TRANSVAAL.
ieder maar tegen de Vredebonden, die voor-
oordeelen toch waren de grootste vijand van
de vredeszaak. Achtervolgens weersprak hij dat
de Vredebond zou zijn belachelijk, utopisch,
onpraktisch, Belachelijk kon men elke zaak
maken, maar 'talierbelachelijkst was dan wel
de oorlog, aan welken Erasmus een plaats
inruimde in zijn sLof der Zotheid" en wiens
belachelijke vermenigvuldiging Hugo De Groot
dreef tot het schrijven van zijn meesterwerk
ïde jure belli ac pacis". Utopisch had men
vroeger ook geheeten de afschaffing der slavernij,
het keeren van den zeeroof, de afschaffing der
doodstraf. En thans wijst men er op als zoo
vele gedenksteeneu van vooruitgang en bescha
ving. Het Vredebond wenscht slechts op 't ge
bied van 't volkenrecht toe te passen, wat op dat
van 'tstrafrecht is verkregen: de eerbiediging
van het menschelijk leven. Onpraktisch is 't
Vredebond daarom niet. Diens statuten sluiten
den krjjg voor onafhankelijkheid niet uit en
het Vredebond sympathiseert dan ook ten volle
met de Transvaaiheldeu, voor de verkrijging
van wier onafhankelijkheid het een der eerste
was die stappen deed bij 'tEngelsch gouver
nement. liet Vredebond tracht niet enkel de
Begeeringen in een oogenblik tot zijn streven
over te halen, maar op de volkeien te werken
en door vereeniging als middel het schoone
doel te bereiken, strijd voerende tegen de hnrts-
tochten der hoogeren en de vooroordeelen der
menigte.
Vervolgens werd door den heer A. J. Riko
op zeer onderhoudende en populaire w'yze den
brief van den veldmaarschalk Von Moitke aan
prof. Bluntschli ten betooge van het nut en de
noodzakelijkheid van den oorlog gehekeld en
aan een scherpe kritiek onderworpen, Zyn doel
was aan te toouen dat eik woord van deu
veldmaarschalk strijdig is met de piaktijk von
den oorlog, hetgeen hij met allerlei historische
herinneringen staafde.
Voor 'tslot was de Tran vaal-aangelegen held
bewaard. De heer Roiniju, gewezen consul in
Engeland, gaf een volledig overzicht ten beste
van de Transv'aal-geschiedenis en releveerde
daarin onder anderen dat de annexatie ten
eeuenmale een onrech't wasdoor mets ge
wettigd daar al de door Engeland aangevoerde
redenen onwaar waren gebleken. Vooral con
stateerde hij dat president Burgers met da
loflelijkste bedoelingen was bezield geweest,
maar wellicht eerst te zeer was vooruitgegaan
o. a. met zijn plannen omtreut den spoorweg
aanleg en later na terugkomst uit Europa, te
sterke maatregelen had genomen om de in
middels gestoorde orileiu zijn land te herstellen.
Hierbij sloot zich geheet aan de heer Tromp,
ex-secretaris van den voonnaligen president
Burgers, die daartoe uitgenoodigd het historisch
relaas van den vorigen spreker aanvulde met
een tal van feiten, uit eigen wetenschap geput.
Ook hij wees er op boe Engeland, door valscno
voorstellingen verkeerd voorgelicht, tot annexatie
bad gemachtigd, Hö gaf eeu helder verhaal
van de, sluwe wijze waarop sir Theoplule
Shepstoue van zijn macht en invloed misbruik
makendede Boeren had verschalkt en de
annexatie geproclameerd en euustateertie het
nog niet bekeude feit, dat toen nog Burgers
eeuige voorname Hoeren heelt saamgeroepen
en hen heeft verzekerd de Eogelschen te zuilen
verjagen als zij hem de hulp van slechts 300
man waarborgden. Toen echter de Boereu dien
waai borg niet konden geven, moest ook Burgers
zich bij'- de zaak nederleggen. Spieker ver
klaarde voorts, hoe hij ook vroeger over hen
gedacht mocht hebbenthans voor de Boeren
volle sympathie te koesteren wegens hun held-
hnltige houding en io zoover week hij van den
vorigen spreker af, dit z. i. de Boeren op hun
stuk zouden staan en volledige onafhankelijk
heid als hoofdvoorwaarde van de vredesonder
handelingen zoudeu stellen. Verkregen zij die
nietof leden zij een nederlaagdan zou
daarvan hield spreker zich overtuigd, geheel
Zuid-Afrika opstaan e i danwensehte hij
niet Engelschman in Kaapland te zijn.
