A0. 1880.
Maandag 12 April,
4903.
Tei'sdujnt iaplijis, JifpnÈril Diisiai.
Kennisgeving.
x e x* e n
S> e
Abonnementsprijs, p«i kwaitan! ƒ1.85.
Franco per post, door het geheele liijk- 2.50.
Afzonderlijke notmneis- 0.10.
COURANT.
rf a a, r a ii g»
Bll READ«ABST, IS, 134
Advkrtentiepbijs: van 1—10 gewone regels
met inbegrip van eene Courant 1.10»
Iedere gewone regel meer...- 0,10.
Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal beregend.
BI) deze Courant behoort een Bijvoegsel.
De Burgemeester van Schiedam,
brengt ter algemeene kennis de bij hem
ontvangen Circulaire van den Heer Commis
saris des Konings in Zuid-Holland van den
49 Maart jl., A. no. 645 (2de Afd.) 'Provinciaal
Blad no. 28, luidende:
Ter bevordering zooveel mogelijk van de
belangen der haringvisscherij kan, ingevolge
beschikking van den Heer Minister van Oorlog,
ook voor dit jaar aan de miliciens-verlofganger,
die verkeeren in het geval, bedoeld bij de 2de
zinsnede van art. 129 der Militiewet, op hunne
aanvrage vergunning worden verleend tot het
deelnemen aan die visscherij, en zulks, onge
acht of zij mogten behooren tot eenig korps,
waarbij zij tot het bijwonen van herhalings
oefeningen zouden moeten opkomen.
- Bedoelde verlofgangers worden door de aan
hen te verleenen toestemming evenwel niet
ontheven van de op hen rustende verplichting
om, na alloop der visscherij,- te voldoen aan de
te hunnen aanzien, krachtens art. 125 der
Wet op de Nationale Militie, te doene oproe
ping voor den werkelijken dienst.
Schiedam, den 10April 1880.
De Burgemeester van Schiedam,
P. J, VAN DIJ K VAN MATENESSE,
Schiedam, 10 April 1880.
De onderhandelingen door de stad Amsterdam
met de heeren De Bruin aldaar gevoerd, in zake
de particuliere gasfabriek, door genoemde heeren
voor eenige tientallen jaren in Ncerlands hoofd
stad opgericht, hebben de aandacht gevestigd
op het belangrijk verbruik van steenkolengas
daar ter stede.
En niet alleen daar, maar schier overal, waar
de gelegenheid openstaat om gas te bekomen,
wordt hetzelfde verschijnsel waargenomen.
Te Parijs onder anderen levei t de Compagnie
Barisienne eiken dag 1 miilioen kubieke meters.
Z"y heeft voor de bereiding der stof uiet miuder
dan zes duizend werklieden in dienst, benevens
nog twee duizend personen, die voor de ver-
iichtiug en het onderhoud der toestellen, buizeu,
enz. te zorgen hebben. Slechts weinigen zullen
er wel eens aan gedacht hebben, hoe men hier
-te lande tot het gebruik dezer lichtgevende stof
gekomen is en op welke wijze haar ontdekking
plaats had. Wat het eeiste punt aangaat: de
wagens gevuld met draagbaar gas, die van de
fabriek van Felix Droinet. in den Haag deze
stad door werden gezonden om sommige eta
blissementen van lichtstof te voorzien, zijn de
voorloopers geweest van de algemeene gasver
lichting. De residentie vergenoegde zich voor
een veertigtal jaren nog met de bescheiden
verlichting door olielampen met reveibères. Haar
in wit linnen gedoste lantarenopstekers, gewa
pend met de onmisbare ladder maakten een
gilde op zichzelf uit, welks léden evenals de
agenten van politie, toen gedekt met groote
punthoeden en gewapend met sabel en stok,
de kermis en nieuwjaarstyden, als echte naja
gers van detradilioneelefooien bekendstonden.
De gasvervaardiging maakte een einde aan de
heerschappij dezer vette J heeren, en op het
voorbeeld der groote steden weid in verschei
dene gemeenten een gasfabriek opgericht.
Hoe men tot de ontdekking van hot lichtgas
gekomen is? De geschiedenis geeft hierop een
volledig antwoord en wat zij tevens ook op
dit punt predikt, is de ieuwige les, dat het
loon weggelegd voor uitvinders en ontdekkers
in deu regel zeer schamels, en dat aan menige
uitvinding het martelaarschap van den uitvinder
verbonden is. Ons oud-Hbllandsch martelaars
boek heeft te wijzen op' helden des geloofs,
mannen en vrouwen beldendie voor hun
beginsel goed en leven veil hadden. Een boek
der martelaren van de wetenschap bestaat in
onze taal niet, maar als net geschreven was,
de naam van Philippe ebonden uitvinder
van hetlichtgaszou er zeker niet in ont
breken. De arme man heeft van wege zijn
liefde voor onderzoek bittere'dagen beleefd.
Deu 29en Mei 1767 werd Lebon geboren
te Biachay, (departement van de Marne) in
Frankrijk. Op twintigjarigen leeftijd werd hij
toegelaten op de school voor bruggen en wegen",
waar hij weldra om zijn uitstekende vermogens
weid opgemeikt. Zijn eerste studiën waren op
de stoommachine gericht, en den 18eu April
4792 werd den jougen ingenieur een som van
duizend gulden door de Regeering toegekend,
om zijn on dei zoekingen te kunnen voortzetten
omtient de verbetering der stoommachines.
