Hemeniie Bericht».
brekkigen, zonder onderscheid van geloofsbe
lijdenis, die geen aanspraak hebben op verpleging
in het oude mannen- of weeshuis alhier.
Maastricht. Bij de loting voor de natio
nale militie heeft zich het geval voorgedaan
dat een jongeling alhier, uit Duitsche ouders,
die tijdelijk in deze stad verblijf houden, ge
boren zich voor de lotiDg had doen in
schrijven eneen dienstplichtig nommer ge
trokken hebbende, zijn aanspraak op vrijstelling
als eenige zoon doet gelden, niettegenstaande
hij nog twee wettige broeders bezit, die echter
in Duitschland geboren zijn.
Verleden Zaterdagmiddag viel te Rijssel een
vaatje jenever op den grond en werd verbrij
zeld, zoodat de drank over de straat vloeide.
Eenige werklieden legden zich aanstond neer
en slurpten den jenever op. Een half uur later
werd een dier ongelukkigen door een politie
agent smoordronken aangetroffen en naar het
bureau gebracht; een kwart uurs daarna was
hij reeds een lijk. Twee kinderen van zeven
jaren, welke insgelijks een deel van den uit-
gestorten jenever hadden opgeslurpt, zijn ge
vaarlijk ziek.
Te Milaan heeft een schouwb'urgschandaal
onlangs algemeen opspraak verwekt. Adeline
Patti, die in het Scala-theater voorstellingen
gaf, bevond zich met den bekenden tenorzanger
Nicolini en eenige anderen in de koffiekamer,
toen Nicolini, over de indringerige beleefdheden
van een der aanwezigen jegens de idiva" ver
gramd, goedvond hern eene dracht stokslagen
toe te dienen. De zangeres wierp zich tusschen
de vechtendenontving zelve eenige voor den
ander bestemde slagen en viel op den grond
in zwjjm. Terwijl men haar naar hare loge droeg
gingen intusschen de kampioenen voort elkander
"te bestoken, tot Patti's kamenier, die eene
flesch spuitwater voor hare meesteres was gaan
halen, op den inval kwam den straal tegen de
aangezichten der twee vijanden te doen spelen.
Dit werkte als een toovermiddel: de twee ver
woede strijders maakten zich zoo snel mogelijk
uit de voeten.
In het Waaiesveen bij Schenefeld is dezer
dagen een interessante' archaeoiogische vondst
gedaan. Men heeft daar nl. een boot van onge
veer 50 voet lengte en 3 voet breedte op eene
diepte van 6 voet uitgegraven. De boot lieeft
aan eiken kant 12 roeig-.tten, schijnt te bestaan
uit een eikenstam, die door vuur is uitgehold
en is nog in goeden staat. Prof. Handeimanu,
in Kiel, schat den ouderdom van de boot op
tennaastenbij 1SOO jaren. Men viudt er geen
spoor van ijzer aan. De boot wordt naar het
oudheidkundig museum van Kiel overgebracht.
Ook uit de door hongersnood geteisterde
provinciën in China blijven de berichten treurig
luiden.
Broodnijd on onedele Concurrentie.
lil een der laatste jaargangen van een Duitsch ge
ïllustreerd tijdschrift zoo wij meunen de Oarlmlanle
vindt men eene plaat, die de lachspieren zelfs van
een melancholiek gezicht in beweging brengt. De
voorstelling van wat dc prent ons te aanschouwen
geeft, is anders zeer eenvoudig. Aan de eene zijde
eener dorpsstraat ziet men eene herberg, waar een
rijtuig, inet twee paarden bespannen, een oogenblik
stilhoudt en de herbeigier mot een tevreden glimlach
en een nederige houding het gezelschap welkom heet.
