Verssifflt ipl®s, liipzomtal DWat.
Binienlanislir®rMtêr='
A0. <879.
Maandag 2 October.
AS 47b7.
Kennisgeving.
™«y
JT> rie e n èrtig*ste Jaar
a u g*.
OillAIT.
kBOSNEaENT&j'liUSi, par kwuitaal1.85.
Franco per past, door het geheele Rijk.. - 2.50.
Aftoiiderlijke nnintneis - 0.10.
4-
BUREAU: MARKT, E, 134.
Advertentieprijs: van 110 gewone regels
met inbegrip van eene Courant1.10»
Iedere gewone regel meer- 0.10.
Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal berekend.
Bj] deze Courant behoort een Bijvoegsel.
De Burgemeester en Wethouders v\n Schiedam,
Doen te weten
Dat het eerste suppletoir Kohier der Plaatselijke
Directe Belasting dezer Gemeente voor liet dienstjaar
1879, door den Gemeenteraad op den 24 October jl.
vastgesteld, ingevolge het bepaalde bij art. 205 der
Gemeentewet, gedurende acht dagen, voor een ieder
ter lezing op de Secretarie der Gemeente is nedergelegd.
.En is hiervan afkondiging geschied, waar liet be
hoort, den 25 October 1879.
Dwijemceiier ea Welhcuiera voornoemd,
P. J.' VAN DIJK VAN MATENESSE.
De Secretarie,
A. W. MULDER.
Schiedam, 25 October 1879.
sWat zullen we eten" Naar aanleiding van
deze vraag gaven we aan de hand van Dr. Coronel
©enige opmerkingen over goed voedsel ten beste.
«Wat hebben ze vroeger gegeten"? Ziedaar
het onderwerp, dat we thans wenschen te be
handelen, en waarbij de zeer gewaardeerde, zij
het ook ietwat taaie geschriften van mr. Hendrik
Van Wijn, den nauwkeurigen, schrijver der
ïHisiorisclia en Letterkundige Avondstonden
in het jaar '1800 in het licht gegeven, ons tot
leiddraad zullen verstrekken. Onze voorouders
hielden van een goede tafel; dat is trouwens
te overbekend, dau dat het nog toelichting zou
behoeven. Maar merkwaardig is de beschrijving,
die de heer Van Wijn van hun zucht tot lekker
eten en drinken geeft.
«Ouder de Bourgondische regeeringe van
Philips bloeiden deeze lauden zo zeer, dat men
dezelven bij het Land van Belofte vergeleek
dat, by Mannen en Vrouwen, de grootste ver
kwisting in kleederen gemaakt wierdt; dat de
Bastmaalen en Banqueilcn grooter en meer
verspillende waren, dan ergens; dat het baaden;
waarvan ik veele voorbeelden vinde, iu de Graaf
lijke Rekeningen; veelvuldig en zeer onbeschaame-
ljjk plaats greep, byzonderlyk met vrouwen van
geringen staat. Uit al hetwelk ik zou gelooven,
dat ook buiten de 'voornaamsten, andere Huis
houdens zullen zyn overgeslagen tot merkeiyke
kostbaarheid, die, onder bet Oostenryksche be
stuur, zo zeer toenam, dat onze Iladrianus
Junius; in en over de helft der zestiende eeuwe
bloeiende aanteekeut, hoe, niet lange voor zyn
jchryven, de weelde der tafelen tot den hoogsten
graad gereezen was, en verscheidene Luiden
daardoor bedorven waren. En dat dit niet alleen
van meerderen, maar ook' van minderen inoet
worden verstaan, kan mede worden opgemaakt
uit de bekende ordonantie van Keizer KABUL
,den V, ten jaare 1531, by welke ia het alge
meen tegen de weelde en overdaad wierdt
voorzien. Junius; om hem nog eens te noemen;
zegt verder, dat.de dolle spilzugt, sedert eenigeu
tyd, allengsWëns aan het wyken gebragt was,
en dat nood en schande spaarzaamheid had
leeren oefenëa."
Men zegtde kundige van Wijn houdt er
een eigenaardigen stijl op na, terwijl hij de
zin- en scheiteekens over de woorden schijnt
heen te strooien.
Maar hooren wij hem verder: sEen lange
lijst der toen meest gebruikelijke, spijzen zoude
verveelend z\jnook vreeze ikdat eenigen
derzelver uwen smaak niet zouden streeleu.
Een Hollandsch keukenboek van, bijvoorbeeld,
de dertiende of veertiende eeuwen, zou, thans,
weinig opgang vinden.
Van zeer oude tijden af, was het gebruik
van varkeusvleeschnog méér dan uu, in
zwang. De wetten der Franken en vele Char
teren en Geschiedenissen gewaagen, veeltijds,
van die Dieren, en schoon het vanzelve spreekt,
dat, aan dè eerste Tafels, verschot van spyzen
zal zyn geweest, wierdt deeze zeldzaam ver-
geetenook vindt ik de verteeringe in het
Lardier of de spekplaatsals een gewoone
post op onzer,Graaflyke reekeningen vermeldt.