Ongeveer op denzelfden tijd kwam de eerste
gedachte aan verlichting door gas bij Lebon
op, tijdens een bezoek aan zijn geboorteplaats
Brachay. Eens wieip hij een handvol zaagsel
in oen glazen floschdie hij boven vuur ver
warmde. Weldra steeg uit de llescli een damp-
kolom opdieaangestokeneen helder licht
verspreidde. Van dezen dag kan men de ver
lichting door gas alsaaugevangen beschouwen;
Lebon iiad de eerste gaslamp ontstoken.
Wel zyn er lieden geweestdie zooals ge
woonlijk gaat, ieder nieuw denkbeeld trachten
te verkleinen, en die Lebons uitvinding een
voudig aan het toeval toeschrijven. Het toeval?
Was liet ook geen toeval, dat een appel op
den neus van Newton deed vallen, maar dat
hem tegelijkeitijd don weg baande tot de ont-
dekkiug van de wetten van den vrijen val der
lichamen? Voorzeker; doch elke vlaag van den
noordenwind doet appels vau de boomen vallen;
de New tons, die deze appels opiapen zijn echter
niet vaak aanwezig.
Zoo ging het ook met de uitvinding van
Lebon. Hoeveel scheikundigen vóór hem, hadden
geen hout zien verbianden; maar wie was ooit
op de gedachte gekomen van het belang van
dit zoo eenvoudige verschijnsel. Binnen weinig
dagen stond aan Lebon zgn ontdekking in haar
vollen omvaug voor den geest, en met den
blik van een vei heven geest, besloot liij zich
aau het werk te zetten. En zijn eerste werktuig
bevatte werkelijk alles, wat in hoofdzaak de
machinerie eener gasfabriek bevat: inrichting
voor de voortbrenging, de zuivering en de be
waring van het gas. Daar, in het landeljjlc
Brachay was hij onvermoeid bezig zijn vinding
te volmaken; een distilleertoestel van steen
werd door hem vervaardigd; een zuiverings-
toestel door middel van water volgde; teer-
eu azijnzuur werden eveneens door hem ver
zameld, en de bewoners van den omtrek zagen
het schoone licht, dat zoo gemakkelijk ver
vaardigd werd, met bewondering aan, Ia het
octrooi, dat hij voor zijn uitvindmg vroeg,
gaf hij te kennen, dat steenkolen bij de be
reiding van gas het hout zouden kunnen ver
vangen. Maar onder deze onderzoekingen leed
zijn ambt als ingenieur van bruggen en wegen,
en een chef van zeer middelinatigen aard, gelyk
er wel heden ten dage nog wel gevonden
worden, klaagde hem bij de Regeeriug aan, en
er werd een onderzoek ingesteld. Hij behield
zijn post, maar de FranscheTepubliek-kon haar-
ainbteuaren niet betalen, en Lebon, die ook
geeu cent ontving, leed armoede, waarop zijn
vrouw aan den minister van binnenlandsche
zaken schreef, die haar, en dit is de ge
makkelijkste weg voor slechte betalers, —niet
eens antwoordde.
In 1801 werd Lebon naar Parijs geroepen, en
geplaatst onder de bevelen van BUn, ingenieur
voor de bestrating. Hier nam hij een tweede
octrooi voor z'yn uitvinding; niets, wat bij de
tegenwoordige gasbereidiug behoort, was er ia
vergeten; hij bood zelfs aan openbare gebouwen
door gas te verlichten en te verwarmen; men
weigerde zijn aanbod. Toen, bijna tut wanhoop
gebracht, wilde hg het publiek over zijn werk
laten oordeeien. Hij huurde het hotel Seignelay
en noodigt het publiek uit, zijn verlichting te
koinen zien; ieder was opgetogen. Napoleon,
toen nog eerste consul, stond hem toe, in het
boseh van Rouviay een inrichting te vestigen
voor het bereiden van gas uit hout. Russische
grooten bezochten haar en trachtten hem over
te halen hen met zijn toestellen naar Rusland
te volgen; door een gevoel van vaderlandsliefde
aangedreven weigerde hij en bleef in Frankrijk,
Doch daar lachte het geluk hem ook niet
toe; de elementeu zelfs schenen met zijn vijanden
tegen hem samen te spannen. Een storm ver
nielde zijn nederig huis, het vuur vernietigde
kort daaiop een groot deel vau zgn lubriek.
Toch verliet de moed hem niet; trouweus hg
bezat een vrouw, die hem tot trouwe hulp en
steun was. En toen eindelijk alle hindei palen
uit den weg geruimd schenen, de gasbereiding
op den weg -was in het groot ingevoerd te
worden, vond men den armen man, den 2en
December 1804, ontzield in. de Champs Elys.ées,
door 43 dolksteken getroffen. Wie het deedea
waarom is nooit aau den dag gekomen,
Eenige maanden te voren was hij door de
inwoners van Bracha voor geTc verklaard, toen
