7 October. p 1885. k W o e n s d a g jfe 6317. Negen en Dertig s t>e Jaargang. Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag, Buitenlandse he Berichten. V.M I*r »•«•- ww-ma* Jraroo (iei -pi»st, »ltn»r ti**f tefier»!»; Kiis JlfjdiiderlijKe HdimiiMjs UK), 'I 50 - rt.lU. BUREAU: MARKT, E, 12 4, AuvEHTHNTini-ttiJ»: vmi 1—10 gewone regels met inbegrip van eene Courant. 1.lÖi Iedere gewone regel meer. - 010» Driëmaw. plaatsing wordt tegen TWEEMAAL berekend. s Schiedam, 6 October 1885. Een lede bij <le aanvaarding vnn het hoog- leeramfambt aan de Amsterilamscho Univer- jileit, en ile debatten in de Tweede Kamer paaraanleiiiina van liet adres van antwoord op rle Troonrede, ziedaar de punten, die in de pfpéloujmn week nlceineen d« aandacht liebbeu getrokken, en zeer zeker van beide we| het meest do indrukwekkende rede van professor Quack, »Hel belang der sociale politiek", dit was de inhoud, waarbij de schryver zijn hoorders 0. a. plnnfste voor een reeks van vragen, die iedfer np zich zelf reeds een ondeivverp ran studie leverenntcrwijl staatslieden en jlaatsgeleerden nog bezig waren met bet be- gludeeieo en verwerken van hun fictie, dat is met In-I onderzoek hoe een gouvernement, en'hoe de politieke legeering van een volk moest worden ingericht, en of goddelijk of menschel ijk recht hier grondslag waren, drong de rmmts-cliappij zelve zich naar voren, liet volk voedt zich niet met een fictie; het «noro^f'eci uitzicht om den ctag van morgen onbekommerd te kunnen leven. En genten andeie vmauslukken dan te voren kwameu eensklaps voor de vierschaar der publieke opinie. Zij betrofleri het welzijn, de. Wsivanrt van alle leden der volkshuis houding, vooral der iniugegoedeo een wol lijn, dat men niet kon bereiken langs den langen verniuliiuseu ladder der politieke thebriëu. De ontzettende quaestie der ver deeling van den volksrijkdom werd aan de prile gesteld. Nu werd, alsof er geen vast plan was, punt voor punt, schijnbaar fragmentarisch opgeworpen en besproken. Aandacht trokken bjj voorbeeld de volgende punten Is de basis van ons privaat recht voldoende? Zijn de instituten van bezit en eigendom, van koop, huur, van het in leen en pand geven zóó ingericht, dat aan alle maatschappelijkeeischen vlug eu snel kan worden voldaan, op een wijze, dal ook de niet bemiddelde klassen daarmede vrede kunnen hebben? Is het erf recht goed besteld? Is de overgang voor grondeigeudom gemakkelijk? Is onder zekere voorwaarden een vaststelling van reute te verkrijgen? I(au Gladstone's proeve van op- tóng der lersche agrarische wanorde op neer toestanden worden toegepast? Is het Contrast tussclien den arbeider en den kapi talist iu het algemeeu goed geregeld? Is bij da bestaande wetten eii rechten het parti cipatie-stelsel, do coöperatie en de proiluctie- associalie goed door te voeren? Is overal da 'Arbeider wel waarlijk een persoon, niet een .^koopwaar of machine, maar een persoon, die Bet deu kapitalist een vrjj coutract aangaat tot gemeenschappelijke productie? Wordt geheel de arbeid, tjjdeus de voort brenging behoorlijk beschermd onbeveiligd? Is Br .volkoirien vrijheid van beweging en van ;t(!r?enigiug? Is liet toezicht op de fabrieken v'ieur.jeil? Zijn es waarborgen voor den rustdag? Worden vrouwen en kinderen van arbeiders als vrouwen, en,als kiuderen be handeld Is er eenige kans, dat er een normale arbeidsdag kan komen Is er plaats voor arbeidersreclitbankenIs er een regeling van het leerlingschap? Wordt er voor arbeiders woningen iets gedaan? Is het drankmisbruik aan banden gelegd Is er behoorlijke gelegen heid om de opgelegde spaarpenningen veilig te kunnen beleggen? Zijn er mnatregelen tegeo woeker, tegen vervalsching van