LIJKVERBRANDING,
lnten vertegenwoordigen door personen, te Rome
of in rlen omtrek woonachtig, zoodat onder (ie
duizend heerenter audiëntie opgekomen,
slechts een betrekkelijk klein gedeelte uit redac
teurs of medewerkers van buitenlandsche organen
bestond. Op den morgen van den 22sten was
onze landgenoot, baron Van Lamsweerde, gewezen
officier bij de pauselijke naven, die te Milaan
woonachtig is. te Rome aangekomen, om zich
aan het hoofd te stellen der uit Nederland
vertrokken deputatie.
In den herderlijken brief van den aarts
bisschop Schaepinan komt het volgende voor
omtrent de houding van do Katholieken tegen
over het onderwijs. De aartsbisschop hrodt
godsdienstig onderwijs op de scholen voor
noodzakelijk.
üDe mogelijkheid beslaat echter," zegt hij,
julat de Katholieken niet in de gelegenheid J
zijn hun kinderen naar een Katholieke school
te zenden en in de droevige noodzakelijkheid
verkeeren van het zoogenaamd onzijdig, gods
dienstloos ouderwijs gebruik temaken. De Kerk
duldt dit, maar geeft daardoor haar beginsel
niet prijs en trekt haar verooi deeling van dat
onderwijs niet in. Maar zoo vervolgt de
prelaat daar zij weet, dat tot het maatschap
pelijk, natuurlijk bestaan van den mensch het
onderwijs uoodig is; daar zii telkens het onzijdig
onderwijs wel als gebrekkigen daarom schadelijk
veroordeelt, maar hel toch in het algemeen
niet kan verwerpen als stellig ten kwade voe
rende, zoo bukt ook zij voor de droevige
noodzakelijkheid. Bij dat alles vei trousvt zij
echter dat do ouders, die hiertoe worden ge
dwongen, met bijzondere zorg, met nauwletten
de» angst zullen waken over hunne kindeten;
dat zij hun gedurig zullen bezig houden ir.et
hel. gebed en de christelijke leering en vooral,
dat zij bij de ontdekking van het minste stel
lige gevaar getrouw zullen blijven aan de leer
der zaligheidWat haat het de wereld te
winnen zoo men sclmde lijdt aan zijne ziel?
tLaat u dus niet verleiden door wie u zeg
gen, dat de god'dienstlooze school door uwe
kerkelijke overheid niet volstrekt veroordeeld
wordt; wij veroordeelen en verwerpen haar
.altijd en overal als gebrekkig, als onvoldoende,
als missende het hoofdbestanddeel van alle
waarachtig ouderwijs. Maar daar zij naar hare
instelling niet noodzakelijk en op stellige wijze
ten kwade voertdaarom laten wij het toe
dat men haar bezoeke, maar deze tneluling
wordt ons afgedwongen door ren betreurens
waardige noodzakelijkheid."
De predikant Neumiirker heeft de door
hem te WnHerdaag» en aan het station te
Luxemburg '21 en 22 Januari 11, gehouden
redevoeringen, ter gelegenheid van de uitvaart
van wijlen Z. K. FI. Prins Hendrik, uitgegeven
bij de boekhandelaren Buck en Schambourger
te Luxemburg.
Dordrecht. Eeue der beide diensiboden
alhier, die des morgens bewusteloos weiden
gevonden tengevolge var» het ontsnappen van
gas in hare kamer, mist nog altijd het spraak
vermogen. Zij verkeeit overigens builen levens
gevaar.
Amsterdam. Aan H. M. de Koningin zal,
Vij haar eerste bezoek'aan de hoofdstad, vanwege
het bestuur der Industrieschool voor vrouwelijke
jeugd een geschenk worden aangeboden, be
slaande uit een aantal teekeningen, een kanten
zakdoek en een reuk kussen (sachet).
Zaandam Door de leerlingen der Uoogcre
Burgetschoo! alhier is f 20 bijeengebracht, als
bijdrage voor den aanstaanden ontdekkingstocht
der WMem Barer,la
Utrecht. Eergisteren in den laten avond
is buiten de Waardbarrièie alhier cene jonge
dochter door den lievige» storm in het Water
gevvmpen vu v'cidianken.'
Tilburg. Een gelijk geval, als onlangs te
Dordrecht, heeft ook alhier plaats gehad Twee j
dienstboden werden 's morgens in hewusteloozen i
toestand in hare slaapkamer gevonden, 's Avonds
te voren hadden zij de hoofdkraan der gas
leiding niet afgesloten, zoodat door een lek in
de huis hunner slaapkamer liet gas ontsnapte
en het vertrek er door gevuld weril. Aan de
spoedige hulp van een geneesheer mocht het
gelukken haar weder tot bewustzijn te biengen,
doch beiden verkeeren nog in zorgwekkender»
toestand.
