Biipüalsclie BeMtsiT"'
van Maandag 7 Juli 1879
m-
sfclIIEDAM., o* Juli 1879.
Schiedam, 5-Juli f 1879.
Bij iie tredende verliezen, die het doorluchtig
Stamhuis van Oranje in de laatste maanden
jged, kou het wel niet anders k>f de droeve
lelijkheid werd- besproken,' dat het edele
geslacht, waarmede Nederlaad^rie eeuwen lang
lief en, leed- heeft gedeeld, 'tZ. de mannelijke
linie ten minste .zou kunnen uitsterven.
Raadpleegt men de geschiedenis, dan vindt
men de Nassauors ïeeds in het grijs verleden
vermeld; een der eersten, die met de Neder
landers rechtstreeks in aanraking kwam. was
Eugeibrecht van Nassau, die bij den hertog
van Bourgondiè, Philips de Goede in hooge
achting stond. De genegenheid van "net Bour
gondische iiuis ging' op den zoon en den klein-
jooh van dezen Engelbrecht over. Diens klein
zoon, insgelijks Engelbiecht geheeten, was de
trouwe dienaar van Maximiliaan van Oostenrijk
bjj stierf in liet jaar 4504 te Breda, waar hij
meestal zijn verblyf hield, en waar zijn prachtige
graftombe, een meesterstuk van Michael Angelo,
nog steeds de Groote Kerk tot sieraad veistrekt.
Deze Engelbrecht was de oudoom van den*
vereerden Willem I, die door erfenis Prins van
Oranje werd, en wien door de Nedetlandsche
listen de schoone titel van Vader des Vader-'
lapds werd geschonken.
De tiende Juli is de verjaardag van zijn dood.
Welhaast zal het dus tweehonderd vyf en
negentig jaren geledeu zijn, dat de moordenaar
Balthazar Geraerts het gruwelstuk volvoerde,
dat gansch Nederland in diepen rouw dom
pelde. De verslagenheid was 'algemeen: >de
kiaderkens-weenden op de straten;" te's Her-
^jogw^scl^echter werd,, in de Domkerk dooi;,
de geestelijkheid een lofzang gezougen bij ge
legenheid van 's Piinsea dood, In andere
plaatsen van Nederland, waar de Spanjaarden
meester waren, en waar de geestelijkheid voor
nemens was voor 's Prinsen dood, als voor
een heuchelijke gebeurtenis te danken, werd
zulks door de gemeenten verhinderd.
Een zeventienjarige held en een pas geboren
kind, zonen van Willem I, beschaamden het ver
trouwen niet^dat het Neüei landsehe volk in hen
had; maar, Prins Maurits stierf zonder wettige
nakomelingen, en Fiederik Hendrik liet bij zijn
dood slechts één zoon na, de Stadhouder Willem
D, diein 1650 overleed, zonder mannelijke nako
melingen. De anti-stadhouderlijke partij mocht
juichen, haar vreugde duurde slechts kort; want
acht dagen na den dood van den Stadhouder
beviel zijne weduwe van een zoon, den tateren
Koning-Stadhouder Willem III. Zij zeggen,
riep het volk toen
Zij zeggen: er is geen Prins in 't land,
En de vlaggen die waaien van alle kant;
Vivat Oranje Hoezee
Waarby dan als de klap op den vuurpijl met
geestdrift gezongen werd:
Al is ons Prinsjen nog zoo klem,
Alevel zal hij stadhouder zijn.