levensmiddelen? Wordt er aau gedacht, om het huis- en hand werk in zijn concurrentie tegen fahriekarbeid te steunen, door een ter beschikking stellen van inechanische drijfkracht in elke woning? Zijn er pensioenfondsen voor arbeiders? Zijn er verzekei ingeu legeu ongelukken, ziekte en invaliditeit? Is kolonisatie hier en ginds een goede uitweg voor overbevolking? Welke wijzigingen zijn er in de Europeesche arbeids toestanden te brengen met het oog op de ontzettende ontwikkeling der productie in in-'Amerika? Wordt er in 't algemeen iets gedaan voor de verheffing zoowel voor het arbeidsvermogen als voor deu leveussiannanrd der werklieden?" Hier houdt de spreker op mei de aan merking. dat deze vragen nog met zooveel andere zouden te vermeel dei en zijn. IIij wgst er op, dat er climax ia die vragen is, rlnt, hoe eenvoudig ze worden gesteld, de be dreiging toch vernomen wordt, die er in klinkt, sin de verte. zoo roept hij zijnen hoorders toe, hoort gij den fluitenden slonnmarsch der lang ingehouden eu ougeketeude hartstochten. Wg op onzen leerstoel hebben in last ge ruststelling te verbreiden, niet door die vragen te verbloemen of te verbergen, maar door het bewijs te leveren, dat al die vragen op frag menten doelen van een ordelijk geheel, waaraan alle standen, rijken eu niet-rjjken, bezitters en uiet-bez'tters moeten arbeiden. Het is het gebouw der sociale politiek, dat allengs oprijst. Door de dwarreling der driften en worstelingen ziet gij reeds, legen den donkeren achtergrond aan, enkele vaste lijnen heauscliemerec. Ljjnen van licht en vau liefde.- Want de aarde moet ten slotte be-' woonbaar zijn voor allen, niet alleen voor de bevoorrechten. Ieder onzer moet in de korte spanne, tjjds, die hy op deze wereld doorleeft, daaraan medewerken. Zoo wij 't niet doen, wee over Europa, maar ook over ons zeiven." Zoo spreekt slechts eeu man, die, bij een helder -hoofd, een warm hart voor zyn mede- menschen voelt kloppen. Gelukkig, daaiiu staat bij niet alleen. Bij veel alledaagsche redeueeriogen in de Tweede Kamer zyn iu de vorige week toch betere dingen gehoord. Eeu Sclineprnau verkondigde er, dat hjj tot «ijn laatsien droppel bloed voor het volk zou ovei hebben. Van liberale zijde werd op de meest ondubbelzinnige wijze belangstel ling in het lot van zoo velen, wier behoeften groot zyn, gewezen. Toch is er uog veel te ver anderen in degevoelens van velen. Wat be doelt toch de heer Lobman, als hy er de liberale partij een grief van maakt, dat zij arbeiders tot onderwijzers heeft gepromoveerd? Voor de hoe veelste maal moet het toch door voorbeelden worden bewezen,, dat uit de onderste lagen der maatschappij aan' deze nieuw, frisch, krachtig bloed wordt toegevoerd? En is er uiet veel waars in de bewering van professor Pekelharing, als hij zegtaio de hoogere kringen, waar de persooniyke onbe kendheid met werklieden wel eens groote evenredigheden verkrijgt, wekt het denkbeeld van persoonlijke aanraking met »die men schen" niet zelden eeu soort vau huivering. Eu ïdie menschen" zou meii kiezers maken, door hen zich de wet laten stellen!" De heer Pekelharing spreekt hier naar aan leiding van de invoering vau algemeen stem- techt^ Z inder hem in zijn. hetoog-hieroverté volgen, mogen we toch niet onvermeld laten; wat hij op het boven aangevoerde laat volgen ïMochten deze vooroordeelen voor nadere keunismiiking wijkeu I Ze zouden velen ver bazen eu ven assenwant de mate van be langstelling iu de publieke zaak is in den regel grooter dan men vermoedt, terwijl de hoeveelheid deugd," met name de toch in geeneu kring gering geschatte deugd der toewijding aan anderen, der zelfverloochening, iu de lagere kringen zeker niet geringer is dan in do hoogere, Mogen honderden deze woorden lezen en overwegen, professor Quack's woorden zijn ook hier van volle toepassing wee onzer, in dien we 'tniet doen, By al deze stemmeo nog een, die zich reeds voor veertig jaren deed hooreo. 