Met zekerheid hebben wij vernomen dat aan
verscheiden personendie aan verkoudheid,
bronchitis of longtering leden en in zekere
apotheken teercapsules vroegen, niet uit onze
fabriek afkomstige capsules zijn verkocht. Wij
meenen de patiënten daarom in herinnering te
moeten brengen dat alle teer op vuue na niet
op dezelfde wijze is samengesteld en de uitwer
king er vim dus nok niet hetzelfde kan zijn.
Geen vei antwoordelijkIn-id »p ons willende
laden, welke niet op ons rust, verklaren wij
bij deze, dat wij alleen kunnen instaan voor
de kwaliteit en bijgevolg de geneeskrachtige
eigenschappen van de echte teercapsules van
Guyot, die op liet etiquet van de flesch van
ouzo in 3 kleuren gedrukte Imndteekening voor
zien zijn.
Guyot, Apotheker te Parijs.
De teeieapsules van Guyot zyn vm krijgbaar
in de meeste Apotheken.
Vil.
Vervolg cn Stol.)
Do eerste lijkverbranding te Rotlui.
Aan het Hoofdbestuur der Vereeniging
voor lijkverbranding.
Mijne Ileercn.
Gevolg gevende aan de door U op rnij verstrekte
opdracht, heb ik mij naar Gotlia begeven ten einde
U, on daarmede onze geheefe Vereeniging te ver
tegenwoordigen, bij hot opmerkelijke leit, dat
daar voor liet eerst in Duitseldand do lijkverbran
ding zou worden toegepast met verdunning van
staats- cn stadsregeeriug. De evangelische geeste
lijkheid gaf, door liet verleunen van hsue wijding
aan de plechtigheideen bewijs van verdraagzaam
heid dat algemeen zeer op prijs gesteld werd.
Ook voor Nederland is deze gebeurtenis, naar
mijne overtuiging, een belangrijk leit. De door de
wet geregelde en door de keik goedgekeurde lijk
verbranding, nadert daardoor meer en moer onze
grenzenweldra moge het oogenblik aanbreken
waarin zij die overschrijdt.
Het volgende verslag bevat de bijzonderheden
van de plechtige'opening van het Gotlmer »Feuer-
bestatlungsApjmrat."
M. K. A. G. Campbell,
's Gravonhage, 13 December -1878.
De stad Gotha heeft aan de Langensalzaer
Cliaussee ecne nieuwe begraafplaats aangelegd en
daarop een gebouw gesticht hetwelk, in sierlijken
Grieksehm stijl opgetrokken, aan dn voorzijde in
drie doelen is afgedeeld. Ter rechter zijde bevindt
zich eene zaal bestemd voor de gewone godsdien
stige plechtigheden, bij de begtafwissen in acht
te nemen; liet linker gedeelte, waarachter zich
een reusachtige schoorsteen verheft, bevat eene
dergelijke zaal en daaronder is, naar het Sicmen-
sclie stelseleculijkoven gebouwd dit gedeelto
is ingericht voor de verbranding van lijken, vol
gens de beste wijs welke de wetenschap aan <le
hand doet. liet middendeel, eveneens met kolom
men versierdbiedt eene. grooto wandvlakte aan
welke als columbarium zal dienen
In het beschreven linker gedeelte nuvereenigue
zich op Dinsdag 10 December, des namiddags
tegen drie uur, een tal van belangstellenden,
ongeveer drie honderden daaronder dn heer
Hniiersciorf, Burgemeester van Gotha, de Staats
minister von Seebachmeerdere stedelijke ambte
naren en vele vertegenwoordigers van de pers.
Van buiten af waren vertegenwoordigd de steden
Frankfort a Main, Dresden (door don obermedi-
cinulruth Küehemuoister), Leipzig jdoor den hoog-
leernnr Iteelnm). BerlijnHamborg en Fürth, ter
wijl de Nedijrlntulscho vereeniging voor lijkver
branding haren ondervoorzitter on penningmeester,
dr. Cauipbcll, had afgevaardigd. Ook enkele dames
waren aanwezig, waaronder mevrouw Bonfemps-
Riebel, die in dor tijd twee duizend thaler bij
heelt gedingen (met aanbod om zoo noodig die
som te verdubbelen) voor hot stichten vau den
lijkoven 1).
Te drie uur vernam men buiten een koraal van
blaasinstrumenten en daarop werd eene lijkkist, met
groen on eene krans versierd binnengedragen en
op eene, mot den onderbouw in verband staande,
lage vei bovenheld, waarin zij paste, gesteld. Die
kist bevatie het lijk van den juist voor een jaar
te tintba gestorven ingenieur Stier, hotweik gebal
semd en tijdelijk bijgezet was geworden, in af
wachting dat door den toenmaals in aanbouw
zijnde lijkoven het overschot er van zou verbrand
worden. De lieer Stier had steeds eene grooto sym
pathie voor de lijkverbranding gekoesterd cu aan
zijne naastbestaanden den plicht opgelegd met zijn
lijk te handelen zooals nu zou geschieden.