Aan de overzijde der straat, schuin er tegenover, ziet
men een tweede herberg, waar de waard voor de deur-
staat met een snuifdoos in de hand. Aan zijn geheele
uiterlijk kan men zien, dat hij geen kwaad man is;
hij is corpulent, zeker een bewijs dat hij een der
drukste klanten zijner eigene zaak is, en heeft een
bolrond, blozend gelaat: kortom, hij ziet er zeer wel
varend uit, en behoort tot dat type der monsehheid,
't wolk men mvter de goeilhartigen rangschikt, immeis,
do levensbeschrijver van den onsterfelijke» Bon Qui-
cliottc zegt ergens van een eorpuleusen sinjeur: »liij
was een dik, en daarom een goed man."
En toch wordt oi.zdikke kastelein op ilit oogenblik
door een hartstocht aangegrepen, die dilidclijk uil zijne
houding is op te •maken. Krampachtig klemt hij zjjn
vleezige vingeren om de snuifdoos en werpt een ttij-
digcu, kwaadaaidigcii, schelen blik op zijn concuriont
nan de overzijde. Uit dien blik leest men, dat hij in
grimmigheid is ontstoken, en liet voor zijn overbuurman
gelukkig is dat slechts de snuifdoos, en niet zijn hoofd,
zich tusschen zijne handen bevindt. Het komische is
gelegen in de grooto tegenstelling tusschen het ove
rigens goedaardig uiterlijk van den man en de in
wendige verkropte woede, die uit zijne oogen en handen
spreekt. Het onderschrift luidt: tBroodnijd."
Onwillekeurig kwam ons deze"dikke herbergier niet
zijn schele blikken en zich tot een vuist ballende
vingers voor den geest, toen wij op een en denzelfden
dag in de dagbladen lazen van de manoeuvre tegen
de Kon. Nederlnndsche Bierbrouwerij te Amsterdam,
en kennis namen van eene zaak, die den stempel van
niet zeer prijzenswaardigen broodnijd en onedele con
currentie op liet voorhoofd draagt.
Daarshet geval, dat wij bedoelen, een landgenoot
betreft, die een ruimen aftrek van zijn fabricaat in
het buitenland, vooral ook in Duitschland heeft, en
men hem in liet laatste door onedele concurrentie, of
liever, door niet zeer kiesche middelen, den voet tracht
te lichten, willen wij het hier kortelings inededcelen.
Te Weesp, in Noord-Holland, bestaat sedeit eene
reeks van jaren do Faeder-Chocolade-Tabriek of, vol
gens den olficieelen naameene Fabriek van Cacao
in poeder, van de heeren C. J. van Houten Zoon;
het fabrikaat dat reeds in 1828 octrooi verkreeg, moet
van zeer goede hoednnigheicl zijn en uitmunten door
groote oplosbaarheid, voedzame en licht verteerbare
eigenschappen, delicieusen smaak en kracht. Deze
Cacao heeft niet alleen in ons land, maar ook in den
vreemde, zelfs tot in Amerika en Australië toe, een
uitstekenden naam verworven. Het British Medicinal
Journal en The Lancettwee gunstig bekende Engelsclie
tijdschriften op geneeskundig gebied, roemen liet fa
bricaat zeer. liet eerste zegt o. n.«Van Ilouten's
Cacao is uitstekend, volmaakt wat geur en smaak
betreft, zoo zuiver en goed bereid en rijk aan alca-
ioideu, dat men baar met het grootste voordeel zoo
wel in hospitalen, gast- en weeshuizen als in de huis
houding dagelijks kan gebruiken," terwijl The Lancet
getuigt: »\Vij bevinden dat Van Houten's Cacao noch
meel, noch suiker bevat, doch alleen uit zuivere cacao
bestaat. Zij bezit dien aangename» geur, welke aan
de beste cacaoboonen eigen is, en daar zij geheel
zuiver is levert zij meer op en kost zy werkelijk minder,
dan. die mengsels van meel, suiker en cacio, die zoo
dikwijls in den handel voorkomen onder den zooveel
misbruikte» naam vauHacao of chocolade"
Men ziet dat inert ,rzich gerust een kop chocolade
van Can Uouiens Cacao kati beieiden. En dat is zeer
veel, want onder do vele eet- en drinkwaren, die gru
welijke vervnlsehing ondergaan, staat chocolade, -zoo
wel in pueder als koekjes, op een zeer hoogcu trap.
