talijiit flaplii, nitpzijrf Dinsiai -kr A0. 1878. Donderdag 22 Augustus. M 4484. T w <?,e> e ii J a a r g a n sr. Abonnementsprijsj per kwartaal1.85. Franco per post, door liet geheele Rijk - 2.50. Aftonderlijke nommers0.10. CODRANT. Schiedam, 21 Augustus 1878. Het wetsontwerp tot herziening tier Wet op het Lager Onderwijs is Zaterdag jl. door 2. M. den Koning met zijne handteekeniug bekrachtigd en zal alzoo op een door Z. M. nader te bepalen tijdstip de Wet van 1857 vervangen, Dankbaar vat door de vrijzinnige partij deze wet worden aanvaard. Zij, die toen de kwestie nog schoolkwestie heette, nog slechts liep over den voorrang van opeubaar of' bijzonder onderwijs, bij monde harer meest uitnemende woordvoerders verklaarde, dat de zaak voor baar was een ONDEitwuskwestie, dat ons onder wijs ver van voldoende was en diingend ver betering behoefdezij is gehoorden zoo het thans wet geworden ontwerp haar niet in alle opzichten bevredigt, hare vertegenwoor digers hebben met wijze gematigdheid aan vaard, hetgeen in de bestaande omstandigheden koa gegeven worden. Eigen meeuing heeft hen, bij de gehouden discussiën nooit verleid, zich in kleine groepen te verdeelen, en alzoo aan de minderheid gelegenheid te geven, door •behendige manoeuvres'at breuk te doen-aan-de eenheid dezer wet. De liberale partij stond als een eenig man; dat is een veibüjdend teeken. Wat brengt,, de nieuwe wet voor verbete ringen? Het aantal daarvan is niet gering. Zij maakt door de bepaling van het aantal onderwijze!8, die in elke school zullen werk zaam zijn, een degelijk onderwijs mogelijk; ver betert de bezoldiging der onderwijzers en ver schaft hun beter gelegenheid tot opleiding dan tot dusverre, laat aan de ouderwijze! s in ver- eeniging met hel schooltoezicht de regeling van het onderwijs over; verbetert dat school toezicht; waakt er voor, dat voor godsdienst onderwijs, door de kerkgenootschappen te geven, tyd beschikbaar is; bevordert schoolbezoek en herhaliugsonderwijseu doet een belangrijk gedeelte der kosten van het ondeiwijs door het Rijk aan de gemeenten vergoeden, terwijl ze tevens het toezicht op de schoollokalen aau- jnerkelijk verbetert. Zullen we juichen over de nederlaag door een groot deel der tegenstandeis van ons nationaal onderwijs geleden, er met ophef op wijzen, hoe ze zich uiet heeft ontzien eeu Yoist uit het Huis vau Oranje iu de beweging, die Z(j op touw had gezet, te willen medeslepen? Een en auder ware éu volkomen nutteloos én der vrijzinnige partij onwaardig. Zij heeft ge streden, zij heelt overwonnenaan haar thaus, van dp overwinning eeu waardig gebruik* te piaken, en de eeuige weg daaitoe is, dat allen, .wieii de zaak ter haite gaat, haar op alle mogelijke wijzen trachten te bevorderen; het schooltoezicht eu de onderwijzers door nauwge zette plichtsbetrachting en het beloonea van eeu heiligen ijver in het vervuilen hunner taak, de Pegeeriug door een eerlyke en milde uitleg ging der wet; alle burgers, die lilt ondeiwijs K5JIIEAU: HfiL It H TE, 12 4. Advektentiei'iwjs; van 110 guivone regels, met inbegrip van cene Courantl.lö, Iedere gewone regel ineor- 0.10. Driemaal plaatsing wonlt tegen tweemaal berekend. liefhebben door liet bjilooiicn van belangstelling in alles, wat er iiiejle in verband staat. Zoo ir het bet er meije kan de wet van 17 Augustus 1S7S een zegen voor ons volk worden. Niemand wane, dit in Nederland thans de strijd over dit onderwferp geëindigd isde tegen partij zal blijven strijden: de voorstauders heb ben echter thaus door daden te antwoorden; woorden zijn er meeif dau genoeg aan besteed, doch zwijgen is nog iets anders dan inslapen. Het ïapport door len Minister van Binnen- landsche Zaken aanj Z. M. ingediend, op de adressen in zake de Wet op het lager onderwijs, is reeds iu de Staatscourant verschenen 't Is weder een van die stukken, gelijk we van dezen Miuister gewoon zijd, opeu en rond. Wat de adressen der anti-revjulutionuaireu aangaat, doet de Minister uitkomen, dat deze reeds iang be lt raamd waren, voor het ontwerp van wet bij de Kamers was ingediend. De benoeming eenlr commissie, die de onder wijszaak nng eens toé een onderwerp van onder zoek zou maken, wordt door den Minister in strijd geacht .metaleSaiioisterieela^yerautwoor- delijkhoid. Geen Minister, die gevoel beeft van waardigheid en plicht, zal de veiantwoordelijk- heid jegens den Koning en het lauddie hij aanvaard