V.nj'da#;-26W«iBer:
5817.
KENNISGEVING.
)v !;38ë' j */-?'?•*<i iK-'i'-iral ir I :r« 1
1 v^tr
Zeven en Dertigste, Jaa?gang.
Verschijnt dagelijks; uitgezonderd Dinsdag;
Buiteniandsche Berichten.
*9
- V W '"'w 4 f «-■•' T *WWW "J1'" pi f)&! *WV I I \v
t
V 4.1' 1
r
^UONNEBKNTSPRUS, per kwill tón!
I I
"'jyar.co per post, door het geheele Rijk.
Afzonderlijke nommers
1.85.
- 2.50.
0.10,
BVURAII: HARKT, K, 124.
Auybrtkntiepriis: van 110 gewond regeia met
inbegrip van eeno Courantf l.lit
Iedere gewone regel meer- 0.10.
Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal berekend.
Kleinhandel in Sterken Drank.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
SCHIEDAM,
Brengen, ingevolge Art. 5 der wet van 28
Juny 1881 Staatsblad no. 97), ter openbare
kennis, dat bij hen een verzoekschrift is inge
komen van ALBERTUS BIJL wonende te
Botterdam, om vergunning tot verkoop van
{terken drank in het-:klein, in het pand aan
de ScUe, wijk D, no. 118
Schiedam, den 24 October 1883.
Burgemeester en Wethouders voornoemd1
P. J. VAN DIJK1 VAN MATENESSE.
De Secretaris,
A. W. MULDER.
Schiedam, 25 October 1883.
De laatste dagen hebben ons weer midden
in de Joden-kwestie gezet. Ten onzent en
elders hebben we ze kunnen zien opgaan,
om den tijdr te herdenken, gedurende welken
'hun voorvaderen in de woestijn hebben
rondgezworven. Onwillekeurig kwamen ons
dasrby in de gedachten de schilderingen van
een Walter Scott in zijn Ivanhoe over al de
ellende, door de Joden in de middeleeuwen
uitgestaan. We gtepen naar Lessing, om
Nathan der Weise in al zijn grootheid nog
eenmaal te genietenen we moesten opnieuw
genieten van Erckmann Chatrians L'ami
Fritz, om rabbi David Sichel zijn: Hebt
sikander lief, hebt elkander Hef, want God
is, liefde 1" voor de hoeveelste maal wel te
hooren prediken 1 't Is harmonie tusschen
al de wanklanken, waaraan we wel wat ge
wennen, maar die we toch nimmer schoon
kunnen vinden.
Nu dan, de Joden tradia in de laatste
dagen weer op den voorgrond. In Berlijn
hebben 'ze'een advocaat gevonden, die geen
ander is dan professor Virchow. In Pruisens
hoofdstad namelyk was de gemeenteraad
ontbonden. De Minister van Puttkammer
had tot dien maatregel besloten, in de hoop
het vooruitstrevend element voor goed uit den
raad te verbannen. De hofprediker, Dr. Stocker,
deed trouw zyu best om" er wat Joden ver vol
gers in te brengenalle zeilen werden bijge
zet, om Jdea 'grooten slag te1,kunnen slaan,
en dë' uitkomst is geweest, dat de liberale
party zegevierend het terrein in bezit kan
nemen. Voor geen klein1 gedeelte de eer
.hiervan aau professor Virchow.
'C?p een kiezersvergadering hield hij onder
'anderen een redevoering, waarin het volgende
voorkwam»De conservatieve partij kanwel
geen sterker bewijs van Ui moede geven, dan
dat' zij thans met het zuiverst antisemitisme
voor den dag' komt: zij heeft thans niets
meer dan de woede; de verbolgenheid tegen
de Joden. Kiest geen Joden! roept zy den
kiezei s toe. Maar wat kwaad kan men zeggen
van de Joden in het stedelyk bestuur?
»De eenige fout der Joden is, dat zij er
zyu, en dat zy geld en verstand hebben. En
wat nu iederen Israëliet betreft, die lid van
den gemeenteraad is; menonderzoeke welke
slechte dingen hy gedaan heeft, en het zal
bljjken, dat alle Joodsche leden van den raad
voórti'effelyke mannen zijnik althans ken
er "onder hen niet een, dien ik'bis medelid
zou (willen missen.
