letsel il Jamfflla, eitpsoÉiJ Dinsdag.
A0. J 880.
Maandag 19 Januari.
■V- 4844.
Kennisgeving.
"V ier e n
a a
a ïi g-.
AbONNLiientsi'Rijs, per kwartaal1.85.
Franco per post, door het geheele Rijk. - 2.50.
i
Afzonderlijke uoinmers- 0.10.
BANT.
ttliKEAV: MA SIMT, I 134.
B|| deze Courant behoort een Bijvoegsel.
Strafverordening,
Burgemeester en Wethouders
van S e hi e d a m doen te \veten
dat afgekondigd is eene verordening op
de tapperijen, logementen en openbare
vermakelijkheden, het houden van ver
lotingen en den handel In gebruikte
roerende goederen e» tegen betaling ver
krijgbaar gesteld ter Gemeente Secretarie.
Schiedam, den 47 January 4880.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
P. J. VAN DIJK VAN MATENESSE.
Be Secretaris,
A. W. MULDER.
Schiedam, 47 Januari 4880.
In de dagen van Neeriands grootheid, toen
door ons'volk tusschen besluiten en uitvoeren
geen tijdruimte werd gelaten,- toen zij hun
onderzoekingen uitstrekten tot de verst ver
wijderde streken van den aardbodem, in die
dagen vestigde een kloek Hollander, Autonie
"Van Riebeek de aandacht zijner landgenooten
op het gewichtige oord, nog altijd onder- den
naam van sKaap De Goede Hoop" bekend.
Als aanleg- en ververschingsplaats op den weg
naar Oost-Iudië kon het van veel belang worden.
Het gezonde klimaat lokte tot vestiging uit;
de bodem bleek uitnemend voor landbouw en
veeteelt geschikt te zijn; dit was een punt,
•waarvan de Republiek der Zeven Provinciën
voordeel moest trekken.
In 4652 trok Van Riebeek er met de eerste
Nederlanders heen, en van het oogenblik der
vestigiog af tot heden toe, is de taal onzer
vaderen aldaar gesproken, en zijn Nederland-
sehe gebruiken in zwang gekomen, om er tot
in onze dagen toe stand te houden. De stichting
der hoofdplaats, Kaapstad, met ongeveer 30000
inwoners, dagteekent mede uit het jaar 4652,
en blijft als van Holiandscheü oorsprong voor
ons nog steeds een voorwerp van bijzondere
belangstelling. Was het wonder, dat deze zoo
gunstig gelegen* plek don nijd van machtige
volken opwekte? Engeland, welks zeewezen zich
in de 47e en 48e eeuw sterk had uitgebreid,
-sloeg er begeerige oogen op. Toen het in de
"48e eeuw zijn bezittingen in Voor-Indsë aan
zienlijk vei groot had, en de vaart der Engeischen
op Indië aanmerkelijk toenam, werd de lust
om de Kaap iu bezit te nemen, nog sterker,
en ia 4795, toen na de omwenteling hier te
lande, Engeland ons den oorlog verklaarde, was
een der, eerste gevolgen, dat het zich van de
Kaapkolonie meester maakte. In 4802, bij den
kortstondigen vrede van Amiëns, werd die wel
aan de Nederlanders teruggegevenmaar de
Britten hadden in de korte jaren, dat zij het
schoóne land hadden bezeten, de waardeer van zoo
goed leèren kennen, dat zy ia 4806 besloteu,
er maar weer heen te gaan. Dit kostte hun geen
moeite, want zij waren le behe-ischers der
zeeënze namen het, en thans v >w goed, in
bezit. De nationaliteit vaa de bewm.urs te ver
anderen, ging echter n t. De Afrikaaosche
Hollanders hadden in hun nieuw vaderland
een groote mate van vrijheid genoten; hun
onafhatikel.jkheidsgevoel I-was dooi niets be-
leedigd, en daarom smaakte hur Je nieuwe
heerschappij volstrekt niét.
Velen vertrokken uit de kolonie en trokken
naar het Noorden, waai' zij met geen Engel-
sche heerschappij te maken zouden hebben;
maar waar hun, en dit was hun niet onbekend,
groote rnoeielijkheden wachtten. De Kaffers,
inboorlingen, traden niet dan noode voor de
blanken terugzij moesten zicli geheel nieuw
inrichten; maar dit alles woog niet op tegen
het genot, dat een volkomen vrij land hun
beloofde. Anderen blevenen een aanzienlijk
deel van de bewoners der Engelsehe kaapko
lonie bestaat nog uit afstammelingen van
- Hollanders, waaronder evenwel vee! Franschau
versmolten zijn, die zich na de herroeping van
het Edict van Nantes in 4685dat hun de
vrijheid van godsdienst ontnam, herwaarts be
gaven. Tal van plaatsnamen herinneten er
nog aan de dagen der Hollanderszoo b, v.
