VERKIEZING
Wxyiï* h
I4; 1886.
Maandag, 14 Juni.
h 0492^
Eerste Blad.
KENNISGEVING.
10FMIEMTRICT ROTTERDAM.
j
©ertig-stö Jaargang,
erschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag,
van vier Leden van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal.
Mr. J. Van Gennep,
- Mr.H.C. Verniers Van der Loefï,
R. P. .Mees H.Az. en
W, A. Vimly Verbrugge.
Mi'. J. Van Gennep,
Mr.H.C. Verniers'Van der Loelï,
R. P. Mees ILAz, en
W. A. Vimly Vcrbrugge.
j
De clrie vrijzinnige kiesvereni
gingen tc Rotterdam, benevens cle
kiesvereeniging „Schiedam", hebben
eenparig tot Candiclaten voor de ver
kiezing op Dinsilng, 13 Juni a. s.,
gesteld de Ileeren:
Nadat deze heeren Ininne meening
over de voorname quaestiën, wier
oplossing dringend gevorderd wordt,
hebben medegedeeld, bestond er geen
fflkele reden, om hun mandaat als
'^afgevaardigde niet te vernieuwen.
Of' 'Hunne verkiezing in dit district is
dan ook verzekerdbij eene eenigs-
"zins trouwe opkomst der kiezers.
f,.r.Ieder wekke in zijn omgeving de
kiezers op, om hun burgerplicht te
«4 vervullen
'Be liberalen dienen te toonen, hoe
groot werkelijk hunne krachten zijn;
p- laarom moet op iedere stem iiooge
tprjjs worden gesteld.
|>;in langen tijd was het volbrengen
van dezen burgerplicht niet zoo ge
biedend noodzakelijk als thans.
Daarom, wie kan/ ga ter stembus,
en helpe eene groote meerderheid
verschaffen aan de heeren:
Uj
c J
-V
1
-vl
-- -J
L.T
Si«j •''^•4'
H 1
*%5b^t"v>'~J'i'-< "•'(-% •«--A,<V'V,; ti'Vi'.;
T> i
y
r\
CO HUNT
^BONNEMENTSE'iUJS, per kwartaal-1.85.
/Swo per post, door het geheele Rijk2,50.
rj f jlfronderlijke nommers- 0.10.
BüREAüi HARKT, B, 12 4.
Advertentieprijs: van 110 gewone regels met
inbegtip van eene Courant1.10,
Iedere gewone regel meer- 0.10,
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
Pit nummer bestaat uit drie bladen.
si
De Burgemeester en Wethouders van
Schiedam,
brengen ter kennis van de Ingezetenen
Dat het Kohier dor Plaatselijke Directe Beiastingdezor
gemeente, voor do dienst van het jaar 1880, den
88 Mei jl. door den Gemcenteinad vastgesteld, en den
1 Junij daaraanvolgende door Ileeien Gedeputeerde
Stoten dezer piovincie goedgekcuid, aan den Ontvanger
der Gemeente ter invordciing is uitgereikt en in af-
Itlirift gedurende vijf maandente rekenen van
heden, op de Siecretaiie der Geuiécnte voor een
ieder ter lezing is nodei gelegd.
Wordende voorts een ieder aangemaand zijnen
aanslag op do bepaalde termijnen te voldoen, op
strafte van vervolging volgens de Wet.
- En is hiervan afkondiging geschied, waar het be
hoort, den 12 Junij 188G.
De Burgemeester en Wethouders van Schiedam
P. J, VAN DIJ IC VAN MATENESSE.
Bc Secretaris
S. A. VERNÈDE, L. S.
7*4
Schiedam 12 Juni 1886.
Onder de kloeke manoen, die iodenstiyd
dezer dagea zich moeite en opofferingen ge
troosten om voor hun begiusel te strydeo,
behoort ook da heer Goemam Borgesius.
Niet alleu deor zjjn optreden iu verschil
lende plaatsen, maar vooral ook door zijn
geschrift Over de Bet eekenis van den Verkie
zingsstrijd." (voor 30 cents verkrijgbaar)
De heer Goeman Borgesius heeft, daarin
beknopt, maar toch geheel volledig, de aan
leiding der ontbinding medegedeeld. De
schrijver voegt hier bjjeen, wat door de hoofd
personen iu het debat over de grondwetsher
ziening is gezegd met betrekking tot het
eigenlijke punt ia geschil, de subsidieeriog
der bijzondere scholen.
Door het woordelijk aanhalen der uitdruk
kingen zeiven toont hij overtuigend a&D, hoe
de partij van Savoinin Lobman c. s. in de
klem geraakte en ten slotte afwees, wat zy
zelve had gevraagd,
't Is eene treurige bladzijde uit onze par
lementaire geschiedenis, die tevens eene onuit-
wischbare sinet werpt op de anti-revolutio
nairen in onze Tweede Kamer.
