.z
P0L1TÏE.
even n
Dertigste Jaargang-.
Suiteniandsche Berichten.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd iDinSuatjj
r'
J AsosvK'il'NTM'ltiJS; |>«r kV»!t0«!
'Franco per post, door het geheele Rijk
Afzonderlijke nomraors
1 1,85,
- 12.50.
- U.ll).
BVKEAIJ: B8AStH.Tr» H, 12 4.
Acr-ERTCKTiEPnus: van 110 gewone regels met
inbegrip van eene Courantf 1.10,
ledeie gewone regel meer - O.lö.
Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal berekend.
Aan het Commissariaat van Politie zijn als
op straat gevonden aangebracht, twee witte
schorten, een hoekje, getiteld Btijdreken-
kundige schets der geschiedenis van Neder-
land", een kinderjurkje, wit met een
blauw balletje, een granaten kcttlngje
roet gouden ton, een ring met sleutels,
een raagbol en een spoormandje waarin
een vrouwenmuts.
i
l
'i Schiedam, A October 1883.
Sedert eenige weken is de heer Mr. S.
Van Houten begonnen met de uitgave van
sStaatkundige Brieven", die eikander nog al
spoedig opvolgen, en waarin, behalve de be
spreking van vraagpunten van meer onmid
dellijk praktisch belang, ook anderen van
meer algemeenen aard de aandacht wordt
gewijd. De vierde brief handelt over: nDe
verhouding tusschen het bestuur en het volk.
We vestigen op dezen blief de aandacht
"ïhzër lezets, 't geldt immers een ondeiwerp,
waarin teder burger belang moet stellen.
De schr'gver zegt o. a.
Volgens de van oudsher door de iibeiale
burgeiy gehuldigde opvatting beslaat de vorst
voor het volk, de staat voor de maatschappij,
in het algemeen elke vereeniging ten voor-
deele haier leden, niet ten voordeele harer
bestuurders en derzelver ondergeschikten: In
elke vrijzinnig ingerichte vereeniging moeten
gilen, bestuuiders evenzeer als gewone leden,
1 ordelijk en met inachtneming der wet samen-
•j y werken ten nutte van het geheel. In een
vrijen slant is wederlceerige afhankelijkheid,
maar is geene plaats voor eenzijdige afhan-
kelijkheid, noch voor eeue splitsing tusschen
1 jsen heer»cher of heerschende klasse eener-
r zijds en onderdanen anderzijds. Zulk eene
splitsing bestaat bij onderworpen volken, b. v.
r ^ja onze koloniën; zij spookt ook in West-
Europa nog iu de hoofden der afstammelin
gen vau de veroveraars, die op de puinhoopen
der oude beschaviug de feodale ujken sticlit-
,i ten en de bevolkingen aan zich dienstbaar
maakten. Maar z'y past niet aan ons volk
ij1'noch in dezen tijd. In een vrij land zijn alle
beambten van hoogeren en lageren lang, de
hoogste niet uitgezonderd bestuurders die
de hun door wet of benoeming opgediagen
taak goed hebben te vervullen; geenegezach-
hellersdia zich boven de burgers zouden
mogen plaatsen en dezen de wet zouden
mogen voorschrijven. Dat de een bestuurt
of recht spreektof militair of politieageut
J3, de ander het veld bebouwt of handel
drijft, is bloot uitvloeisel van de in elke
r meer ontwikkelde maatschappij noodige ver-
deeling van arbeid.
