwd, de afbeelding opneemt.
Onder het opschiift: Tithe Revival in Bollandf" wijdt the
Builder eenige artikelen aau de hei leving der bouwkunst
in Nederland. Na gewaagd te hebben van de twee in aan
bouw zijnde kerken in Amsterdam, spreekt het bind van
»de werkelijk prachtige kerk te Eindhoven, van welke het
wellicht niet te veel gezegd is, zoo men haar de schoonste
kerk noemt in de nieuwere tijden in Nederland gebouwd."
In het aartsbisschoppelijk museum te Utrecht (dat een
bezoek o verwaardig is) kunnen Nederlanders, die geen ge
legenheid hebben Eindhoven te bezoeken, een fraai houten
model van deze kerk zien. HetWester-froutderkerkis
vooral bijzonder indrukwekkend.
De redactie van the Builder noemt .onder de kerken,
door den heer Cuypers in/Nederland gebouwd, die vau
Eindhoven, Veghel, Breda, Oudenbosch, Rotterdam, Alk-
maar, Snerk, Vorden, Vlaai-dingen, Dokkum, Bodegraven,
enz.
De herleving der Gothische bouwkunst in Nedeiland
mag dus buitengewoon genoemd worden, zegt the Builder.
Al deze groote kerken, en vele welke wi, niet noemen,
zijn in de laatste 20 jaren gebouwd, in een land, dat slechts
de bevolking van Londen heeft Geenander land in Europa,
behalve wellicht Fiankiijk, kan zulk eeu lijst nieuwe of ge-
i estam eerde kei keu aantoonen.
De wijz-', waai op daarentegen voor oude kerken in
Nedoiland gezorgd wordt door de Protestanten, is een
schandaal ia de oogen van de genoemde redactie. De toe
stand vau de oude kerken te Breda, Schiedam, Bergen-op-
Zoom, die thans aan de Pi otestanten behooren, is o national
disgrace Te Breda en Bergen-op-Zoom zagen wij by ons
bezoek aan Nedeiland (1870) touwen hangen in koor en
dwarsbeuk, waaraan het linnengoed van den predikant en
zijn gezin te drogen hing.
De kerken van Dordieclit en Gouda maken eeu aange
name uitzondering hierop. De gedeelten er van, die niet
gebruikt werden voor den eeicdienst, werden toch in
goeden staat onderhouden.
De HolUndsche Protestanten zouden nut kunnen trekken
van het voorbeeld van hun geloofsgenooten in Schotland
en Zwitserland, waar men groote zoi g begint te dragen
voor de oude kerken in hun bezit. Handelsblad
In een tapperij, in de onmiddellijke nabijheid van
den brand te Amstei dam, had Maandagavond een ge
heimzinnige aanslag plaats. De eigenaar en diens vrouw
waren van huis afwezig, en de tapperij was reeds gesloten.
Twee peisonen, waarvan de eeu zich had onkenbaar ge
maakt, door zich het gelaat zwart te maken, schelden'aan
de deur, en vielen de dienstmeid, die opendeed, onver
wachts aan, bonden haar een doek stevig om den hals en
duwden haar een prop in den mond. De meid werd daarop
bewusteloos en zou waarschijnlijk gestikt zijn, indien niet
een dochtertje van den eigenaar, in huis komende, haar in
dien toestand had gevonden. Weder bijgemaakt zijnde,
wist de meid niets meer op te geven dan wij hierboven
mededeelden, zoodat er zelfs geen vermoeden aanwezig is
wie de daders waren. Waarde of goederen wei den niet
vermist, zoodat ook aan poging tot diefstal niet te denken
valt. Al leen waren een paar schoorsteen-ornamentjes van
hun plaats geraakt.
De vleeschhouwersgezellen te Amsterdam hebben
besloten om,-te beginnen met 48 Januari, den Zondag-
arbeid te staken.
Naar aanleiding van een dezer dagen in het Nieuxos
v. d. Dag opgenomen beschouwing over de opleiding en be
zoldiging van onderwijzers, waarin het gratificatie-stelsel
weid afgekeurd als niet passend in eeu goed bezoldigings
systeem, bevatte het Utrechtsch Dagblad een schrijven,
waai in de juistheid dezer beschouwing wordt erkend en er
tevens bijgevoegd: »omdat dit stelsel menschenbehagers
en oogendienaars maakt, die uit vreeze dat de gratificatie
hun een volgend jaar zou kunnen onthouden worden, allicht
iets door de vingers zien en alzoo in de verzoeldnggebracht
worden lnin plicht niet met getrouwheid te vervullen."
Vei volgens wordt het voorbeeld aangehaald van een veld-
wachter.in de gemeente Hagestein, die den gemeenteraad
ronduit voor het ontvangen eener gratificatie bedankte.
De man had bij herhaling te vergeefs om verhooging van
jaarwedde gevraagd en zelfs de tusschenkomst van den
Commissaris des Konings en van de Gedep. Staten der
provincie ingeroepen. De laad wees het verzoek van de
hand, doch verleende den veldwachter een gratificatie van
f 25. Daarvoor bedankte de man, hoewel zijn jaarwedde
slechts f 175 bedraagt. sDeden allen zoo", zegt de schrijver,
adan zou het gratificatie-stelsel spoedig uit de wereld ver
dwenen zijn."
De lieer J. D. Pasteur te Gennep, heeft, volgens een
bericht in de Mei. Ind., een hoogstbelangrijke uitvinding
gedaan. Het is hem namelijk gelukt een waterlamp te ver
vaardigen, die den duiker bij zijn arbeid van buitengewoon
veel nut kan zijn. De lamp is niet grooter dan een kleine
lantaarn oa kan in de hand gehouden of op de borst worden
gehangen, zonder dat de duiker daardoor ook maar eenigs
zins in zyn bewegingen wordt belemmerd.
De maréchaussée te Sittard heeft drie in vrouwen
kleederen vermomde mannen gepakt, die als haarknipsters
het land bereisden, maar ondertusschen niet vreemd bleken
aan een te Helmond gepleegden diefstal.
Hooge hakken. Het heeft ons zeer verwonderd,
dat geen van de bevoegde autoriteiten of doctoren in de
geneeskunde reeds lang te velde is getrokken tegen de af
schuwelijke en hoogst-nadeelige dracht van hooge hakken.
,Hoe dikwerf wordt er niet gewaarschuwd door be
voegde personen tegen het gebruik van schadelijke
spijzen en dranken; waarom dan ook niet tegen de
dikwijls nog f meer. nadeeliga..inodes?
Door het. dragen van hooge hakken krijgt liet lichaam
tili
iM'
ïjl
j4
een gedwongen- houding en gang; wie hopen eens -
moeder te zullen worden-, mogen er wel eens ernstig over
nadenken, en-de ouders mogen hunne dochters wel
waarschuwen tegen die- hooge hakjes met hunne na-:.
vV
is, t i*1 v V* »<v «w
