A0. 1880.
Woensdag 12 Mei.
JE 4923.
Terslijiit iaplijls, nitiëzmiW DinsÈi.
Algemeen Stemrecht.
ie r o ii Dertig; tJljt. i- i* g»- t», *i <*-.
^BONNKMKNTbl'KlJa, Jlöf KWHltH.lI1.85.
Franco per post, door liet geheele Kijk. - 2.50.
Afzonderlijke nominees- 0.10.
BUKKAVt 91 itKK<T, K, 124,
n
AuvKKTKNTlKrHIJSva» 110 gewone regels
met inbegrip van eene CourantI.itb
Iedere gewone regei meer- 0.10.
Drikhaai. plaatsing wordt tegen twf.kha.ai, berekeud
A.au het Commissariaat van politie zijn al&
op stiaat gevonden aangegeven een gouden
oorknop en een nieuw kludcrsclioentjc.-,
Schiedam, 41 Mei 4880.
We mogen het aangenaam vinden of niet,
maar het aantal op te lossen kwestiën is in
de laatste jaren met éen vermeerderdde
kwestie van het algemeen stemrecht. Mannen
als prof. Pekelharing, Mr. Veegeus, zijn onbe
paalde voorstanders daarvan; in de werklieden-
vereenigingen doet zich herhaaldelijk de wensch
hooren: «algemeen stemrecht". Altoo, de kwestie
is gesteld; het voor en tegen dient overdacht
én besproken te worden. Wij, .Nederlanders
-jijn nog al vasthoudend en langzaam vau aard,
en er zullen nog wel eeuige jaren verloopen
voor de grondwetsherziening, zonder welke de
j invoering van liet algemeen stemrecht onino-
gelyk is, tot stand komt. Dit behoeft echter
geen reden te zijn, dat we de zaak niet van
;#llev kanten zouden bezien, en daarom plaatsen
WO gaarne de volgende beschouwing over dit,,
onderwerp, ons toegezonden door een deukend
man, die, we zijn er zeker van, zijn gedachten
niet aan liet papier heelt toevertrouwd, of hij
hoeft ze gewikt en gewogen.
We bevelen deze beschouwing ernstig iu de
aandacht onzer lezers aan
liet is zeker niet noodig vele woorden te ge
bruiken, om in het licht te stellen dat onzo kieswet
ellendig is. Een kroeghouder kiezer en een ambtenaar,
een officier, een advocaat, een onderwijzer, een
leoraar, een professor soms geen kiezer! Geschikt
en bekwaam zijn om tot vertegenwoordiger gekozen
te worden maar niet om oen' vertegenwoordiger
te helpen kiezen Voor een' Swift zou er over
vloedig stof zijn om nieuwe Reizen van Gulliver
te schrijven.
Bijna iedereen erkent liet onroclitvaaidigehet
dwaze, het onhoudbare van zulk eono wanregeling.
Wat evenwel voor Ministcis en Kamerleden vol
strekt nog gcene reden is om iets Ier verbetering
te doen of althans te beproeven. Er zou ook weinig
kans zijn, al had één moed en rechtvaardigheidszin
genoeg om een voorstel te doen dat hij slaagde.
Het zou natuurlijk een voorstel tot Censusver
laging" zijnmaar dan waren er 50 vóór om te
X. den census op f 40 en te Y. op f25 to bren
gen ook 50 om dien te op f 30 en te Y. op
f20 te stellen; doch de voorgestelde getallen
f35 te X. en f22 te Y, konden gcene meer-
derheid verwervenen do census werd
weer niet verlaagd.
Nu, met behoud vari de thans geldende bepaling
der grondwet is er ook gecne afdoende verbetering
mogelijk. Wie over verandering van ons stelselloos
kiesstelsel spreken of schrijven wil, moet beginnen
mot zich lo verbeelden dat we a! eene gezuiverde
Grondwet bezitten, die minder belemmerend werkt
op den groei der natie. De kieswet zal clan be
palen wie kiezers zijn.