Wegens het vergevorde uur werd geen verder
debat gevoerd, maar Dam de vergadering bij
acclamatie de volgende resoluties aan door den
beer Romijn voorgesteld:
lo. De vergadering verklaartdat zij de
annexatie der Transvnalscbe Republiek, door
de Engelsche Regeering beschouwt als eene
daad van onrecht en geweld en dat er geeno
redenen bestonden, om het tractaat van de'
Zandrivier van 47 Januari 1851 te verbreken,'
2o. De vergadering is van meening," dat
wanneer in Engeland de ware toedracht der
Transvaalkwestie beter bekend wordthet
Engelsche volk meer belang zal hechten aan
recht en meuschelijkht-id dan aan militaire eer
en prestige.
3o. De vergadering verheugt zich dat de
Nederiandsche Regeering al het mogelijke aan
wendt tot het herstel van den vrede tusschen
Engeland en de Transvaal en tot hel verkrijgen
der onafhankelijkheid van do Republiek.
De vredos-onderlmndelingen (zoo meldde de
Tiwes-corrospondont uit Durban) zijn toe te schrijven
aan President Brands onafgebroken streven naar
het voorkomen van verder blood vergieten tusschen
de blanken in Znid-Afrika. In het reeds vermoldo
bericht van President Brand aan den hoer Donald
Currie, den Vrijstaatschen consul tc Londen, weid
ook nog de hoop uitgedrukt, dat do wapenschot-
sing zoo noodig een korten tijd verlengd zou
worden. Luidcns mededceling van Gladstone in
hot Parlement, heeft de Engelsche Regeering
tot zoodanige verlenging reeds hare toestemming
gegeven. Doze mededceling zou echter gunstiger
geklonken hebben voor de uitzichten op vrede,
indien do lieer Gladstone er niet iets had bijgevoegd
over ode belangen die beschermd moeten worden".
Immers juist deze zoogenaamde «belangen" waren
het, die, rekbaar tot in het oneindige, Engeland
tot al zijne ongerechtigheden in Zuid-Afrika en
elders hebben verleid.
Overigons, omtrent de voorwaarden in welke do
Regeering zou willen berusten niets nog. Een
verlengen van den wapenstilstand geeft in zekeren
zin nieuwe hoop. Jammer maar, dat middelerwijl
al de voordeelen van het stoepend houden der
onderhandelingen aan Engolands kant zijn. Elke
dag immers brengt Roberts met zijne regimenten
een stuk nader, en duet tevens de strijdvaardigheid
van do reeds aanwezige troepen toenemen. Indien
er onder dit alles toch nog een d'olomaiieke streek
schuilen moest: indien men de eenvoudige Trans
valere door beloften slechts zocht te paaien tot
het neerleggen hunner wapenen en hot ontruimen
van don zoo gevreesden Langnek-pas; of wol,
indien eene stuk bij stuk verlengde wapenschorsing
slechts er op toegelegd ware om do Engelsclien
in staat to stellen opeens mot verpletterende ovor-
overmacht de stellingen der Boeron aan te tasten
Doch wat zou allo declameersn dan baten!
Do slag zou geslagen zijn!
To kwader ure kwam juist mi ook nog de
afstand van Loronpo Marques door Portugal aan
Engeland. Het kan niet anders, of doze gebeurtenis
rnoet belangrijken invloed hebben op Engeland's
inzichten met betrekking tot do Transvaal. Zul
het niet minder dan ooit dit wingewest willen
loslaten, nil het do prachtige zeehaven, die er
bijna onmiddellijk aan grenst, in zijn lang gewcnscht
bezit heeft gekregen?
