Vfê 6429.
Eerste Blad
e
A". 1886.
Maandag 15 Maart.
:si
"Veertigste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
Binneniandsche Berichten.
lÉUÜi^^Él
t.83.
^MV?v'-\ A^\ïr« ;-f-'r«^'i"'1^1'-
s m
ijk-
t*no
te
r rd
der
ijke
jke
Aig
;eo.
iho
het
ist-
in-
,«n
dig
?«-
te-
ilel
lea
en
eg«
<5,
ice
en
te
ea
<ie
IA.
V:\
SvsSS
- ^BONNEMENTSPrtiJSper kwnrtaot
franco per post, door liet gcheelc Rijk
Afzonderlijke nommeis
Schiedam, 13 Maart 1880.
Er waren gisteren maar vijf leden van de
acht en zestig, die de zitting der Tweede
Kamer bijwoonden, welke het met deo ouden
heer Keuchenius eens bleken te zijn: dat met
een Kamer als deze, waaraan negen leden
ontbreken, geen grondwetsherziening behandeld
behoorde te worden. We krijgen dus in de
volgende week de eerste debattenof liever,
wé krijgen een waarschijnlijk zeer scherp
gevecht over de volgorde der te behandeleu
onderwerpen. De heer Van Wassenaer
Catwijck doelde hier reeds op, toen hij van
een voorstel sprak, om hoofdstuk X (onder
wijs) eerst te behandelen. Zooals men weet,
ziju katholieken en anti-revcdutiooniren alleen
dao tot medewerking bereid, als men hen
tegemoet komt wat betreft een wijziging van
artikel 194; zoo niet, dan ligt de grondwets-
herziening1 in duigen.
't Is merkwaardig Da te gaan, hoe er in de
laatste maanden met dat artikel 194 is omge
sprongen.
In de Tijdspiegel kwam, ruim een jaar
geleden, dr. Bruiuing er een aanval op wagen;
dr. Betz had het reeds vroeger gedaan, en
'gaat er nog mede voort. BlRdeo, door en voor
onderwijzers geschreveD, begonnen mede te
.zingen in het koor, dat de waardeloosheid
van art. 194 luide verkondigde. Openbare
onderwijzers zelfs traden op als voorvechters
vooreen wijziging, en zij, die blijven aandringen
V' op bet behoud van art. 194, werden bestem
peld met den naam van ïvrieuden derouder-
wetsche liberale schoolwetpolitiek''.
- Daar kwam ook dr. D. Harting voor den
dag met een artikel indeEnklmzer Courant,
en deze viieud van goed volksonderwijs schrijft
Ui-een uiterst warm woord om de liberalen toch.
yijilé bezweren mede te werken tot een wijziging
:<an artikel 494.
Kg.Gaat .van liberale zjjde een: adres aan de
fejyvolksyertegeowoordigers, waarin om hét be-
||SJiou[l van het bewuste artikel wordt gevraagd,
tegenadres' wordt welhaast van dezelfde
Yjjde ontworpen.
En eindelijk, daar treedt kort voor den
gpfÖMén dag dr. Spruyt weer in het tryt.
nliTaa,hem is de uitdrukking »buderwetsche
|kbera!é achoolp'oiitiek". In een vlugschrift:
fckjmé liberale partij en de schoolquaestie" on-
^pdemërpt hij de -gehèele zaak nog eens aan
tegsec grondig onderzoek, en ook hij roept de
®|||iale party met klem ea krach t toe r Ga
Mftóêe mei den stroom en help de wijziging
"fg&^ittand brengen in'het waardeloos artikel,"
voordeel zal aan uwe zijde zjjii
schrfjveu eeu bladzijde uit dit geschrift
"pgiDe hooge eischen, door Tijd en Standaard
fg&teld, ea de weigering der kerkelijke Kamer-
- 2.50.
- 0.10.
BVnEAVi HASKI, JE, 13 4.
ADVEttTENTiEPBUSvan 110 gewone regels met
inbegrip van eene Courant. f 1.40»
.Iedere gewone regel meer- 0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
leden om hunne wenschen nauwkeurig te
formuleeren, zijn koren op den molen geweest
van de vrienden der ouderwetscbe liberale
schoolwetpolitiek. Reeds nu blijkt zoo
zeiden zjj met welbehagen hoe onnoozel
het was te meenen dat de ïclericalen",met
kleine ^concessies" te vangen zouden ziju.