heeftop die wijze van zich willen afschuiven, of rechtens daartoe bij machte zijn. Het volkspetitionneinent blijkt een staat kundige beweging te zijndie den Koning iu weeispiaak poogt te brengen met de Ver tegenwoordiging. De vergelijking met andere landen, gelijk die iu het adtes wordt gemaakt, gaat volgens den Minister uiet op, die de bewijzen levert, dat de toestanden in genoemde landen hemels breed met de Nedeilandsche vei schilt. Evenmin wordt de vrijheid van onderivijs, in 1848 veileend, bij deze wet aangerand. liet bewijs wordt tevens gegevendat zij, die in de jaren tusschen '1S40 en '48 op die vrijheid aandrongen, zeer goed wisten, dat het zooge noemd dubbel betalen de prijs was, waarvoor men die viijheid zou verwerven. De stelsels van onderwijs waarvan de adres santen er zes noemen, zijn gebleken niet voor toepassing vatbaar te zijn. De geestverwant vau den heer Groen Van Priusterer, de Minister Van der Brugghen, na de beweging tegeu het ontwerp Vau Reeueu in '1S5G opgetreden, en ontwerper der wet van '1857, inoest zijne geestverwanten teleurstellen. sDe bijbel kan op de gemengde school niet toegelaten worden, was zijn 'uitspraak. De Minister Heemskerk kon evenmin tot beviediging van de weusclieu dezer partij het middel vinden. Van zeer gevaarlijken aard - wordt door den Miuister de bewering dor adiessanten genoemd, dat den armereD, die geen school met den bijbel kunnen betalen, onrecht wordt .aangedaan. Is er wel ondoórdachter, gevaarlijker stelling denkbaar? Immers, zoó de mingegoede er recht op heeft, dat de Staat hem op algemeene kosten alles verschaft, wat de gegoede betaalt uit eigen beurs, dan omhelst men in beginsel hel grofst communisme. Dit echter is de zaak, dat meD, de vrijheid van ondeswijs verkregen hebbende, thans van de school, die men naar eigen goedvinden wil inrichten, de kosten geheel of ten deele wil betaald zien door den Staat. De Minister eindigt zijn rapport met deze merkwaardige zinsnede: Men mug vermoeden, dat de leiders zeiven, zoo zij als veiantvvoordelijke bewindslieden der kroon werden geraadpleegd, er voor zouden terugdeinzen de weigeiing der Koninklijke be williging aan te bevelen, welke zij de vrijmoe digheid gehad hebben van de kroon in hun smeekschrift te verzoeken. Ook op het adres dei' Roomsch Katholieken is door deu Minister rapport uitgebracht. De Minister wijst er op, dat, hoewel de Katholieke kerkvoogden aan de bijzondere school verre de voorkeur schenken boven de openbare, z\j het bezoeken daarvan niet volstrekt verbieden, mits deze aan de twee voorwaarden beantwoorde, dat daar niets geleerd worde in' strijd niet den godsdienst en de zedeleer en de gelegenheid voor de kinderen om onderwijs in den gods dienst te ontvangen niet ontbreke. Ook de bisschop van Curium, in '1841 lid der gemengde commissie, liet zich in dien zin uit. De school, zooals die door deze adressanten wordt gewenscht, zou zonder dat aan den eeuen kant artikel 194 uit de Grondwet was geschrapt, eu aan den anderen kant met den Heiligen Stoel een concordaat gelijk in 1855 door Oosten rijk was gesloten, niet mogelijk zijn; de adres santen, blijkens de handteekeningen groolendeels uit eenvoudige mensehen bestaande, hebben dit echter vergeten. Wat meer is, zij zijn hun be voegdheid te buiten te gaan door op eigen gezag: te spreken. De beourdeeling toch der bruikbaar heid van de openbare school staat niet aan. hen, maar aan de kerkelijke overheid. De grief, dat de kweekelingeu niet meer als werkkracht mogen worden gebezigd, eu deze, dat de examens- verzwaard zouden zijn, worden door den Minis ter in het breede besproken. De bijzondere- onderwijzers staan in dit opzicht volkomen ge-, lijk met de openbare. Aau het slot van dit inppoit zegt de Ministers Niet-bekrachtiging der door de Slaten-Generaal goedgekeurde wetsvoordracht zou wel deu stryd doen voortdmeu en de onrust in de gemoederen gaaude houden, de wensuh van adressanten naar eena openbare school in hunnen zin zou onbevredigd blijven en de vrijheid om byzondere scholen op te richten zou er niet door ver meerderen, Op hun verzoek behoort dus ia hun eigen belang afwijzend te worden beschikt. Namens Z. M. is door den Minister aan de adressanten reeds medegedeeld, dat in hun verzoek niet kan worden getreden, terwyl de ge meenteraad van Roermond kennis heeft be-

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1878 | | pagina 1