En het Prinsjen werd stadhouder en een
kloeke ook, een, die aan Europa de wet zou
voorschrijven. Helaas! ook hem viel het voor
recht niet ten deel kinderen te bezitten, entoen hij
in 1702 stierf, was met hem de linie van
Willem 1 uitgestorven; slechts een jongeling
'.tan vyftiea jaren, Johan Willem Friso, zoon
i- van Hendrik Casimir II,stadhouder van Friesland,
iUit de linie van. graaf Jan van Nassau, was
toen.de eenige vertegenwoordiger van dit een-
maal zoo bloeiende huis. De jongeling beloofde
tad, legde in den Spaanschen successieoorlog
'•"groote veldhee'rs-talenten aan' den dag, doch
.w
verdronk den 14 Juli 1711 bij het overvaren
van den Moerdijk. Zes weken na zijn dood
beviel zijne weduwe Maria Louisa van Hessen-
Kassei van jeeu zoon, den lateien stadhouder
"Willem IV.'4 Ook deze stiet f op betrekkelijk
jeugdigen leeftijd, -en liet slechts één zoon na,
den stadhouder Willem V. Herhaaldelijk dus
mocht men ^bezorgd zijn over het bestaan van
de mannelijke linie der Oranjes.
Willem Vthad twee zonen, waarvan een als
generaal in Oostenry kschén dienst is gestorven,
de andere als1 Willem I, de rij van Nederlands
Koningen uit^het Huis van Oranje opent.
Zijne gesèhiedeuis en die van zijne afstam
melingen rekenen we alom bekend.
Thans, ni^de bezorgdheid' voor het voortbe
staan van ons Vorstenhuis' zich in verschillende
vormen heeft geuit, rest de hoop, dat het
nogmaals m bloei moge toenemen.
Geen onbescheiden opmerkingen en gissingen
omtrent de kwestie, of Nederland zonder Oranje
zelfstandig zou kunnen bestaan Een Oranjevorst
regeert ons, een Oranjevorst is troonopvolger.
Het verbtod, tusschen Nederland en Oranje
in dagen van strijd en benauwdheid gesloten',
dat verbonij', door lijden geheiligd, bl'yve tot
in lengte*.van dagen bestaan.
i -| - tKj
Heden werd alhier op de gebruikelijke wijze
herdacht de 38ste verjaardag van H. K. *H.
Prjnses Wilhelraina Frederika Anua Elisabeth'
Maria, docpter^fln Z. K. H. Prins Frederik,
gemaHn j a JZ^h Idep Prins von Wied.
Vanden directeur der Hoogere Burger
school vernemen wij, dat zich aan het toelatings
examen hebben onderworpen 15 jongelieden,
te weten 13 leerlingen van de openbare school
voor jongens alhier en twee leerlingen uit
andere gemeenten. Niet toegelaten zijn 3 leer
lingen van de openbaie school voor jongens en
2 leeihugen uit andere gemeenten. De toege-
latenen zijn: A. J. J. ile Groot, J. Mensen, M.
J. Berck, L. Bolk, J. D. Bryan, A. W. M. Odé,
A. E. Legner,' tl. Wienhoven, J. Vormer en
A, II. Ilaentjens.
Naar wij veruemen heeft de heer Mr.
W. H. Jausen, auditeur bij den Schuttersraad
alhier, aan Z. M. den Koning als zoodanig
ontslag gevraagd.
Gisterenavond had in Musis Sacrum de
aaugekondigde vergadering plaats ter bespre
king van het vestigen van een zwem- en
badinrichting. De Voorzitter, Dr. O. J. Vaillaut,
deelde de vergadering mede, dat de wenseh
hier ter stede een zwem- en badinrichting te
hebben zoo bij hei haling werd uitgesproken,
dat het bestuur der afdeeling Schiedamder
Maatschappij »Tot Nut van't Algemeen", welke
Maatschappij steeds voorstoud al wat goed en
nuttig is, eindelijk gemeend had in deze het
initiatief te moeteu nemen.
Na het nut en liet algemeen belang van een
zwem- en badinrichting in korte trekken te
hebben uiteengezet, deed de Voorzitter het
voorstel eene commissie van vijf leden te .be
noemen, om de leiding der zaak op zich te
nemen en plannen te beramen die tot het
gewenschte doel zouden kunnen leiden. Aan deze
commissie zou tevens de bevoegdheid worden ver
leend nog een tweetal leden aan zich toe te voegen.