Nauwelijks bieden sommige verdwaasde libe
ralen hun die aan, nauwelijks stellen dezen
voor de openbare school slechts in zooverre
te handhaven, als ter aanvulling van het bij
zonder onderwijs noodig blijkt, of dadelijk
alaauzy hunne eischeu op. Stel dat die nieuwe
eischen ingewilligd werden, zouden zij dau
tevreden zijn? Neen, dau beginnen zij hun
aanval op het middelbaar, straks op het
hooger onderwijs, en daarna zullen het burger
lijk huwelijk en de burgerlijke begrafenis
aan de beurt komen. By alle belaugrijke
levensomstandigheden moet de burger den
zwaren greep van de hand des priesters voélen,
om hem te leereu eerbied voor de kerk, zoo
niet te voélen dan toch te huichelen. Daarop
is hun streven gericht, en elke toegevendheid
van onze zyde brengt hen dit heilloos doel
een stap nader.
Bij deze beschouwingen wordt gewoonlijk
vergeten, dot zich de hooge eischen, die de
kerkelyken thans stellen, ook laten verklaren
uit geheel aoderedrijfveeren dan overmoed en
verwatenheid. De ware reden, waarom die
eischen in de laatste maanden zoo opgeschroefd
2tjo, is uitsluitend te zoeken in de verlegen
heid, welke de vredelievende houding van vele
liberalen bij de tegeupartij heelt teweegge
bracht. Is er geen aanleiding meer tot agitatie
over de schoolwet, dan is het machtigst middel
tot propaganda voor de aoti-revolutionuire
party weggenomen. Hoe bevreesd dr. Kuyper
is voor tempering van deo schoolstrijd, bleek
ten duidelijkste uit zijn lelie bestrijding van het
voorstel van den heer Tinholt, Wat de ze wilde,
was gegroud op twee beginselen, die de anti
revolutionaire party altyd voor de hare erkend
heeftjhet ouderwijs is eene zaak der ouders"
en »goed ouderwijs kan niet neutraal ziju."
Daarom verlangde hij splitsing der openbare
school in scholen van verschillende godsdieu-
stige richting en benoeming van de ouder
wijzers door de ouders. Hoe werd. dit, naar
men meeueu zou, echt auti-revolutiouaire
voorstel door den Standaard ontvangen? Met
eeu artikel, waarvan reeds de titel sde outler-
,'gaug der vrije Christblyke school" de strek
king genoegzaam aantoont. De heer Tinholt
wordt heilig bestreden, omdat ïterwijl de
auti-revoluiiouuire partij het stelsel der
vrije school koos", de Banier (d. i. de heer
Tinholt) ons thans sraadi, dat we op ouze
schreden zullen terugkeeren en toch weer
de staatsruif zuilen opzoeken." Zoo schreef
de Standaard op 23 Maart 1885. Neemt men
tui in.. aanmerking dat de redactie, blijkens
hare thans gestelde eischen, zelve niet afkeerig
is van liet eten uit de staatsruif, en op hoogen
toon subsidie voor de jvrye" scholen eischt,
dan biykt dat haar bezwaar tegen den heer
Tinholt slechts een gelegenheidsargument was.
Elk voorstel, dat eene bevredigende oplossing
of zelfs maar eene tempering van den str'y'd
om de schooi zou geven, moet onverbiddelijk
bestreden worden ter wille vao het lijfsbehoud
der. leiders van de anti-revolutionaire party.
De: hooge toon, die thans gevoerd wordt,
heeft geen andere bedoeling dan den vrede
onmogelijk en den twist heftiger te maken.
Of denkt men dat die leiders onnoozel genoeg
zyn om te verwachten dot de liberalen hun
wel alles zuilen willen toestaan Dat wjj er
vrede mede zullen hebben, als de subsidieeriDg
der kerkelijke scholen, die in deD aalsten
tyd in Be Standaard als een seten uit de
staatsruil" met fiere minachting verworpen
was, nu weder plotseling voor onzen politieken
Proteus een eisch geworden is, waarop niets
valt af te dingen?
Voor zoo dom mag men onze politieke
tegenstanders niet aauzen. Zij willen geen
tempering van den schoolslryd, omdat die
tempering hunne partij verzwakken, ja, baar
wellicht eene doodeiyke wonde zou toebrengen.
Vandaar de hooge eischen, waarmede zij de
liberalen hoopten af te schrikken, die den
weg der verzoening en der rechtvaardigheid
bewandelen,"
Wat zal de tegenparty daarvan zeggen?
