DIENSTBODE.
KEHMVIK.
gSDieiistiueisje,
ADYERTERTilI
ioSÓllJ,Tsm i. C-MEEtBEBG.
RUPIDYLEESCR en YET;
AARDAPPELEN;
BRUINE BOOftEN;
GROENE ERWTEN
RIJST, GORT, GEBROKEN
GRUTTEN en BOEKWEIT51 EEL,
plaats gegrepen, wordt het deeg in een goed
verwarmden oven gestoken, waarin het gedu
rende een half uur of langer aan eene gelijk
matige warmte is blootgesteld. De warmte van
den oven zal dan spoedig de werking van de
gist opheffen en het deeg een vasten toestand
doen aannemen, zoodat het niet meer kan rijzen.
Op den gezetten tijd uit den oven gehaald, hebt
ge het brood, geschikt tot voedsel.
De ryzing vau het deeg is alzoo een bewijs,
dat de verandering van het zetmeel in suiker
en gom door gisting heeft plaats gehad. En
ziedaar reeds werkelijk een begin van het werk
der spijsvertering, en in zooverre eene verlich
ting van de taak welke de maag bij de spijs
vertering in het lichaam heeft te vervullen,
'tls evenwel opmerkelijk, dat die verandering
steeds tot eene bepaalde hoogte moet plaats
hebben. Brood mag noch zwaar noch tc
licht zijn. In het eerste geval is het moeielijk
verteerbaar, in het laatste is de deugd van het
'brood grootendeels nutteloos verloren gegaan.
Brood bevat een groot deel water en is zoodoende
gedeeltelijk uit vast en vloeibaar voedsel samen
gesteld. Vijftig kgr. meel nemen zoowat 25
bgr. water op, om tot deeg te worden. Indien
oudbakken brood in een gesloten pan gedu
rende een half uur aan een warmte van kokend
water wordt bloodgesteid, dan zal het, als men
het er heeft uitgehaald, geheel het voorkomen
van versch brood hebben. Tarwebrood bevat
op elke *11 deelen water 12 deelen zetmeel,
suiker en gom, en een deel vleesch-zelfstandig-
heid. Wij gebruiken hier voor dit laatste be
standdeel een naam, die bij de scheikundigen
bekend staat onder den naam van stikstofhou-
dende bestanddeelen. die m. a. w. het vleesch
van ons lichaam vormen.
Ongebuild brood is, over 't algemeen, rijker
aan vleeschvormende bestanddeelen dan fijn
tarwebroodomdat de buitenste schil van de
korst, die de zemelen vormt, zelf een grootere
hoeveelheid van stollen bevat. Brood van on
gebuild meel vervaardigdis veel beter koop
dan dat van bloemmeel, maar ook betrekkelijk
•zwaarder. De toevoeging van een weinig melk
bij' het deeg heeft tengevolge, dat de voedende
kracht van het brood zeer vermeerdert, terwijl
het tevens langer versch blijft. Indien men bij
fijn meel '/ie, gedeelte aardappelmeel voegt,
wordt ook de voedingswaarde verhoogd.
Roggebrood, ofschoon niet zoo smakelijk als
tarwebrood, is even voedzaam als dit en kan
veel langer in bruikbaren staat blijven. Haver
meel is niet voor rijzing vatbaar als tarwemeel,
doch bevat evenveel vleeschmakende bestand
deelen. liet is rijker aan kleefstof, waarom het
niet geschikt is om er luchtig brood van te
bakken. De Schot en Zweed b. v. gebruiken
groote hoeveelheden van haverbrij en ongerezen
koekenzij worden door dit voedsel zeer vet
en steik. Het is dus voor jongelieden, dieniet
al te kieskeurig zijn, een zeer geschikt en tevens
goedkoop voedsel. "Vooial zullen zij, die door
.een snellen groeimager en zwak worden, er
zich wel bij bevinden.
Melk, dat model-voedsel, bevat, om nog eens
.er op terug te komen, tweemaal zooveel warmte-
a!s vleesch-vormende bestanddeelen. Bij' het
brood is die vei houding echter als '1 tot 8,
Diensvolgens zal men een vrij wat grooter
hoeveelheid brood moeten gebruiken om dezelfde
hoeveelheid voedingsstoffen op te nemen, en
dan worden er weder veel te veel warmte-
makende bestanddeelen in het lichaam ge
bracht, die er echter ongebruikt weder uit
verwijderd worden. "Vandaar dat het verstandig
js om brood met andere voedingsmiddelen te
gebruiken, die hoofdzakelijk uit vleeschvormende
bestanddeelen bestaan. Daartoe zijn boter en
,vet uitmuntend geschikt, omdat de brandstof
in brood bevat nog grootendeels in een staat
van wording verkeert en nog niet geschikt is
Cm onmiddellijk verbrand te worden.
De beste, toespijs van broöd is derhalve die
stof, welke het, vleeschvotmeode bestanddeel
in den meest verdichten toestand bevat: het
vleesch. Mager vleesch bevat, bij gelijk ge
wicht, viermaal zooveel vleesch-zelfslandigheid,
als het meest voedzame brood, en i3 tea eeae-
male ontbloot van de brandstof, het zetmeel,
waarvan het brood zulk een overvloed bezit.
Vleesch is daarom blijkbaar de natuurlijke bond
genoot van het brood, om een recht voedzamen
leefregel uit te maken. Al het wild gedierte heeft
weinig vet onderzijn vleesch gemengd. De vetwei
der doet echter al het mogelijke om ziju vee vet
te maken. Vleeschdat gewoonlijk bij den
slachter wordt verkocht, bevat een derde vet.
Zulk vleesch nadert meer tot de natuur van
het brood, en kan werkelijk grooteudeels diens
plaats vervullen aangezien het naast kracht
ook warmte verschaft.