Ook gaat het niet op, tusschen de leden
der maatschappij een gelijksoortig onderscheid
te maken, als er bestaat tusschen de leden van
het menscheiijk lichaam. Men moge spreken
over het hoofd van den staat en de hoofden
van algemeen bestuur of gemeenten, en de
gewone burgers slechts leden der maatschappij
heeten, het is eene misplaatste gevolgtrekking
uit zulke beeldspiaak, om aan te nemen, dat
zulke hoofden de uitsluitende of zelfs be-
voorrechte zetels van het denkvermogen zou
den zijn, of dat daarin op de eene of andere
mystieke manier eene mate van wijsheid zou
zijn opgehoopt of tegelijk met het ambt zou
verschijnen, waarmede de itieening van den
gewonen burger, als slechts het gewrocht
van een lep er kt onder danenverstandgeene
vergelyking zou kunnen doorstaan. Iu het
maatschappelijk organisme zetelt het vei stand
by allen, maar het is ook bij allen gebonden
aan liet individu en verloochent bjj niemand
de eigenaardige taak van al lei eerst de dienaar
van liet individueel willen te zijn. Laat men
een peisoon of een deel des volks voor het
geheel denken en besluiten, dan brengt de
aard der zaak onvermijdelijk mede, dat aller
eerst de belangen van dien peisoon of dat
deel. daarna die van het geheel behartigd
worden. De eigenaardigheid van elk vei stand,
om altjjd het eeist te zoigen vooi liet indivi
dueel organisme waarin hot huist, laat ook
geene plaats voor eene staatkuudjge splitsing
der maatschappij naai mate van een veronder
stelde meerdere of miudeie verstandsontwik
keling. Danrgelaleu toch nog, dat gewoonlijk
het bezit van eenige aangeleerde kennis met
verstandsontwikkeling verward wordt, vei-
t adert ontwikkeling den aard en de eeiste
bestemming des verstands met. De veriuirniug
van den gezichtskring sclieipt ailei eerst het
oog voor het eigenbelang, en de dientenge
volge ruimer vloeiende inkomsten worden
ruim opgewogen door de eveneens met de
veistandsontwikkeling klimmende behoefteu
des levens. Tengevolge van de lekbaarheid
der behoeften is het scherpere veistand geens
zins per se het vrijere veistand, en de mate
van ontwikkeling dus ook volstiekt geen
maatstaf voor de waarde en de mate van
oljcctiviteit van het ooi deel. Splitsing der
maatschappij naar capaciteit is dam om, met
minder dan splitsing naai gebooite of bezit,
eene ïuim vloeiende bion van onserechtiK-
O O
heid. Eenige, beliekkelyk steeds weinige
denkers mogen een juister inzicht hebben
omtient zaken van bestuur en wetgeving
dan de menigte, en moge het daarom ook
als hun plicht en roeping ei kennen, om deze
voor te lichten ten aanzien van lietgeeu zij
heeft te doen ter vei meei dering van welvaait
en'geluk en ter afvvenng van leed; waarin
iemand echter zijn geluk wil zien en of hij
de middelen wil aanwenden, behoot t en kan
alleen ieder voor zich zelf beoordeeleu, Is de
pretensie der bestuurders op hoogere capaciteit
slechts de vrucht van aanmatiging, niet minder
is elke pietensie der capaciteiten op gezach
verwei pelyk, Het is toch in het staatsleven
niet nndeis dan in het gewone burgerlijke
leven. "Wie mocht willen verhindeien, dat
zijne kindereu in dwalingen vervallen wegens
liet gevaar, dat zij er leergeld voor betalen,
zou hen voort'duiend onder toezicht moeten
houden, en bjj zulk een toezicht kan men
onmogelijk flinke, vrije mannen en vrouwen
vormen. Voogdij van bestuurders zou het
zelfde gevolg hebben. Kon men al eens ge-
zachhebbeis vinden van werkelijke capaciteit,
en bovendien exceptioneel vrij van eigenbe
lang en lieerschzuchtdan zoude hunne
oppermacht aan een volk wel enkele afdwa
lingen bespat po, maar dit tevens het hoogste
goed der natiën, de vrijheid, doen verliezen.
Hunne regeering zou een volk van onmoodigen
kweeken. De organisatie, welke meer dan
eenige andere de vrijheid san 'het individu
heeft miskend en onderdrukt, de katholieke
kerk, bewerkt zulks overal, waar zij oube-
perkte machtf erlaugt. De veerkracht verslapt,
de hulpbronnejrdrogen op, en de aanmatigingen
van paap en jonker worden steeds zwakker
en zwakker afgeweerd. liet is geen toeval,
dat zij zoo kwistig is met het beeld van den
herder met zijne kudde, maar wij willen met
dat dit beeld met recht op Nederland toe
passelijk zij.
De piogramma's onzer politieke paitijenf
zegt de heer v. II. verder piediken volstiekt
met de verwezenlijking van het beeld van
herder en kudde. Alle huldigen de vrijheid.