Reefis in de vorige eeuw ontwikkelde zich
hét Jodendom in Piuisen, en Mendelssohn
was zyn beste vertegenwoordiger. Alexander
en' Wilhelm von Humboldt'hebben hunne
beste betrekkingen'jiiist onder Joden gehad
en met/Israëlitische familiën vriendschappelijk
verkeerd. Dit is een goede traditie io de'
gesóliiedenis van ons volk, waar het BerlijosChe
Jodendom een'invloedrijke positie heeft'ver-'
worven. Tevergeefs heelt men getracht het-
bewijs te lëveten dat een der, Joden, die aan
het stedelijk bestuur deelnamen,' ten nadeele
van de stad gewerkt heeft. Maar bij die partij
is alles wat liberaal is op zich zelf reeds
Joodsch.
Amen! zeggen wy op Virchows beschou
wingen en van Berlyn in de gedachten naar
Engeland trekkendezyn we getuige van
groote blijdschap onder Joden en Chi is tenen,
want Sir Mozes Mootefiore is zijn honderdsten
veijaardag ingetiedeD, en sir Mozes Monte
fiore heeft veel lief gehad, zijn volk, zijn
broeders, zyn verdrukte bi oeders in de eerste
plaats, alle menschen wat geloof ze beleden,
in de 'tweede.
Dë schr'yver van de Engelsche kroniek in
het Handelsblad wijdt den waardigen grysaard
o. a, de volgende schoone woorden
sJeruzalem, eer dat ik u vergete I" is als
het ware het motto van dit schoone leven.
Zijn toewijding aan het land zijner vaderen
is treffend groot.
Zeven keeren reisde hy naar het Heilige
Land, en toen hy er op negentigjarigen leeftijd
voor het laatst aankwam, trok de bevolkiug
van vele steden hem mylen ver te gemoet
om hem te danken en zyn zegen te vragen.
Hy heeft in Palestina gasthuizen en ge
stichten voor armen en beproefden opgericht,
heeft er koloniën geplant, om de eens zoo
ryke akkers opnieuw te beschouwenhij liet
meer dan honderd bronnen giaven, legde
■waterleidingen aan, bouwde synagogen en
graven.
Dit alles kunnen ook andere mannen even
ryk als Montefiore doen, die door zijn aan
deel in' dé zaak van zyn zwager Rothschild
onder anderen milltoenen ryk werd door al
het geld dat de Rothschilds wonnen, toen
een duif hun uren vroeger dan iemand anders
io de City, het bericht van de overwinning'
van Waterloo bracht. Doch waarin andere
ryke mannen hem niet licht zullen evenaren
is', 'in zyn' doodsverachting, zyn moedige
tochten' nahr het-Oosten om verdrukten te
helpen en .piet pest bezochten te ondersteunen
en troosten
Bijna zestig jaren geleden deed hy zijn
eerste reis mar Jeruzalem, en hetgeen hy
daar zag wasi genoegom hem het besluit
te doen opvatten zijn leven voortaan aan
zyn verdrukte natuurgenooten en zyu heilige
stad te wyden.
Toen hy ic 1838 hoorde dat de pest in
Jeruzalem woedde, kon niets Montefiore weer
houden om zyn skiuderen" te gaan helpen
en troosten. Het gevaar was grooten 'hy
wilde, alleen gaandoch zyn vrouw wilde
dit niet toestaan. iDe bijbel gaf mijn' hart
de woorden in om hem te nopen mij mede
le nemen," schreef lady Montefiore in haar
dagboek, sik zeide tot mijn man», die 'zich
m het gevaar begaf met de woorden van
Ruth tot Naomi: »Dwing mij niet, dat ik u
zoude verlatenwant waar gy zult henen
gaan, zal ook ik henen gaan,' en waar gy
zult vernachten, zal ik vernachten; uw volk
is mijn volk, en uw God is mijn God. Waar
gij zult sterven zal ik sterven, en aldaar zal
ik begraven worden; alzoo doe. mij de Heer,
en alzoo doe Hy daartoe, zoo niet de dood
alleen scheiding zal maken tusschen u en my." -
Zijn trouwe vrouw ging mede; ze bezoch
ten de zieken, richtten gasthuizen voor hen
op, bi achten tenten aan hen wier huizen
voor de gezondheid gevaarlijk waren, kochten
land om aan honderden jonge mannen, door
de ziekte wees geworden, den landbouw te
laten leeren, die het Israël der Koningen
weleer deed bloeien.