Onmiddellijk ving daarop de lijkdienst aan, waarbij
een kooi- van knapen lijkliederen aanhief. Daarop
nam de Superintendent Seydel liet woord en sprak
de volgende rede uit: Wij zijn hier bijeen ge
komen om eene handeling te plegen die, moge
zij in den blutsten tijd iu enkele andere christe
lijke landen zich hebben voorgedaan, in Buitsch-
land sedert liet invoeren van hot christendom
onbekend is. 'ierwijl wij tot nu toe op onze be
graafplaatsen ons verzamelden om onze afgestor
venen aan den schoot der aarde toe te vertrouwen,
opdat lnin omhulsel zou terugkeeren tot de grond
stof waaruit het was gevormd, zullen heden voor
liet eerst de aardsche overblijfselen van iemand,
die uit ons midden is weggeroepen door de kracht
des vitara uit hun verband worden gerukt Dit
geschiedt nadat onze overheid de vergunning tot
dezo snort van lijkbchnndcling heeft verleendop
het dour den afgestorvene gedurende zijn leven
uitdrukkelijk en stellig beken» gemaakt verlangen
en met toestemming van zijne nagelaten betrek
kingen. Ofschoon de kerk tie bij do begrafenis haier
leden voorgeschreven plechtighedenalsmede de
troost en vermaningen van den godsdienst, ook
gebed en zegen reeds heeft verricht en uitgespro
ken tijdeus het overbrengen van dit lijk naar de
plaats in den schoot der aarde, waar het tol heden
heeft gerust, en eene herhaling van een en ander
derhalve niet kan plaats hebbenzoo beeft zij
toch haren geestelijken bijstand aan do plechtig
heid van heden niet willen onthouden. Do evan
gelische geestelijkheid onzer stad wil daardoor open-
jij k bewijs geven, dat zij iiet verbranden der aard
sche overblijfselen van gestorvenen, in plaats van
hunne begraving in de aarde boe enkelen daar
over ook denken mogen niet beschouwt als
aandruisend tegen den godsdienst of tegen de voor
schriften (Ier heilige schrift, en dat zij in beide
gevallen gelijkelijk bereid is haar ambt daarbij
uit te oefenen.
En zoo moge dan deze handeling geschieden in
den zin en den geest welke rle heilige schrift uit
drukt met de woorden: Alles wat gij doet in
woorden en dadendoet dat iu den naam des
slleeren Jezus-, doet het als Christenen, geheel in
»den geest en zin, die aan den waren Christen,
»den trouwen volgeling van Jezus betaamt."
En zoo bidden wij tot U, o God, die den van
dit aardsche omhulsel reeds lang afgescheiden geest
in uw eeuwig rijk hebt opgenomenlaat ook dat
wat thans niet zijne overblijfselen geschieden zal,
geschiedim ter eere van uwen r.nnm. Vervul onze
bnrten met den iliupstc» eerbied jegens den
lieer van leven en dood en jegens uwen Zoon,
die den dood zijne macht ontnomen en leven en
onvergankelijk bestaan .te voorschijn goroojien
heeft; maak ook onze zielen los van het aardsche
cn vergankelijke en leer ons ook hier bedenken,
dat wij sterven moeten opdat wij wijs worden
mogen. Amen."
Na nog een koorgezang en een stil gebed zag
men de kist wegzinkenterwijl de opening door
eeue schuif als van zelf gesloten werd. De lijk
dienst was daarmede geëindigd.
Dc burgemeester nam toen bet woord en noodigde
hen, die kaarten hadden gekregen ter bezichtiging
van hetgeen hu verder gebeuren zou, hom naar
bencden to volgen maar niet dien verstande, dat
niet moer dan een dertigtal belangstellenden te
gelijk daar zou vertoeven ten einde menin de
enge ruimte, elkander niet in den weg zou loopen.
De kist, die bij hurts nederdaling oji een' ijzeren
vienvieügen wagen was iiedergekoinen, was daar
mede over riggels in den lijkoven gereden en daar
met een hel boom van den. wagen getild, welke
laatste daarop verwijderd w-Ss; de ovendeur werd
nu gesloten en de verbranding nam een aanvang
in do ruimte welke sedert den vorige» avoluf
daarop voorbereid was Door eene kleine opening
•li De eenige voorwaarde door baar bij die gelegen
heid aan linie gifL vei bondon, bestaat daarin, dat'op
eene door haar aan Iu wijzen plaats en dit is nu op
10 December gesehiedj een opschrift zal aangebracht
winden, bevattende de wamden: sKlfrieilens ltnUe"
Uil opschrift zal bovenaan in het midden van liet
columbarium geplaatst wuiden.
