A0. 1878.
Donderdag 27 Juni.
kM 4444.
fiiltenlaidiGhe Berichten
T w
e. g
a a r <ir a u
IjA
1 :iM
"V fi
:bAU:
MAMT,
00R ANT
ABONNEMENTSPRIJS, pel kvastasil"1.35.
Franco p»r post, door het gelieele Byk- 2.50.
Afzonderlijke ïioihmeis- 0.10.
124.
Advertentieprijs: van 110 gewone regels,
met inbegrip van eene Courantf l.tU;
Iedere gewone regel meer- 0.10,
Driemaal plaatsing woidt tegen tweemaal berekend.
4
»4i
Schiedam, 26 Juui 1878.
Köi-
«ui
ïElk onzer vei langt hartelijk deze wanden
te verwisselen met de" frissche stranden, de
beigen, ja zelfs met het stof der Parijsche
boulevards'. zoo ving Maandag jl. de heer Van
der Hoeven zijn welsprekend betoog aan. De
heer Van der Hoeven behooit tot een familie
welks leden, 't zij ze spreken, 't zij ze schrijven,
van iedei s aandacht verzekerd zijn. Jareu ach
tereen wisten ze het beschaafde Nedei laud aan
zich te boeien, cu de eeiste rede, deze week
door een lid dezer familie in de Tweede Kamer
uitgesproken, moge een nuttige les zijn voor
jsoovelen, die willen spieken, zonder ietsiezeggeu
te hebben, of aau wie het talent van te kunnen
spieken ontbieekt. Van der Hoeven, Moens,
Kappeyne; zooveel namen, zooveel uitgelezen
talenten, en zooveel rondheid in het uiten
hunner meeningen te gelijk. Zoo de heer Van
der Hoeven, waar hij rondweg toegeeft, dat het,
petitionnement uitgaat van slechts weinigen en
dat de^massa blindjeliflgs.yolgtJVnn den beginne»?
van de wei eld af tot het einde toe zal het
onkundige volk een cl mos zijn, een verwarde
massa, niet in staat tot eigen beweging, zoolang
de geest der hoogeie intelligentie dam over niet is
gestreken. Maar dit onkundige volk is in staat
te welen, in wie het vertrouwen stelt, en weet
wel wie het als zijn leiders en dryvers kiest
en blindelings volgtAangenomen dat het
onkundige volk wei kei ijk zoo goed uit de oogen
ziet, welk een zwaie verantvvooiding hebben
dan die leidei s wel op zich genomen!
De woeste horde van onbeschaafde Rume-
nieis, over wie de geest der hoogere intelli
gentie niet is heengeslreken, plundeit en pijnigt
den joodout/egt hem het bezit van vaste
goederen. Waar zyn de leiders, om deze ge
weldenarijen en misbiuiken te veihiudejen en
uit te roeien?
Te Belfast werpt zich een bende leien
op Protestanten slaat, trapt en snijdt ze. "Waar
bljjft hef.bevel, dat die horde veihimleit in haar
snood opzet voort te gaan?
Joden en Piotestanten ïnjoplen het beiden in
Polen ontgelden; wie houdt de massa intoom?
Vaarom het door Jen Minister KapPe)'ue
aangehaalde vooi beeld in heiinneririg te bien-
geu, waar vvaien de leid eis, toen in den Uriel
het treutspel der martelaren van Goicum
plaats hud?
Leider te zijn, blindelings gevolgd te woiden,
'tmoge een voor veten begeeilijk denkbeeld
'zyn; het ei«clit echter een zoo hooge mate van
toewijding, een bait zoo vol rnenschenlielde,
een zoo hpogen giaad van intelligentie, als
maar schaais woidt anngetroller n toch, het
wemelt5 van leideis; van den zoogenoemden
warmmaalhppur af, die in Friesland huls af,
huis aan' gaal" om bijdiageu voor christelijke
scholen iii te zamelen, en wiens intelligentie
aj jt t t
jtioh- tot 'de ken nis van eenige - bijbelteksten
bapuaitV" lot "dén hooggeplaatste in de maat-
schappij 'toe, ieder wil leiden, die niet zelden
zelf nogi^uo hoog noodig leiding behoefde
Een wel regelende het toezicht op de volks
leiders .f%maar neen, we zouden afdwalen.
De heer wan der Hoeven wenscht het behoud
der kweifelingen als onderwijskrachtomdat
ze op dëtbyzondere scholen niet gemist kunnen
worden«weekelingen, die zulks op hun 15de
jaar reeöfUouden z\jn; de heer Van der Hoeven
is insgelijks .tegen het opvoeren der examina;
daardooriza! diet geven van ondei wijs aan velen
belet wc» dén, die uit chtn-telyke liefde en om
geen anderbelang dan veikrijging van het
meest onmisbare,- onderwijs 'geven.Maar is
dan de betrekking van onderwijzer van dien aard,
dal zij z|o gemakkelijk,kan vervuld worden?
Moet er,J niet een tamelijk,hoogen'graad van
intelligentie bereikt zijn, om maar eenigszins
met viuclit als onderwijzer werkzaam te zijn?