Wat ons ten minste betreft, wij hebben wel eens een
brouwsel, dat ons als poeder-chocolade werd gegeven,
gedronken, dat zoo slijkerig, zanderig en smakeloos
was, dat wij bepaald meenden, een mengsel van mod
der, meel en suiker en wie weet wat ingrediënten al
meer, naar beneden te wurgen, in plaats van wat
men met den weidsulieu naam van puike oclite choco
lade ons had aangeboden.
Nu moge Van Houtens cacao iets duurder zijn dan
andere fabricate» doch daar zij zulke kostelijke eigen
schappen bezit als wij mededeelden, en de directeur
van liet gesticht The Boys Befuge, Commercial Street,
White phapel, Londen, getuigt, dat 150 gram vol
doende is om 100 jongens van dezen drank te voor
zie". als men ieder hunner i/t liter geeft, is het
iiatnurlijkdat genoemde cacao zich in een uitgebreide
consumptieook in het buitenlui).! mag verhengen.
Dit is vooral nok het geval in Duitschland, en wel in
die mate, dat de chocolade-fabrikanten aldaar in den
afzet van hunne producten groote vei mindering on
dervinden of die althans vreezett. Bewijzen daarvoor
vinden wij in de niet zeer prijzenswaa-dige midde
len, door welke men de Hollandsehe cacao Iracht
te verdringen. De machinatie schijnt uitgegaan te
zijn van een zekere firma S., in een welbekende stad
aan den Kijn, wel e firma ook in onze Nederlandsche
bladen zijne bonbons op eene wel ietwat cltnihttan-
achtige wijze aanbeveelt, lu d"u zomer van 1877 hield
zij zich be'ig niet liet vervaardigen van «Color.ido-
kevers", wel le vei staan, geen lieusche, maar van cho
colade, een inderdaad vrij wat onschuldiger vennaak
dan een gevieesden concurrent op geen ridder'ijke
wijze den voet te willen lichten. Zie hier op welke wijze.
in het begin van het vorige jaar kwam deze linna
wij zullen liaar tnaar noemen: 't is die der Get,r.
Stollwerck le Keulen op liet denkbeeld, om vel
schillende chocolade-faiiricntcn, zoowel van het binnen—
als buitenland, door een scheikundige aan eene analyse
te omlet werpen. Of zij door de edele zucht werd
gedreven om de tinne meiischheid, die zoo gebukt
gaat onder het gewicht van vervalschte eet- uitdrink-
wat en, tegen vulsclte, of ook te dure chocolade itt
bescherming te netneu, zouden wij werkelijk niet dur
ven verzekeren; er bestaat veeleer grond tot het ver
moeden, dat zij het inet de bedoeling deed, om haar
eigen fitbiicnal, tegenover dat van anderen, bijzonder
in de hoogte te steken en als het beste, gezondste,
smakelijkste cn betrekkelijk goedkoopste aan te bevelen.
«Wij laten daar,'-' zegt de Deutsche J£andela-Ztitu»g
sof bedoelde analyse onberispelijk geweest is en willen
ook niet onderzoeken of de fabricated tot de gemiddelde
hoedanigheid der betrokken soorten behoorden, of zij/
werkelijk direct van de genoemde fabrieken gekomen
dan wel vooraf elders vurvalsclit, vermengd of vari een
slechtere hoedanigheid gemaakt warenwij willen
verder ook de zeer cssentiëele omstandigheid buiten
beschouwing laten, dat men de prijzen tier onderzochte
chocoladu-s'.orten in 't geheel niet ut aanmerking heeft
genomen. Dit moeten wij in 't belang der watltltntd
ronduit zeggen, dat het middel der Gebr. Stnllwerck,
om zich op zoodanige wijze boven hunne concurrenten
te verheffen, naar ons gevoelen niet goed gekozen en
betamelijk was, en dergelijke concurrentie een zeer
bitteren bijsmaak van broodnijd heeft."