't Is de'stem van mr. Isaac DaCosta, die in 1848, toen zich het sociale vraagstuk evenals nu in al zijn ontzettenden omvang deed gelden, zong: Wie u roemt, (lelijkheid roemt den dood. Maar wie u waanzin doemt, llij late oen andren eiscli, dien onze tijd doet liooren, Te meerder ruimte toe, en wacht' zich dien te smoren 1 Toenadrinff cischt Gods orde en dezer lijden nood. KUAN K It IJ K. De uitslag der veiklezingc.it over 81 depar tementen is als volgt: Gekozeu '105 conser vatieven en 131 republikeiueu van alle nuauces. De conservatieven winuen 93 zetels en ver liezen er 5. Herstemmingen 202. Er ontbreekt uog bericht Min den uitslag in de departementen Oise, Boveu-Gatonue, Garonne, Tarn et Garonne, Loire. De heer Jules Fen v is in bet departement der Vogoezen herkozen. De ministers Pierre Legiand (koophandel), Goblet (onderwijs en eeredienst) en Hervó Mangoo (landbouw) zyn niet herkozen. Het bureau der Ooulois prijkte met eene illuminatie niet het opschrift: »175 conser vatieven gekozen. Leve Frankrijk I" Dit ver oorzaakte eeo oploop. Er werd met steenen geworpen. Da politie dreef de menigte uiteen. Volgens bericht uit Konstantinopel van 5 dezer, hebben de gezanten Zondag eene eeiste bijeenkomst gehouden. Naar men verzekert, waren zy het eens geworden over de termen van een memorandum, dat aan de goedkeuring der mogendheden zat worden onderworpen, vóórdat het officieel aan de beide partijen zal worden gericht. 1 EU S E 1 A N IJ. Aan de Standard wordt uit Tamatava- bericht, dat de Fransche troepen, welke den lOn September de sterk verschanste Hovas aantastten, maar na een strjjd van 4 uren moesten terugtrekken, 1500 man sterk waren. De Hovas vervolgden de Frauschen, en brach ten hun belangrijke verliezen toe; zy belegeren en bombardeeren nu Tamatave. Naar de Standard uit Kopenhagen ver neemt. heeft de Bulgaarsche deputatie grouts tevredenheid uitgedrukt over hare ontvangst bij deu czaar, die niet alleeu minzaam, maar ook haitelyk was. De Russische keizer ver zekerde der deputatie zijne welwillendheid, en uitte de hoop, dat de Bulgaarsche quaestie weidia bevredigend zal worden opgelost. De Standard verneemt uit Shanghai, dat de onderkoi.iug Tso bij de keizerlijke regeering eeue belangrijke memorie beeft iugediend in welke hij steik adviseert tot het aanleggen van spoorwegen ia China. UUITSCULAN d. De Qermania meldt: »Gelijk ons in een particulier telegram uit Rome wordt gemeld, heeft de Pruisische gezant bij den H. Stoel, de heer von Schlözer, den 1 dezer bij den paus eene audiëntie gehad eu aan Z. II. een brief vau Z. M. den keizer ter fumd gesteld met verzoek, in de quaestie over de Caroliuen- eilanden de bemiddeling (mediation) ta aanvaarden. Tot nog toe liebbeu er slechts voorloopige onderhandelingen lusschen de daarbij betrokken regeeringeö en liet Vnticaan over de aanneming van het bemiddelaarschap plaats gehad. Thans is het verzoek tot aanneming den paus officieel gedijau." Te Friedrichsruh is de grond gelegd voor eene overeenkomst tusscheo de drie keizers, wnnrbjj Rusland geea onttroning van prins Alexander za! eischen, en voorts de vereeni- giiig vau Oost-Ruinelië met Bulgarije zal er kennen, mils wel onder éeoen vorst, maar niet onder óene grondwet of een bestuur, ea behoudens zekere waarborgen omtreut üe be taling vau schatting aan de Purte en hand having der suzereiuiteit vau Turkjje.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1885 | | pagina 1