J'
Tersciiiii'iapliilis, piticzmSri Haf.
1°. 1879.
Maai dag 3 Februari
M 4599.
Kennisgeving.
X> rie e u 1> e r tig- s,t e J a a r g a u
deze Courant behoort een Ity voegsel.
Gelet op de ai tt. 73 en 151 der verordening
de brandweer binnen deze gemeente,
Geven bij deze kennis, dat in de plaats van
J. VERMEULEN, overleden, tot brand-
ester aan de spuit no. 2 is benoemd
jJNDRICUS RIS.
Gedaan bij Burgemeester en Wethouders van
hicdam, den 30 January 1879.
Burgemeester en. Wethouders voornoemd
P. J. VAN DIJK VAN iMATENESSE.
Be Secretaris,
A. W. MULDER.
Nn de memorie van toelichting,
n
Schiedam, 1 Februari 1879.
behoorende
het ontwerp tot herziening van het lager-
derwjjs in België het licht heeft gezien, valt
'sommige artikelen van dit ontwerp een
jenaardig licht. Zij wijst er op, dat de wet
i 23 September 1842 een nuttig werk heeft
'licht, door de gemeenten de verplichting
te leggen ten minste één lageie school op
richten, en het verleenen van subsidiën
>r de provincie en door den staat aan on
mogende gemeenten mogelijk te maken,
ar deze zelfde wet legt den slaat de ver-
chting op in liet .officieele lageronderwijs een
Isdienstig, dogmatisch onderricht op te nemen;
nu heeft de ondervinding bewezen, dat het
mogelijk is de toepassing van dit beginsel
de Belgische constitutie overeen te doen
mmen.Deze constitutie heeft op de meest
llige wijze de kerk van den staat gescheiden.
tegenwoordige ontwerp rust op dezen
milslag. Het stelt vast, dat het openbaar
ierwijs staat ouder het uitsluitend toezicht
de openbare macht. Maar, zonder afbreuk
dezen regel te doen kan de staat een lokaal
de school ter beschikking van de bedienaren
den godsdienst stellen, om er onderwijs
'den godsdienst te geven, overeenkomstig
wensch der famiüen. doch altijd buiten
gewone schooluren, Hieiuit kunnen geen
noeiiogen vooitvloeien met de taak, die de
at zich zelf uitsluitend heeft voorbehouden.
Dok andere zaken zijn van groot belang,
t de memorie. Wij viagen voor den staat de
cht de gemeenten te verplichten, scholen voor
Wttsseuen en bewaarscholen te stichten, als
behoefte daaraan blijkt te bestaan. Terwijl
het progiamma van onderwijs wijzigen,
onnen we de vorderingen,'sedeit 1842'ge-
*t. En behouden wy de regeering het recht
hieraan uitbreiding te gevenwe staan
r tegelgk de bevoegdheid toe in de toekomst
ïaing te houden met den vooruitgang op
gebied der paedagogiek.'
jiVij laten aan de gemeenten het recht hunne
ondeiwijzers te kiezen; maar wij zoeken dezen
te beschermen tegen de kwellingen en de ver
volgingen, waaraan zij slechts al te dikwijls zijn
blootgesteld, en waartegen de thans vigeerende
wet ben niet voldoende beschermen kan. De
wyze, waarop vacante betrekkingen worden
vervuld, bênevens de inrichting van het school
toezicht eischen alsmede verbetering,
We eerbiedigen de rechten van de gemeente
lijke overheid, wat het plaatselijk schooltoezicht
aangaat, en bevestigen op wettige wijze de
instelling van plaatselijke schoolcommissiën
zooais die in de groote steden ïeeds in het leven
werden geroepen.
Wat de;opleiding van onderwijzers aangaat,
huldigen v^e liet beginsel,dat de Staat het
recht heeft, de opleiding zijner ambtenaren
ter hand *te nemenen de proeven te om
schrijven die elke kandidaat zal te leveren
hebben van de gevordeide bekwaamheden.
Vooitaantzal' het brevet van aspirant-ouder
wijzer, ve'rkiegen bij het verlaten eener nor
maalschool, uitsluitend het recht geven de
functie onderwijzer uït-te oefenen. En om
ln de behoefte aan onderwijzend peisoneel te
vooizien, zal het getal normaalscholen aanmer
kelijk worden uitgebreid.
Deze beginselen, die ons, Nederlancleis, ïeeds
lang als oude bekenden voorkomen, zullen m
Belgie een ware revolutie toeschijnen.
Vooitaan bestaat de veiplichting voor elke
gemeente een lageie school te onderhouden;
bij de wet van 1842 kon de gemeente zsch
die taak van deu hals sciiuiveu, en haar aan
de keik of aan wie ook oveilaten. De bewaar
scholen, in vele gemeenten uit weeizin tegen
het ondeiwijs opgei uund, kunnen thans door
den Staat in het leven woiden geroepen.
De leeistof, sioeger niet omsclueven, wordt
van nu af door de wet bepaald.