Na alle feiten, door citaten bewezen, in
herinnering te hebben gebracht, zegt de heer
Borgesius:
«Die feiten spreken zoo voor zich zelf, dat
toelichting schier overbodig mag heeten. Ik hoop
dat weinigen na lezing dezer brochure den heer
Lobman zullen willen nazeggen, dut «de poli
tiek, door de rechterzijde gevolgd, een oprechte,
royale, vaderlandlievende oppositie is geweest."
«Men moet in meer dan gewono mate door
partijzucht verblind zijn, om na al hei gebeurde
iets dergelijks te kunnen neersclnijven. De hou
ding van hot conservatieve deel der katholieke
fractie is wol-is-Waar niet gewett:gd, maar toch
nog verklaarbaar, In geen enkel opzicht van de
wenschelijkheid van grondwetsherziening over
tuigd, kondon zij zonder groote gewetenswroe
ging op het punt van art. '194 halsstariig zijn.
Maar voor de houding van anti-revolutionairen
als Lobman en katholieken als Schaepmun past
slechts een woord onverantwoordelijk. Zij zijn
zich volkomen bewust, dat uitstel van grond
wetsherziening voor het vadci land tie treurigste
gevolgen kan hebben, zij hebben blijkbaar
ter wille hunner bondgennoten moedwillig
elk voorsiel afgewezen, dat aan hunne grieven
op onderwijsgebied tegemoet kwamzij hebben
hun eigen antecedenten moeten verloochenen,
teneindo mede te kunnen werken tot mislukking
van de herziening van urt. 194 en thans,
nu die herziening werkelijk mislukt is, zouden
zij het recht hebben den volke te verkondigen
In naam dar lechtsgelijkheid vorderen wij eerst
•wijziging van art. 194, voordat wij aan eenige
verdere hervorming onze goedkeuring schenken
In nacm dar rechtsgelijkheidEen prachtig
woord, waarvan ook do heer Lobman in zijne
brochure weer schromelijk misbruik maakt. De
eenige vraag, waarover thans de verkiezings
strijd loopt, is z. i. deze
«Vindt de natie bot billijk, dat bij grondwets
herziening niet ten tweeden male de eene helft
der natie zich haar ainspraak op rechtsgelijk
heid ontzegd wil zien?""
De discussie over hoofdstuk X der grondwet
had tot een resultaat kunnen leiden, heilzaam
voor ons laad. Het tegendeel is er door berecht.
Do heer Borgesius zegt
vilei oenigo, wat thans te bereiken viel, was
een wapenstilstand, een pacificatie op den grond
slag van gemeen recht.
«En juist dat heeft men aan de rechterzijde
niet gewild. Trouwens, de lieer Lobman heeft
het in een onbewaakt oogenblik zelf gezegd
Met een kleine wijziging van ait. 194. nemen
wij geen genoegen, wanthet tegenwoor
dige artikel 194 is bijzonder geschikt als middel
van agitatie
«Daar zit hem de kneep. De agitatie in don
lande nog te vermeet doren schijnt het hoogste
ideaal der kerkelijke drijvers. Hunne betuigingen
van leedwo/cn over liet voortduren van den strijd
zijn in lijnrechte tegenspraak, met hunne daden.
«En over een zoo onvaderlandlievende politiek
durft men mot vortrouwen de uitspraak der
kiezers afwachten f
Terecht voegt de schrijver hun toe:
»Wai gij, heeren van de rechterzijde, thans ais
een eisch van recht doet voorkomen, is niets
anders dan politieke dwarsdrijverij. Niet om
rechtsgelijkheid, waar om overheersching van de
Kerk over den Staat is het u te doen.
«Door uw obstructionismc en revolutionair
optreden is Kamei ontbinding onvermijdelijk
geworden. Van liet ougenblik af, dat gij, op grond
van beweerd onrrcht, openlijk uwe medewerking
tot bevordeiing van 's ionds belang weigordet,
stond den koning gcon andere weg open dan een
beroep te doen op de kiezers en een andere Kamer
te vragen.
«Doorliet ontbindingsbesluit te teekenon heeft do
koning partij gekozen niet tegen de kerkelijke
richtingenniet tegen uwe schoolwetpolitiek,
maar wel tegen uwe non-possumus-politiok, die
het vaderland ten vei der va voert."
Wat het gevolg kan zijn, wanneer bij de
verkiezing do vereonigdo kerkelijke partijen de
bovenhand verkrijgenwordt door den heer
Borgesius in enkele trekken aangegeven Hij
herinneit aan de vergelijking van den heer
Vermeulen, die de openbare school vergeleek met
een forschen eik, dien men eerst van de takken
wilde boroovon, om later met des te meer gemak
den gehcelen stam te kunnen vellen.