Kort en goed, er is in dit geondoi'handel, met hot
oog op al de novenkomende omstandigheden, iets
verdachts tenzij het wezen mocht dat de heer
Gladstone zelf begint in te zien hoe deze Trans-
vaalscho geschiedenis, aan het eindo zijner dagen
nog, do cerekroon op zijn lang en werkzaam leven
in een -strookrans dreigt te verkoeren.
In het begin van Apvil kan Roberts te Durban
aan wal stappen. Hij zal dan bij do '15,000 Engel-
scho soldaten onder zijn bevelen hebben, en wel
A regïmenton ruiterij, 8 batterijen geschut, 15
bataljons voetvolk, 3 compagnieën genie, een korps
oorlogsmatrozen, bonevens de noodige manschappen
voor transport- en hospitaal-dienst.
Do Engelschen in de Kaapstad, en vooral ook
in Natal, zijn natuurlijk woedend over den wapen
stilstand. Zij, die in de Hollanders daarginds slechts
lastige mededingers zien, of, in hot gunstigste
geval, schapen die voor 't scheren zijn, willen
gaarne het lieerschcndo ras blijven, en zouden dus
over een bloedige tuchtiging van hel Boeren-elcment
zich verheugd de handen wrijien. Doch dit behoefde
hen nog niet te verleiden om door Reuter berichtjes
te doen overseinen als het volgende: »Ecn vaag
gerucht is hier in omloop, dat de Boeren de wagens
met proviand, bestemd 'voor liet Britsclie garnizoen
te Wakkoratrooin, zich ton oigen gabrtiike hebben
toegeëigend." Lieden mot nog een greintje
ridderlijkheid tegenover een ridderlijken vijand
zouden met zulke telegrammen ten minste wachten
totdat bet nvagc gerucht" oerio zekerheid was
geworden. Edoch Britsclie belangen!"
zooals ook dc heer Gladstone zegt.
De- Echo spoort de vrienden van recht en bil
lijkheid aan om gedurende den wapenstilstand in
hun ijveren niet to verflauwen. Allo liberale ver-
ecnigingon in den lande mopten zich spoedig cm
krachtig in het belang van den vrede doen hooren,.
opdat dc hecron Gladstone en Bright in dien'bijval
steun «inden tegen do ophitsingen van do in hare'
wraakzucht teleurgestelde Tory-pcrs.-
In verband hiermede is hot verblijdend, dat het-
Transvaal Indep'endonce Comittee stap
pen hoeft genomen tot het beleggen van openbare
vergaderingen te Birmingham, Manchester, Liver
pool, Hastings, Bath, Weymouth en in verschillende
stadswijken van Londen. Do meeting te Bir-
mingham zou gisterenavond plaats hebben.
Wanneer de oorlog zal afgoloopon zijn met
wolken uitslag dan ook dan zal het Nederiandsche
volk, mot professor Ilarting fan hot hoofd eene
warme dankbetuiging hebben toe te zenden-aan
kapitein VernoySir Wilfrid LawsonCharles
Trovelyan on al dio andore ridderlijke Engelschen,
die zoo belangeloos hun tijd en geld en arbeid
ten offer brengen om recht te helpen verschaffen
aan onza verdrukte stamgenoolen.
Voorloopig kunnen de tallooze Nederlanders,
voor wie een bankbiljet van f -1000 eene kleinig
heid ishet streven dier mannen liet allerbest
steunen door zulk eene geldoiijko bijdrage, welke
het Comité* verklaart «dankbaar in ontvangst te
zullen nemen" aan zijn adres: Palace-Chambers
Bridge-street: Westminster.