De gelijkstelling der Joden met andere
bewoners van het Turksche rijk was mede
het werk "an Montefiore, doch dit resultaat
was slechts na de grootste inspanning te
verkrijgen.
En niet alleen in Palestina, in Rusland,
te Bucharest, te Rome en in Marocco, was
hij bezig voor vervolgde Joden in de bres te
te springen, maar in 4860, toen in het Britsch
parlement bekend werd gemaakt wat de
christenen op de Syna'i te lydén hadden van
de Druzen van de Libanon, kwam dé toen
reeds 76-jarigen grysaard 's nachts om een
uur zoodra hy hét nieuws gehoord had
op het redactie-bureel van de Times met een
voorstel, om door middel van den Britschen
consul de twintig duizend Roomschen van
den Libanon te helpen. Hij bracht 2400 gulden
als eerste" "gift, en'kreeg weldra f 200,000
bijeen, waarmede zijn naasten onder de chris
tenen geholpen werden.
Hy is nog krachtig en gezond, hoort, ziet
en spreekt nog als een man veertig jaar
jonger, laat geen dag voorby gaan zonder
géétlte dp'en, en steeds is het verstandige
huipdie'hij'gééft.
Gaarne onderschrijven wy het woord van
hulde aan den edelen Israëliet, waarmede
de kroniekschrijver in het Handelsblad besluit:
Met diepen eerbied brengen wy heden ia
onze kroniek hulde aan dezan grooten, edeléa
Engelschman, die .antwoord geeft op de cyni
sche vraag: is life worth living? door aaa
duizenden het leven gelukkiger, reiner, betef
té maken.
Vol poëzie, vol opwekkende kracht is dit
heldenleven, en Jood en Christen brengen
heden gezamenlijk" hun eerbiedigen 'dank en
wenschen aan'Sir Moses Montefiore.
Onwillekeurig' komt menig' woord nit de
psalmen hem," die over dezen ridder van1 Israel
schryft, in de gedachten, en daarom eindigt
hy met een regel uit den 122sten psalm:
?Bidt om'den vrede van Jeruzalem. Wel
moeten zij varen die u beminnen."
BELGIE.
De Koning van België heeft grond gekocht
in Tunis"* (20.000 hectaren) en in Algiers
(§000 hectaren in de próv. Oran). De reis
van den Graaf van "Vlaanderen moet daar
mede m verband hebben gestaan.
Het comité der wereldtentoonstelling, dis
in 1885 te Antwerpen gehouden zal worden,
heeft zich naar Amsterdam begeven, om zyft
studiën te voltooien. Men stelt zich veel
voor van deze tentoonstelling. De gebouwea
zullen, naar de bladen berichten, 20,000
meters terrein meer beslaan dan die vau d®
Amsterdamsche, en de tuinen, waarvan dë
tuinbouwkundigen een doorloopende planten
en bloemententoonstelling willen makemp
zullen eeu oppervlakte hebben van ruim 8
hektaren. Een der merkwaardigste inzendingen
zal, naar men verwacht, die zijn van het
^internationaal Studie-comiteil" van dm
Opper-CoDgo, hetwelk zich voorstelt, aan ta
toonen, dat de opofferingen, die de Koning en
de Afnkaansche vereeniging zich getroostten,
goede uitkomsten hebben opgeleverd.
T U R K IJ E.
Tengevolge van het weder verschynen der
cholera te Alexandria heeft de Sultan op
nieuw de toepassing bevolen van dé'gezond-
heidsmaatregelen, I die'by het begin van het
uitbarsten der ziekte voorgeschreven waren.
In de omstreken van Smirna duren de
schokken van aardbeving voort. Eergisteren
werden zes hevige schokken te Smirna waar
genomen. Er is echter daardoor geen schade
aangericht.
De door de vorige schokken in de omstreken
van Thesne ingestorte huizen zyn meer dan
3000 ra getal. Het aaotal dooden is 50 en
dat der gewonden 300.
ENGELAND.
Volgens dépeches uit Alexandrie heeft
j, generaal Hicks in Soudan een beslissende