Van vette spyzen, hieldt men, in't algemeen
veel. Maar wat zoudt gy zeggenindien ik u
nog van een geheel ander soort san spek sprak
wat, indien ik u zeide, hoe het niet vieemd
wasZeehondenBruinvisschenMeerzwijncn
Walvisschen en Bevers aan den disch der
voornaamste lieden te ontmoeten?
Men schaamde zig niet, dit Geregt zelfs op
Voistelijke Tafels te plaatsen, en men moet het,
dierhalve!!'t zy op zig zelven, 't zy dat'er
drooger vleesch mede doorteegen was; voor
een' smaaklyken Schotel hebben gehouden.
Byzouuer werdt de tong van den Walvisch
voor iets lekkers gehouden, dat men dezelve
op de Markten, bij mooten, verkogl en met
boonen at, of aan het spit braadde.
Van den bever sprekende, zegt reeds Jakob
Van Maeriaut:
fiSyn staert smaect van den Yissche.
iDedi etene, sonder wissche,
«De kersteiic. als men vasten sal.
Dit beteekent, dat de staait van den bever,
als van vischactitigen aard, door de Christenen,
zonder hun geweten te bezwaren op Vasten
dagen kon worden genuttigd. Met het overige
gedeelte van het lichaam was het anders; want,
zegt Van Maerlant:
"Syn lyf es vleesch.
Om tot Van Wijn terug te keeren. Men
kende en nuttigde al zeer vroeg, de meeste
sooiten van Zeeviseh, die wy nu hebben; met
uaame de Kabeliau, Schol, Longen, Tarbot,
andere Zee- en Rivier-iofSchelvis ch; Haring,
versch uit water en gezouten'; WytingBolk,
Makereel, Lompen; op welker leever men zeer
gesteld was, en waarvan Van Maerlant dichtte:
Dorloca is des Lompen name:
«Een viscli vaii vormen onbecame,
Gtiehund en glad als die Paeldinc.
»'t Etene est een soete dinc,
Maar die leuere soets, al te voren,
Boven alle "Visschen uitvercoren.
Syn hpuct es groet en syn mont wyt.
Oesters werden toen Woesteren geheeten en
evenals Krabben en mosselen met graagte ge-'
nuttigd.
»Wat den Rivier-visch betreffemen at mede,
ia de bovengezegde eeuwen en vroeger, hier
te Lande, de meeste thans bekende soorten.
Aan de voornaamste Tafelenscliynt men
byzonder werk gemaakt le hebben niet slechts
van Palink, die men Faeldinc of Paelderinc
gewoon was te noemen; maar ook van kleine
Qrundelen of Qovioenenby Maerlant, tbehca-
melich 't etene ende ghesont" genoemt; en
allermeest van Pricken of Lampreien.
Het volksgeloof meende, dat het gebruik van
dezen visch gevaarlijk waszoo hij niet lang
genoeg in goeden wijn, met peper en andere
speceryen aangezet, was gekookt geworden.
Van Maerlant zegt van dezen visch:
«D.ier mach we! vrese cf geseien
Lampridcn 't etene, eer si syn
Gliesoden lange, in goeden wyn,
Met specie en met pipre wel:
Want hare humure die syn fel
Ende met den venine ghemanc,
Dies moet haer sieden wesen lanc.
Lampridcn bete es gheuenynt
Mor, wien so sullie sraarte pynt,
Dame te pulucrc hare houet.
Dats die bate. Desghelouet."
Gelijk men ziet, kende de brave Maerlant
ook al huismiddeltjes. Een volgende maal willen
wij de heeren onderzoekers vau het huiselijk
leven onzer voorouders over andere voedings
middelen hooren.
lever lioofd.
gemengd. venijnig. Moet den kop tot
pulver verbranden.
SCHIEDAM, 25 October 1879.
De Gemeenteraad alhier heeft gisteren een
vergadering gehouden die door alle (16) leden
werd bijgewoond. Er bestaat een vacature.
1. De notulen van het verhand.1de iu de
zitting van 2 September jl. worden gelezen en
goedgekeurd.
2. Is ingekomen een missive van den Minister,
van Binnenlandsche Zaken, houdende bericht
dat ten behoeve van het Gymnasium bij Zr. Ms.
besluit van 27 Augustus jl., no. 15, een sub
sidie van f5460 'sjaars is verleend.
3. Missive van Gedeputeerde Staten, met goed*
gekeurde raadsbesluiten van 27 Augustus en,
2 September jl.. tot betaling uil den post vau
onvoorziene uitgaven, dienst 181(9.
4 Missive van Gedeputeerde Staten, hou
dende bericht dat berust wordt in de verstrek
king van de voorgedragen subsidiën aan het
Bureerliik Armbestuur en Stads-Ziekenhuis voor
1880.
,5. Proces-verbaal van de kasopneming bij
den Gemeente-ontvanger op den 25 September jl,
No. 2 5 worden voor kennisgeving aange
nomen. 1 f
