fijitEilanJscle Berlehttn.
'Bim8'nlaBaseltê"~BëriciffêT
van Maandag 8 September 1879.
BELUI E.
De Opinion libérale te Namen meldt, dat de
bisschop van Namen, msgr. Gravez, na eene
hoogst belangrijke briefwisseling tusschen hem
en den Heiligen Stoel, zijn ontslag zou hebben
aangeboden; het is nog we! niet aangenomen,
maar tot het benoemen van eencoadjutor zou
stellig besloten zijn.
Het clericale orgaan te Namen, de Ami de
Orire, spreekt wel is waar ten stelligste dit
bericht tegen,, maar als teeken des tijds blijft
de mededeeling van het liberale blad vooral
daarom merkwaardig, omdat ook ten aanzien
van den Doornikschen bisschop, msgr. Dumont,
de clericale pers diens ontslag zoo lang mogelijk
heeft tegengesproken, terwijl de juistheid van
het bericht later door de feiten volkomen be
vestigd werd. De felle tegenstand der Belgische
bis'choppen tegen de nieuwe onderwijswet
strookt, gelijk bekend is, geenszins met de
inzichten van het Vaticaaö, en nadat de tusschen-
komst van den nuntius te Brussel nagenoeg
zonder invloed bleef op de houding der bisschop
pen, zou 't zeker vei re van onwaarschijnlijk
zjjn, dat een directe gedachtenwisseling tusschen
het Vaticaan en elk der bisschoppen gevolgd
was, welke met het ontslag der heftigslen ouder
hen eindigde.
Het Ministerie van Onderwijs in België
heeft ten behoeve van eenige Normaalscholen
onlangs ingeteekend op vijf exemplaren van
Noord en Zuid, Taalkundig Tijdschrift voor
de beide Nederlanden.
F R A N K It IJ K.
Naar men verneemt, zal bij de herstemming
te Bordeaux Ranc als kandidaat tegen Blanqui
optreden. Ranc was reeds vroeger te Parijs tot
afgevaardigde gekozen, maar hij had toen de
vlucht genomen, omdat men hem dacht te
vervolgen wegens deelneming aan de commune.
Na de commune is hij teruggekeerd ep sedeit
is hij medewerker van de République Francaise.
Volgens de République Francaise is de
bisschop van Grenoble voor den Raad vau
State gedaagd wegens ambtsmisbruik, omdat
hij de kerk te la Salette tot eene basiliek ge
wijd heeft, zonder de Pauselijke bul betreffende
de verheffing dier kerk der Regeeiing aan te
bieden.
DUITSC1ILAX D.
Volgens de Berliner Banen Courier heeft
het van zekere zijdeter sprake gebrachte
denkbeeld, om in 1885 te Berlijn eene wereld
tentoonstelling te houdenin beginsel de
goedkeui ing des Duitschen Keizers verworven.
Reeds werden hem ontwerpen voor liet
te bouwen tentoonstellingsgebouw voorgelegd,
waarmede hij zijne hooge ingenomenheid te
kennen gaf.
T R K IJ E.
Ten onrechte is gemeld, dat de zitting der
Turksch-Grieksche conferentie tot Zaterdag is
uitgesteld en dat Griekenland de mogendheden
heeft geraadpleegd over de Turksche. uitlegging
vau het 13de protocol. De Grieksche commissa
rissen hebben last, een bevestigend of weigerend
antwoord te verlangen op hunne verklaring,
dat het 13de protocol de grondstag der discussie
moet z\jn. De onderhaudelingeu zouden vermoe-
delijk binnenkort worden afgebroken.
AMERIKA.
Eene te New-York uit Havanna ontvangen
depêche, dd. 3 dezer, bevat, dat het Spaansehe
gouvernement per telegraaf heeft gemeld, dat
het dadelijk 20,000 man troepen eadenoodige
gelden zal overzenden, om de rust op Cuba te
handhaven.
SCHIEDAM, C September 1879.
Met één stem meerderheid heeft de ge
meenteraad van, Ylissingen besloten, »om ter
advies in handen eener commissie te stellen
een voorstel van dr. Van den Beke Callenfels,
strekkende om eene verordening te maken
waarbij het aantal tapperijen beperkt wordt".
Dinsdag jl. werd in het kamp bij Bussum
een proef genomen met een soeppoeder, door
den heer C. Donker uit Haarlem bereid uit
vleesch, rijst en groenten. De berichtgever meldt,
dat in tègenwoordigheid o. a. van den komman-
dant-kolonel baron Van Boekop, in elf minuten
van dat poeder met koud water een voedzame
soep voor 8 man gereed werd gemaakt, en dat
de kosten voor 8 man niet hooger dan 80 a
85 cent komen.
In de Friesche Cour. is eergisteren een
koddige drukfout hersteld. Iu het vorig nommer
stond: »dat de gemeenteraad van Leeuwarde-
radeel is overgegaan tot vernietiging door ver
scheuring van de in 1871 gekozen raadsleden."
Uil moet ziju »van de stembriefjes der id 1877
gekozen laadsleden."-
Iu de Chronijh van Metlemblik, door Dirk
Burger van Schoorl, vindt men o. a. een »ver-
haal van de Compagniën in de Vereenigde
Nederlandsche Provinciën, in het jaar 1720
opgericht".