De heft Moens slaat een geheel anderen
toon aaujlniet. met woorden alleen, maar met
woord en! voorbeeld beiden verdedigtljij de
-ope/ibaj naschool.>'Hij&-wonscht« verbetering-
van het volksonderwijs in het algemeen, ver
betering ook van het bijzonder onderwijs; hij
wil, dat alle kindei en zullen toegeiust zijn
inct de kundighedenwelke voor hun maat
schappelijk bestaan en ontwikkeling noodig ziju,
dat het omieivviis zóó ingericht wordt, dat
het in de behoefte van het geheele volk kunne
voorzien, en dat dan de keik daarnaast haar
plicht vervulle door datgene te geven wat de
openbaie school met geven kan. Spreekt men
bij de tegenpaity van agitatie en plichtsbe-
tiachling; ook de heer Moens zegt: agitatie
en phchtsbetiachting van deze zijde; van mij
althans, zoolang ik leef, zoolang hut lager
onderwijsdie bron van ontwikkeling en wel
vaart der natie, niet zóó goed zal zyn, dat het
aan de'bilhjkste eu noodzakelijkste eischen van
allen kan voldoen.
Dezelfde ïondheid als bij de vorige sprekers
ontmoet men bij den Minister, die de verschil
lende spi ekes s beaulwoordde, die verklaas de geen
haarbteed van zyn begiusel te zullen afwijkeu,
heen te willen gaan, als eeu votum van de
Kamer hem daai toe aanleiding gaf, en die vooral
wees op de onmogelijkheid de kerkelijke factiën
te wille te zijn.
Men zal den Minister ongeloof verwijten, hiel
en daar uit de lij der christenen velbannen;
maar men zal zeer moeilijk zijn betoog kunnen
weerleggen.
Uit de tot hieiloe gevoerde debatten, is het
duidelijk genoeg,- dat er van een toenadering
der velschillende paitijen geen spiake is. Die
had ti ou wens ook niemand vei wacht Maar
toch, er is een lichtzyde. In 1855 verscheen de
tweede druk van een werk getiteld: Anthropo-
logisch Ondeizoek, door den Lcid-»chen Hoog
led aar C. Pruys Yau der Hoeven, eeu boek,
met evenveel tioostgrondeu eu bemoedigingen
(als liet bladzijden telt. Daar schrijft de Hoog-,
leeiaar ouder andeien: ïDe Christelijke gods
dienst is een godsdienst, die de nicnschen ver-
eeaigt en samenbrengt. Gij zult mij, vermoed ik,,op
de Christenkerken wijzen, en hare onverdraag
zaamheid. Doch die onverdraagzame kerken, ze
mogen zich Christelijknoemen, zij zijn in strijd met
den geest van het Evangelie en kunnen met
al hare macht en gezag niet beletten, dat de
leeken eene kettersche 'verdraagzaamheid uit
oefenen, die het Evangelie sauctionneett en be
zegelt. Yeiblijdend is het, dat het praktisch Chris-
dom het kerkelijk Christendom voorbijstreeft»
en dat het Christelijk cosmopolitisms zich in*
weerwil van allen tegenstand en hinderpalen-
een doortocht baant en den toega: vindt tot
de harten der Christenen." Gelukkig dat deze
schildering op Nederland nog in onze dagen
van toepassing is, t
r
Yan het Congres wordt wel veel vernomen,
maar of alles voor goede munt mag opgenomen
worden, is iets andeis.
!i - De correspondenten A-an-aveisehiilende-groote
buitenlandsche bladen azen op nieuws, en by
gebiek aan zaken van hooger beteekenis be
schrijven ze Beaconsfiuld's costumes en Gort-
schakofPs diués. Waarschijnlijk is het, dat het
Congres dit ïesultaat heeft: de vrede blijft be
waaid. Kleine Staatjes worden, ziju de ge- i
ruchten waar, in het leven geroepen en Rus- .i
land zal daar indirect heeiscimppy voeren.
Een gedeelte van Bulgarije, dat ten Noorden
van den Balkan, wordt onafhankelijk; dat ten
Zuiden van den Balkan, Rumelie, wordt zulks
lmlf en half. Eenmaal komt de Oostersche
kwestie opnieuw op het tapyt; dan geldt het de
laatste verdeeliug van het nu ïeeds zoogoed als
omvergeworpen Tui ksche rijk. De arme Sultan is
veilamd van vrees; het beticht van een om
wenteling behoeft niemand te bevreemden,
dan zuilen Russen en Britten de stad bezetten,
eu vervolgens? Och, de ven assingen der laatste
weken zyn al zoo menigvuldig geweest,* dat
men zich gemakkelijk op nog éémkan voor
bereiden. Engeland is voldaan, t imes kraait
victone; de entente cordiale tussclien het
Westen en het Oosten van Europa schijnt
hersteld; 'ons werelddeel kan zich gelukkig
rekenen I -
DU1TSCHLAND.
De zittingen van het congres op Zaterdag
en Maandag, welkegisteren door de zesde zou
gevolgd worden, slaan onderling in uauvv vel
band. Zoo Ruslaud eenerzijds tot de uiterste
grenzen der mogelijke concessies ging door
Tui ksche verstel kingen aan de Balkangrenzen
toe te laten, zoo treedt dt> aard dei onder
handelingen, welke in zekeie'mate eeu com
promis zyn, hierdoor aau 'i licht, dat in de"
laatste zittiug de-verg inning vorkiegeu werd,
dat Sofia met het Saimj-.U dip.. £»2«!> awat,
-> t.