Een zeer laag cijfer voor algomeenen census
san te nemen, voldoet maar weinigen. Men ver
wacht dan nog meer ongeschikte kiezers te zullen
winnen dan goede. Zeer velen zouden allo heil
verwachten van de opneming der «capaciteiten"
onder liet kiezerspersoneel. Allen die oenigen graad
hadden behaald, eenig staatsexamen haddenafge
legd, zouden geacht worden toch wel even goed
het belang van gemeente of ïand te verstaan, als
dn niet-geexamineerden, die Vat meer belasting
betaalden. Schrijver de/cr regelen natuurlijk
geen kiezer zou daaraan ook zijne bevordering
tot stemhebbend burger to dariken hebben, maar
hij wijst die op sulk eenen' grond af. Waarom \k
meer rechten dan mijn straatgenoot, die ambtenaar
is, voel vrijen tijd heeft, veolJJeest, goed denkt en
zoo goed als iemand in staat is te kiezen? Hij
betaalt nog iets meer belasting dan ik, doch dat
helpt niet, want hij is niet geëxamineerd.
Met die onderscheiding zal het dus ook niet
gelukken lot eene rechtvaardige regeling te komen.
«Maar we moeten toch ''ergens de grenslijn
trekken!" roepen zoowel rees> als eigenwaan uit
duizend monden. Vraag elk van die grenzenminnaars
afzonderlijk, waar ze de scheidingslijn tusschen
kiezeis on niet-kiezers zouden halen, en ge zult
bij allen dezelfde ervaring opdoende grens is
een eind, wellicht maar een klein eindje, beneden
heil. Uwe menschnnkennis is, hoop ik, groot genoeg
om u dat antwoord volkomen natuurlijk te doen
vinden.
De opmerking is niot nieuw, maar waardig
herhaald te worden, dat zelfs strijders voor de
irechten" van «hot volk" zichzehen veelal buiten
en boven dat svolk" stollen."
I
w- -w
Wanneer het dan niet mogel'jk is den bestaan-
den slechten toestand te verbeteren door aan eenige
klassen van personen, die tot lieden waren uitge
sloten, het kiesrecht te verleenen, -omdat daar
door de onbillijkheid alleen verplaatst zou worden,
wat dan?
De Chineesclie Keizer, die door zijnen eersten
Minister op bet onrecht vaardige van eene veel
opbrengende belasting gewezen word, en hem toen
voorstelde, die belasting tot de helft te verminderen,
ontving van den eerlijken staatsdienaar hot volgende
antwoord«wat zou uwe Majesteit dunken van
den betrapten kippendief, die den rechter wilde
beloven voortaan maar ééne kip pcr'vvpek te stelen
Wat dan? vroeg ik daareven. Wel aan alle
onbillijkheid een eind maken, door aan ieder meer
derjarig Nederlander stemrecht te verleenen.
Daartegen bestaan bij velen gewichtige bezwaren,
die ik geleidelijk des noods niet geleidelijk
hoop te weerleggen.
Vooraf evenwel een woordje tot lien, die hot
sin theorie daarmeo volkomen eens zijn," maar
voor de praktijk zouden terugdeinzen. Zoomin eene
vrouw de verzekering uwer liefdo zou aannemen,
als ge, beiden door niets gebonden, haar niet ton
huwelijk vToegt, zoo min kan uwe betuiging van
instemming hier gemeend zijn. wanneer ge niet
door daden het zegel er op wilt zetten.
In eene groote stad was eeno schoolcommissie,
die den gemeenteraad zou voorlichten ovor do vrang,
of het beter was e.ono nieuwe school voor 000 of
voor 400 leerlingen te bouwen. Gezegde school
commissie verzekerde dat eeno school voor 400
leerlingen verre te verkiezen was, maar gaf toch
den raad er voor ditmaal maar weer eene van
G00 plaatsen te bouwen. (I)
Bij die vrienden, wier genegenheid voor liet
algemeen stemrecht van zoo louter bespiegelenden
aard is, sluiten zich vrij wel die tegenstanders aan,
die hoofdzakelijk, zoo niet uitsluitend, hunne af-
keerigheid gronden op de gevolgen, dio zij van
eene des gelijke, groote verandering tneonon te
moeten verwachten. Beweren zij dan dat er zooveel
ongeschikte kiezers zouden zijn Ncc'n, dat juist
niet, maar dat het voor het moorendeol geen
«vrijzinnige" kiezers zdttden zijn, die er bijkwamen,
•1) y,Vitli» melioia pioboque,' deteiiom soquor."