Hoe lakenswaardig dc handelwijze der genoemd;
firma ook mocht zijn ze vond navolging. Hare
lauweren lieten de firma B. Sprcngel Go., te Haj.
nover, geene rust. Deze onderwierp vijf chocolade,
fabricaten, waaronder de Nederlandsche van defirraaj
J. C. Blooker te Amsterdam en C. J. van. Houten
en Zoon te Weesp, aan een scheikundige analyse, ooi
haar eigene en die der Gebr. Stollwerck en Tras
dat geen merk waai dig toeval? die van de firna --
B. Sprenge! Co. werd voor de beste vcrklatud. En
nu verscheen in vele Duitsche binden eene reclame
waarin haar fabricaat hemelhoog werd verheven, ter
wijl vooral van de Nederlandsche fabricaten leelijke
dingen werden gezegd.
«Dergelijke middelen", zegt de Deutsche Uanthh
Zeiltuig, «werden door do firma's Gebroeders Stolhveiri
en B. Sprengel Co. in praktijk gebracht, om ziel
van concurrentie te bevrijden; maar dit was nog niel
genoeg; om hare concurrenten te ruïneeren, kwatner
haar nog andeie factoren toevallig te hulp. Te
Leipzig is namelijk in het begin van het vorige jaar
eene verceniging tegen vervalsching van levensmiddelen
opgericht. Deze zogenverspreidende vereeniging" ver
volgt genoemd blad ironisch, naait wier hoofd gelukkig
ecu boekhandelaar, Ernst Leistner, natuurlijk meteen
orgaan der vereeniging, staatlieeft zich ook plot-
seling nienschenreddend op-de spoeder-cacaozaak" ge
worpen, eu merkwaardigerwijze tot heil der meiisch
heid ontdekt dat de llolbmdsche Cacao van C. J. "Van
Houten bn Zoott te- Weesp, niet alleen vervalscht,
maar door zijn eigenaardige wijze van bereiding voor
de gezondheid nadeelig gemaakt is, en daarom den
hoogeren prijs dan dien onze Duitsche fabrikaten
kosten,- niet waaid is, maar ook voor haar gebruik
dient gewaarschuwd te worden. Dit anathema over
de Van lloutensche Cacao wordt door een zoogenaamd
attest van den heer Eisner (een dorps-apotheker) be
vestigd, en zoo als ter loops wordt er bijgevoegd, dat
de hoeveelheid aseli der van hare olie bevrijde Cam
van J. C. Blooker te Amsterdam, welke.op verzonk
der Gebroeders Stollwerck te Keulen, door een zaak
kundige is onderzocht, nog veel grooter is dan die
der «Van lloutensche", zoodat het onverklaarbaar isj
hoe een groot aantal handelaars in Duitschland bet
verantwoorden kan, om de vevvalschte Hollandsehe
Cacao aan te bevelen. Deze veidaclitinaking der
Hollandsehe Cacao door den hoer Leistner gaat gepaard
met de dreigende medetieeling, dat er iceds kennij
van gegeven is aan het Kaiserl. Gesiuidheits-Amlt, en
inon dus spoedig'de confiscatie der »Va» Hontensclia
Cacao" en rekwisitie der verkoopers te gemoet kan i
zien."
Wat zegt men wel van dergeljjke fraaie middelen,
oin een degelijk verbruiks-artikel in miscrediet
brengen, middelen, die natuurlijk niet zonder indruk
bleven op de Duitsche verbruikers?