Aan dat verhaal" ontleent de 11. en N. Ct.
het volgende over de nCornmprcie-compagnie
te Utiecht", als een bewijs te meer, dat ook
in de vorige eeuw de Schwindel niets vreemds
was
nDe Edelmogende Heeren, Staten der Pro
vincie van Utrecht dan, verleenden octrooi aan
deze Compagnie, >om, met uitsluiting van alle
andere compagnieschappen, gedurende dertig
jaren, binnen hare Provincie te commerciéei en,
te assureeren, te beleenen, en te houden een
wisselbank en loterije" voor welk octrooi i>zal
worden betaald vijf gulden per actie in het
jaar". Het kapitaal van. deze Compagnie zal
bestaan in tien millioen, verdeeld in tienduizend
actiën, *ad duizend gulden yder actie". De
stortingen hadden plaats: op 1" October e. k.
5 n'0, eu voorts de overige 90 o/0 van zes maanden
tot zes maanden, ïindien dat bij de Bewind
hebberen noodig bevonden werd." Zeven »Be-
windhebbers" werden aangesteld, die ïjaariijks
duizend Rijxdaalders als tractement genoten."
Die Bewindhebbers mochten in andere steden
sde nodige correspondenten aanstellen, en be-
leeuingen doen, binnen eu buiten de Provincie,
op goederen, obligation, eu actiën van deze
Compaguie; wisselbrieven discompteren; assu
reeren op schepen, goederen, huizen, molens,
enz.; en, de penningen van de Compagnie, naar
haar beste weten en gewisse, binnen en buiten
de Provincie, ten meesten voordeele van de
Compagnie employeren". Zij moesten saau de
Participanten oeae uilüeelingdoen van zes
percent in het jaar, of zestig gulden per actie,
(wel meer, maar niet minder); de'eeiste uit-
deeling van zestig gulden zou worden gedaan
op 1» January 1722."
iBij deze gelegenheid zou »Utrecht to~t een
zeestad" worden gemaakt, door een kanaal, -
loopende van Utrecht naar de Eem, en verder
naar de Zuiderzee, som alzoo met zware zee
schepen tot voor die stad te kunnen opkomen."
Het zou lang worden 4644 roedendiep twaalf
a vijftien voet, en twee h driehonderd voet
breedeen nauwkeurige kaart van dit prach
tige kanaal is te vinden in het genoemde
■oPraallooneel'. Twee honderd twee en dertig
morgen land, voor deze vaart benoodigd, zou
den op taxatie van Hun Edelmogenden, door
de Compagnie aan de Eigenaars moeten worden
vergoed. Al de provinciale domeinen, op 1600
roeden aan beide zijden uit de vaart gelegen, i
zouden aan de Compagnie worden afgestaan
»om dezelve te cultiveren, te beplanten, te
venen eu uit te graven, zoo als de Compagnie
zal te rade worden." De revenuen vau den tol
op schepen en goederen kwam ten bate van
de Compagnie; die tol mocht bedragen sten
minste een half percent van de waardy dei
daar passeerende schepen of goederenof zoo
veel hooger als goed bevonden zal worden."
De Compagnie had nog daarenboven de macht
»orn de nodige bediendens, beurtschippers, enz.
aau te stellen," alles voor den tyd van dertig
jaren. Zij mocht ook, ïgeinnundeerde of lage
landen, in de Piovineie gelegen, acquireren, ef
met .de Eigenaars zich daarover verstaan, om
die droog en bruikbaar te maken. Eindelijk,
opdat er niets zou zijn vei gelen, zouden de
Bewindhebberen, sten profijte van de Compag
nie, binnen vde-Provincie Utrecht,-mogen op
richten en houden, zodanige jLoterij en Lotc-
rijen, als zij zullen raadzaam oordeelen, mits
aan de Aalmoezenierskamer der Stad Utrecht
gevende, jaarlijks Twaalf Duizend Guldens."
»De inschrijvingen", zegt de clironijkschrijver,
geschiedden statig, met een prachtigen luister
en veel deftigheid. Het voetvolk was in de
wapenen; en nadat de troepen gerangeerd
waien, plaatste men achter de Infanterie,' de
Cavallerie fnet uitgetogen sabels; en tusschen
deze beiden passeerden de Inteekenaars naar
de Zaal, alwaar de koffers geplaatst waren, om
de inteekeningen in te werpen, gaande de eene
deur in rn de andere weêr uit, zoodat zulks
inet goede Ordere, en zonder gedrang ge
schiedde. Een gedeelte van den Dom, voor
heen onvergewaaid, 5was geschikt tot eene
beurs, en zoo zag men vervolgens aldaar, grote
toevloed vau Personen, dezen om huunen
Handel voort te zetten, genen om dien toeloop
eu die menigte op de beurs, als daar iets nieuws
zijnde, te zien." Zoo werd svan deze Com
pagnie, als over de geheele provincie werkende,
en door de Staten geoctroyeerd, veel gerucht
gemaakt; en de actiën werden met goed avans
veikogt. Daar was ook reden voor, want óp
1". Januari) 1722 zou reeds zestig gulden op
iedere aktie worden te goed gedaan; en dat
van een inleg van honderd gulden! »Erwerd,"
zegt de Chronijksehrijvcr, vniet bijgezegd, of
dit van het Kapitaal ofte wel van de "Winste"
zou worden betaald.
»Eu wat was het einde? sliet bleek ook
hier," zegt de schrijver, ïtlat de kortste Razernij
de beste is. Door een stormwind schielijk
voortgedreveu, moest ze," zoodra ieder wat
uit zijne oogen begon te zien, svan de hoogte
in de laagte nederploffen." Het duurde dan
ook zeer kort, of de meeste aktiën, van de
kleine steden, waren bijna woor geèn geld te
slijten. Spoedig werd er de spot meê gedreven
1 »en," wordt uitdrukkelijk gezegd, »het is on,-.
Bijvoegsel van de Sehiedamsche Courant,
P 1