Stellenbosch; genoemd naar den gouverneur
der kolonie, Simon Van der Stel en diens
echtgeuoot, wier familienaam Bosch was,
In 1836 werden de Iloliatidsche boeren uit-
genoodigd door den Zulu-vorst Dingaan zich in
zijn gebied neder te zetten. Velen gaven daar
aan gevolg, doch de woesteling deed hen kort
na hun vestigiug vet rader lijk vermoorden. Dit
gruwelstuk kon niet ongewroken blijven. De
Hollaudsche boeren onder aanvoering van Pre-
torius, vielen de Zulu's aan, versloegen hen en
vestigden zich in het veroverde land, de be
kende streek Natal.
Zoodra er maar sprake was van geregeld
bestuur, en er een maatschappelijke orde was
gevestigdvertoonden zich ook de Engelsche
Roodrokken in Natal. Iu 4841 waren de boeren
na den dappersten tegenstand genoodzaakt den
strijd op te geven, en in 1845 weid Natal tot
een Britsche kolonie verklaard.
Naar alle zijden strekte de Eugelschman zyn
roovende hand uit. Ten westen van Natal en
het Basutoland ligt de Oranje-rivier-Vi ijstaat,
waarin minstens 12000 Hoilandsche boeren ge
vestigd zijn. Ruim 40 jaren geleden was het
land een nog onbekende wildernis; de onrecht
vaardige behandeling der Engeischen, den boe
ren aangedaandeed een aanzienlijk aantal
dezer besluiten,, onder Pieter Retief het land
te verlaten.
In 4842 zagen zij zich genoodzaakt alweer op te
breken; en vestigden zich aan de rivier de Vaal,
(onder de leiding van Pretorius, Voort, immer
voort, mocht de Ilollundsche boer wel uitroepen
want in 1848 verklaard" de Engelsche regee
ring ook deze onafhankelijke wijkplaats der
boeren tot Britsch gebied. Alweer vertrekken 1
i
Advertentieprijs: van 110 gewone rogels
met inbegrip van eene Courant 1.10,
Iedere gewone regel meer- 0.10.
Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal berekend.
men dacht er over, maar wilde eerst het geluk
der wapenen beproeven. By Boompiaats had
een slag tegen de Engeischen plaats, dien de
boeren verloren42000 hunner besloten te
blijven; de overigen besloten aan de overzyde
der Vaalrivier een nieuwen staat te stichten,
en gaven daaraan den naam van Transvaalsche
Republiek.
In 4854 deden de Engeischen een verstandige
daad, door aan den Oranje-Vrijstaat de onaf
hankelijkheid terug te geven, en van dien tijd
af zyn de bewoners daarvan goeda vrienden
der Engeischen geweest.
En nu, de in den laatsten tijd zoo druk
besproken Transvaalsche republiek. Op haar
voormalig gebied, dat ruim achtmaal de uit
gestrektheid van Nederland heeftleeft 'en
werkt een blanke bevolking, die wellicht 20000
zielen zal tellen, en wier rijkdom vooral in
groole kudden runderen, schapen ca geiten
bestaat. Voor eenige jaren stond aan het hoofd
der-republiek .de- president_Burgeis._Hij.had
een open oog voor de behoeften der bevolking,
en deed een reis naar Europa, om daar zoowel
in het stoffelijk als geestelijk belang van de
Trausvaalsche-Repubüek werkzaam te zijn. Hy
had zelfs plan een spoorweg naar de kust aan
te leggen; waarvan net benoodigde mateiiëel
werd aanbesteed, en toog, vergezeld van eeniga
Nederlanders, die hij aan den dienst der republiek
verbonden had, naar Afrika terug.
Tijdens zijn verblyf alhier werd voor da
jeugdige republiek door Nicolaas Beets het
volkslied: ïEen lied voor Transvalen" ver
vaardigd. Dat alles ligt nog geen vijf jaar achter
ons. en reeds sedert twee janm bestaat de
Transvaalsche republiek niet meer; ze is een
voudig by Engeland ingelijfd. Ze gaf te veel
teekenen van levenskracht naar den zin der
Engeischen; ze zou een spoorweg aanleggen,
maar met een «te<-Engelsche haven tot eind
punt; dat was te veel; ze werd bij liet groote
rijk ingelijfd.
Men stelle zich den toestand der onafhankelijke
Boeren voor. Gedurende den jongsten oorlog
met de Zulu's werd er weinig van gehoord
na adoop daarvan hebben de Boeren huu grieven
geformuleerd en hun eischeu aan de Engeischen
doen toekomen. Het antwoord is geweest de
inhechtenisneming van de heereu Pretorius
en Bok, als president en secretaris der Boeren-
commissie, terwijl 'een voormalig kandidaat
voor het Presidentschap der Republiek, de heer
Paul Kruger mede iugekerkerd is'.
Het llandelsllad zegt in een beschouwing
over deze daden van geweld het volgende:
Wat dit proces nu verder zal opleveren kan
men natuuilijk niet voorzeggen. Maar de En
gelsche autoriteiten aan de Kaap zullen zeer
voorzichtig en verstandig moeten zijn, willen
zij zich niet voor de geheele beschaafde wereld
te schande maken.
Met geweld-•hebben zij zich meestergemaakt
van een onafhuukelijken staat. Daarvoor zijn