«Ook de heer Schaepman maakt er geen
geheim van, wat zijn ideaal is. In zijne studio
over grondwetsherziening formuleerde hij ïeeds
een grondwetsartikel, volgens hetwelk de staats
bemoeiing mot betrekking tot het onderwijs over
eenige jaren geheel zou ophouden. Voor ons, katho
lieken, zoo sprak hij in de zitting van 2 Apiil ii.
bestaat op het terrein van hot onderwijs slochts
den gezaghet mandement der bisschoppen. Dit
neemt echter niet wog dat dit mandement in
de oogen van dr. Schaepman nog veel te gema
tigd is. De koikvoisten der katholieke kerk
veroordeolen de openbaro school niet onbepaald,
en zijn van meening, dat die school onder som
mige omstandigheden ook aan do katholieke
bevolking nog goede diensten bewijzen kan. Niet
atzoo dr. Schaepman. Liever geen onderwijs
zegt hij, dan krenking van het geloof, on z.i.
kan het geloof evenzeer worden gekrenkt doof
er van te zwijgen, als door er over te spreken.
Met andere woorden dus: liever geen onderwijs
dan staatsonderwijs!"
Slechts enkele aanhalingen geven wij uit dit
vlugschriftmaar wij herhalen hetmen leze
het in zijn geheel en ieder, die niet door partij
zucht verblind is, zal na do lezing moeten erken
nen, dat hot eenige middelom ons land vooi?
ondergang te behoeden, beslaat in liet samen
stellen eenerKnmer, waarin de vrijzinnige richting
de meordeiheid heeft.
Dinsdagavond sprak de heer Borgesius te
Vaiseveld voor meer dan 400 personenj
meerendeeis liberalen. Yau de tegenpartij \va3
o. a, tegenwoordig de do mind van de stembus
met dubbelen bodera, Gangel van Aalten, eert
specie van Zoon des Bonders m den
Achterhoek.
Ilij kreeg heel wat te hooren, wal hem niet
beviel, o. a. dat, ais de anti-i evolutional! en
niet naar Rome's pijpen dansen, hun 26ial
in de Kamer tot 4 of 5 smelt. Gangel werd
boos, en maakte van de gelegenheid om te
debatteeren gebruik.
Hij begon met den spreker dank te zeggen voor
zijn rede en te verklaren, dat het moed vereischto
om tegen den goed beslagen redenaar zich te
wagen. Verder meende hij, dat men den redenaar
eerst wel eens had mogen inlichten omtrent het
gehalte van zijne hoordeis en dan had hij zich
zijne moeite kunnen spaien, want ze begrepen
er toch niet veel van, Teektmen van afkeuring
worden, o. i. terecht, onmiddellijk gehoord. Eerst
toen meende hij op te komen tegen de uitlegging
van de woorden van De Savornin Lobman, hier
boven genoemd. Hij meen Je ook zoo if.ts gelezen
te bobben, maar dan had zijn vriend Do Savornin
Lolnnau toch bedoeldal gaat mijne partij ook
ten gronde, ik moet blij ver, strijden op mijn post,
mij door mijn koning aangewezen, liet viel den
beer Goeman Borgesius niet moeilijk dit te ont
zenuwen. lo. zeide de heer Lobman nietal gaat
mijne partij enz., maar: we weten dat de strijd
ons land ten veiderve voert, en in weerwil van
dat houdt hij nog vol do verzoenende hand af
to stooten, hem toegestoken door de liberalen.
God Kan niet willen, dat eer. partij een strijd
vooit, die het land ten verderve brengt. Zoo mis
bruikt men Gods naam 2o. had de hoer Lobman
dezoifdo woorden gebruikt als do heer Goeman
Borgesius zeide, ofschoon de heer Gangel zijn
twijfel meende te moeten te kennen geven om
trent de juistheid der aangehaalie woorden.
Voor de tweede maal nam nu dc heer Gangel
het woord, om in een lunge rede, die zoo duister
wasdat de heer Gangel verward werd in zijn
eigen lede en oen pleidooi leverde voor de open
bare school om in die redo zijn eigen partij
te verheerlijken. Hun offervaardigheid, htm room
heid, hun toowijding wordt zoo weinig begrepen.
Hij zou uitleggen, waarom de anti-revolutionaire
partij in do grondwet verplichte subsidie wenscht
opgenomen te zien. Zij vertrouwde de liberale
partij niet. Ze hadden ai zoolang achterdocht
gekoesterd omtrent do liberale handelingenze
wilden nu de liberalen op de vingers kijken. Nu,
van den man, die aan dubbele bodems in stem
bussen gelooftkon men een dcrgelijken aanval
verwachten. Wat het onderwijs betrof, meende
hijdat de liberalen door hun neutrale school
co,: onding geschapen hadden. Eon mensch kan
niet neutraal zijn. Maar de school is ook niet
neutraal. Zo is orthodox op de Vel uwe en katho-