Van zooveel belaag het is dat het brood
goed gebakken zijvan nog grooter belang is
het, dat het vleesch goed gekookt worde. Een
groot deel voedende bestanddeelen gaat verloren
door eene ongeschikte toebereiding van dit
voedset. Vleesch wordt gekookt, om het gemak
kelijker voor de spijsvertering te maken. En
werkelijk wordt daardoor reeds de spijsvei tering
voorbereid. Een gedeelte vau het vleesch gaat
hij het koken veiloreu. Zoo verliest biefstuk
een vierde, schapen vleesch nog meer van zyn
gewicht. Bij eene goede toebereiding bestaat
dit verlies echter alleen uit water en vet, maar
bij eene ondoelmatige behandeling gaat ook het
grootste gedeelte der voedende bestanddeelen
het eigenlijke vJeesch-makend beginsel ver-
loren.
Een kilogram vleesch verliest een hectogram
meer bij het bakken en een en een half hec-
togi am bij het braden, dan wanneer het gekookt
wordt. Het koken is derhalve de voordeeligste
maaier van toebereiding. Vleesch, d.U men zoo
krachtig mogelijk wil behoudenmoet daarom
terstond in kokend water worden gedom
peld, omdat daardoor de poriën vau de opper
vlakte dadelijk worden gesloten en het voe
dend sap belet wordt uit te treden. Met koud
water op het vuur gezet en dan langzaam
verhit, worden al de sappen in het water
opgelost'. Zoo handelt men dus als men
voedzame soep wil beieiden. Maar dan moet
men de soep niet safschuimen"vvaut dit
schuim bevat al de 'vleesch-vormende bestand
deelen, en het grootste voedend vermogen van
de soep gaat daarmede verloien. Als de soep
is uitgeschuimd kan men evengoed het boven
drijvend vet er af scheppen, terwyl i>de kracht"
er in biijft. Zoo dient ook het vleesch dat men
wil braden, terstond voor een sterk vuur ge
houden te worden, opdat door de hitte het
eiwit aan de oppervlakte van het vleesch stolt
en een korst vormtdie het ontwijken der
sappen belet. Dan kan men het vuur wat
matigen of het vleesch er van verwijderen
opdat de ingesloten sappen het vleesch lang
zaam van binnen gaar doen wordeu.
De onderge teek enden betuigen hunnen liarte-
lijken dank voor de belangstelling ondervonden,
bij de geboorte van hunnen Zoon.
Schiedam, II. C. BOOGAARD.
12 October 1879. P. Ph. M. BOOGAARD,
Penning.
Wordt gevraagd in een klein gezin,
tegen X Wovcinber een flinke
Adres aan het Bureau der -S c h i e d a m-
sche Courant.
REGENTEN van iiet St. JACOBS GAST
HUIS te Schiedam, vragen prijsopgave
voor het leveren van
Inlichtingen zyn te bekomen by den Binnen-
Regent van het Gesticht, dagelijks, des
voonriiddags \an negen tot twaalf ure.
De schriftelijke prijsopgaven moeten uiterlijk
den 20 October, des middags ten twaalf
ure, aan het Gesticht bezorgd worden.
Regenten van het St. Jacobs-Gasthuis,
P. J. VAN DIJK VAN MATEN ESSE.
Toorsitter.x
M. F. J. COOL,
Secretaris.
Schiedam, 7 October '1879.
Volgens een artikeltje in da
Jfieuwe SehiedameAe Courant van
heden, wil de Administratie vau die Courant,
wanneer zij iemand antwoord vraagt, bepaald
antwoord hebben; nu, beleefdheidshalve
zou men zulks verschuldigd zijn, daarom had
ook ondergeteekende wel verwacht dat de
Administratie der Nieuwe Schiedamscht
Courant zijne Brochure zou hebben
beantwoord. Ik heb tol heden gewacht op
eenig antwoord, maar hoe we! de termijn
ïeker lang genoeg gerekt is de Admi
nistratie bleef het antwoord schuldig.
Dat feit wensch ik in de eerste plaats te
eonstateeren. De Administratie vau de Nieuws
ScJtiedamsche Courant beantwoordt mijne Bro
chure niet, ik heb bijgevolg het recht te
zeggen: dat zij mijne Brochuie niet kan weer
leggen oindat zij waarheid bevat.
Maar daaruit volgt nog meer: De Admi
nistratie der JVieuioe Schiedamsche Courant
heeft mij, door intriges van een jong
zeer braaf te boek staand ventje, uit
mijne zaak gestooten.
Niet b ij machte om in bet openbaar
bewijzen te leverendat ik in mijn Bro
chure onjuistheden geschreven' heb, ver
heugt zij zich In het gelielm verkeerde
uitleggingen te doen, waartegen ik mij
niet kan verweeren, en verschuilt zij zich
alzoo achter een onwaardig stilzwijgen,
Het oordeel laat ik aan ieder rechtschapen
meusch over. Laten zij, die de waarheid, niet
kunneu verdragen, doeu wat zij kunnen, om
het werk aan mjj te onthouden, ik kim
hun tot hun spijt meiledaaleudat het mij
welgaat, waarvoor ik mijne Begunstigers
bij deze dank zeg; nmur, en hierop wensch
ik nadrukkelijk te wijzen: liet wapen (de
Courant) waarmede de Amlntslrallc
hare partij wil verdedigenIs op
onwaardige wijze verkregen, cn kan
dus, volgens gezond verstand, geen
goede uitkomsten opleveren.
Men vraagt tegen November een
P. G., niet beneden XG jaar, met vollei»
kost en goed loon.
Adres aan het Bureau der Schiedamsche
Courant.
