i. II. BDEIJE. "VERKIEZING Lidvoorden Gemeenteraad. Verscïijnt Japlijkl titpzonieri DUf. A0. iS79. Maandag 13 October. 'JSï 4 ]>r ie Met. den meesten aandrang bevelen wij bij de aanstaande Herkiezing aanden Heer die bij de laatste stemming de meeste stemmen verwierf, en die, wanneer één onwettige stem niet uitgebracht ware geworden, reedsbij de eerste verkie zing naar wet en naar. recht tot lid van den Gemeenteraad zou benoemd zijn geweest. "We achten het onnoodig de Kiezers tot trouwe opkomst aan te sporen doch verzoeken hen er op te letten "dat de Stembus geopend isop Maandag13 October aanstaande, van negen tot vier uur. X> e r t i s t e J a gang-. I M t Abonnementsprijs, [ipr kwRitaal1.85, Franco per post, door het geheete Rijk - 2,50. Afzonderlijke nmmneis0.10. B{j deze Courant behoort een Iiy voegsel, VAN KEN J Schiedam, 11 October 1879. Er is een vraag, duizenden en honderddui zenden malen gedaan; voor eeuwen werd ze niet zelden als wanhoopskreet geuit, en op den huidigen dag nog maar dikwijls met de grootste bezorgdheid uitgesproken. »Wat zullen we eten?" zoo heette het voor eeuwen, en zoo zal het heeten, zoolang er meuschen zijn, die in het zweet huns aanschijns hun brood moeten eten. Wat zuilen we eten? zoo klinkt het ook thans, nu op een andere vraag, iu de laatste maanden herhaaldelijk gedaan. »Hoe staat het met den oogst? eindelijk het antwoord moet luiden: beuedon het middelmatige 1 en in dat sobere antwoord ligt voor duizenden de gedachte aan een zee van zorgen opgesloten. Ons gansche werelddeel deelt die zorggetuige onder anderen de stem uit Engeland over deu tegenwoordigen toestand opgegaan, en wel iu het geachte blad het Lancet. We lezen daarin het volgende: s Wij worden bedreigd op iets, dat veel heeft van een aardappelen-hongersnood, en ieder die zich herinnert wat ia 1846 de gevolgen waren van de mislukking van den aardappelen-oogst, behoeft niet van ons te vernemen hoe ernstig het vooruitzicht is, te meer nu deze schaarschto van het gewone voedsel der meerderheid plaats heeft terwijl er zoo weinig te doen is in het land, en de groote menigte liet dus zeer be- z waarlijk viiidt zélfs *de gewoonste en goed koopste levensbehoeften te koopen. Van alle zijden biedt men raad aan wat' te dóen is om Mbjj tijds een plaatsvervanger van den aardappel 5 f •ts i /i r: UVIKKAU: MAKKT, K, 124. V. te vinden. Ha vergort, gedroogde boonen en erwten, Egyptische boontjes, maïs, rijst, witte boonen worden aanbevplen. Met oetrekking tot hun stikstofgehalte, hun voedende bestand- deelen, zijn ze hoven den aardappel te verkiezen, doch ongelukkig ontbreekt het hun allen aan de antï-scorbutische eigenschappen van groente, welke den aardappel kenmerken. Wanneer men van deze meelspijzen zijn voornaamste voedsel maakt en zoo weinig verscli vleesch er bij krijgt als duizenden bekostigen kunnen begint de scheurbuik slachtoffers te maken gelijk in Ierland en Noord-Eogelaud 'geschiedde in 1846 en, 47. Het is niettemin een kostelijk voedsel en men moet het nemen, doch wel opletten dat het noodig is er veel melk bij te gebruiken, of zooveel mogelijk groenten, uien of sinaasappelen en lemoensap. De herinnering aan de jaren 1845 en '46 is bij velen nog levendig. Voor dien tyd waren de 'aardappelen tot spotprijzen te verkrijgen. Die anderhaiven gulden voor een hectoliter betaalde, kon rekenen-*^'fijnste soorten voor dien prijs in den kelder te krijgen, eu dan waren het waarlijk fijne soorten! De meer bejaarden onder ons verzekerea, dat ze thans zoo niet meer te krijgen zijn. Daar kwam 1845; de aardappelvelden, aoders zoo frisch groen begounen ontijdig een vale kleur aan te nemen. Dat was iets ongewoons, en dat verschijnsel werd onrustbarend, toen het spoedig bleek, dat niet alleen het loof, maar ook de knol ziek was, en met den dag klom de ongerustheid, totdat weldra de treurige zekerheid werd vei kregen: de aardappel oogst is mislukt! Het ging in die dagen gelijk altijd, wanneer een geheel verschijnsel zich voor doet, een geheel ongekeude ramp een volk treft; men stond er voor, en was in de eerste oogen- blikkeu verlegen. De menigte vroeg telkens meer dieigend: wat