Kerfcnieuws.
Posterijen.
f
1
p
n
Rechtszaken.
Inhoud van Tijdschriften,
V i ss c h er ij.
H
u
'MM
r aan*
a
AS
*v qgg
is
ff^r^^y4*""1 V ~f ^V*'** ,V^ 1 4 W r ^~*T J v^ J -. ,-> t t to j: - f
f
'J^S#
i feiten
uit 'gg.
ubiieka
slecht»
vei too*
i alleen
■deljjke
«)5; en
*n door
vrucht
hng en
i grond
jk, dat
en zijn,
diticke
van 25
weien-
gemis
alsdan
hnpps»
an zijn.
V avoir
eerder»
belang,
ewiclit
aeftsjd.
enot
trger-
itmg iff
geacht
splicht
eden
ikelijk*
tweede
1. Maar
n wet»
e over»
leerent
en uit»
jnt het
ïn doof
oegang
c h t f
morden»
op OD«
Wagen
eo toe*
'pij n»g
irtduuf
en tjjdr
ten zal,
voegd»
tn dien
/aarde*
eopen-
gt ootff
i t a i*
esloieö
oegdeS'
omvat
m a O»,
efiniti®"
ourno*
pingen
LaIle
anl*
begrip*
rktnati
wonen
an liet
zeteti
of zich
V a'n een gezin, of voor zich alleen,' eene wonicg
ja eigen gebruik heeft, maar tevens door
levenservaring in slaat kan geacht worden tot
vervulling ven den kiezersplicht, dan zullen
alle gezeten werklieden wel vallen in de termen
van het grond wetsartikel» En, blijft onze samen
leving voortgaan op de baan der wetenschap
pelijke ontwikkeling, dan kan verwacht wordeu,
dat meer en meer gezeten werklieden reeds op
bun 25ste jaar kiezer kunnen zijo.
Tea tweede: het voorstel omvat ook
de proletariërs. Hierop antwoordt spieker:
Zeer zeker met allen. De gevorderde leeftijd
sluit een groot aantal uit, vermoedelijk meer
zelfs, dan de zeer lage census, die verlangd
wordt, doen zou; de statistiek zou dit kunnen
beslissen. En ia ieder geval zouden door dat
leefijjds-veieischte die proletariërs uitgesloten
worden, die voor het welbegrepen algemeen
belang de gevaailykste te achten zijn.
Spreker besluit z\jue i ede met te verklaren,
dat hjj van ooi deel is, dat de huurwaarde als
basis van kiesbevoegdheid lot een stroom van
moeilijkheden zal aanleiding gevenreeds
doordien men de plaatselijke gesteldheid in
acht zal hebben te nemen.
De Voorzitter deelt mede dat het
.bestuur reeds met den heer Pooitman heeft
igeconfeieeid en zich met zjjne deuk beelden
.vereeoigd beeft. Spieker geelt het woord aan
.allen, die het vooistel van den heer Pooitman
•wenschen te bestlijden.
D r, V a i 11 a u t noemt het standpunt van
den spreker geheel nieuw; het lacht hem
toe, omdat de capaciteiten zjjn opgenomen
r/naar zegt, dat als de 35-jange leeftijd toegang
geelt tat het recht om mede te kiezen, men
vrij wel lot het algemeen stemrecht nadert.
Gaarne zou hjj van den inleider eeuige inlich
tingen omtrent dit punt verlangen.
De heer Sander vraagt naar de beteekeuis
der woorden bewijzen van bekwaamheid) zyu
hieimede ook zoogenaamde examens bedoeld,
als ia Gelgié zijn gehouden
De heer Poortman zegt in antwoord
op' de vraag van Dr. Vaillant, dat het trekken
van eeu grens moedjjk is. Onder de mindere
standen zijn inenschen met een juist oordeel.
Ia de laatste t'yden heelt zich het vetlaugen
geopenbaard, dat ook de gezeten werkman
piet van het kiesrecht zou uitgesloten zjjn.
Oszeten merkman is een vage uitdrukking.
Die gezetenheid moet zich openbaten inden
stand, dien iemand inneemt.
De pioMariërs, die, volgens Thorbeeke,
bet gevaarlyksfc voor den staat zjjn, moeten
geweerd worden. Maar aan den wetgever kon
overgelaten worden vereischten te stellen om
op 35-jarigen leeftijd kiezer te zyn, b. v. te
Jjjo' gehuwd, of weduwnaar enz. Is census
nog noodzakelijk'goed, aan een weigever
bljj«e overgelaten "eiscben daaromtrent te
Stellen.