De heer M. Hoog gaf het bestuur in beden
king, wegens het bezwaar dat er aan een
stemming in een talrijke vergadering verbon
den isdat het zelf de* personen zou aan
wijzen, die de commissie zouden uitmaken,
waarmede de vergadering instemde en welke
opdracht het bestuur verklaarde te willen aan
vaarden. Het bestfiür kweet zich dadelijk van
de hem opgedragen taak door de volgende
vijf heeren te benoemen, nl.: Mr. M. J. Myer,
Dr. E. J. M. Nolet, P. Brillenburg, J. J. Vormer
en W. H. O. Jansen.
De Voorzitter sprak den wensch uit, dat men
deze commissie voortdurend krachtig steune
door aeldelljke bijdragen, opdat deze nuttige
zaak tot stand kome en bl'yve bestaan.
De heer Mr. C. F. A. KnijlT bracht den dank
der vergadering aan het bestüW der Maat
schappij »Tot Nut van 't Algemeen" voor zijn
initiatief in deze zaak, en hoopte dat zij niet
het beste succes zou worden bekroond.
De Voorzitter sloot daarna de vergadering
met 'dankbetuiging voor de door haar betoonde
belangstelling.
Onze stadgenoot, de heer* A. De Koe,
heeft voor de aanstaande kermisavonden "eene
onderneming op touw gezet, die, als'we one
niet zeer bedriegen, door alle bemiunaien der
toonkunst op hoogen prijs zal worden gesteld.
Hij heelt namelijk het waagstuk ondernomen,
voor deze avonden te engageeren het conceit-
gezelschap onder directie van den heer Carl Scher-
barth. Te Arnhem, waar dit gezelschap in het
voorjaar eenige soirees gaf, werd het met den
meesten bijval begroet. De Arnhemscho Ooit'
rant noemde iulk eene uitvoering een ideaal
café-coucert. Te Zwolle werd door hetzelfde
gezelschap eéne uitvoering in de Groote Kerk
gegeven, en het tijdschrift Cecilia gewaagde,
er~"met Koog on lof vau, 'én roemt vooral öndcf
de medewerkenden de echtgenoote van den
directeur, mevrouw Scherbarlh-Fliess, die voor
een paar jaren aan de Rotterdamsche Op'eia
verbonden was.
Behalve muzikale voordrachten brengt het
gezelschap in den regel eiken avond een blijspel
ten gehooi e.
De lieer De Koe biedt dus zijnen stadge-
nooten waarachtig kunstgenot aan. Geen lucht-
of andere sprongen zullen een deel van het
publiek een schrik op het lijf jagen. Er-zal
muziek iu den edelsteu zin van het woord
worden gegeven. Velen spraken herhaaldelijk,
den wensch daarnaar uit; aan hen thais te
toonen, dat hun wensch oprecht gemeeud was.
De eerste uitvoering'van dit gezelschap-zal
plaats hebben op Dinsdag a. s. en wel voor
de ledeu' van de Sociëteit de Yereening.'Het
bestuur dezer Sociëteit verschaft daarmede aan
de leden zeker een genotvollen avond.
Het bestuur der Officieieu-Vei leniging
blijft ook dit jaar niet achter, aan de loden bij
gelegenheid van de kermis gepaste uitspanning
te verschaffen. Met de café-concerten is onzes
inziens terechtgebroken. De localiteit leent
zich voor deze soort van uitvoeringen niet;
Met liet grootste genoegen zien we daarentegen
in het programma weder een kinderfeest opge
nomen. Ieder, die-zich herinnert, ho'e uitstekend
honderden kinderen zich ia vorige jaren-bjj
deze gelegenheid vermaaktenzal zich met de
kleinen verheugen,' dat hun ook thans en wel
op uitgebreide schaalzooveel pret wordt nan'-
geboden, en ook de ouderen van dagen zulten
zich een gang naar dit feest niet beklagen. Do
hoofdvoorwaarde is nu maar-, dat, het'weêr
zich verbetert; hetwelk wij in het belang der
Schiedamsche jeugd ia het byzonder, liartelyfc
wenschen.