zullen wij eleu? sloeg, alsof dit in het gemis aan aardappelen kon voorzien, hier en daar bij een grutter of bakker de glazen in, maar eindigde toch met naar het een en ander om te zien, om de aardappelen te vervangen, en genoot volstrekt geen mindere gezondheid, toen in plaats van aardappelen paardebooneo, duiveboouen, turksche boonen, gort, havergort, rijst, enz., den hoofdschotel begonnen uit te maken. Men keerde voor een oogenblik tot het voediugsysteem van vroeger eeuwen terug en kwam de kwade tij den door, tot langzamerhand nieuwe aardappelsooi ten werden ingevoerd, aaugekweekt en met graagte werden opgekocht. Voor velen zal ook dit jaar de aardappel een gerecht zijn, dat niet dagelijks op de tafel komt. Men zal naar andere voedingsmiddelen dienen om te zien, en daarom kwam het ons niet ongepast voor, de waarde van eenige voedingsmiddelen te bespreken. Aan de hand van een der zake kunstig man, Dr. "Coronel, wenschen we ouze lezers te wijten op veel wat hun waarschijnlijk onbekend is; ze mogen met het medegedeelde winst doen! t J COURANT. t Advertentieprijs: van 110 gewone regels met inbegrip van eene Courant 1-10, Iedere gewone regel meer- 0.10. Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal berekend. Van alle .voedingsmiddelen" is het brood wel hetmeest algemeen in gebruik. Terecht wordt het daarom de staf des levens ge-' - noemd. Nu is het wel een opmerkelijk feit, dat de bestanddeelen van het brood juist dezelfde als die der melk zijn. Het bevat natuurlijk minder water en in verhouding meer warmte- voortbrengende, maar minder kracht-voortbren gende bestanddeelen. Het meel, waaaruit het gemaakt is, bestaat uit een zeer taai deeg eu en een fijn wit poeder, nauwkeurig door elkaar gemengd. Het deeg, kleefstof genoemd, maakt het vleesch-bestanddeel uit; het komt in samenstelling geheel met die van het vleesch overeen. Het poeder is s t ij f s e 1volkomen hetzelfde als dat waarmede uw linnengoed wordt gesteven. Nu is stijfsel niet anders dan vet in zijn eersten graad van wording. Het is plant aardig 'vet, in zoo vasten en dichten toestand, dat het in de schillen van het graan kan ge borgen of in zakken op de zolders bewaard worden tot dat men het noodig heeft. Wan neer stjjfset of zetmeel, dat slechts een andera naam is, als brandstof in het lichaam ver bruikt wordt, dan wordt het eerst verandert in suiker en gom, en later iu eigenlijk vet of olie. Suiker en gom zijn dus de over gangsvormen tot vet. Zij zyu, om zoo te zeggen, de grondstoffen waaruit de brandstof wordt vervaardigd. Daarom wordt graan, dat uitloopt, zoet, dewiji het daarin bevatte zetmeel in suiker verandert. Onthoudt het dus wel, dat zet meel, gom en suiker allen brandstoffen zijn in verschilleude gtaden van voorbereiding tot verbranding. Laat on3 nu eens nagaan wat er bij de brood bereiding geschiedt van het oogenblik dat het meel in den trog gedaan tot dat het als een brood uit den oven gehaald wordt. Wij willen de proef eens in 't klein nemen en doen tot dat einde een zekere hoeveelheid meel in een pan, maken daarin in 't midden een kuiltje, waarin we de gist steken en mengen het geheel met warm water tot een dikke bry. De brij is nu de taaie vleeschzelfstandiglieid van het meel, met water bevochtigd, het zet meel stevig in haar macht houdende. Nadat het mengsel een vijf kwartiers op een warme plaats heeft gestaan, worden er een paar lepel tjes zout bij gedaan, en wordt opnieuw het mengsel, onder toevoeging van warm water, terdege gekneed tot een stevig deeg. Watuiei genoeg bevochtigd of met gist vermengd is, zal niet in brood veranderen. Het zoo gevormde deeg wordt nu weder een uur of anderhalf op een warme plaats gezet. Het zal dau gaaa ryzen en van binnen meer en meer sponsachtig worden. En dit komt, omdat, onder den invloed van de gist, de vochtigheid en de warmte, het zetmeel in suiker en gom verandert; by die verandering heeft zich een luchtsoort uit het zetmeel ontwikkeld, die het deeg genoodzaakt heeft zich in-blaasjes of/bellen uit te zettea. i Nadat deze verandering in dit tijdsbestek heeft

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1879 | | pagina 1