De ondenvijzeis, die hun plicht doen. zullen
onder de nieuwe wet tegen kleingeestigheid
en bekrompenheid beveiligd zijn. Geen onder-
w'yzei zal nedeng het hoold meer behoeven
te buigen, als de geestelijke in de school komt,
en hem beveelt knevel of baard af te schei en,
of hem vei biedt de liaudeliugeu dei kamer van
afgevaaidigdeu te lezeu, omdat daai de lede-
voeringen van deu hbeialen Baia in te vinden
z'yn. Meu laat het khiakter van den ambtenaar
ongeschonden, zeker oveituigd, dat slechts man
nen van kaïakter met vrucht aan de voiming
van andeien kunnen ai beiden.
Bijzondere vermelding vei dient de toelichting
op ai tikel IV van het ontwerp. Dit artikel handelt
over het godsdienstonderwijs, vvaaitoe de school
lokalen buiten de gevvoneschooluien, ter beschik
king van de bedienaars van den godsdienst worden
gesteld. Het artikel komt'ook in onze wetgeving
voor, zelfs geamendeerd op deze wjjze, dat de
lokalen by^tlie gelegenheid vei licht en verwarmd
zullen zijn. De Belgische wetgever heeft insge
lijks willentonnendat hij het geven van
goitaüiemtoadeiwijs zooveel mogelijk in de
hand werkt. Maar de wetgever veronderstelt
de mogelijkheid, dat de geestelijkheid weigeren
zal, van deze verleende vrijheid gebruik te
maken, en hetgeen hjj dan wil, roept onwille
keurig een glimlach op de lippen. Indien, zoo
zegt de memorie, geen geestelijke in de school
komt om bedoeld onderwijs te geven, dan
kunnen toch repetitiën noodig zijn, ten einde
het godsdienstig onderwijs in het geheugen
der kindei en te prenten, gelijk bedoeld onder
wijs is voorgeschreven door den godsdienst,
waartoe zij behooren. In dit geval zal de onder
wijzer zich met deze taak kunnen belasten.
"Hij zal er echter niet toe genoodzaakt kunnen
worden, en hij moet het volkomen uit vrijen
wil doen. "Weigejt hij, dan zal een bekwaam
persoon aangewezen wordenten einde de
kinderen, naar deu wensch der huisvadeis, de
les te overhooren.
De Belgische bladen van de liberale richting
zijn al aanstonds tegen deze meeamg der re
geering opgekomen. Het moge van een vvel-
willenden geest getuigen: hen, die tegen het
wetsontwerp ziju, zal men er "niet door winnen,
en al mocht het beginsel der. regeering wet
worden, dan zullen de onderwijzers deeeisten
zijn te erkennen, dat het niet aangaat, hen
beurtelings als Katholieke, Piotestantsche of
Israëlitische catechiseermeesters te laten optre
den. Begrijpen ze hun laak goed, dan zullen
ze voor deze taak aanstonds bedanken.
Dit aitike! houdt op dit oogenblik meer dan
eenig ander de gemoederen in Belgie in spanning,
terwijl het iudert'yd bij ons nagenoeg zonder
discussie werd aangenomen. Maar bij onze na
buren voimt het juist het biandpuut van de
kwestie. Tot heden legeerde de geestelijke in
een gioot gedeelte der Belgische scholen. De
meet derheid der volksvc: legenwoordiging wil
nu de school van dien invloed vrijmaken, en
van velschillende, zijden is de viaag gedaan:
»Zal de geestelijke, gedurende den tijd, dien
hy in de school doorbrengt, om godsdienst
onderwijs te geven, nn de vrijheid niet nemen,
om de apenbare school en den openbaren
onderwijze! in een ongunstig daglicht te stellen?
Bij alle welwillendheid, die de Staat jegens het
godsdiensiondei wijs aan den dag wil leggen,
had zij op de mogelijkheid van zulke misbruiken
bedacht moeten z'yn.
Deze welwillendheid wordt overigens door
de tegenstandeis vau het ontwerp al zeer weinig
gevvaardeei d. Een algemeene beweging woidt
tegen het wetsontwerp op touw gezet; reeds
wordt er gesproken van een petitionement;
reeds hebben de Belgische bisschoppen hun
stem tegen het ontwerp doen hooren, en overal
is men van plan comités in het leven te roepen
tot bestrjjding van de nieuwe wet.
We volgden den stryd, in de dagbladen
daarover gevoerd, met den meeaten aandacht;
en wjjr Noord-Nederlanders, hebben reden ons
te .verblijden. We weten ookj wat een stryd
Y
5p*>
V Vvr
IONNïhentsprijs, per kwartaal4.85.
übco per post, door het geheele Kijk- 2.50.
wnderliike nommers - 0.10.
COURANT.
M »J It EilC s 5: A It K TE, 134.
Advertentieprijs: van 110 gewone regels
met inbegrip van eene Courant1.10a
Iedere gewone regel meer- 0.10.
Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal berekend»
- -------- 3
UUROEMEESTER EN WETHOUDERS VAN SCHIEDAM
f
ft.
i