Wat zal de liberale party hierop antwoorden?
Misschien is heden over acht dagen beider
antwoord reeds bekend. In dientusschentyd
witleu we den Amsterdamscben hoogleeraar
in zjju betoog verder volgen.
SCHIEDAM, 13 Maart 186C.
In de den 12 Maart gehouden vergadering
der Kamer van koophandel en fabrieken alhier
waren tegenwoordig de heèren J. J. G. Nolet,
J. T. Beukers, J." Meyer J.Pz, H, R, M. A.
Van Gent en I. T. Wittkampf en met ken
nisgeving, afwezig de heer P. J. Wouterlood.
Na goedkeuring der notulen vau de vorige
vergadering werden behandeld de navolgende
ingekomen stukken. Van J. Van Deventer
c. s. kennisgeving der oprichting alhier eener
afdeeling Schiedam" van de welbekende
schippersvereeuigiog ïSehuttevaer."
Wordt voorgelezen en voor kennisgeving
aangenomen.
Van de Kamers van koophandel en fabrieken
te Amersfoort, Meppeleo Del ft worden de jaar
verslagen over 1885 ter lezing rondgezon
den.
Van de Kamer van koophandel en fabrieken
te Breda afdruk van hour adres aan de Tweede
Kamer der Staten-Generaal om toepassing
vao hel reciprocileiisstelsel bjj iuvoerrecuteii.
Wordt besloten dit ter lezing rood te
zenden.
Van den heer commissaris des.koniogs
eene missive, houdende verzoek om toezen
ding van het jaarverslag dezer Kamer over
1885.
Hieraan zal worden voldaan door de toe
zending van een gedrukt exemplaar.
Van den heer minister vau waterstaat,
handel en nijverheid verzoek om inlichtingen
omtrent de branderijen en hare producten,
naar aanleiding vau door den Franschen
gezant gestelde vragen.
Dit wordt voorgelezen en ter fine van rap
port ter beantwoording gesteld in handen eenef
commissie, bestaande uit de heeren H. R. M,
A. Van Gent, J, H. Houtman en J. T,
Wittkampf.
Van het; ministerie van finanieëo de sta»'
tistiek vaD in-, uit- en doorvoer over' De
cember 4885.
Wordt ten dienste der leden geplaatst in
de boekerjj.-
Van den heer minister van financiën eene
missive, houdende mededeeling dal bjj den
Raad van State aanhangig is een wetsontwerp
tot voorziening in de bezwaren der branders
tegen het thans bestaande wettelijke minimum
van trek.
Deze missive is bereids door het bureau
dezer Kamer beantwoordwelk antwoord
met algemcene stemmen wordt goedgekeurd.
Uit het verslag over het jaar 1885 van da
Rotterdamsche Tramweg-maatschappij bljjkt,
dat het getal beambten 287 bedraagt. De
maatschappij heeft 83 rijtuigen met 2814
plaatsen, benevens 39 andere voertuigen, 0
locomotieven, 308 paarden en 2 muilezels. De
geëxploiteerde Jyoen ziju lang 23.207 Meter,
De ligging en het voeder der paarden kosttea
f101.986.62 of 8837ceuts per paarden per dag.
Het getal reiziger steeg, maar de opbrengst
verminderde, "Vervoerd werden met den paar
dentram 4.162.898 reizigers met f273 370,Tj
opbrengstof 91.495 reizigers meer en f15.761.88
opbrengst minder dan in het vórig jaar.
Verkocht werden 135,755 sectie-boekjes ea
823 schoolkaurteu.
De ontvangst op den druksten dag was
f 1821,52, de geringste opbrengst per dag
f 440.46.
Met den stoomtram zyn vervoerd 657,811
reizigers, opbrengst (96.491.63. Óp den
druksten dag was de opbrengst f858.48,
de geringste was f147.36. Verkocht werden
op die lijn 3*23 schoolkaarten en 263 abon
nementen, ie en 2e klasse.
Uijzoudere ontvangsten van het reizigers-
vervoeiyabonnementeu stedelijke ambtenaren
enz, f2875.25, opbrengst goederenvervoer
f1823.17, aiiverteutiën f1452 en' mestrekening
f3880.74ys. De camionagedienst werd. uit
breid; het aantal paarden bedraagt 145. De
'j "X'\\ VV": ,'i g i'°S