Dat de firma Van Houten die verdachtmakingen
van hair fabricaat onmogelijk op zich kon laten leunen
zoowel in een moreel als financieel opzicht is
vrij natuurlijk. Krachtige maatregelen nam zij om
die lasterlijke aantijgingen in het wate daglicht te
stellen. Zij wendde zich tot de hoogste autoriteit op
liet gebied der chemische analyse, l'rof. Dr. Sonneh-
schein le Berlijn, tevens beëedigd zaakkundige bei den
KGnigliehen Gerichteom Ita-ir fabricaat aan een onder
zoek te onderwerpen. De uitslag van dat onderzoek
was allergunstigst; liet verslag van I'iof. Soniienschein
laten wij bier volgen.
«Door de heeren C. .1. van Houten Zoon te Weesp,
«in Hollandverzocht om het door hor. onder d«o
Dimarn van «zuivere oplosbare Cacao in poeier" in don
«handel gebrachte preparaat te onderzoeken en mijn
«oordeel er over te zeggen, «liet ik door een assistent
«bij den hofleverancier J. C. b'. Schwartze te Berlijn, i
«Leipzigerstrasze 112, uit den grootcren daar aan-;
«wezigett voorraad, twee bussen van bedoeld product!
«halen, waarvan >le inhoud in mijn laboratorium'aan
«eene analyse werd onderworpen. De in mlwemlig met
«een blik-enpsule omgeven papieren zakjes gepakte
«massa vormt een fijn, aangenaam naar cacao riekend
«poeiler, waarin men onder liet microscoop fragmenten
«zoowel van piguvntlooze als van pigmeiiteerends
«cellen en het daarin vervatte cacao-zetmeel onder-
«scheiden kon. Met eene oplossing van jodium be-
«vochtigdnam het cacan-zetmeel een donkerblauwe
«kleur aan, en Ind het den reeds door Mitscherlich
n{De Cacao en de ChocoladeBerlijn1859) aange-
«toonden kleinen en eigonaaidigen vorm, waardoor het
«zich- essentieel van do meestal grootere korrels van
«het zetmeel van andere plantgewassen onderscheidt.
«liet micioscopische beeld kwam over 't algemeen
«overeen met dat van liet door Mitscherlich beschrevene,
«Met koud gcdistilleeid water aangemengd, level de
«de massa een rOodlnuine vloeistof, welke dereactiën
«van liet cacao-pigment vertoonde. Door wasselung
«gelukte het niet, van de cacaobonnen vreemde, bij-
«gemengde stoffen," zooals meel, af te scheiden.
«De chemische analyse gaf: cacno-vet 31,57, cacao-
«•/etrnecl 10,38, piotoïim-korrcls 18,00, cellulose-extract
«31,70, asclt S.35. In da aseli werden gevonden: kali J
«30,41, magnesia 11,84, kalk 2,57, ijzeruxyde en
«thonaarde 1,07. phnsphorzuur 24,13, chloor 0,80'
«zwavelzuur 2,43, nation, koolzuur, enz. 17,10."
«Uit bovenstaand o .derzock blijft, dat de organische;
«best.mddeelen van liet onderzochte ca cao-poeder met
«die der oncno-boimeu van Guayaquil in de hoofdzaak
«overeenstemmen."
«Diensvolgens moet mijn attest lijden, dat de door
0. J. vifii Munten Zu. tc Weesp gefabriceerde
«sincere oplosbare Cacao in poeder", een uit zuivere
«cacaobonnen vervaardigd onvervalscht preparaat is,
«dat geene stolfen bevat, welke voor de gezondheid
«nadeelig zijn." Nog lieten de heeren van Houten
hun fabricaat door zes andere uitstekende schei
kundigen onderzoeken, en nlleu getuigden dat hunne
Cacao een uit guicere cacaoboonen vervaardigdoneer-
mlscht preparaat is, dat //eene voor dc gezondheid
schadelijke bestanddeelen becat. 7