Wat nu betreft de bewijzen van bekwaam
heid, 't is niet gemakkelijk die te bepalen. Toch
kouden verscheidene caiegot iën worden aan
genomen: acten, diploma's, graden, maar sn
geen geval kiezers-examens zooals in België.
- Mr. J, L e c h n e r is met dr. Vaillant tegen
i algemeen steun echt. "Volgens het plan van
dea inleider heelt de wetgever het in da hand,
- het uit te breiden of niet en dan kan men
Op de grens van algemeen stemrecht gei aken.
flreft de leeftijd van 35 jaren zulk een invloed
,ïn#P de ontwikkeling? Deze spieker is wel voor
'ijhuurwaaide als grondslag van kiesbevoegd-
beid, als een maximum en een minimum
wordt aangenomen,
"V.Mr, Poortman zegt, dat mr. Lechner
- tegen algemeen stemrecht, voor huurwaaide.
Dit is mneielyk te vereemgpn. Bij lage huur-
t waarde zullen er meer,kiezew zyu dan bij het
'^Wuaepieu van 35 jarigen leeftijd zonder bawjjs
,s-van bekwaamheid. Op giond zijner ervaring
*?8t by, dat tusschen 25 eu 35 jaai èa ieeftyd
3i^° "fvaring teu goede voiandeieu; en dat er
weer kie<eis zullen komen door eeu lage
'maatstaf te1 stellen, dan
X buut waarde
Mf
bjj de bepaling van den 35-jarigen Ieeftyd.
Mr. Lechner voert aan, dat de huur
waarde b, v. f 1 op het platte land uiet kan
vergeleken worden met die in de stedenbij
een huurwaarde van f 1 is men op het platte
land welvarend.
De heer Van der Hout heeft bezwaren
tegen de door den inleider geopperde deuk-
beelden men is uitgegaan van de gedachte,
wie zijn geschikt; maar heeft er niet aan
gedacht, te vragen: awie heelt recht kiezer
te zjjn. In een maatschappij komt men er zoo
licht toe aan ztchzehen en zyn gelijken ge
schiktheid en die aan een andere categorie te
Willen ontzeggen.
Die belastiug betaalt, heeft recht. Heeft
men dus niet verzuimd met het oog op de
Grondwet den census zoo te vei lagen, dat een
breede sciiaai kiezeis aan de reeds bestaaude
kan woideo toegevoegd.
Vei der ziet men, dat men bjj de verdeeling
in kiesdistricten is uitgegaan van de gedachte
het aantal afgevaardigden te bepalen naar het
bevolkingscijfer, niet naar het aantal kiezers.
Hel recht om te kiezen komt in de eerste
plaats, daarna de geschiktheid.
Mr. Poortman repliceert en stelt als
eisch aan de kiezers belangstelling, zelfstan
digheid, bekwaamheid. Die aan deze eisclien niet
voldeed, zou niet toegelaten moeten worden.
Reeds voor '48, toen over de verkiezingen
steik werd geklaagd, heelt spreker gezegd,
dat zells bij gehapte verkiezingen goede
keuzen konden worden gedaan, wanneer
slechts elk als eerlyk staatsburger handelt.
Ook bjj het tegenwoordige evenals bij elk
ander stelsel kunnen knoeierijen voorkomen
hoevelen zijn werkelijk zelfstandig Zij die
als bazen met zoovele werkgevers in aan
raking komen, die invloed op hun uit te
brengen stem hebben Zelfstandigheid is
en biyft echter een boofdvereisehte en spreker
meent, dat op 35-jarigeo Ieeftyd die zelfstan
digheid door levenservaimg meer zal ver
kregen zyn dan in meer jeugdige jaren.
Volgens ip:okpr moet ook hier de stelling
gelden: de stemmen moeten gewogen, niet
enkel geteld worden.
De heer Van der Hout is nog niet
oveituigd. Hjj meent dat meer kennis, meer
ontwikkeling nog uiet leiden tot meer belang
stelling, ook nog niet tot zellstaodigheid. B'y
wie bestaat b.v. op het platteland de meeste
belangstelling? Bjj hen, die 't meest in den
hoo'delyken omslaa b<*talen daarnaar kan de
belangstelling afgemeten .worden, en die de
leus zuinigheid aanneemt, krijgt aanhang.
Dr. Vaillant is mede niet overtuigd.
Hem is niet gebleken, dat algemeen stemrecht
zoozeer door de weiklieden wordt verlangd:
hij zou meer voor inkrimping dan voor uit
breiding van kiezers zjjn.