Vrij vertaald: Ik zie hot goede en juich liet toe,,
i Hoewel ik toch weer 'tkwaile doe
Ja, Ovidius, 't is mg waar!
is hunne overtuiging, en tevens hunne vrees. Men
noemt zoo iets «opportuniteits- en utilitoits-gronden"
naar ik meen. De vraag wat recht en billijk is,
wordt dus ondergeschikt gemaakt aan deze zal
ik, of liever zal mijne partij bij die vorandering
eenig voordeel behalen Omdat men die vraag
niet bevestigend kan beantwoordenis men legen
het algemeen stemrecht; vermoedde men dat de
groote meerderheid der nieuwe kiezers «liberaal"
l zou zijn, dan was inen er voorook al waren alle
overige voor- en nadeelen volkomen dezelfde ge
bleven. Zonderlinge wijze van rechtsprekenDie
man zit onschuldig gevangen, maar als we hem
loslaten zal hij zich vermoedelijk niet goed gedra
gen, dus blijft hij zitten. En nu blijft dit voor
beeld in ongerijmdheid nog beneden de werke
lijkheid, want veler grief tegen dien onschuldig
gevangene is niet dat hij kwaad zal doenmaar
dat hij b. v. zijn gevangenispak niet zal verruilen
voor eene blauwe kleedij, doch liever groen of
zwart zal dragen, welke laatste kleuren tegenover
de eerste verre in de minderheid zijn.
Men haalt bijzonder gaarne dé kerkelijke ver
kiezingen aan, als afschrikkend voorbeeld van de
slechte gevolgen die bot algemeen kiesrecht heeft.
Naai mijn inzien volkomen ten onrechtte.
Wanneer het grootste deel der leden van de
Nedqrlandsche Hervormde kerk rechtzinnig gelooft
en denkt, en liefst rechtzinnig wil bepreekt en
becatechiscerd worden, dan is het onbillijk en
onrechtvaardig dat eene kleine moderne minderheid
in dio kerk heersehen zou, en de beslissing hebben
welk zielevoodsel don gemeentenaren moet worden
toegediend. Is er eenige grond om te roeenen dat
uwe vrijzinnige gevoelens op kerkelijk gebied
mijnbeer Avan beter gehalte zijn dan de tegen
overgestelde van uwen kleermaker, uwen barbier,
uwen bakker? Zouden soms aio drie gelijkgezinden
voor tl alléén onder moeten doen, omdat ja,
omdat ge iets meer bezit on dus meer zijt, naar ge
meent? Zou liet billijk zijn, dat de groote \oordceien,
die uwe meerdere gegoedheid u geeft, nu ook
meebrachten dat uwe straks genoemde «dienaren"
zich zelfs in hunne overtuiging naar u hadden te
richten
Hier kunnen we ongezocht weer op staatkundig
gebied overstappen.
Ook daar mag men vragenWelko reden is er
om te mcencn, dat rechtschapenheid eorlijkheid
onkreukbaarheid meer bij den gegoede dan bij den
minderen man zuilen gevonden worden? Onge
twijfeld zullen er komt er algemeen stemrecht
kiezers gevonden worden, die hunne stom vcr-
koopen Napoleon III gaf con franc en oen*
sigaar maar meent iemand dat er thans
gren omkooporij plaats vindt? Menig gehoorzaam
zoon der Roomsche kerk zal zich, door den gees
telijken herder laten leiden waarheen deze wil, of
beter nog waarheen weer de overheden van dozen
willen; maar gebourt dat thans niet?
Daarenboven zou er tegon omkooporij cn geeste
lijken of andoren dwang gewaakt kunnen en
moeten word.cn. Vraagt men hoedan antwoord
ik, dat liet hier de plaats niet is om daarvoor
oen plan tc ontworpen. Wie oenigszins in bijzon-
heden den gang van zaken in België gedurende
do laatste jaren heeft gevolgd, zal woten dat het
moeilijk is logon bedoelde verkeerdheden te waken,
maar toch niet ondoenlijk. Da ondervinding moet
daarvoor do beste middelen aan de hand doen.
liet komt er maar op aan eiken kiezer in de ge
legenheid to stellen, neen te dwingen, zoo hij komt
stemmenonbespied zijn stembiljet in tc vullen.
Ilij komt aan de plaats dor stemmingontvangt
een gewaarmerkt papier voor allen dien dag,
natuurlijk eveneens ingericht en moot daarop
in de zaal, achter een scherm, aan ,cen' lessenaar'
dat blaadje invullen.
'Genoeg daarvan! Zoo noodig,'later meer.