De liberale ontleent zelfs haren naam >aan
de veieeung der vrytieid, maar de program
ma's der anti-revolutionairen doen in hare
vei sering, in den stiijd voor souveieiniteit
in eigen kring, gelijk zij ze noemen, voor
die der liberalen niet onder. Eu hooiden svij
niet van Dr. Scbaepmau, dat vrijheid voor
allen en in alles ook de leus is en blijft der
katholieke partij
De overeenstemming is echter slechts schijn
baar; inderdaad is er groot verschil.
Ei is overeenstemming voorzoover betreft
de vei houding tusschen Jen staat en het
individu. De katholieke cu de auti-revolu-
tionane staatsleer schetteien wel heltig over
den goddelijken ooi'ipiong van het gezach,
en zij stellen de souvereiniteit van een vorsten
huis vooi op, maar steeds met de vvyde aciuer-
deui, dat men den keizer (slechts) moet geven
wat des keizers is. maar Gode wat Godes is,
i
en Gode meer gehooizaam moet zijn dan den
menschun. Niemand behoeft dus deoveiheid
of den vorst te gehoorzamen, indien deze
bevelen mocht geven in strijd met Gods be
velen dit is duidelyk. Maar het is ook
duidelijk, dat het vei bazend moeielijk is voor
den burger, om te weten, waaneer met i echt
van een bevel der overheid gezegd kan worden,
dat het met Gods bevelen strijdt. ^Eene rich
ting in het protestantisme maakt hierover
het individu zelf tot rechter. God zelf openbaart
zulks in het geweten, zeggen zijen onder
hen, die langs dezen weg hunne individueels
overtuigingen met hooger, goddelijk gezach
bekleeden, vindt men kloeke verdedigers der
ware (d. i. individueele) vrijheid, zoowel in
den loop der historie en vooral onzer historie,
als nog ten huidigeu dage. Ter wille van
hun warmen vrijheidszin vergeeft men hun
gaarne eenïg alliage van religieus fanatisme.
Maar hun getal slinkt onder de hedendaagsche
orthodoxen, omdat degeen, die individueele
vrijheid wil en tevens recht voor allenzich
in het staatkundige aan de zijde der liberalen
moot scharen, daar de liberale pai tij de eenige
is, die van oudsher en m waarheid volle
vrijheid in alles en voor allen, in denken en
doen, voor geloovigen en ougeloovigen van
alle schakceringen, heeft voorgestaan en voort
durend meer ea meer tiacht te bereikeD, en
die steeds alle bemoeizieke en betweterige
voogdij van de bestuurders van staat en kerk,
en alle onderdiukking der minderheden beeft
geweerd en meer en meer tiacht te weren,
De oveigroote meerdeiheid dergenen, dis
aan de buigerlijke overheid de gehoorzaam
heid weigeien, indien zij bevelen geeft tegen
Gods geboden, heeft andeie kenbronnen voor
Gods wil dan het eigen geweten. De katho
lieken hebben een onfeilbaien paus; zij erken
nen een met nog heiliger gezach dan de
burgeilyke autoriteit bekleed veitolker van
Gods wil. Gode meer te gehoorzamen dan
de menschen is voor henhet geestelijke
gezach te stellen boven liet wereldlijke, den
paus boven den koningden bisschop en
den pastoor boven de plaatselijke autoriteit,
Eu de gioote massa der orthodoxe protestan-
ten vei schilt van hen slechts in zoover, dat
bij hen concilie en piedikant de plaats ïnne-
meu van paus eu pastooi.
t' It A Ji K K IJ K.
Volgens gerucht zijn de bestaande moeielyk-'
heden veidaagd tot na de bijeenkomst der
Kamers, aan welke het kabinet zich iu zya
geheel zal voorstellen. De afgevaardigden van
de lechteizydu zullen dadelijk na de bijeen
komst de vtaag tot het doen eenër inter
pellatie aan de Regeering indienen, ten aanzien
van de incidenten, welke het verblyf van
Koning Alphouso van Spanje te Parijs voor
afgegaan en gevolgd zijn.
Kouiug Alphouso heeft den heer de Fernan
Nunez gelast, aau den duecteur van den
openbaren onderstand 10,000 fres. voor de
annen te Paiijs ter hand te stellen.
Het stoffelijk overschot van Iwan Turgenj' ff
is eergistei middag per spooitrein uit Parys
over Keulen naar St, Peteisburg verzonden.
Vooi af had aan het Nooiderstation een