Zooals trouwens na do verschillende reeds bekende
berichten niet anders to verwachten was, weten
de correspondenten van do Daily News en de
Standard, te Newcastle on liet in do nabijheid
daarvan gelegen fort Amiel, niets mede te des-Ion
omtrent do vredesvoorstellen, die van de eene of
andere zijde gedaan zouden kunnen zijn. In'de
bijeenkomst van Zondag II. tusschen Joubert on
generaal Wood zijn, verzekeren beiden, van geene
zijde eenigc voorstellen gedaan, afwijkende van dio,
welke vroeger reeds aangeboden zijn. Do omlcr-
i handelingen zullen eerst plaats hebben als Kt uger,
Joubert, president Brand en generaal Wood bijeen
zullen kunnen komen, en zelfs omtrent de plaats,
waar ilozo bijeenkomst zal plaats hebben, weten
do correspondenten niots met zekerheid mede te
deelen.
Hetgeen door Gladstone eergisteren in het Lager
huis daaromtrent gozegd is, geeft ook woinig licht
Door dc regeering, zeide hij, waren geen stappen
hoegenaamd gedaam tot het sluiten eeuer wapen
schorsing, en al wat door generaal Wood in die
aangelogeiiheid gedaan is, de regeering had dit,
voor zoover zij daarvan ingelicht was, reeds aan
het Parlement medegedeeld, fn antwoord op de
vraag van lord R. Churchill»boe de regeering
den wapenstilstand overeenbraeht met de woorden
in da troonrede, dat militaiie maatregelen tot-
handhaving van het gezag der Kroon aan de
regeling der Transvaal-aangelegenhe-len moesten
voorafgaan?" zeide Gladstone in 't kort het
volgende
Op dat tijdstip was de regeering en naar hij
meende terechtvan oordeeldat vóórdat de
autoriteiten in de kolonie in staat gesteld waren-'
om aan den opstand het hoofd te biedengeone
gelegenheid zou geboden worden om tot eene
schikking te komen, maar onder de tegenwoordige
omstandigheden oordeelde zij, dat zulk eene gele
genheid zich thans heeft voorgedaan, en hot was
haar plicht te onderzoeken of deze van eonigo
wnnrde was. Omtrent den uitslag kon hij niets
voorspellen, maar do regoonng was zich volkomen
bewust welke belangen aan hare handen zijn
toevertrouwd, en ernstig zou zij er naar stroven
daarvoor te waken. Het oogonblik kwam hon niet
goschikt voor om een gedetailleerd verhaal te geven
van hetgeen er gebeurd wasmaar zoodra dit
mogelijk waszou dc gewisselde correspondentie
aan het Huis worden medegedeeld, en do supple-
toiro begrooting van oorlogsuitgaven zon van zolve
gelegenheid geven tot eene volledige discussie.
De corrcspondeht vim de Times te Durban is,
al even weinig als zijn collega van do Standard,
met de wapenschorsing en do vredesonderhandelin
gen ingenomen, s Wij wachten in angstige spanning
den afloop der wapenschorsing af"seinde de
eerste eergisteren. »Als Engeland nu den strijd
staaktdan is 't duidelijk dat do indruk op de
inboorlingen noodlottig zal zijn voor ons gezag.
Het laatste troffen was een zoo volledigo nederlaag,
dat een vrodozonder onderwerping der Boeren
aan het Britsclie gezagde souvereiniteit der
Koningin in Zuid-Afrika tot een voorwerp van
bespotting zou maken."
Nog mensrhltaveiider en zachtzinniger drukt ido
correspondent van do Standard zich uit. sin de>
geheele kolonie, seint hij, heersebt volslagen con
sternatie onder de Engelsche bewoners. Algemeen
gevoelt men, dat indien de Boeren als gevolg van.
do nederlagen der Engelsche troepen hunne eischen.
ingewilligd krijgen, dat weinig minder zijn zou
dan het volkomen prijsgeven van de Engelsche
belangen in Zuid-Afrika. De Boeren hebben her
haaldelijk gezegd, dat de oorlog een strijd is tusschen
de twee blanke rassen in Zuil-Afrika, en de vrede-
op de door 'de Boeren gestoldo voorwaarden zou,
vooral op dit oogenblik gesloten, geen andere
beteekenis hebben dan do omverwerping, vroeg"
of laat, van ons gezag in deze gewesten. Het'
onmiddellijk gevolg zou zijn de vernietiging rvan-