De kei kelijke verkiezingen, waarbij het alge
meen stemiecht is toegepast, hebben de ge
volgen doen zien. Met het voorstel van den
heer Poortman kan spreker niet meegaan.
Mr Poortman: kennis bewijst geen
belangstel!» g; maal* zijn er wel stellige
bewijzen in vele gevallen te geven. Spreker
wil intellectueele en moieele ontwikkeling,
als noodzakelijk om een goed staat-burger
te zjjn. Zeker, geld is een machtige factor;
maar ook andere factoren moeten hoog worden
gehouden. Met het oog op het door den heer
Van iler Hout aangevoerde zegt spreker, dat
hjj er toe zou kunnen komen, voor de ge-
gemeenteraadsvei kiezingen algemeen stem
recht iu te voeren. Voor de Provinciale Staten
provinciesgewijze (*telsel Hare); voor eiken
hoogeren trap wordt hooger ontwikkeling
gevorderd. Daaiom voor die kiezeis van die
categoriëo boozer eischen. Men ziet in Dmtsch-
laud, waar op oecouomisch gebied de meest
dwaze voorstellen zyn gedaan, waartoe het
stemrecht der massa leidt.
Waar op dit oogenblik behoefte aan be
staat? Aon een uitnemend minister van
financiën, eeu man, die met een stUW voor
den dag komt en dat durft doorvoeren tegen
alle verzet iu.
Spreker herinnert, wat hij in '1851 in de
Kamer beeft gezegi: onthef den minderen
stand, die wat hjj -an belasting betaalt, aan
zyn lichaam zou moeten onthouden Als de
meergegoeden betalen, wat zjj kunnen, dan
zullen zjj ten slotte slechts een pieinie voor
eigen assurantie hebben. Ware zoodanige
belasting ingevoeld, de soeiaal-dernociaten
zouden met groote woorden geen onkundigen
medesleepen.
Ten slotte woiden door het bestuur in
overleg met den lieer Pomtman de volgende
vraagpunten ra stemming gebracht.
'1. Is het wenschclyk oat in de Grondwet
bepalingen worden opgODomeu, betieffende de
kiesbevoegdheid
A a n g e n o m e n met a I g e m e e n e stem
men.
i 3. Is invoering van algemeen stemrecht
wenschc-lyk
Verworpen met alge ra enne stemmen.
3°. Zoo neen. rnoet de invoering van alge
meen stemrpcht door eeuige bepaling van de
Grondwet onmogelijk worden gemaakt?
V-u Worpen met 25 tegen 2 stemmen.
4". Is hij de beperking van het stem
recht de huurwaaide een bruikbare maatstaf
voor lipt verleenen van kiesbevoegdheid
Verworpen m>t 23 tegen 4stemmen.
5°. Moet het capaciteiten-stelsel mede als
maatstaf van kiesbevoegdheid worden aange
nomen
Aangenomen nipt 25 tegen 2 stemmen.
G. Is het vvenschehjk, dat de gewone wet
gever een census aan neme als bijkomende
maatstaf van kiesbevoegdheid?
Aangenomen met 22 tegen 5 stemmen.
7. Is het wec-chelyk dat io de grondwet
eeue bepaling nmtient de politieke meerder-
jaricheid worde opgenomen
Aangenomen met 22 tegen 5 stemmen.
Hiermede was het vraagstuk der kiesbe
voegdheid afgehandeld.
Aangaande den schoolstryd stelde de
Voorzitter, namens het bestuur, voor aan
de Liberale TTnie te antwoorden, dat dez.e
kiesveigadering verandpring van art, 194 der
Giondwet onverantwoorde! jj k acht.
Aangenomen met algemeene
Stemmen.
Ten aanzien van het vraagstuk der be I a s-
tingherz, iening, werd, op voorstel van
het bestuur, met algemeene stemmen besloten,
zich met de voorstellen van het bestuur der
Liberale TJnie te vereenigen.
Met haitplyke woorden dankt de Voorziiter
deu geachten inleider, teiwijl uit luid
applaus der aanwezigen bleek, hoe hoog men
het waardeal de, dat onze bejaarde stadgenoot,
in weerwil van zljee ongesteldheid, met zijn
gewonen ijver, deze zaak had willen be
handelen.
Barend "Willemse, dio da vorige week terecht
stond wegens oplichting van twee predikanten
door, middel van mandjes vruchten, is gisieren
door de Baarlemsche rechtbank veroordeeld tot 2
jaren cel en twee geldboeten.
-'De rechtbank te Roermond heeft den 'notaris
Smits, te Venraai, veroordeeld tot 1 maand cel
straf en f 12.50 boete en ontzetting uit zijn ambt.
>s is
Be Huisvriend, Ad. 10.
Een bezoek aan 's rijks museum te Amsterdam,
door P. D. O. Obreon. Met tcekeningon van
Willem Steelink, Het spookdier, door dr,
H. J. "Veth, (met plaat). De twee ooms.
Novelle van p, P. Brunings. (Vervolg.) -Aan
do eer is voldaan, dooi v. d. L. (met plaat)
naar Seymour, Luras, Een levensqanestie, (met
plaat), naar C. Marr, Verguld zilveren schaal
uit de zeventiende eeuw, (met plaat). Een
Viaamsch krijger, (met plaat), naar P. Padrilla.
Een juuriarap" uit do zeventiende eeuw, (met
plaat). Oud eu nieuw. Gedicht van Fier»
della Nevo. Muziek van Ludwig Felix Brandt»
Buijs. Hot geheim van den stervende, (met
plaat), naar E. Blair Leighton. Een water
tochtje on zijn gevolgen. Indische schets, dóór
H. W. B. (Vervolg.) Do groote markt ta
Hildeshcim, (mot plaat). Een moeilijk raad
sel. (met plaat), naar S. E. Waller. Esa
oogenblik rust, (met plaat), naar J. Kloppers.
Do oude muziekschrijver, door G. Waalnor.
Raadsels. Oplossingen en niouvve opgaven.
Vragen des Tyds. All. November,
»De kenmerken der kiesbevoegdheid naar de
jongste voorstellen," door prof. dr. P. Van Geerj
»Normale werkdag, Zondagsrust on vromven-
en kinderarbeid," door G. Emants; Genees
kundige hulp, behoefte voor hot volk," door dr.
G, VV. Bruinsma; ulJdele hoop," door mr.
A. Kerdijk.
ülaandblad tegen de vcrvalscblng van
.Levensmiddelen en Mandeis»
artikelen. No. 1.
Govnarlijke industrie. Vervalschte zijde. -
Onderzoek van levensmiddelen en handelsai tikelen-
geduronde de maand October. Vervalsching
van pepor. Bevinding van keurmeesters te»
Amsterdam. Honig-vervalsching. Korte
berichten.
Hygiëne en Industrie.
Verbetering van drinkwater. Tin in blikjes.
Iets over het bietken van olitón. Eooo be
langrijke uitvinding op landhuishoudkundig go-
bied. Practiscli allerlei. Vraagbord.
Boekbeschouwing. De strijd tusschcn Hygiëne
en Industrie. Correspondentie.
CUds. aft, November,
Engelsch-Duitscho koloniale discussiën, door mr»
W. baron Van Goltstoin. Francisque Sarcey,
door mr. J. N. Van Hall. II. Onze marine-
etablissementcn in Nederland en Nederlandscb-
Indié, door kapt. T. C. Gobée, Grondwets
herziening en kiesrecht, door mr, A. J. \V-
Farncombe Sanders. -Moderne Sonnotten, door
Fortunio. Dramatisch overzicht, door mr, J.
N. Van Ilall. Politiek overzicht, door E.- D.
Pijzel.
KRALINGSCHE VEER. Hedenochtend
werden aan do markt alhier aangevoerd 19 win-
ter/almen en 2 zomerzulmen; de prijs der win-
terznltn gold f 1.90 per Va kilo, do zomerzaltt»
naar qualiteit.
Sod. Horv. Kerk.
De kerkeraad der Ned. Herv. gemeente te
Kralingen heeft op het verzoek der curatoren
van do Vrije Univeisitcit, om bij eone openbare
godsdienstoefening in de kerk eene collecte voor
die inrichting to houden, afwijzend beschikt.
Door het prov. keikbestuur van Noord-Brabant
met Limburg is tot de evangeliebediening toego-
laten de heer J. W. Beerekamp.
Kooiusch-Kutliolicke Kerk,
De It-IC. bissehop to Haarlem heeft benoemd
.ot kapelaan der O. L-Vr.-keik te Haarlem den
heer A. D. Timans, tot assistent te Warmonbui-
zen den heer A. J. M. Hatkenscheid; tot assis
tent te Delft den heer P. Nooij.
Onbestelbare brieven.
Staat vau brieve», geadresseerd aan on lui
kenden, over de 2c helft der maand Augustus
1885, door bet postkantoor te Schiedam
verzonden.
"Wed, G Gips, Amsterdain.
E, Benders, - Hihei&um.
AfftÉwiïiA.
Miss Heiuz, Baltimore.
t> Kt
